Touch me, not / Μη μου Άπτου: Ένας Χρόνος Χωρίς (Επ)αφή

To 3o Athens Fashion Film Festival (AFFF) έρχεται online, μεταξύ 25 Φεβρουαρίου–1 Μαρτίου με τίτλο “Touch me, not - Μη μου άπτου” με  ένα πλούσιο φεστιβαλικό πρόγραμμα, με δωρεάν ταινίες, αφιερώματα, βραβεία κι συζητήσεις με επαγγελματίες από όλο τον κόσμο. 

Όπως σημειώνει η ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του AFFF, Νικόλ Αλεξανδροπούλου, στον έναν χρόνο που μεσολάβησε από το περσινό φεστιβάλ, «ο οπτικοακουστικός τομέας, η μόδα, και οι τέχνες συνολικά θα δοκιμάζονταν όσο ποτέ, αλλά θα κατάφερναν ακόμα και μέσα στις δυσκολίες να ανθίσουν. Μαζί με τις ανθρώπινες απώλειες και τις απώλειες στις δουλειές και τις συνήθειές μας, συνέβη κάτι ακόμη: Ήταν ένας χρόνος χωρίς άγγιγμα, χωρίς αγκαλιά, χωρίς αφή και επαφή. Ένας χρόνος που αν μπορούσα να τον συνοψίσω σε ένα σύνθημα θα ήταν “Touch me, not | Μη μου άπτου”». 

Με αφορμή τον τίτλο, θέσαμε σε διαφορετικά πρόσωπα του 3ου Athens Fashion Film Festival το ερώτημα πώς είναι να ζεις έναν χρόνο χωρίς την αίσθηση της αφής και πώς την αντικατέστησες μέσω της τέχνης, ειδικότερα αυτής του σινεμά.

Νικόλ Αλεξανδροπούλου: Μέσα από την επιλογή των συγκεκριμένων ταινιών, παρακολουθούμε την αφή σε όλα τα δυνατά επίπεδα κατανόησής της.

Έχοντας ζήσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου στην Ιταλία και τώρα πια στην Ελλάδα, και επειδή πρόκειται για δύο χώρες όπου είναι στο ταμπεραμέντο των ανθρώπων το άγγιγμα, ομολογώ ότι ερχόμουν σε αμηχανία αρκετές φορές μιας και, προσωπικά, το άγγιγμα το χρησιμοποιώ με φειδώ. Όταν, όμως, ήρθαν τα πρώτα μέτρα έναντι της πανδημίας και η φυσική αποστασιοποίηση έγινε καταναγκαστική, όταν δηλαδή έπαψε να είναι επιλογή, τότε δυσκολεύτηκα. Το βίωσα σαν απώλεια και σίγουρα δεν είμαι η μόνη.

Σχεδιάζοντας το επόμενο φεστιβάλ, σκέφτηκα πως θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν ένα βήμα να μιλήσουμε για όσα πρωτόγνωρα ζήσαμε και εξακολουθούμε να ζούμε. Έτσι, καθόλου τυχαία, προέκυψε ο τίτλος "Touch me, not - Μη μου άπτου". Το σινεμά περιγράφεται ως η τέχνη της εικόνας και του ήχου, οι ταινίες όμως ασχολούνται με όλες τις αισθήσεις. Η βασική θεματική και ομώνυμη της φετινής διοργάνωσης "Touch me, not - Μη μου άπτου", η οποία έχει στόχο να ενεργοποιήσει τη μνήμη μας, περιλαμβάνει τρία φιλμ: Το Tελευταίο Xτύπημα του Giuseppe Tornatore, τον Πορτοφολά του Robert Bresson και το Pillow Book του Peter Greenaway. Μέσα από την επιλογή των συγκεκριμένων ταινιών, παρακολουθούμε την αφή σε όλα τα δυνατά επίπεδα κατανόησής της: από ένα κυριολεκτικό άγγιγμα και μια αγκαλιά, μέχρι μια αλληγορία για την απουσία της ή τον τρόπο που τα ένστικτα οδηγούν τις αισθήσεις. Μην τα χάσετε.

Η Νικόλ Αλεξανδροπούλου είναι σκηνοθέτρια, ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του Athens Fashion Film Festival. Συμμετέχει στη συζήτηση με θέμα «Γυναικεία ενδυνάμωση την εποχή του COVID-19: Εργασία και ενδοοικογενειακή βία», που θα διεξαχθεί στο πλαίσιο του AFFF. Περισσότερα, εδώ.

Πάνος Κουάνης: Θεωρώ την αφή στενά συνδεδεμένη με το σινεμά.

Η αφή δεν αντικαθίσταται - πώς να το κάνεις αυτό άλλωστε; Το πόσο σημαντική και συχνά παραγνωρισμένη αίσθηση είναι, το αντιληφθήκαμε τώρα που τη στερηθήκαμε υποχρεωτικά. Δύσκολα μπορώ να την αποκόψω από οποιαδήποτε έκφανση της καθημερινότητας και φυσικά τη θεωρώ στενά συνδεδεμένη με το σινεμά, έναν κατεξοχήν χώρο αλληλεπίδρασης, διασκέδασης και ονειροπόλησης μαζί με αγαπημένα πρόσωπα. Καθώς περιμένω λοιπόν να τελειώσουν οι δύσκολες μέρες της πανδημίας, ταξιδεύω μέσα από τη θέαση κλασικών κινηματογραφικών ταινιών στη μικρή οθόνη (παρόλο που δεν είναι η ίδια εμπειρία) όπως αμερικάνικο film noir, γαλλική nouvelle vague, ιταλικό νεορεαλισμό, αμερικάνικο, ιαπωνικό και ευρωπαϊκό σινεμά των δεκαετιών 1950, 1960 και 1970. Διαβάζω βιβλία, παρακολουθώ εικονικές περιηγήσεις σε εκθέσεις μουσείων και συναυλίες, αλλά κυρίως περιμένω την ημέρα που θα μπορώ να βρεθώ σε μια κινηματογραφική αίθουσα, χωρίς να με απασχολεί πόσο κοντά κάθεται ο διπλανός μου αλλά μόνο αν θα προλάβω να είμαι στην ώρα μου πριν αρχίσει η προβολή.

Ο Πάνος Κοάνης είναι Πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ). Συμμετέχει στη συζήτηση με θέμα “Big Production Filming: The Case of Greece”, που θα διεξαχθεί στο πλαίσιο του AFFF. Περισσότερα εδώ. Επίσης, το AFFF σε συνεργασία με το ΕΚΟΜΕ διεξάγουν τη σειρά συζητήσεων “Design in film". Περισσότερα εδώ. 

Ελευθερία Ντεκώ: Το σινεμά είναι ένα αντίδοτο στην απίσχανση των αισθήσεων και κυρίως της αφής, ένα ισχυρό αντίδοτο απέναντι σε κάθε είδος «εγω-καθήλωσης» και μοιρολατρίας.

Πώς είναι να ζεις χωρίς την αίσθηση της αφής; Πρωτόγνωρα. Στερημένα. Με ένα επιβαλλόμενο εμπόδιο στην παρόρμηση και στους εθιμοτυπικούς -χρόνια μαθημένους- τρόπους κοινωνικής συμπεριφοράς. Νομίζω πως το ελληνικό ή/και μεσογειακό ταμπεραμέντο, το ζεστό, εκδηλωτικό και γνήσιο δυσκολεύεται να συμβαδίσει με τέτοιου είδους απαγορεύσεις.

Μπράβο μας που αντισταθήκαμε! Κάποιοι πιο ευάλωτοι σωματικά συμπολίτες μας από αυτοπροστασία, κάποιοι άλλοι πιο τολμηροί οδηγούμενοι από το αίσθημα αλληλεγγύης. Είμαι σίγουρη ότι από όλους μας έλειψε η αγκαλιά, το χάδι, το άγγιγμα, το απτικό πείραγμα.

Συγκινούμαι και θαυμάζω τη δύναμη όλων όσων μπόρεσαν να αντέξουν στην μη απτική επικοινωνία με αγαπημένα τους πρόσωπα που τέθηκαν σε αναγκαστική απομόνωση.

Συμπαρίσταμαι σε όλους όσοι δεν αποχαιρέτησαν με ένα τελευταίο χάδι ή φιλί τους ανθρώπους τους.  

Αναμφίβολα οι αισθήσεις που πρωταγωνιστούν αυτή την περίοδο ήταν (και είναι ακόμα) η γεύση, η ακοή και η όραση. Είναι, θαρρώ, οι αισθήσεις στις οποίες διατηρήθηκε ένα ελάχιστο του «ευ ζην» στην καθημερινότητα μας. Στην γεύση αντιστέκομαι κάπως, διότι επηρεάζει τους δείκτες της ζυγαριάς. Ακούω μουσική πιο πολύ σε σχέση με πριν και βλέπω αρκετές ταινίες.

Συμπαρίσταμαι σε όλους όσοι δεν αποχαιρέτησαν με ένα τελευταίο χάδι ή φιλί τους ανθρώπους τους.  

Αναμφίβολα οι αισθήσεις που πρωταγωνιστούν αυτή την περίοδο ήταν (και είναι ακόμα) η γεύση, η ακοή και η όραση. Είναι, θαρρώ, οι αισθήσεις στις οποίες διατηρήθηκε ένα ελάχιστο του «ευ ζην» στην καθημερινότητα μας. Στην γεύση αντιστέκομαι κάπως, διότι επηρεάζει τους δείκτες της ζυγαριάς. Ακούω μουσική πιο πολύ σε σχέση με πριν και βλέπω αρκετές ταινίες.

Ο κινηματογράφος ανέκαθεν ήταν η τέχνη που αγκαλιάζει όλες μας τις αισθήσεις, προκαλεί τη συγκίνηση και την ψυχική μας εγρήγορση. Και η τέχνη που συνδυάζει όλες τις άλλες τέχνες μαζί. Ο κινηματογράφος αυτή την περίοδο του εγκλεισμού λόγω πανδημίας δεν είναι απλά μια φιλική, ζεστή παρεούλα, ένας εύκολος τρόπος να «σκοτώσουμε το χρόνο μας», να ξεπεράσουμε την αναγκαστική παθητικότητά μας, αλλά ένα αντίδοτο στην απίσχανση των αισθήσεων και κυρίως της αφής, ένα ισχυρό αντίδοτο απέναντι σε κάθε είδος «εγω-καθήλωσης» και μοιρολατρίας. Και τον ευχαριστούμε θερμά.

Η κινηματογραφική μουσική είναι από τα αγαπημένα μου είδη και αυτό το χρόνο «ξέθαψα» ακόμη και δίσκους βινυλίου για να αγγίξω το εξώφυλλο, να ακούσω το γρατζουνίσμα της βελόνας του πικ-απ μαζί με τις αγαπημένες μελωδίες από ταινίες που έφερνα στην μνήμη μία συγκεκριμένη περίοδο της ζωής μου.

Τα φιλμ ντοκιμαντέρ, είδος που αγαπώ πολύ, θεωρώ ότι διατηρούν την επαφή μας με το περιβάλλον και την ιστορία, δεν μάς επιτρέπουν να χαθούμε στον προσωπικό μας κόσμο, εξάπτουν τη φαντασία και την φιλομάθεια μας.

Η Ελευθερία Ντεκώ, σχεδιάστρια φωτισμού, είναι μέλος στο International Jury του 3ου Athens Fashion Film Festival. Όλες τις ταινίες του φεστιβάλ μπορείτε να τις παρακολουθήσετε μέσα από το athensfff.com.

Υποθέτω είμαι από τους τυχερούς γιατί δεν μπορώ να πω ότι στερήθηκα την αφή και την ανθρώπινη επαφή: ζώντας  με τον σύζυγο και τα δύο παιδιά μας σε συνθήκες ημι-εγκλεισμού και lockdown περάσαμε μαζί περισσότερο χρόνο από ποτέ. Δεν θα πω ψέμματα, τηλεοπτικές σειρές είδα ως επί το πλείστον, αλλά οι περισσότερες κινηματογραφικών προδιαγραφών είναι πλέον ούτως ή άλλως, κάποιες αριστουργήματα σαν μεγάλες ταινίες. Η ψυχαγωγία αυτού του είδους ήταν μεγάλη παρηγοριά και απόδραση, και για τους τέσσερίς μας, με ηλικίες από 8 έως 48 ετών. Κάτι που καθιερώσαμε ήταν η ταινία του Σαββάτου, όπου τα απογεύματα δίναμε ραντεβού για ταινία στο σαλόνι και έτσι είδα πρώτη φορά όλα τα Χάρι Πότερ των οποίων δεν υπήρξα ποτέ φαν στην εποχή τους, αλλά έγινα τώρα χάρη στις κόρες μου. Και εκείνες με την σειρά τους μας έκαναν το χατήρι και είδαν τον Ε.Τ.

Η Γαλάτεια Λασκαράκη, Chief Editor του MARIE CLAIRE είναι μέλος στο International Jury του 3ου Athens Fashion Film Festival. Όλες τις ταινίες του φεστιβάλ μπορείτε να τις παρακολουθήσετε μέσα από το athensfff.com.

Adam Khalil: Πολλοί από μας προσέφυγαν στην τέχνη για να ανταπεξέλθουν, βρήκαν καταφύγιο εκεί.

Ο άνθρωπος, από τη φύση του, αν το δούμε και ανά τους αιώνες, είναι κοινωνικό ον οπότε η καραντίνα ήταν κάτι πολύ πρωτόγνωρο για όλους μας. Πόσο μάλλον στο πλαίσιο της σύγχρονης κοινωνίας στην οποία ζούμε. Ωστόσο, η συνθήκη αυτή μας έδωσε τον χρόνο για μια παύση, για να κάνουμε λίγη ενδοσκόπηση και να αναζητήσουμε και πράγματα μέσα μας, που μπορεί να μη γνωρίζαμε. Καθένας μας είχε τον προσωπικό του χώρο και χρόνο για να το κάνει αυτό. Από ένα σημείο και μετά όμως, με την πάροδο τόσου χρόνου, αυτό μπορεί να γίνει πολύ τοξικό και καθόλου υγιές. Πολλοί από μας προσέφυγαν στην τέχνη για να ανταπεξέλθουν, βρήκαν καταφύγιο εκεί.

Προσωπικά έκανα κι εγώ το ίδιο, κυρίως μέσω του σινεμά. Με αφορμή ειδικά το Athens Fashion Film Festival, στο οποίο συμμετέχω ως μέλος του Youth Jury, μου δόθηκε η ευκαιρία να μάθω καινούργια πράγματα, να ανακαλύψω και την οπτική γωνία άλλων ανθρώπων, να διευρύνω τους ορίζοντές μου, να ανταλλάξω συναισθήματα, μέσα από αυτόν τον ιδιαίτερο ειρμό σκέψεων που σου μεταδίδει να κάνεις. Ας πούμε, μπαίνοντας στη διαδικασία να δω κάποιες κοινωνικοπολιτικές ταινίες που δεν είχα πριν την ευχέρεια και τον χρόνο να ανακαλύψω, πήρα πολλά ερεθίσματα να δω τα πράγματα γύρω μου αλλιώς.

O Adam Khalil, model-performer, είναι μέλος στο Youth Jury του 3ου Athens Fashion Film Festival. Όλες τις ταινίες του φεστιβάλ μπορείτε να τις παρακολουθήσετε μέσα από το athensfff.com.

Περισσότερα από το VICE

Οργή στο Μαξίμου, Κόντρα στην Κουμουνδούρου

Τα Νεογέννητα Μωρά της Λέσβου και της Σάμου στους Καταυλισμούς

Γιατί Περνάς Εβδομάδες Αποφεύγοντας να Κάνεις Πράγματα που Παίρνουν Μόλις Δέκα Λεπτά;

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.