Την περασμένη χρονιά, ο Keith Schmidt έλαβε ένα email που υποσχόταν να του αλλάξει τη ζωή. Είχε σταλεί από έναν επιχειρηματία ονόματι Bedros Keuilian, ο οποίος είχε πετύχει στη ζωή μετά από πολλές δυσκολίες. Ο Schmidt, ένας 49χρονος πυροσβέστης από το Νόμπλσβιλ της Ιντιάνα, δεν ήταν εγγεγραμμένος στο newsletter του Keuillian αλλά αποφάσισε να το διαβάσει έτσι κι αλλιώς.
Οι περισσότεροι άνδρες υποφέρουν σιωπηρά, έγραφε ο Keuilian, επειδή νιώθουν απομακρυσμένοι από έναν ευρύτερο σκοπό στη ζωή. Και καταφεύγουν σε περισπασμούς: τηλεόραση, social media, φαγητό, ποτό, πορνό. Όλα αυτά τους απομακρύνουν περισσότερο από τον όποιο στόχο, θέτοντας σε κίνδυνο το εισόδημά τους, τον γάμο τους, την οικογένειά τους και την αίσθηση αυταξίας τους.
Videos by VICE
Αλλά ο Keuilian είχε μια λύση.
Ο Schmidt δεν ήταν ιδιαίτερα ευτυχισμένος. Για την ακρίβεια ήταν ακριβώς ο άνδρας που περιέγραφε ο Keulian, υπνοβάτης στην ίδια του τη ζωή, ένας απών πατέρας και σύζυγος, δίχως κίνητρο, δίχως άγκυρα στον κόσμο. Είχε επίσης τους δαίμονές τους –κουβαλούσε ένα τραύμα από μια παιδική ηλικία γεμάτη σεξουαλική, σωματική και ψυχολογική κακοποίηση, και διαταραχή μετατραυματικού στρες από τη στρατιωτική του θητεία– αλλά τα είχε κρύψει βαθιά μέσα του, γιατί πάντα του μάθαιναν ότι έτσι κάνει ένας άνδρας. Ένας άνδρας δεν κλαίει, ένας άνδρας βάζει τα πάντα σε κουτάκια. Το μόνο συναίσθημα που υπήρχε για έναν άνδρα ήταν ο θυμός και ο Schmidt ήξερε πολύ καλά τον θυμό ως κινητήρια δύναμη. Ανακάλυψε τη δύναμή του θυμού όταν η δασκάλα του στο δημοτικό, η δεσποινίς McGraff, του είπε ότι θα κατέληγε σκουπιδιάρης. «Άντε γαμήσου», απάντησε ο Schmidt.
Θα εκδικούνταν τη δασκάλα του, τη μητέρα του που τον μείωνε, τον μέντορα που τον κακοποίησε. Θα έπαιρνε τη γλυκιά εκδίκηση της επιτυχίας. Κυνηγώντας την ανελέητα, πέτυχε τα όνειρά του ένα-ένα: έγινε πυροσβέστης, έγινε ναυαγοσώστης του αμερικανικού ναυτικού, απέκτησε μια καλή οικογένεια.
Το τελευταίο, βέβαια, το πάλευε ακόμα. Τον εμπόδιζε η αδυναμία του να συζητήσει το παρελθόν του ή τα συναισθήματά του γενικά. Αν τον ενοχλούσε κάτι που έκανε η γυναίκα ή τα παιδιά του, σιωπούσε και μάζευε πίεση, έτοιμος να εκραγεί. Όλοι στο σπίτι πρόσεχαν τις κινήσεις τους όταν ο Schmidt ήταν κακόκεφος. «Μπαμπά, πόσο έχεις θυμώσει;», του είπε μια φορά η κόρη του Alanna όταν ήταν εννέα χρονών. «Γιατί είσαι θυμωμένος;».
«Μου αρέσει να υποφέρω γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος να εξελιχθείς».
Ο Schmidt, που τότε ήταν σε άρνηση, συνειδητοποίησε αργότερα ποια ήταν η απάντηση στην ερώτηση της κόρης του: «Επειδή άφησα το μέσα μου να πεθάνει».
Έτσι ακολούθησε τον σύνδεσμο στο email του Keulian. Τον οδήγησε σε μια σελίδα που πουλούσε ένα πρόγραμμα στο Τσίνο Χιλς της Καλιφόρνια, που λεγόταν Modern Day Knight Project. Στο σάιτ υπάρχει ένα βιντεάκι όπου ο Bedros Keuilian, γυμνασμένος και με φάτσα σαν μπουλντόγκ, μιλάει μπροστά σε μια τάξη. «Το Project είναι μια εμπειρία 75 ωρών για άνδρες σαν εσένα, που ξέρουν ότι είναι για πολλά περισσότερα», λέει ο Keuilian. Το Project είναι μια κοπιώδης διαδικασία ίασης, συνεχίζει. «Είναι σαν να χορηγείς χημειοθεραπεία στο σημείο του σώματος που έχει καρκίνο».
Καθώς ο Keulian μιλάει, υπάρχει ένα δεύτερο βιντεάκι που μοιάζει μια διαφήμιση στρατολόγησης πεζοναυτών σκηνοθετημένο από τον Michael Bay. Άνδρες παλεύουν κάνοντας κεφαλοκλείδωμα, άνδρες κάνουν αλυσίδα στη θάλασσα ενώ τα κύματα τους σαρώνουν, άνδρες ουρλιάζουν καθώς βγαίνουν από σάκους πτωμάτων. Φαίνονται σκληροί, στιβαροί, ζόρικοι. Φοράνε όλοι την ίδια στολή: μαύρο σορτσάκι γυμναστικής και άσπρο κοντομάνικο με το επίθετό τους στο μπροστινό μέρος και την αναγραφή The Project στο πίσω.
Όταν ο Schmidt είδε το βίντεο ξετρελάθηκε. Το είχε ανάγκη. Αναγνώρισε κάποιες από τις σκληρές ασκήσεις από την εποχή που έκανε εκπαίδευση για το ναυτικό. «Μου άρεσαν πολύ αυτά, παραδόξως», λέει. «Ναι, μ’ αρέσει να υποφέρω».
«Γιατί;», ρωτάω.
«Για να εξελίσσομαι. Μου αρέσει να υποφέρω γιατί είναι ο μόνος τρόπος να εξελιχθείς».
Ένας junior εκπαιδευτής ονόματι Andy Pho μού λέει αργότερα πως κάθε τάξη του Project βαθμολογεί άλλους συμμετέχοντες στις 75 ώρες και ο Schmidt, το πιο παλιό μέλος της ομάδας του, διαρκώς έβγαινε τελευταίος. Αλλά αρνιόταν να παραιτηθεί, ακόμα κι όταν άλλοι παραιτούνταν ή όταν ο ίδιος είχε κάποιον τραυματισμό. «Για μένα δεν υπήρχε άλλη επιλογή», λέει. Έλεγε στον εαυτό του «Είτε θα τα καταφέρω, είτε θα πεθάνω».
Στα μισά, τσακισμένος σωματικά, ψυχικά και συναισθηματικά, γύρισε ένας διακόπτης. Κοιτάζοντας τους άνδρες γύρω του, συνειδητοποίησε ότι δεν ήταν μόνος. Κι άλλοι άνδρες υπέφεραν όπως εκείνος. Όλο το τραύμα που είχε υποστεί και οι δοκιμασίες που είχε περάσει δεν τον έκαναν αδύναμο. Τον έκαναν δυνατό επειδή ακόμα πάλευε. Όταν ήταν ώρα για την άσκηση με το παγωμένο νερό, έπεσε με τα μπούνια μέσα. Μέσα εκεί, ανάμεσα σε άλλους άνδρες που έτρεμαν απ’ το κρύο, ένα παράξενο χαμόγελο ζωγραφίστηκε στο πρόσωπό του. Είμαστε ζωντανοί, σκέφτηκε. Κι η ζωή είναι δώρο.
«Ο Schmidt τρώει πάγο!» φώναξε ο Erin Alejandrino, εκπαιδευτής και ειδικός ΜΜΑ στο Project.
«Δεν επιτρέπεται να είσαι άνδρας πια, είσαι σχεδόν ρατσιστής αν είσαι άνδρας στις μέρες μας. Τρέλα».
Ο Schmidt γέλασε. Φυσικά έτρωγε πάγο. Παρέμενε ενυδατωμένος, έδινε στο σώμα του ό,τι χρειαζόταν, έκανε όποια θυσία κι αν χρειαζόταν.
Όταν γύρισε στο ξενοδοχείο βρήκε ένα μήνυμα από τη γυναίκα του, τη Heather (δεν επιτρέπονται κινητά στο Project). Το Project ανεβάζει φωτογραφίες και βίντεο στα social media και η Heather είχε δει βίντεο με τον Keith στον πάγο. Μου αρέσει αυτό το χαμόγελο, του έγραψε. Ήσουν πεθαμένος για πολύ καιρό. Καλώς ήρθες ξανά στη ζωή. Βουρκώνει όταν μου διαβάζει το μήνυμα στο τηλέφωνο. «Συγγνώμη, ακόμα συγκινούμαι», λέει.
Ο Schmidt ξέρει ότι έχει ακόμα πολλή δουλειά να κάνει. Αλλά δεν το βάζει κάτω, χάρη στο Project. Αν δεν ήταν αυτοί οι άνδρες ακόμα θα σερνόταν σαν ζόμπι, θα σάπιζε, νεκρός μέσα-έξω. Τώρα φέρεται σαν πραγματικός άνδρας, με κίνητρο, δύναμη, αγάπη για την οικογένειά του, όπως οι επικεφαλής του Project, που τόσο θαυμάζει.
Η μελέτη της ανδρικής ψυχολογίας ως κάτι μοναδικό είναι παραδόξως κάτι καινούργιο. Το 2018 η Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση (APA) εξέδωσε τις πρώτες οδηγίες της για τους ψυχολόγους σε ό,τι αφορά άνδρες και αγόρια. Γενικά, η APA λειτουργούσε με βάση την οπτική της παραδοσιακής αρρενωπότητας –που προσδιόριζε με στοιχεία όπως «στωικότητα, ανταγωνιστικότητα, κυριαρχία, επιθετικότητα»– η οποία ήταν ψυχολογικά επιβλαβής και γενικά ανέφικτη για τους άνδρες. «Αν και οι άνδρες επωφελούνται από την πατριαρχία, επίσης επηρεάζονται αρνητικά από την πατριαρχία», λέει ο πρώην πρόεδρος της APA Ronald F. Levant.
Ένας από τους επικεφαλής εκπαιδευτές του Project, ο Steve Eckert, βετεράνος πεζοναύτης, με πυκνά φρύδια και φαλακρό γυαλιστερό κεφάλι, βλέπει αλλιώς τα πράγματα. «Οι άνδρες είναι στα δύο άκρα. Είτε νομίζουν ότι πρέπει να είναι αγριάνθρωποι είτε, εφόσον πιστεύουν ότι αυτό είναι τόσο φρικτό, είναι αδύναμοι και μαλθακοί και δεν λένε τη γνώμη τους, γίνονται παθητικο-επιθετικοί, φοβούνται να δείξουν ποιοι είναι πραγματικά», λέει. «Όπως και να ‘χει, δεν επιτρέπεται να είσαι άνδρας πια, είσαι σχεδόν ρατσιστής αν είσαι άνδρας στις μέρες μας. Τρέλα».
«Για να σου πει την αλήθεια ένας άνδρας πρέπει να τον έχεις τσακίσει, να είναι σχεδόν σε καταστολή».
Το Modern Day Knight Project, που ξεκίνησε το 2019, είναι ανάμεσα στα όλο και περισσότερα καινούργια bootcamps ανδρών και καταφύγια σαββατοκύριακου που υπόσχονται στους άνδρες την ευκαιρία να ψάξουν βαθιά, να βρουν το τραύμα τους και να την αρχέγονη ουσία τους που χάθηκε στη βιομηχανοποιημένη, υλική κοινωνία μας (αποκαλώ αυτά τα προγράμματα στρατόπεδα ανδρών για πρακτικούς λόγους). Ανάλογο του Project είναι το πρόγραμμα Wake Up, Warrior, που κοστίζει 10.000 δολάρια, με σήμα κατατεθέν τη Warrior Week, την οποία διοργανώνει ο επιχειρηματίας και coach επιτυχίας Garrett White, στο Λαγκούνα Μπιτς στην Καλιφόρνια.
«Για να σου πει την αλήθεια ένας άνδρας πρέπει να τον έχεις τσακίσει, να είναι σχεδόν σε καταστολή», λέει ο Samuel Findlay, βοηθός του White.
Για τους λιγότερο μαζοχιστές, υπάρχουν προγράμματα όπως το online ManTalks και το Mankind Project, σε 12 χώρες. Και τα δύο προωθούν μια επιστροφή σε πανάρχαια αρχέτυπα για άνδρες όπως ο μαχητής και ο άγριος άνδρας, (Η ατάκα του του ManTalks: Δεν είναι ψυχοθεραπεία, είναι εκπαίδευση). Άλλα όπως τα νεοϋορκέζικα Evryman και το Junto, και το The Sterling Institute’s Men’s Weekend στο Όκλαντ της Καλιφόρνια, παρέχουν ενός είδους συναισθηματική κάθαρση. Λένε ότι αν οι άνδρες μάθουν να είναι ευάλωτοι και να επικοινωνούν στις σχέσεις τους, η ζωή τους θα μεταμορφωθεί.
Ο Bedros Keuilian έχει περιγράψει το Project, που στοιχίζει 12.000 δολάρια (εκτός ξενοδοχείων και πτήσεων), ως έναν τρόπο για να συνέλθουν οι άνδρες. Για να γίνει αυτό πρέπει να κάνουν «σκληρά πράγματα» ώστε να ανταποκριθούν σε πέντε βασικά σημεία: Πίστη, οικογένεια, φυσική κατάσταση, οικονομικά, που θα οδηγήσουν με τη σειρά τους σε μια ζωή πληρότητας. Είναι σχεδιασμένο να προωθεί τη συναισθηματική εξέλιξη και να χτίζει συναισθηματικούς δεσμούς μέσα από ζίου-ζίτσου και εκπαίδευση όπλων καθώς και στρατιωτικού τύπου ηρωισμό χωρίς ωστόσο τους κινδύνους του πολέμου.
Περίπου 60% των συμμετεχόντων είναι επιχειρηματίες. Άλλοι δουλεύουν στον χώρο της μεσιτείας, της οικοδομής, των τατουάζ και της αστυνομίας. Παρόλο που περίπου οι μισοί τα παρατάνε, οι απόφοιτοι αρέσκονται να αυτοαποκαλούνται «άγριοι υπηρέτες» καθώς προστατεύουν και υπηρετούν τους άλλους αλλά είναι πρόθυμοι να υποστούν τις συνέπειες που προκύπτουν όταν παίρνεις την κατάσταση στα χέρια σου και κάνεις τη βρώμικη δουλειά, όπως έκαναν παλιά οι άνδρες.
Ο Keuilian λέει ότι κάποιοι άνδρες τον παρότρυναν να κάνει κάτι σαν το The Project μετά τη μέτρια επιτυχία του βιβλίου του, “Man Up: How to CUT THE BULLSHIT and KICK ASS in Business (and in Life)” (2018), που καταγράφει την πορεία του ως μετανάστη από την Αρμενία, που τον κρατούσαν πίσω το συναισθηματικό τραύμα και πεποιθήσεις που τον περιορίζουν, προς την επιχειρηματική επιτυχία. Μετά από μια μεγάλη κρίση πανικού, που πιθανόν προκλήθηκε από την ασταμάτητη δουλειά στο Fit Body Boot Camp, το franchise γυμναστήριων που είχε ιδρύσει, ο Keuilian συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να γίνει «άνδρας», να δεχτεί την ευθύνη ως ηγέτης και να κατακτήσει έναν πειθαρχημένο τρόπο ζωής. Έθεσε στον εαυτό του σωματικές προκλήσεις για έξι εβδομάδες, όπως να τρέξει τον Μαραθώνιο του Σαν Ντιέγκο, να κάνει αγώνες MMA, να κάνει ψυχοθεραπεία. Διάβασε, όπως λέει, εκατοντάδες βιβλία αυτοβελτίωσης γραμμένα από τους Dale Carnegie, Tony Robbins, Napoleon Hill και άλλους. Απορρόφησε τη σοφία τους, θυμάται πώς κάποια στιγμή στεκόταν στην άκρη του γυμναστηρίου χοροπηδούσε και φώναζε «Μ’ αρέσει ο εαυτός μου, μ’ αρέσει ο εαυτός μου!».
Στο βιβλίο του, ο Keuilian ευχαριστεί 12 βατραχάνθρωπους του πολεμικού ναυτικού, γράφοντας πώς τα βιβλία τους τον ενέπνευσαν το 2011 όταν πάλευε να κρατήσει την επιχείρησή του ζωντανή. «Αυτοί οι μεγάλοι μαχητές του έδωσαν κίνητρο», γράφει, και «χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσα να είχα γίνει ο ηγέτης που είμαι σήμερα».
Για να ξεκινήσουν το Project, οι συμμετέχοντες πρώτα συναντιούνται σε ένα συνηθισμένο πάρκινγκ. Φορτηγά σταματάνε και, σαν σκηνή από ταινία δράσης του 2000, πηδάνε απ’ αυτά οι εκπαιδευτές: ο Steve Eckert, ο πεζοναύτης, ο Matt Schneider, ειδικές δυνάμεις, ο Erin Alejandrino, ΜΜΑ και ο Ray ‘Cash’ Care, βατραχάνθρωπος (ο Care που μοιάζει με διάβολο της Τασμανίας με τατουάζ, κάποτε αστειεύτηκε ότι ο ρόλος του στο Project ήταν «βασικά να τσακίζω κόσμο στο ξύλο»).
Μετά από σύντομες συστάσεις οι εκπαιδευτές βάζουν σακούλες στα κεφάλι των συμμετεχόντων σαν να είναι αιχμάλωτοι πολέμου και τους οδηγούν στον χώρο του στρατοπέδου. Εκεί περνάνε μια σειρά από δοκιμασίες. Κάποιες μοιάζουν με αυτές που υπάρχουν στο Crucible και το BUD/S, προγράμματα εκπαίδευσης για νεοσύλλεκτους πεζοναύτες και βατραχάνθρωπους αντίστοιχα και περιλαμβάνουν: σκληρές πεζοπορίες με βάρη, βαριοπούλες, κοιλιακοί, ψαλιδάκια και κάμψεις στα ρηχά της θάλασσας, ενάμιση χιλιόμετρο έρπειν μες στο χώμα, τις πέτρες και τα χαλίκια. Όπως στο BUD/s υπάρχει μια καμπάνα στη γωνία. Όταν κάποιος αποφασίσει ότι δεν αντέχει άλλο, μπορεί να τη χτυπήσει τρεις φορές για να παραιτηθεί.
Αυτό είναι το Project, σύμφωνα με τον Keuilian. Βάζει τους άνδρες σε σταυροδρόμια: «Η θα μείνεις γυναικούλα ή θα γίνεις κτήνος».
Σε μια δοκιμασία που λέγεται The Dash –που αναφέρεται στην παύλα ανάμεσα στην ημερομηνία γέννησης και θανάτου στην ταφόπλακά σου– οι άνδρες παίρνουν ένα φτυάρι και σκάβουν τον τάφο τους. Έπειτα μπαίνουν σε έναν σάκο πτωμάτων, τον κλείνουν και ξαπλώνουν στον φρέσκο τάφο τους, ενώ οι εκπαιδευτές ρίχνουν χώμα από πάνω τους. Μετά, οι άνδρες γράφουν μια νεκρολογία – όχι για τη ζωή τους όπως είναι τώρα, αλλά για τη ζωή που φαντάζονται για τους εαυτούς τους όταν θα έχει ξυπνήσει το κτήνος. «Πρέπει να θάψεις τη γυναικούλα μέσα σου», λέει ο απόφοιτος του Project Ryan Dean, βετεράνος πεζοναύτης και επιχειρηματίας. «Ίσως όχι η καλύτερη επιλογή λέξεων, αλλά μ’ αρέσει».
Ο Keith Schmidt συμπληρώνει ότι ποτέ δεν σκοτώνεις πραγματικά τη φωνή στο κεφάλι σου. «Πάντα υπάρχει ένας σπόρος της γυναικούλας», λέει γελώντας μελαγχολικά.
Την πρώτη φορά που ο Virkam Deol, ένας 39χρονος μεσίτης και πρόσφατα χωρισμένος συνάντησε τον Bedros Keuilian, ήταν σε ένα τριήμερο επαγγελματικό εργαστήρι που διοργάνωνε ο Keuilian. Βλέποντας το τατουάζ στο χέρι του, το δυνατό σαγόνι του, ακούγοντας την τραχιά, σοβαρή φωνή του, ο Deol σκέφτηκε ότι ήθελε να γίνει έτσι.
Ήταν συνηθισμένη επωδός στους απόφοιτους του Project – πόσο πολύ ήθελαν να είναι σαν τους εκπαιδευτές και λιγότερο σαν τους εαυτούς τους. Αυτό που εντυπωσίαζε περισσότερο τον Deol ήταν πώς αυτοί οι ρωμαλέοι άνδρες με την alpha male μαγκιά και τις τεράστιες πλάτες επίσης έδειχναν αγάπη για τις γυναίκες τους και αναμεταξύ τους. «Πίστευα ότι ήταν ντροπή να πεις ότι στηρίζεις την κοπέλα σου», λέει.
Έχοντας μεγαλώσει με άλλους δύο αδερφούς, ο Deol τους ανταγωνιζόταν για την αγάπη του πατέρα τους, που ήταν φωνακλάς αλλά και ευαίσθητος και πληγωνόταν αν άλλοι άνδρες παρείχαν πράγματα στους γιους του για τα οποία ένιωθε ο ίδιος υπεύθυνος. Όταν είχε επαφές με μεγαλύτερους άνδρες και αναζητούσε την καθοδηγήσή τους, ο Deol ένιωθε ότι κορόιδευε τον πατέρα του. Συχνά ένιωθε ότι ο πατέρας του ήθελε να ελέγξει τη ζωή του. Ποτέ δεν βρήκε το ισχυρό ανδρικό πρότυπο που χρειαζόταν μέχρι που γνώρισε τον Bedros Keuilian και δήλωσε συμμετοχή στο πρόγραμμά του.
Ήταν λογικό ο Deol να πιστεύει ότι το Project θα έλυνε τα προβλήματά του. O Keuilian ξεκίνησε την καριέρα του πουλώντας συμπληρώματα στο Ίντερνετ, χρησιμοποιώντας τακτικές που είχε μάθει από τον κόσμο του ψηφιακού μάρκετινγκ, όπου οι διαφημιζόμενοι βασίζονται σε ένα direct-response κείμενο, που στόχο έχει να τριγκάρει συναισθηματικά τους πελάτες, και αυτό ικανοποιείται μόνο αν αγοράσουν το προϊόν τώρα (Όπως έκανε ο Keith Schmidt όταν βρέθηκε στη σελίδα του Project). Ο Keuilian εξηγεί σε ένα πρόσφατο newsletter με τίτλο “Why Jesus Was A Great Marketer,” ότι υπάρχει ένας μυστικός τρόπος να «προωθήσεις πράγματα σε ανθρώπους με πολύ ωραίο τρόπο ώστε να μην καταλάβουν ότι πουλάς κάτι να νιώσουν ότι εκείνοι παίρνουν την απόφαση αγοράς. Λέγεται αφήγηση». Γι’ αυτό, σύμφωνα με τον Keuilian, ο Χριστός ήταν φοβερός στην προώθηση: έλεγε παραβολές στις οποίες οι άνθρωποι μπορούσαν να δουν τα δικά τους προβλήματα κι ύστερα τους πουλούσε τη θρησκεία του ως λύση.
Αλλά για τον Deol, το να γίνει ένας Modern Day Knight δεν ήταν τόσο απλό. Οι εκπαιδευτές τον πίεζαν και τον εγκαλούσαν που έμενε πίσω, λέγοντας ότι δεν ήταν αρκετά καλός. Δεν είχε μεταμορφωθεί, δεν είχε κάποια αποκάλυψη, καμία στιγμή καμπής. Μιλούσε συνέχεια, σχολίαζε ό,τι του ερχόταν στο κεφάλι, αποδιοργάνωνε την τάξη και το αποτέλεσμα ήταν επιπλέον σωματική βαναυσότητα ως τιμωρία σε όλη την ομάδα. Στο τέλος οι εκπαιδευτές του είπαν να παραιτηθεί, σταματώντας το Project για όλους μέχρι ο Deol να χτυπήσει την καμπάνα. Του είπαν ότι έπρεπε να μάθει πώς να ενσωματώνεται στην ομάδα και μετά να ξανάρθει. «Δεν ήμουν ο άνδρας που νόμιζα ότι ήμουν», λέει ο Deol. «Δεν ήμουν καλός άνθρωπος. Δεν ήμουν ο άνδρας που θα ήθελα τα παιδιά που θα έκανα να λένε πατέρα».
Έκλεισε τη δουλειά του, τον παράτησε η κοπέλα του, άρχισε να πίνει (Χρόνια νωρίτερα, μετά από μια βραδιά ποτού, τον είχαν συλλάβει επειδή είχε διαλύσει το διαμέρισμα της πρώην κοπέλας του και την τρόμαξε). Η πανδημία ξεκίνησε πάνω που ο Deol είχε σπάσει την κλείδα του και έμεινε μόνος, περνώντας το χρόνο του συλλογιζόμενος και καπνίζοντας μαριχουάνα. Πλήρωσε 50.000 τον Keuilian για να γίνει ο προσωπικός του coach και να τον βοηθήσει να ξεπεράσει το σύνδρομο της ήττας. Επίσης συγχώρεσε τον πατέρα του, τον αποδέχτηκε και δεν τον κατηγορούσε επειδή ο ίδιος δεν ήταν αυτό που ήθελε. Κι ύστερα προσπάθησε να συγχωρήσει τον εαυτό του.
Επέστρεψε στο Project ενάμιση χρόνο μετά την αρχική του παραίτηση. Αυτήν τη φορά, μετά από 30 ώρες βίωσε μια αποκάλυψη: «Φίλε, είσαι τρελός αν νομίζεις ότι δεν ανήκεις εδώ τώρα», είπε μέσα του. Ακόμα και ενώ οι εκπαιδευτές του έλεγαν ότι ήταν ακόμα παρλαπίπας, ο Deol ένιωθε περήφανος που ήταν ο εαυτός του και ανήκε στην ομάδα. Αποφοίτησε και τώρα φτιάχνει τη δική του επιχείρηση coaching. Στο Instagram, ως απόδειξη ότι ανήκει σε αυτή τη φυλή πολεμιστών, ποστάρει φωτογραφίες από τις εμπειρίες του στο Project, όπως τις χαρούμενες αναμνήσεις του waterboarding.
«Κάτι λέει για τον χαρακτήρα σου αυτό, ε;», λέει.
Αυτός ο κύκλος ανδρικού μαρτυρίου και αποδοχής δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, λέει ο καθηγητής στο Florida State και κοινωνικός ψυχολόγος Dr. Roy Baumeister, στο βιβλίο του “Is There Anything Good About Men?”. Σε όλους τους πολιτισμούς και τις χρονικές περιόδους τα αγόρια πάντα ήταν αναγκασμένα να κερδίσουν τον ανδρισμό τους μέσα από ένα τελετουργικό, όπως να σκοτώσουν ή να περάσουν μια δοκιμασία αντοχής. Αν τα καταφέρουν –κάτι που σήμερα φαίνεται να θεωρείται προνόμιο και κοστίζει ποσά που φτάνουν πενταψήφια νούμερα– ανεβαίνουν σε κοινωνικό και οικονομικό στάτους. Αν όχι, αυτό είναι το κομμάτι που δεν συζητάμε πάντοτε.
Αν η κοινωνία ήταν κωδωνοειδής καμπύλη, γράφει ο Baumeister, οι γυναίκες θα ήταν στη μέση και οι άνδρες τα άκρα. Είναι αλήθεια ότι οι άνδρες κυριαρχούν δυσανάλογα στην κορυφή της αμερικανικής κοινωνίας: Πάνω από 90% των θέσεων CEO στις 500 εταιρείες του Fortune, 86% στους 400 πιο πλούσιους Αμερικανούς, 73% στο Κογκρέσο και 100% πρόεδροι. Επίσης, ισχύει και το αντίθετο. Οι άνδρες κυριαρχούν δυσανάλογα και στο «περιθώριο» της κοινωνίας: 93% των φυλακισμένων και 70% των αστέγων. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Εργασιακής Στατιστικής των ΗΠΑ, 92% των Αμερικάνων που σκοτώνονται εν ώρα εργασίας είναι άνδρες. Από τους πρώτους 3.000 Αμερικανούς στρατιώτες που σκοτώθηκαν στον Πόλεμο του Ιράκ, οι 2.938 ήταν άνδρες.
Ο Baumeister πιστεύει ότι υπάρχει ένας απλός ανθρωπολογικός λόγος πίσω απ’ όλα αυτά: οι άνδρες είναι πιο αναλώσιμοι από τις γυναίκες. Όσο λιγότερες γυναίκες υπάρχουν για αναπαραγωγή, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για μια φυλή να χαθεί μακροπρόθεσμα. Έτσι οι πολιτισμοί εκμεταλλεύονται τους άνδρες ώστε να αναλαμβάνουν πιο επικίνδυνα πράγματα, όπως κυνήγι ζώων ή πολέμους, και αν τα καταφέρουν, έχουν τις ανταμοιβές που προκύπτουν. Έτσι οι άνδρες είναι συνέχεια ανταγωνιστικοί μεταξύ τους είτε για να επιτύχουν θεαματικά είτε για να αποτύχουν συγκλονιστικά, ένα δίπολο που μερικές φορές αναπαράγεται σε αυτά τα στρατόπεδα ανδρών. Στα social media, οι εκπαιδευτές του Project ντροπιάζουν όσους τα παρατάνε, λένε στους followers να μην είναι σαν εκείνους που χτυπάνε τη καμπάνα και τους αρνούνται πρόσβαση στην αδελφότητα.
Οι νέοι άνδρες που ζούσαν σε ατομικιστικές κουλτούρες ήταν οι πιο ευάλωτοι στη μοναξιά.
«Ενσωματωμένος στον ρόλο του αρσενικού είναι ο κίνδυνος ότι δεν είσαι αρκετά καλός ώστε να είσαι αποδεκτός και να σε σέβονται και επίσης ο κίνδυνος ότι δεν θα τα πας αρκετά καλά ώστε να αποκτήσεις απόγονο», είπε ο Baumeister σε μια ομιλία του 2007 (απηχώντας τους φόβους του Deol). «Η βασική κοινωνική ανασφάλεια του ανδρισμού είναι αγχωτική για τους άνδρες, και δεν αποτελεί έκπληξη που τόσοι πολλοί σπάνε ή κάνουν φρικτά ή ηρωικά πράγματα ή πεθαίνουν νεότεροι από τις γυναίκες. Αλλά αυτή η ανασφάλεια είναι χρήσιμη και παραγωγική για τον πολιτισμό, για το σύστημα».
Τα ποσοστά αυτοκτονιών ανεβαίνουν σταθερά στους άνδρες από το 2000, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, και ήταν η έβδομη αιτία θανάτου σε άνδρες το 2011. Οι άνδρες αποτελούν το 79% των θυμάτων αυτοκτονιών στην Αμερική και το υψηλότερο ποσοστό είναι σε ηλικιωμένους, λευκούς άνδρες.
Μια βασική αιτία ίσως είναι η υποδιάγνωση της κατάθλιψης στους άνδρες. Παρόλο που οι γυναίκες διαγιγνώσκονται με κατάθλιψη δυο φορές πιο συχνά απ’ ό,τι οι άνδρες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η κατάθλιψη συχνά είναι κρυμμένη στους άνδρες, καθώς τα συμπτώματά τους δεν ταιριάζουν με τους παραδοσιακούς κλινικούς ορισμούς της διαταραχής, όπως κλάμα και απώλεια ενδιαφέροντος για τη ζωή και την ευχαρίστηση.
Για να εντοπίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την κατάθλιψη σε άτομα που προσδιορίζονται με αρσενική ταυτότητα, οι ψυχολόγοι έχουν αναπτύξει εναλλακτικά μοντέλα όπως τη Gotland Male Depression Scale. Αυτά τα νέα μοντέλα δίνουν προτεραιότητα σε εξωτερικευμένα συμπτώματα σε σχέση με τα εσωτερικευμένα, όπως εκρηκτικούς θυμούς για μικροπράγματα, χρήση ουσιών για να ξεχάσουν τον πόνο τους, εργασιομανία, ασύστολο γκομένισμα, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και συμπεριφορές με στόχο την απόκτηση εξουσίας, κακές φιλίες και γενικά ένα σύνδρομο «Μπορώ να το κάνω μόνος μου». Αν συμπεριληφθούν και αυτά τα χαρακτηριστικά στους ορισμούς της κατάθλιψης, άνδρες και γυναίκες πληρούν τα κριτήρια εξίσου, σύμφωνα με μέλη του JAMA Psyciatry του 2013. Είναι όμως παράξενο που αυτά τα συμπτώματα ανδρικής κατάθλιψης είναι κάποιες από τις συμπεριφορές που συσχετίσουμε με την «ανδρική συμπεριφορά».
Όταν έκανα το ρεπορτάζ, αποφάσισα να πάω σε ένα στρατόπεδο ανδρών. Μια ζεστή μέρα του Αυγούστου, στο Όστιν του Τέξας, στάθηκα σε έναν μεγάλο κύκλο ανδρών στο “Man Cave”, ένα event που διοργανώθηκε από την MPowered Brotherhood (MPB), μια από τις ομάδες ανδρών με τη μεγαλύτερη φυλετική ετερογένεια και πνευματική συνείδηση.
Οι περισσότεροι ήταν φουλ γυμνασμένοι και γυμνόστηθοι και είχαν είτε μακριά μαλλιά πιασμένα ή ξυρισμένα κοντά στο πλάι και παντού πλανιόταν μια βαριά μυρωδιά.
Ο Preston Smiles, συνιδρυτής του MPB που έγινε διαβόητος στις κοινότητες wellness έχοντας προπονήσει τον σταρ του Entourage Adrian Grenier, μπήκε στον κύκλο. Ύψωσε τη γροθιά του και όλοι μαζί χτυπήσαμε το στήθος μας τρεις φορές. Ήταν ένα καλωσόρισμα στην αδελφότητα.
Στη συνέχεια, μας ζήτησαν να ξαπλώσουμε κάτω και να κλείσουμε τα μάτια, καθώς το άρωμα φασκόμηλου που καιγόταν πλημμύριζε τον χώρο. Ο Samson Odusanya, προπονητής wellness και διοργανωτής του MPB, μας είπε να αναπνέουμε αργά και βαθιά και ύστερα μας έκανε μια συνεδρία Holotropic Breathwork, μια βαθιά διαλογιστική πρακτική για να δημιουργηθούν ψυχεδελικές αισθήσεις μέσω ελεγχόμενου υπεραερισμού (πολλά στρατόπεδα ανδρών, όπως και το The Project, κάνουν εκπαίδευση αναπνοής). Θεωρητικά αυτό κυριεύει τα συνηθισμένα μοτίβα σκέψης του συνειδητού νου και ανυψώνει τη σοφία που υπάρχει στο σώμα κάποιου. Σταματάς να αναζητάς έξω από τον εαυτό σου απαντήσεις, και ψάχνεις μέσα σου.
«Ξέρω ότι μπορώ να τους τηλεφωνήσω οποιαδήποτε ώρα και να πω ότι χρειάζομαι κάτι και θα έρθουν αμέσως χωρίς να κάνουν ερωτήσεις».
Όπως μας συμβούλεψαν, σούφρωσα τα χείλια μου σαν να ετοιμαζόμουν να ρουφήξω από ένα καλαμάκι και εισέπνευσα από τον κοιλιά και το στήθος και ύστερα εξέπνευσα, το κορμί μου έμοιαζε με μπαλόνι που φούσκωνε και ξεφούσκωνε. Η αναπνοή μου τελικά πήρε τον έλεγχο και οι γροθιές μου έσφιξαν. Τα άκρα μου μούδιασαν. Προσπάθησα να ανοίξω τα χέρια μου, που τα ένιωθα σαν πέτρινες γροθιές που δεν ανήκαν σε μένα αλλά τα δάχτυλά μου δεν κουνήθηκαν. Όσο και να προσπαθούσα (και προσπάθησα πολύ) δεν μπορούσα να σταματήσω την αναπνοή μου. Το σώμα μου έγινε σαν τρένο που είχε εκτροχιαστεί, η ανάσα μου ήταν ο οδηγός, και κάπου στο πίσω μέρος η συνείδησή μου ήταν επιβάτης. Ήταν ωραία που έκανα ένα διάλειμμα από τον εαυτό μου. Οι άνδρες γύρω μου φώναζαν και έκαναν ήχους ζώων. «Δεν μου άξιζε», φώναξε ένας άνδρας από το πουθενά. Πέρασαν λίγα δευτερόλεπτα και ένας άλλος φώναξε: «Αυτό όμως μου αξίζει»!
Στη συνέχεια ο Smiles μας είπε να μοιραστούμε ό,τι σκεφτήκαμε. Ένας άνδρας περιέγραψε πώς φίλησε μια γυναίκα που δεν ήταν η γυναίκα του σε ένα επαγγελματικό ταξίδι. Δεν προχώρησε και δεν το είπε ποτέ σε κανέναν, αλλά κρυφά είχε φαντασιώσεις για το πώς θα ήταν. «Την είχα βάλει σε ένα βάθρο, όχι τη γυναίκα μου – που θα έπρεπε να της φέρομαι σαν βασίλισσα». Ένας ψηλός τύπος έκλαιγε, δεν μπορούσε να πάρει ανάσα. «Βιάζουμε τον πλανήτη μας. Βιάζουμε τις γυναίκες μας». Δάκρυα κυλούσαν από τα μάτια του. «Πρέπει να σταματήσουμε». Οι άνδρες δίπλα του τον αγκάλιασαν.
Ήταν άλλη μια ένδειξη του τι αναζητούσε οι άνδρες στο στρατόπεδο ανδρών.
Νωρίτερα μες στη χρονιά, Βρετανοί ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από το Πείραμα Μοναξιάς του BBC του 2018, μια έρευνα σε 55.000 άτομα στον κόσμο και έδειξε ότι οι οι νέοι άνδρες που ζουν σε ατομικιστικές κουλτούρες ήταν οι πιο ευάλωτοι στη μοναξιά. Αντίστοιχα, μια μελέτη του 2017 έδειξε ότι νεαροί άνδρες 18 ως 30 ετών από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και το Μεξικό είπαν ότι ιδανικά θέλουν να περνάνε χρόνο με φίλους ή τη σύντροφό τους αλλά στην πραγματικότητα περνούσαν τον περισσότερο χρόνο μόνοι τους. Όταν ένιωθαν θλίψη οι άνδρες της μελέτης αναζητούσαν βοήθεια από τη μητέρα τους ή τη σύντροφό τους. Ο πατέρας τους ήταν το τελευταίο άτομο στο οποίο απευθύνονταν.
Υπάρχει η ιδέα ότι οι άνδρες δεν είναι συναισθηματικοί ο ένας με τον άλλον, ότι οι άνδρες δεν δένονται βαθιά με άλλους άνδρες. Αλλά αυτές οι σύγχρονες τάσεις δείχνουν μια ριζική μετατόπιση από την ιστορία του δυτικού άνδρα. Από την αρχαία Ελλάδα ως την ευρωπαϊκή αναγέννηση, οι ανδρικές φιλίες ήταν αντικείμενο σεβασμού και η ανδρική αγάπη όπως αποκαλείται μερικές φορές από ιστορικούς, ήταν πυλώνας πολιτισμικών εννοιών γύρω από την αρρενωπότητα (αν και η αρρενωπότητα επίσης υπήρχε σε γραφές των Στωϊκών και στο Ταλμούδ που έλεγαν ότι το να γεννιέσαι γυναίκα είναι θεϊκή κατάρα). Ακόμα και το 1800 στην Αμερική, οι ανδρικοί δεσμοί ήταν πολύ στενοί, μοιράζονταν κρεβάτια και είχαν σωματική επαφή, όπως φιλιά στο στόμα. Ο Daniel Webster, μέλος του Κογκρέσου κάποτε είπε για τον καλύτερό του φίλο «σύντροφος στη χαρά, τη λύπη και την αγάπη, ο μόνος που μοιράζεται τις κρυφές μου σκέψεις». Σύμφωνα με ερευνητές όλη αυτή η ανδρική αγάπη έσβησε στα τέλη του 19ου αιώνα, με τη βιομηχανοποίηση και το στίγμα που είχε η ομοφυλοφιλία στον δυτικό κόσμο.
Μέσω των στρατοπέδων ανδρών, πωλείται στους άνδρες ατομική δόξα και δίνεται μια αδελφότητα στην οποία ανήκουν. Αυτό ήθελαν μόνο;
Σήμερα, σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του 2019 του YouGov, σχεδόν ένας στους πέντε άνδρες στη Βρετανία δεν έχει κανέναν στενό φίλο και σύμφωνα με ανάλυση του 2006 που δημοσιεύτηκε στο American Sociological Review, οι λευκοί ετεροφυλόφιλοι άνδρες έχουν τους λιγότερους φίλους στην Αμερική. Μια εξήγηση δίνει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ και ειδικός σχέσεων, Geoffrey Greif. Οι άνρες τείνουν να κάνουν φιλίες όπου κάνουν πράγματα με τους άλλους ενώ οι γυναίκες μοιράζονται συναισθήματα και ερμηνείες, γράφει στο Buddy System: Understanding Male Friendships. Ο εξελικτικός ψυχολόγος Robin Dunbar επίσης επισημαίνει ότι άνδρες δένονται βαθιά σε περιόδους έντονης και προγραμματισμένης δραστηριότητας όπως στο σχολείο, στα σπορ, στη στρατιωτική θητεία, αλλά δεν διατηρούν τις σχέσεις όταν υπάρχει απόσταση και χρόνος.
Υπό αυτή την έννοια, υπάρχουν αρνητικά στοιχεία στο να μένεις στη σύγχρονη Αμερική, όπου μας λένε ότι μπορούμε να φτάσουμε ψηλά σε μια κοινωνία που βασίζεται στη σκληρή δουλειά και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων. Εσύ ευθύνεσαι για το πού θα καταλήξεις. Βγάζεις πολλά λεφτά; Μπράβο, το αξίζεις. Είσαι φτωχός; Μάλλον είσαι τεμπέλης. Η παραδοσιακή αρρενωπότητα ενισχύει αυτή τη ρητορική: εσύ φταις και δεν είσαι καν άνδρας. Γιατί λοιπόν να περνάς χρόνο με φίλους όταν αυτόν τον χρόνο μπορείς να τον χρησιμοποιήσεις για να βελτιώσεις τη ζωή σου; Ή μήπως δεν έχεις την πειθαρχία που πρέπει να έχει ένας άνδρας;
Αυτή η ιδέα μου θύμιζε πώς όλοι οι απόφοιτοι του Project με τους οποίους μίλησαν έλεγαν ξανά και ξανά ότι όσοι ήταν απ’ έξω δεν καταλάβαιναν το δέσιμό τους, πώς το «εγώ» είχε γίνει «εμείς», περιγράφοντάς του με μια ένταση που μοιάζει με το πώς οι βετεράνοι μιλάνε για τους άνδρες με τους οποίους υπηρέτησαν.«Ξέρω ότι μπορώ να τους τηλεφωνήσω οποιαδήποτε ώρα και να πω ότι χρειάζομαι κάτι και θα έρθουν αμέσως χωρίς να κάνουν ερωτήσεις», είπε ο Schmidt.
Το στρατόπεδο ανδρών, ειδικά σαν το The Project, έμοιαζε με καρότο και μαστίγιο, ένας σύγχρονος μηχανισμός για να ικανοποιηθούν προνεωτερικές επιθυμίες. Κάποτε αν κάποιος από την πόλη σου, την οικογένειά σου ή τη φυλή σου ήταν πετυχημένος, θεωρούνταν όλοι πετυχημένοι. Αυτό είχε προφανή προβλήματα, αλλά προωθούσε την ιδέα ότι δεν ήσουν εσύ και μόνο εσύ υπεύθυνος για τη θέση σου στην κοινωνία. Τώρα, μέσω των στρατοπέδων ανδρών, πωλείται στους άνδρες ατομική δόξα και δίνεται μια αδελφότητα στην οποία ανήκουν. Αυτό ήθελαν μόνο;
Πολλά πρωινά Πέμπτης, μετά το ‘Man Cave’, πήγα στο Zilker Park στο Όστιν σε μαθήματα γυμναστικής τύπου boot-camp, που διοργάνωνε η Αδελφότητα Mpowered. Όπως το Modern Day Knight Project, η πλειοψηφία των ανδρών ήταν επιχειρηματίες ή ήθελαν να γίνουν (είναι προνόμιο να έχεις ελεύθερα τα πρωινά τις καθημερινές). Το μάθημα ξεκινούσε με ραπ μουσική (Kendrick Lamar, Lil Baby, Drake), μια ιστορία από τον προπονητή που σκοπό είχε να μας εμπνεύσει και παίζαμε κυνηγητό πριν τις ασκήσεις. Όλοι φώναζαν «Άλλο ένα αδερφέ, μπορείς»!
Σε όλη τη διάρκεια μας τραβούσαν με κάμερες και κινητά – η προσωπική μας εξέλιξη μια ευκαιρία για προωθητικό περιεχόμενο. Αλλά ίσως λόγω της πανδημίας, μου άρεσε η θετική ατμόσφαιρα. Τα μαθήματα MBP με έκανε να νοσταλγήσω το ποδόσφαιρο που έπαιζα στο γυμνάσιο.
Κάποιες στιγμές αναρωτήθηκα αν ήθελα απλώς άδεια για να τρέχω ξυπόλυτος στο χορτάρι με άλλους άνδρες, όπως όταν ήμασταν παιδιά.
Την πρώτη φορά που πήγα, είχαμε κάνει έναν κύκλο και ζήτησαν από τους καινούργιους να προχωρήσουν προς το κέντρο. «Σηκώστε χέρι αν δεν θέλετε να σας αγγίζουν», είπε ο Smiles, αλλά κανείς δεν σήκωσε. «Εντάξει, παιδιά, κάντε αυτό που ξέρετε».
Όλοι άνδρες στον έξω κύκλο ξαφνικά έτρεξαν προς το μέρος μας. Ο Odusanya, ο πιο γυμνασμένος άνδρας που είχα δει, ερχόταν κατευθείαν πάνω μου. Με έπιασε από τη μέση και με σήκωσε ψηλά. Πριν το καταλάβω χαμογέλασα σαν χαζός και ένα πολύ μικρό αλλά σκληρό κομματάκι έσπασε μέσα μου.
Ξαφνικά κατάλαβα το νόημα όσων έλεγαν ο Keith Schmidt και όλοι οι άλλοι απόφοιτοι του Project για την αδελφότητα.
«Πραγματική αρρενωπότητα σημαίνει να δείχνεις αγάπη, συμπόνοια, όλα τα πράγματα που παραδοσιακά δεν θεωρούνται αρρενωπά», μου είπε ο Schmidt. «Και νομίζω πως αυτό κάποιους τους τρομάζει».
Όποτε γυμναζόμασταν, πάντα έπιανα άλλους επισκέπτες του πάρκου να μας κοιτάζουν. Φευγαλέα, αντιλαμβανόμουν πώς μας έβλεπαν. Φαινόμασταν παράξενοι. New Age. Σαν αγόρια που θέλανε να είναι άνδρες που εύχονταν να ήταν ακόμα αγόρια. Φαινόμασταν τοξικοί, φωνάζαμε τρομερά, καταλαμβάναμε όσο το δυνατόν περισσότερο χώρο. Ήμασταν η ενσάρκωση κάθε ανδρικού κλισέ και στερεότυπου. Αλλά όσο ατελής κι αν ήταν η Mpowered Brotherhood, ποτέ δεν ένιωσα ότι ήταν κακό ή λάθος που ήμουν εκεί. Απλώς χαιρόμουν που ανήκα στην ομάδα αυτών των ανδρών, που ήμουν δικός τους.
Ο Brendan Bures είναι freelance δημοσιογράφος στο Όστιν του Τέξας.
Περισσότερα από το VICE
Πήγαμε σε Έναν Διαγωνισμό Κελαηδίσματος Καναρινιών στην Πτολεμαΐδα
Στην πιο Βόρεια Πόλη του Κόσμου Τρώνε Πολύ Τάρανδο και Άλλα «Παράξενα» Πράγματα
