Η Μέρα που Πέθανε ο Κορυφαίος Αθλητής του Κόσμου

28 Μαρτίου, 1953. Στη μικρή κωμόπολη, Λομίτα, της Καλιφόρνια είναι η ώρα του δείπνου -αίφνης ένα γυναικείο ουρλιαχτό αναστατώνει τη φτωχογειτονιά με τα τρέιλερ. Ο Κόλμπι Μπράντσοου τρέχει στο γειτονικό τροχόσπιτο να δει τι συμβαίνει -ανοίγοντας την πόρτα θα αντικρίσει ένα θηριώδη άντρα στο πάτωμα, ενώ η σύζυγός του καλεί εναγωνίως σε βοήθεια. Πέφτει στα γόνατα και προσπαθεί να τον επαναφέρει με τεχνητή αναπνοή. Ο 64χρονος άντρας συνέρχεται, αρθρώνει δυο κουβέντες, όμως σύντομα θα καταρρεύσει ξανά. Ο Κόλμπι Μπράντσοου γνωρίζει πως πλέον δεν υπάρχει επιστροφή. Στα χέρια του πεθαίνει «ο κορυφαίος αθλητής του 20ου αιώνα». Πάμφτωχος, αλκοολικός, ξεχασμένος. Το όνομά του ήταν Τζέιμς Φράνσις Θορπ.

Ο Θορπ υπήρξε μία από τις πλέον ιδιαίτερες, αλλά και αδικημένες περιπτώσεις αθλητή στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Γεννήθηκε σε έναν ινδιάνικο καταυλισμό στην Οκλαχόμα, στις 28 Μαΐου 1887, με τους θρύλους της φυλής Σακ και Φοξ να αναφέρουν πως έλκυε την καταγωγή του από έναν μυθικό Ινδιάνο πολεμιστή, το «Μαύρο Γεράκι». Ο πατέρας του τον έστειλε ινδιάνικο σχολείο του Καρλάιλ, κοντά στο Χάρισμπουργκ της Πενσιλβάνια, για να γίνει ράφτης, όμως από τις πρώτες κιόλας ημέρες στο νέο περιβάλλον θα καταστεί σαφές πως ο νεαρός είναι προορισμένος για άλλα πράγματα.

Ένα απόγευμα, επιστρέφοντας στον καταυλισμό, θα περάσει τυχαία από το σχολικό  στάδιο, όπου κάποιοι συμμαθητές του προπονούνται στο άλμα εις ύψος. Εντυπωσιάζεται από το αγώνισμα και πλησιάζει προς το μέρος τους. Ρωτά αν μπορεί και εκείνος να δοκιμάσει ένα άλμα. Οι αθλητές του απαντούν πως ο πήχης είναι αρκετά ψηλά και θα ήταν καλύτερα να περιμένει μέχρι να τον κατεβάσουν. Ο νεαρός Τζιμ επιμένει. Σύντομα, τα χαμόγελα ειρωνείας παγώνουν -ο Ινδιάνος όχι απλώς περνά τον πήχη, αλλά το πραγματοποιεί με εξαιρετική ευκολία. Το περιστατικό δεν περνά απαρατήρητο -αμέσως φτάνει στα αυτιά του προπονητή της ομάδας στίβου του σχολείου, του θρυλικού Γκλεν Σκόμπεϊ «Ποπ» Γουόρνερ, ο οποίος αναζητά τον πιτσιρικά που διέλυσε το σχολικό ρεκόρ στο πρώτο του άλμα. Τον συναντά στον καταυλισμό και τον πείθει να ασχοληθεί με τον κλασικό αθλητισμό.

Οι πρώτοι μήνες θα είναι πραγματική αποκάλυψη -το κορμί του Θορπ είναι κάτι μοναδικό. Πέρα από τις εξαιρετικές επιδόσεις του στα αγωνίσματα του στίβου, τα καταφέρνει εξίσου καλά στο μπάσκετ, στο μπέιζμπολ, στην κολύμβηση, στην τοξοβολία, στην πυγμαχία, στο τένις, μέχρι και ένα διαγωνισμού χορού θα κερδίσει, ενώ το 1911 οδηγεί το άσημο σχολείο του στο εθνικό πρωτάθλημα, στο αμερικανικό ποδόσφαιρο. Όλοι πλέον μιλούν για το φαινόμενο Θορπ, ενώ ο κόουτς Ποπ Γουόρνερ θα πει: «Δεν έχει υπάρξει ξανά κάποιον σαν αυτόν, είναι ο καλύτερος αθλητής του κόσμου».

Το 1912 θα τον βρει στο πλοίο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Στοκχόλμης. Το ταξίδι για την πρωτεύουσα της Σουηδίας διαρκεί συνολικά 11 ημέρες και οι προπονητές της αμερικανικής αποστολής ζητούν επίμονα από τον Θορπ να προπονείται στο κατάστρωμα, όπως και οι άλλοι αθλητές. Εκείνος προτιμά να περνά το χρόνο του ξαπλωμένος σε μια αιώρα. «Προπονείται νοητικά» απαντά ο Ποπ Γουόρνερ σε όσους κακόβουλα τον χαρακτηρίζουν «ένα τεμπέλη Ινδιάνο». Η αθλητική υπεροχή του θα επιβεβαιωθεί περίτρανα λίγες ημέρες αργότερα, όπου θα κερδίσει άνετα δύο χρυσά μετάλλια στο πένταθλο και στο δέκαθλο. «Κύριε, είστε ο μεγαλύτερος αθλητής του κόσμου», θα πει χωρίς περιστροφές ο βασιλιάς της Σουηδίας, Γουσταύος 5ος, ο οποίος μένει έκπληκτος από την επιβλητική παρουσία του Τζιμ Θορπ. Αυτά τα λόγια μάλιστα αναγράφονται σήμερα στο μνημείο του Αμερικανού πρωταθλητή, ο οποίος απαντά με μόλις δυο λέξεις: «Ευχαριστώ, βασιλιά».

Επιστρέφοντας στη Νέα Υόρκη, ο κόσμος του επιφυλάσσει τιμές ήρωα -πολλές χιλιάδες άνθρωποι φωνάζουν το όνομά του και προσπαθούν να τον τιμήσουν με κάθε τρόπο. Το μέλλον φαντάζει ιδανικό και οι προτάσεις από ομάδες κάθε αθλήματος πέφτουν βροχή. Στα τέλη Ιανουαρίου του 1913, τα πάντα θα αλλάξουν. Εφημερίδες αποκαλύπτουν πως ο Τζιμ Θορπ είχε αγωνιστεί επαγγελματικά στο πρωτάθλημα μπέιζμπολ για μια μικρή ομάδα της Βόρειας Καρολίνας, λαμβάνοντας ως αμοιβή λιγότερα από 30 δολάρια την εβδομάδα. Εκείνα τα χρόνια οι κανονισμοί για τον ερασιτεχνισμό ήταν εξόχως αυστηροί -όσοι αθλητές έπαιρναν χρηματικές αμοιβές για τη συμμετοχή τους σε αθλητικές δραστηριότητες δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο Θορπ προσπάθησε να δικαιολογηθεί στην Ερασιτεχνική Αθλητική Ένωση των ΗΠΑ, λέγοντας: «Είμαι ένας Ινδιάνος που δεν γνωρίζει πολλά γι' αυτά τα πράγματα. Δεν ήξερα πως ήταν λάθος, είδα φοιτητές άλλων κολεγίων να αγωνίζονται και εκείνοι επαγγελματικά και θεώρησα πως δεν θα υπήρχε πρόβλημα». Έλεγε την αλήθεια -πράγματι εκείνη την εποχή πολλοί αθλητές αγωνίζονταν στα επαγγελματικά πρωταθλήματα, χωρίς όμως να δηλώνουν τα πραγματικά τους στοιχεία. Το δικό του, αφελές λάθος ήταν πως αγωνίστηκε με το πραγματικό του όνομα. Ο γραμματέας της Ερασιτεχνικής Αθλητικής Ένωσης των ΗΠΑ, Τζέιμς Εντουαρντ Σάλιβαν, δεν συγκινήθηκε από την απολογία του και χωρίς να χάσει χρόνο του αφαίρεσε την ερασιτεχνική ιδιότητα, ζητώντας παράλληλα από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή να πράξει το ίδιο, αφαιρώντας του τα δύο χρυσά μετάλλια, τα οποία δόθηκαν στον Σουηδό, Ούγκο Βίσλαντερ στο δέκαθλο και στον Νορβηγό, Φέρντιναντ Μπι στο πένταθλο. Αμφότεροι, αρνήθηκαν να τα παραλάβουν, τονίζοντας πως αυτά ανήκουν «στον κορυφαίο αθλητή του κόσμου».

Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν ο Τζιμ Θορπ προσπαθεί να επανακάμψει -παίζει αμερικανικό ποδόσφαιρο το χειμώνα και μπέιζμπολ το καλοκαίρι. Θα υπογράψει συμβόλαια με τους New York Giants, τους Canton Bulldogs, τους οποίους θα οδηγήσει σε τρεις τίτλους, τους Cincinnati Reds, στο μπέιζμπολ, ενώ λίγα χρόνια αργότερα θα αγωνιστεί σε ομάδα μπάσκετ προτού αποσυρθεί σε ηλικία 40 ετών. Έχει ήδη ξεκινήσει να πίνει και κάνει δουλειές του ποδαριού, πότε ως φύλακας σε εργοστάσια, ως πορτιέρης σε μπαρ, ως κομπάρσος στο Χόλιγουντ, ως οικοδόμος -τίποτα δεν θυμίζει πια το ένδοξο παρελθόν. Βουλιάζει σε μια άβυσσο καταχρήσεων και κατάθλιψης.

Το 1951, η ζωή του Τζιμ Θορπ μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη στην ταινία «Άνθρωπος από Μπρούντζο», με πρωταγωνιστή τον Μπαρτ Λάνκαστερ. Αν και ο Αμερικανός πρωταθλητής αναγράφεται ως σύμβουλος στο φιλμ, δεν θα πληρωθεί ποτέ γι' αυτό. Στο πέρασμα των χρόνων, πολλοί ήταν αυτοί που μίλησαν για την αδικία της ΔΟΕ όσον αφορά την περίπτωση του Θορπ. Υποστηρικτές του από κάθε γωνιά των ΗΠΑ ζητούσαν για χρόνια να του επιστραφούν τα χρυσά μετάλλια. Κάθε προσπάθεια όμως συναντούσε ισχυρές αντιστάσεις από παλιούς συναθλητές του Τζιμ Θορπ, οι οποίοι είχαν λάβει στο πέρασμα του χρόνου θεσμικές θέσεις στην Ολυμπιακή Επιτροπή των ΗΠΑ. Ανάμεσά τους και ο άλλοτε πρόεδρος της ΔΟΕ, Εϊβερι Μπράντεϊτζ, ο οποίος για χρόνια ισχυριζόταν πως η άγνοια του Θορπ «…δεν αποτελεί δικαιολογία». Στην πραγματικότητα, αυτό που ενοχλούσε τα υψηλά κλιμάκια της Επιτροπής ήταν η ινδιάνικη καταγωγή του Θορπ, στην οποία τόσο θεσμικοί παράγοντες, όσο και οι εφημερίδες της εποχής αναφέρονταν συχνά περιπαικτικά. Για τη συντηρητική «λευκή» Αμερική των αρχών του περασμένου αιώνα ήταν ανήκουστο ο κορυφαίος αθλητής του κόσμου να είναι ένας Ινδιάνος.

Στις 18 Ιανουαρίου 1983, σχεδόν επτά δεκαετίες μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Στοκχόλμης, τα δακρυσμένα παιδιά του Τζιμ Θορπ θα λάβουν, σε ειδική τελετή της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, τα μετάλλια του πατέρα τους. Το όνομά του γραφτεί ξανά στη λίστα των νικητών. Δεκαέξι χρόνια αργότερα, το 1999, το Αμερικανικό Αθλητικό Κονγκρέσο θα αναγνωρίσει τον Θορπ ως τον μεγαλύτερο αθλητή του 20ού αιώνα. Ο ίδιος, βέβαια, δεν θα απολαύσει ποτέ αυτές τις τιμές. Για εκείνον η τελευταία εικόνα από τον κόσμο θα είναι ένα σκουριασμένο τροχόσπιτο στη Λομίτα της Καλιφόρνια.

Περισσότερα από το VICE

Τι Σημαίνει να είσαι Agender και Νon Βinary Άτομο στην Ελλάδα του 2017;

Aπό τον Ντάισελμπλουμ στον Τραμπ ένα Τσιγάρο Δρόμος

Το Μεγάλο Ρωσικό Πλυντήριο των 21 δισ. Δολαρίων και η Ελλάδα