Η αρχική πληροφορία δόθηκε από τη Γαλλική Υπηρεσία Τελωνείων. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 2ας Μαρτίου 2018, ένα κλιμάκιο κομάντο του Λιμενικού Σώματος αναχώρησε από τον Πειραιά με προορισμό τη θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Κρήτης. Στο σημείο συνέκλιναν ελληνικά πλοία, καθώς κι ένα λετονικό αεροσκάφος της Frontex. Το τελευταίο εντόπισε τον «στόχο», στις 11 το πρωί, στα 40 ναυτικά μίλια ανοιχτά της Ιεράπετρας. Το αλιευτικό Celine Star έκρυβε 1,3 τόνους κατεργασμένης κάνναβης («σοκολάτας»).
Οι τέσσερις Σύροι του πληρώματος, απλοί ψαράδες από τη Λαττάκεια, δικάζονται την επόμενη εβδομάδα στο Πενταμελές Εφετείο Πειραιά, ελπίζοντας να σπάσουν τα ισόβια που τους επιβλήθηκαν σε πρώτο βαθμό. Από τα δικαστικά έγγραφα της υπόθεσης του ψαράδικου Celine Star, αποκαλύπτονται άγνωστες λεπτομέρειες του διεθνούς εμπορίου ναρκωτικών, με αφετηρία το χάος στη Συρία και πέρασμα στα ανοιχτά της Κρήτης.
Videos by VICE
«Πλησιάσαμε το αλιευτικό και καλέσαμε στον Δίαυλο 16, το διεθνές κανάλι εκπομπής κινδύνου, όμως δεν υπήρξε απάντηση», κατέθεσε λιμενικός που πήρε μέρος στην επιχείρηση. Έξι μέλη των ειδικών δυνάμεων κατέβηκαν με ταχύπλοο στο νερό. Το ψαράδικο φάνηκε κάπως να αυξάνει ταχύτητα. «Δεν σταμάτησε και η προσέγγιση έγινε με ρεσάλτο. Οι ναυτικοί ήταν συνεργάσιμοι», περιέγραψε ο ίδιος. Στις φωτογραφίες που έδωσε αργότερα στη δημοσιότητα του Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος, υπάρχει μία στην οποία φαίνονται άντρες των ειδικών δυνάμεων πάνω στο αλιευτικό και τρία από τα μέλη του πληρώματος με τα χέρια ψηλά.
Χασίσι, κανέλα και καφές
Αργά το μεσημέρι το αλιευτικό οδηγήθηκε στο λιμάνι της Ιεράπετρας. Χρησιμοποιήθηκαν δύο σκύλοι ανίχνευσης ναρκωτικών, όμως την πρώτη μέρα ο έλεγχος δεν είχε αποτέλεσμα. «Στα αμπάρια υπήρχε μεγάλη ποσότητα μπαχαρικών, κανέλα και καφέ. Τα δύο σκυλιά, λόγω των μπαχαρικών, δεν μπόρεσαν να ανιχνεύσουν τα ναρκωτικά. Ήρθε ναυπηγός και έτσι συνεχίσαμε την έρευνα και τα βρήκαμε», κατέθεσε λιμενικός.
Στο πίσω μέρος του σκάφος, σε κρύπτη που εξωτερικά φαινόταν ως φυσική συνέχεια της πρύμνης, υπήρχαν δύο δεξαμενές με νερό. Οι λιμενικοί άδειασαν το νερό και ανακάλυψαν έναν τρίτο κρυφό χώρο. «Το ξύλο ήταν φρεσκοβαμμένο, όμως οι βίδες παλιές, παραπλανητικά […] Πίσω από την αριστερή δεξαμενή, ανοίξαμε τρύπα και εκτός από τα ρινίσματα ξύλου, βγήκαν υπολείμματα σακούλας και υλικό που μύριζε κάνναβη». Η αρχική πληροφορία της γαλλικής Υπηρεσίας Τελωνείων ήταν απόλυτα ακριβής: Κατασχέθηκαν 48 δέματα «σοκολάτας» με λογότυπο, συνολικά 1.268 κιλά. Οι ελληνικές Αρχές πιστεύουν ότι το σκάφος είχε προορισμό κάποιο ευρωπαϊκό λιμάνι. «Κάθε κιλό κοστίζει 15-20.000 ευρώ», κατέθεσε λιμενικός.
«Ο Θεός βλέπει»
Οι Σύροι είπαν στις αρχικές τους απολογίες ότι ήταν ψαράδες, κάτι που απέδωσαν αργότερα σε λάθος του διερμηνέα. Τα αλιευτικά εργαλεία του Celine Star ήταν σκουριασμένα, το βίντσι δεν δούλευε, δεν βρέθηκαν ψάρια ή άλλος εξοπλισμός. Οι τέσσερις Σύροι, απλοί ψαράδες που βγαίνουν για τόνο συνήθως στα νερά μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου, αρνήθηκαν ότι γνώριζαν για τα ναρκωτικά και δίνουν εξ αρχής μια διαφορετική εκδοχή.
Στις απολογίες τους ανέφεραν όλοι ως ιδιοκτήτη του σκάφους κάποιον Χατέμ Σ. τα στοιχεία του οποίοι δεν επιβεβαιώθηκαν. Λένε ότι πληρώθηκαν για να μεταφέρουν το σκάφος, μήκους 17 μέτρων, από τη Συρία στην Τυνησία, με σκοπό να το πουλήσουν και ότι έπαθαν σοκ όταν βρέθηκε η «σοκολάτα» στο αμπάρι.
VICE Video: #MeToo στο Ελληνικό Θέατρο
«Ο Θεός μας βλέπει. Εμείς δεν φταίγαμε, ο Χατέμ φταίει», είπε ένας από τους ναυτικούς. «Δουλεύουμε ως ψαράδες, ήρθε ο καφετζής στο λιμάνι και μας είπε ότι ο Χατέμ ψάχνει άτομα για δουλειά μιας εβδομάδας». Οι ίδιοι υποστήριξαν ότι θα έπαιρναν 1.000 ευρώ ο καθένας και ότι θα επέστρεφαν από την Τυνησία με πληρωμένα αεροπορικά εισιτήρια.
«Ο Χατέμ είναι ψαράς, γνωρίζω χρόνια ότι είναι ψαράς. Στο λιμάνι της Λαττάκειας γνωριζόμαστε μεταξύ μας και με τις καταστάσεις στη χώρα πιο πολύ», κατέθεσε ένας από τους τέσσερις κατηγορούμενους. «Είχαμε χάρτη για την Τυνησία, αλλά δεν τον χρησιμοποιήσαμε, μόνο το GPS […] Είχαμε έναν αριθμό τηλεφώνου από τη Συρία και 24 ώρες πριν φθάσουμε στην Τυνησία, θα μιλάγαμε με τον Χατέμ για να να βρούμε τον αγοραστή», είπε ο ίδιος.
Το VICE επικοινώνησε με τον δικηγόρο Γιάννη Γλύκα, που εκπροσωπεί έναν από τους τέσσερις Σύρους στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο. «Όταν οι άνδρες των ειδικών αποστολών και οι αντίστοιχοι του Γραφείου Ασφαλείας του Λιμεναρχείου Ιεραπετρας, μαζί με σκύλους ανίχνευσης ναρκωτικών, για μια ολόκληρη μέρα δεν βρίσκουν ναρκωτικά και τις αντίστοιχες κρύπτες αυτών και αφού ξεβιδωθήκαν τα πλαϊνά τοιχώματα του πλοίου, μετά από πολύωρη διαδικασία και με τη συνδρομή λιμενικών που είχαν γνώσεις μηχανικού, δεν μπορεί να περιμένει κανείς από απλούς ναύτες να γνωρίζουν και να συμμετέχουν με ειδικό δόλο και πολύ περισσότερο να κατέχουν με τη νομική έννοια του όρου αυτή την ποσότητα», δήλωσε ο κ. Γλύκας.
«Οι άνθρωποι αυτοί επιλέγονται, χρησιμοποιούνται και παραπλανούνται λόγω της βιοποριστικής τους ανάγκης και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι μέλη κυκλώματος η ανήκουν σε οποιαδήποτε εγκληματική ομάδα. Είμαστε αισιόδοξοι για το αποτέλεσμα», πρόσθεσε.
Η «σοκολάτα» της Συρίας
Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι ελληνικές Αρχές έβρισκαν μεγάλο φορτίο κατεργασμένης κάνναβης από τη Συρία. Τον Δεκέμβριο του 2017, το ρυμουλκό Andreas ακινητοποιήθηκε επίσης νότια της Κρήτης. Είχε τελικό προορισμό τη Μάλτα. Στο αμπάρι βρέθηκαν έξι τόνοι συριακής «σοκολάτας». Ωστόσο, το πλοίο έκρυβε κι άλλο μυστικό. Έναν χρόνο αργότερα, μια νεότερη πληροφορία οδήγησε τις Αρχές στον εντοπισμό επιπλέον 6,5 τόνων κατεργασμένης κάνναβης (συνολικά 12,7 τόνοι) και 250.000 χαπιών Captagon, που ήταν κρυμμένα σε άλλο σημείο του σκάφους.
Τον Νοέμβριο του 2018, δύο σκάφη του Λιμενικού ακινητοποίησαν το πλοίο Malpas στην ίδια θαλάσσια περιοχή. Ήταν ύποπτο για μεταφορά περίπου δέκα τόνων «σοκολάτας». Ξαφνικά, όμως, το πλοίο πήρε κλίση και βυθίστηκε και το πλήρωμα βρέθηκε στη θάλασσα. Οι ναυτικοί κατέθεσαν ότι ταξίδευαν χωρίς φορτίο από τη Λαττάκεια της Συρίας στη Μάλτα και ότι το Malpas βυθίστηκε αιφνιδιαστικά, λόγω εισροής υδάτων. Από τον φάκελο της υπόθεσης που είχε παρουσιάσει το VICE, φαίνεται να προκύπτει ότι χάθηκε στον βυθό πιθανότατα μια από τις μεγαλύτερες ποσότητες «σοκολάτας» από τον Λίβανο ή τη Συρία.
Πόλεμος και ναρκωτικά
Τα φορτία της επεξεργασμένης κάνναβης στη θαλάσσια διαδρομή νότια της Κρήτης φωτίζουν την κατάσταση στη Συρία. Σε παλιότερη ανάλυση του Global Initiative Against Transnational Organized Crime (Νοέμβριος 2016) αναφορικά με την παραγωγή και διακίνηση ναρκωτικών στην εμπόλεμη χώρα, σημειώνεται: «Γίνεται ελάχιστα κατανοητό πώς και πού το οργανωμένο έγκλημα και οι πολιτικοί παίκτες –κρατικοί και μη- αλληλεπιδρούν σε υλικοτεχνικό και στρατηγικό επίπεδο. Εστιάζοντας στη Συρία, πρέπει να επανεκτιμηθεί η απειλή του εμπορίου ναρκωτικών, ο αντίκτυπός του στις συγκρούσεις και το αντίστροφο, καθώς και στα πολιτικά πράγματα μετά τη λήξη του πολέμου».
Σε επόμενη έκθεση του Global Initiative, παρουσιάζονται αναλυτικοί οι παίκτες στο συριακό έδαφος και η σχέση τους με το εμπόριο ναρκωτικών. Αρχικά, σε αυτό φαίνεται να συμμετείχαν μεμονωμένοι αρχηγοί των ανταρτών του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA), οι οποίοι ήλεγχαν την τοπική παραγωγή κυρίως χαπιών αμφεταμινών Captagon και τη διακίνηση μέσω των περασμάτων στα σύνορα με την Τουρκία.
Για τις κυβερνητικές δυνάμεις σημειώνεται ότι είχαν μια «περίπλοκη σχέση με τους διακινητές πριν το ξέσπασμα των συγκρούσεων», κάτι που έγινε πιο έντονο «όταν προσπάθησαν να βρουν αξιόπιστες πηγές χρηματοδότησης». Γίνεται αναφορά στη δράση της Shabiha, της ανεπίσημης πολιτοφυλακής που στηρίχτηκε από το καθεστώς, κι επίσης σε μια σειρά από σημαντικές κατασχέσεις χαπιών Captagon και επεξργασμένης κάνναβης, παράνομων φορτίων που είχαν ξεκινήσει από περιοχές που ήλεγχε η κυβέρνηση.
Μία τέτοια ήταν η κατάσχεση 2,5 τόνων επεξεργασμένης κάνναβης και δισκίων αμφεταμινών σε πλοίο ανοιχτά της Λιβύης, το οποίο είχε αποπλεύσει από το συριακό λιμάνι της Ταρτούς και είχε προορισμό τη δυτική Ευρώπη. «Εργαστήρια Captagon ανακαλύφθηκαν στην επαρχία της Χομς κάτι που μάλλον υποθάλπηκε από το καθεστώς», σημειώνεται στην έκθεση.
Η περίπτωση του ISIS, τέλος, είναι περισσότερο περίπλοκη. Σύμφωνα με το Financial Action Task Force-FATF, τον διεθνή οργανισμό για την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, η βασική πηγή εσόδων των τζιχαντιστών ήταν το λαθρεμπόριο πετρελαίου. «Παραμένει ασαφές αν το ISIS είναι ένα δίκτυο εξαγωγής ναρκωτικών ή αν παράγει για τις δικές τους ανάγκες ή αν επιτρέπει την παραγωγή και τη διακίνηση», σημειώνεται στην έκθεση του Global Initiative.
Οι τζιχαντιστές προσπάθησαν να πουν πως ήταν ιδεολογικά και θρησκευτικά αντίθετοι με τη χρήση ναρκωτικών -είχαν εκτελέσει δημόσια διακινητές- όμως την ίδια ώρα φαίνεται να εισήγαγαν σημαντικές ποσότητες συνθετικών οπιούχων, όπως η τραμαδόλη, τα οποία χρησιμοποιούνταν ως ηρεμιστικά και για αντιμετώπιση του ψυχικού τραύματος μετά τη μάχη. Ένα μεγάλο φορτίο χαπιών τραμαδόλης κατασχέθηκε το 2016 στον Πειραιά και εκτιμάται ότι είχε προορισμό περιοχές στη Συρία που ελέγχονταν από το ISIS.
Ακολουθήστε τον Κώστα Κουκουμάκα στο Twitter.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Οι 17χρονοι στους Δρόμους (Δεν Είναι Αυτό που Νομίζεις)
Η Ελλάδα Πληρώνει 4.900 Ευρώ Αποζημίωση σε Πρώην Κρατούμενο των Διαβατών
Στο TikTok Ανεβαίνουν Βίντεο που Οδηγούν σε Συλλήψεις και Θανάτους
