Στα Βιντεοκλίπ Ηλεκτρονικής Μουσικής των 90's Πάντα Κάποιος Καταδίωκε Κάποιον

Στην αρχή του βιντεοκλίπ των Fluke για το single “Bullet” του 1995, δυο γυναίκες με μάσκες Elvis τρέχουν στους δρόμους κρατώντας μυστηριώδεις χαρτοφύλακες. Βγάζουν ανθρώπους από τα αυτοκίνητά τους και μπλέκονται σε μια γρήγορη καταδίωξη στην πόλη, που κορυφώνεται με ένα τέλος-έκπληξη όπου μαθαίνουμε ότι όλο το βιντεοκλίπ είναι ένα παιχνίδι εικονικής πραγματικότητας που παίζει ο frontman Jon Fugler.

Παρόλο που συχνά ξεχνάμε -κακώς- τους Fluke, όταν μιλάμε για τις «παλιές καλές μέρες της ηλεκτρονικής μουσικής της δεκαετίας του ‘90», το βιντεοκλίπ του ‘’Bullet’’ είναι εντυπωσιακό. Τότε τα περισσότερα βιντεοκλίπ ηλεκτρονικής μουσικής είχαν κατά βάση αφηρημένες εικόνες ή θολά πλάνα ravers με τεράστια t-shirts, αλλά στο δεύτερο μισό της δεκαετίας, άρχισαν να παίρνουν άλλη μορφή. Οι ψυχεδελικές εικόνες έδωσαν τη θέση τους σε κάτι που έμοιαζε με σύντομες ταινίες δράσεις όπου όλοι φορούσαν cool γυαλιά, έτρεχαν κρατώντας μυστηριώδεις χαρτοφύλακες και προσπαθούν να ξεφύγουν από τους κακούς. Φυσικά δεν ήταν όλα έτσι, αλλά το στοιχείο της καταδίωξης υπήρχε σε τόσα πολύ και ήταν σκηνοθετημένο με τέτοιο κινηματογραφικό στιλ που έβγαζε τρομερή ενέργεια και δράση. Φαντάσου ravers να αναλαμβάνουν το Matrix, με το cast από το Hackers. Κάπως έτσι.

Αρκεί να δεις το βιντεοκλίπ των Chemical Brothers για το single του 1997 “Block Rockin’ Beats”, που σκηνοθέτησαν οι Nick Goffey και Dominic Hawley, γνωστοί ως Dom & Nic. Το βιντεοκλίπ άρεσε σε κάθε είδους κοινό, παίχτηκε πολύ και παρόλο που δεν υπάρχουν γυαλιά ή χαρτοφύλακες, η πλοκή επικεντρώνεται σε έναν τύπο και μια κοπέλα που τους καταδιώκουν πράκτορες καθώς προσπαθούν να κρυφτούν σε ένα club. Το βιντεοκλίπ των Crystal Method’s “Keep Hope Alive” επίσης τικάρει όλα τα κουτάκια εφόσον περιλαμβάνει clips από την ταινία δράσης The Replacement Killers. Στο τέλος, τα μέλη των Crystal Method Ken Jordan και Scott Kirkland καταδιώκονται από τον ηθοποιό Danny Trejo, που κάνει μια cameo εμφάνιση με γυαλιά ηλίου ως τύπος που του αρέσει να κάνει stalking σε clubbers. Μάλλον δεν αποτελεί έκπληξη που το έχει σκηνοθετήσει ο Doug Liman, που έπειτα σκηνοθέτησε ταινίες όπως το Go του 1999 και το The Bourne Identity.

Όμως, πιαθνόν το καλύτερο παράδειγμα είναι το κλασικό κομμάτι του Praga Khan* “Injected with a Poison”, εφόσον το κομμάτι έχει δύο βιντεοκλίπ: μια εκδοχή του 1992 και μια του 1998. Το αρχικό είναι ένα κλασικό club video αρχών της δεκαετίας του ‘90 με πολλά εφέ, strobo lights και το πλούσιο μαλλί της τραγουδίστριας Jade 4U. Αλλά όταν βγήκε ένα remix το 1998, στο βίντεο υπήρχε –τι άλλο;– μια γυναίκα με χαρτοφύλακα που την κυνηγούσαν κάτι τυπάδες με γυαλιά ηλίου.

Γιατί όμως τόση καταδίωξη; «Δεν είναι και τόσο φωτογενής η τέκνο», είπε ο σκηνοθέτης και multimedia artist Nick Philip στους The New York Times το 1997. «Είναι σαν να βλέπεις γέρους να τρώνε. Πολύ βαρετό. Επειδή λοιπόν η μουσική είναι πιο ανώνυμη και απρόσωπη, βασίζεις τα βίντεο σε ένα οπτικό concept ή μια ιδέα ή ένα συναίσθημα που προκαλεί ένα τραγούδι».

Καθώς υπήρχαν λίγα λεφτά και μια προτίμηση για τις εικαστικές τέχνες, τα βιντεοκλίπ ήταν απλά και αφηρημένα. Το βίντεο του Phlip για το κομμάτι των Sun Electric “Meccano” ήταν μόνο μερικές κηλίδες από υπολογιστή που άλλαζαν σχήμα για τρία λεπτά και ακόμα και old school κλασικά κομμάτια όπως το “House of God” του DHS είχε απλώς το σχεδιάκι μιας εκκλησίας που πηγαινοερχόταν στην οθόνη. Αλλά η περιθωριακή σκηνή της techno-art-school δεν μπορούσε να παραμείνει underground για πολύ. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, μπάντες όπως οι Prodigy Και οι Chemical Brothers είχαν απήχηση σε ευρύ κοινό , και το μεγαλύτερο κοινό έφερε περισσότερα χρήματα.

Οι Dom & Nic, που σκηνοθέτησαν το κλασικό βιντεοκλίπ των Chemical Brothers, “Setting Sun”, εκτός από το “Block Rockin’ Beats”, μου είπαν ότι άρχισαν να χρησιμοποιούν το στοιχείο της «καταδίωξης» για αφηγηματικούς σκοπούς. «Η δομή με την καταδίωξη είναι καλή για ένα βιντεοκλίπ επειδή υπάρχει αρχή, μέση και τέλος, γίνεται γρήγορα και δεν χρειάζεσαι διάλογο, είναι οπτική ιστορία», μου έγραψαν σε ένα email. «Λατρεύουμε τις ταινίες και συχνά στις σκηνές με καταδίωξη έχει μουσική – έτσι είναι προφανές ότι λειτουργούν καλά με βιντεοκλίπ».

Αναφέρουν το Blade Runner και τον νόμο ποινικής δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης του 1994, ένα διαβόητο νομοσχέδιο που ποινικοποιούσε τα rave σε εξωτερικό χώρο ως έμπνευση για το “Block Rockin’ Beats”, καθώς και τη διάθεση αντίστασης στις Αρχές. Η μικρή αυτή τάση άρχισε να ξεπερνάει τα όρια του είδους, όπως με το βιντεοκλίπ για το κομμάτι των Filter “(Can’t You) Trip Like I Do”. Το 2000, το “Sandstorm” των Darude ήταν από τα τελευταία που ακολούθησαν αυτό το μοτίβο. Στο βιντεοκλίπ, μια γυναίκα καταδιώκεται στην πόλη ενώ κουβαλάει έναν μυστηριώδη αλλά πολύ στιλάτo –ναι– χαρτοφύλακα.

«Έχω την αίσθηση ότι η αρχική ιδέα προήλθε από τον φίλο μου σκηνοθέτη Misko Iho», λέει ο σκηνοθέτης Juuso Syrjä, που τώρα σκηνοθετεί το Bordertown του Netflix. «Το ίδιο το κομμάτι έχει μια αίσθηση καταδίωξης και καθώς δεν είχαμε λεφτά για κανονικό βίντεο με καταδίωξη αυτοκινήτων, καταλήξαμε να κάνουμε την εκδοχή με το τρέξιμο».

Ο Syrjä, που τότε μίξαρε βίντεο σε house clubs και σκηνοθετούσε διαφημίσεις, λέει ότι εμπνεύστηκε από ταινίες κι όχι από βιντεοκλίπ. «Έχουμε ακόμα και ένα εφέ τύπου stop-motion στο Sandstorm, όπως στο Matrix, όταν ο τύπος πηδάει ψηλά», λέει.

Αλλά μετά το “Sandstorm”, ένα από τα τελευταία και πιο σημαντικά βίντεο με «καταδίωξη», δεν ακολούθησαν πολλά. Το 2000 πια φαινόταν ότι η τάση είχε τελειώσει πριν αρχίσει καν. Καθώς η ηλεκτρονική μουσική μπήκε σε άλλη εποχή, η σκηνή πήρε άλλη τροπή και όλη η coolness των τελών της δεκαετίας του ‘90 εξαφανίστηκε μαζί με τα JNCO παντελόνια και τα μπλουζάκια με το smiley.

«Είναι εύκολο να κοιτάξεις πράγματα μιας ορισμένης περιόδου και να δεις ένα συνολικό στιλ, τάση, αισθητική», μου λένε οι Dom & Nic μέσω email. «Τότε, τα σκεφτόμασταν στην πορεία. Παίρναμε ιδέες ο ένας από τον άλλον και απορροφούσαμε το μουσικό και πολιτιστικό κλίμα. Κάθε βίντεο που κάναμε, έπρεπε να αντικατοπτρίζει και να ενισχύει τη μουσική. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο».

Παρόλο που είναι εύκολο να υποθέσεις ότι όλα αυτά ήταν ένα περίεργο κομμάτι της ιστορίας της ηλεκτρονικής μουσικής, σύμφωνα με τον Burle Avant (συνδημιουργό του Amp του MTV, μιας εκπομπής ηλεκτρονικής μουσικής που παιζόταν από το 1996 ως το 2001) η τάση της καταδίωξης δεν ήταν σύντομο φαινόμενο, ήταν πάντα κομμάτι της σκηνής. «Επειδή τα πράγματα πάντα κινούνται», μου εξηγεί. «Κάποιος τρέχει προς κάτι, κάποιος τρέχει για να απομακρυνθεί από κάτι. Κάποιος προσπαθεί να κάνει κάτι. Νομίζω πως αυτό πάντα ήταν κομμάτι της ηλεκτρονικής μουσικής επειδή χωρίς κίνηση δεν έχεις κινητικότητα». Και συμπληρώνει: «Bέβαια όταν χαζεύεις τηλεόραση αργά το βράδυ, μια σκηνή καταδίωξης είναι πάντα cool».

Δεν μπορώ να διαφωνήσω με αυτό.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Περισσότερα από το VICE

Μεξικανοί Αγρότες Καλλιεργούν «Ηθικό» Χόρτο Χωρίς την Ανάμειξη Καρτέλ

Ghetto Queen: To Ελληνικό Rap Game Έχει Πλέον Βασίλισσα

Ένας Έλληνας Καρδιολόγος Μελετά Γιατί οι Καπνιστές Δεν Νοσηλεύονται Τόσο Συχνά με Κορονοϊό