2.09 μμ. Ο ξεναγός Jake Milbank παρακολουθούσε τη συνάδελφό του Kelsey Waghorn να μιλάει σε ένα γκρουπ 20 περίπου τουριστών στον σεληνιακό κρατήρα της Νήσου Γουάιτ, στη Νέα Ζηλανδία. Είχε φτάσει στο κομμάτι της ξενάγησης όπου μιλούσε για τα ρέματα γλυκού νερού του νησιού και πώς διάφορα μέταλλα δίνουν στο καθένα διαφορετική γεύση. Έδειξε το νερό σε ένα από αυτά και εξήγησε πως η γεύση του ήταν κάπως σαν χυμός λεμόνι, ενώ το άλλο περιείχε τόσο σίδηρο που είχε γεύση αίματος.
2.10 μμ. Εκείνη τη μέρα, το γκρουπ ήταν μικρό. Κυρίως Αυστραλοί, λίγοι Αμερικάνοι. Η ξενάγηση θα ήταν πιο σύντομη διότι το νησί ήταν σε επίπεδο συναγερμού 2, λόγω ασυνήθιστων επιπέδων σεισμικής δραστηριότητας τους τελευταίους μήνες, κάτι που έκανε τον κρατήρα πιο συναρπαστικό για τους τουρίστες αλλά για τον Jake δεν είχε διαφορά. Είχαν κάνει τη συνηθισμένη ενημέρωση ασφαλείας και είπαν σε όλους να φοράνε διαρκώς τα προστατευτικά τους κράνη. Έπειτα είχαν δείξει στο γκρουπ πώς να φοράνε τις αντιασφυξιογόνες μάσκες και τους είπαν να κρυφτούν πίσω από κάποιον βραχώδη λοφίσκο αν κάτι συνέβαινε. Σε εκείνη την περίπτωση, θα καλούσαν τον καπετάνιο πίσω και θα ακολουθούσαν τα ρέματα προς την προβλήματα απ’ όπου θα τους παραλάμβαναν. Ήταν η συνηθισμένη ενημέρωση που ο Jake είχε ακούσει εκατοντάδες φορές.
Videos by VICE
2.11 μμ. Το δεύτερο γκρουπ ξενάγησης βρισκόταν τώρα στην ηφαιστειακή λίμνη, όπου η ομάδα του Jake βρισκόταν λίγα λεπτά νωρίτερα. Κοίταζε προς τα εκεί όταν το είδα. Με φόντο τον καταγάλανο ουρανό, ένα γκρι-μαύρο σύννεφο στάχτης πετάχτηκε ψηλά. Για μια στιγμή, το γκρουπ μαγεύτηκε κι όλοι έδειχναν τη μαύρη στήλη που ανέβαινε εκατοντάδες μέτρα στον ουρανό. Ύστερα επανήλθαν στην πραγματικότητα. Ο Jake και η Kelsey άρχισαν να φωνάζουν σε όλους να καλυφθούν. Άρχισε να τρέχει, δείχνοντας στο γκρουπ κάποια από τους πιο μεγάλους βραχώδεις λοφίσκους εκεί κοντά, προσπαθώντας να τους φέρει κοντά του.
Ήταν 9 Δεκεμβρίου 2019. Ο Jake δούλευε ξεναγός έναν χρόνο και μια μέρα. Μεγάλωσε έξω από το Γουακατάνε και από μικρός του άρεσε η φύση. Περνούσε τις μέρες του ψαρεύοντας και κυνηγώντας και όταν τελείωσε το Λύκειο έκανε αίτηση για δουλειά στη White Island Tours. Αρχικά νόμιζε ότι έκανε αίτηση για δουλειά ναυτεργάτη, που σημαίνει ότι απλώς θα πηγαινοέφερνε με το φέρι τους επιβάτες στο νησί. Δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι θα έκανε και ξενάγηση. Ήταν ντροπαλό παιδί αλλά σκέφτηκε να δοκιμάσει, έτσι άρχισε να ακούει τους άλλους ξεναγούς και έμαθε τις ατάκες από εκείνους. Μετά από τρεις μήνες στη δουλειά, άρχισε να χαλαρώνει.
Εκείνη τη μέρα, τη μέρα που παραλίγο να πεθάνει, ο Jake δεν έπρεπε καν να είναι εκεί. Ήταν τα 19α γενέθλιά του και είχε πάρει ρεπό. Αλλά ένας συνάδελφός του αρρώστησε. Το αφεντικό του Jake τον είχε καλέσει εκείνο το πρωί για να δει αν θα ερχόταν και ο Jake συμφώνησε και πήγε στον μόλο του Γουακατάνε για να φορτώσει το φέρι.
Στο τέλος εκείνης της μέρας, 22 άνθρωποι ήταν νεκροί και άλλοι 25 τραυματίστηκαν. Ο Jake υπέστη εγκαύματα στο 79% του κορμιού του – μόνο τα πέλματα, οι μασχάλες και το δέρμα κάτω από το σορτσάκι του γλίτωσαν. Αλλά έζησε και έναν χρόνο αργότερα παραμένει απίστευτα συγκροτημένος όταν θυμάται εκείνη τη μέρα.
Δευτερόλεπτα μετά την πρώτη έκρηξη, άλλη μία απελευθέρωσε μια πυροκλαστική ροή στον κρατήρα. Μια συνηθισμένη παρανόηση είναι ότι το πιο επικίνδυνο σε ένα ηφαίστειο είναι η λάβα, η οποία στην πραγματικότητα κινείται αργά και προβλέψιμα. Η πυροκλαστική ροή από την άλλη δεν είναι αργή. Φαντάσου μια χιονοστιβάδα στάχτης και υπερθερμασμένου αερίου να υψώνεται εκατοντάδες μέτρα ψηλά και να πέφτει στο γκρουπ του Jake, με 200 χιλιόμετρα την ώρα. Αυτή ήταν πραγματική απειλή.
Είχαν περάσει μόλις 15 δευτερόλεπτα από την πρώτη έκρηξη. Ο Jake δεν είχε χρόνο να σκεφτεί: ήταν όλα αντανακλαστικά, δεν επεξεργαζόταν καν αυτό που έβλεπε. Αλλά έφτασε μαζί με τους άλλους στους λοφίσκους –ο Jake λέει από τα καλύτερα σημεία προστασίας σε όλο το νησί– όταν η ηλιόλουστη μέρα έγινε κατάμαυρη.
«Το πρώτο πράγμα που προσέχεις είναι πόσο δυνατό είναι το αέριο ακόμα κι όταν φοράς τη μάσκα», λέει ο Jake. «Ξαφνικά είχε τρομερή ζέστη και όλοι ούρλιαζαν επειδή ήταν σαν να ήμασταν σε φούρνο. Πολλή, πολλή ζέστη. Πολύς, πολύς θόρυβος, επειδή κινούνταν τόσο γρήγορα. Μικρά βράχια και κομμάτια στάχτης χτυπούσαν ολόγυρα και ο άνεμος ακουγόταν σαν ουρλιαχτό. Σαν τυφώνας βασικά, σαν ένας καυτός τυφώνας».
Για περίπου ενάμιση λεπτό, το γκρουπ του Jake παρέμεινε κρυμμένο πίσω από τον λοφίσκο. Κάποια στιγμή θυμάται ότι προσπάθησε να ανοίξει τα μάτια του, τα οποία αμέσως γέμισαν στάχτη και όξινο αέριο. Στο σκοτάδι άκουγε τους πάντες να ουρλιάζουν και του φάνηκε πως ο χρόνος δεν περνούσε.
«Έχει τόση ζέστη που ούρλιαζες διότι ένιωθες ότι πεθαίνεις. Δεν μπορούσες να κάνεις πολλά, γιατί αν φύγεις από το καταφύγιο θα γίνεις κομμάτια. Είναι πολύ δυνατό. Είχε πολλή ζέστη και την είχαμε πολύ άσχημα».
Κάποια στιγμή επιτέλους το ηφαίστειο ηρέμησε και η ροή υποχώρησε. Ακολουθώντας το πλάνο ασφαλείας, το γκρουπ πήγε παραπατώντας προς το ρυάκι που τους οδήγησε στην προβλήτα
«Σχεδόν δεν μπορούσα να δω το ρέμα αλλά όταν φτάσαμε, ήξερα πού ήταν ο ήλιος έτσι ώστε να είμαστε στη σωστή κατεύθυνση. Εφόσον έμενα στο ρέμα ήξερα ότι θα έφτανα στην ακτή».
Η αδρεναλίνη τον έσπρωχνε να φτάσει στο νερό, στο σκάφος. Δεν μπορούσες να τρέξεις λόγω της στάχτης, ήταν πολύ πηχτή. «Ήταν σαν περπατάς σε χιόνι. Τόσο πυκνή και βαθιά, έφτανε στα μισά της γάμπας».
Καθώς προσπαθούσαν να διασχίσουν τη ζεστή στάχτη, ο Jake άρχισε να συνειδητοποιεί ότι ήταν σε κακή κατάσταση. Κοίταξε και είδε το δέρμα στα χέρια του να κρέμεται, τόσο καμένο ήταν.
«Όταν φτάσαμε στην προβλήτα έπιασα την κουπαστή της σκάλας και το δέρμα της παλάμης μου ξεκόλλησε», θυμάται. «Σε εκείνη τη φάση θέλαμε απλώς να μπούμε στο σκάφος, να γυρίσουμε πίσω, να πάμε στο νοσοκομείο».
Το φέρι που είχε μεταφέρει τα γκρουπ 50 χιλιόμετρα από τον Κόλπο Πλέντι στη Νήσο Γουάιτ, τώρα γύριζε άρον-άρον για να περισυλλέξει τους τραυματίες. Όλοι προσπαθούσαν να μπουν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν, θυμάται ο Jake αλλά δεν ήταν εύκολο. Πιστεύει ότι στη διαδρομή της επιστροφής ήταν σοκαρισμένος αλλά καθώς άρχισαν να μαζεύονται στο πλοίο, άρχισε να πονάει.
«Πρώτα ζεσταινόσουν πολύ κι ύστερα κρύωνες, έτσι μας έβαλαν κάτι κουβέρτες από φύλλο αλουμινίου και τις έβγαζαν ξανά και μας έριχναν νερό στα μάτια προσπαθώντας να βγάλουν τη στάχτη και το οξύ. Ό,τι αγγίζαμε, όπου ακουμπούσαμε ή καθόμασταν, πονούσαμε προφανώς πάρα πολύ. Έχουν τις πράσινες σφυρίχτρες στο κουτί πρώτων βοηθειών και μοιραζόμασταν δύο».
Όλοι ήταν σε κακή κατάσταση. «Ήμασταν όλοι ξαπλωμένοι και πού και πού φωνάζαμε βοήθεια ή για νερό. Οπότε η αίσθηση ήταν ακόμα χειρότερη. Σκεφτόμουν ότι δεν ήμουν τόσο χάλια όσο μερικοί. Κάποιοι φώναζαν πολύ περισσότερο από άλλους»
Θυμάται όλη τη φρικτή διαδρομή της επιστροφής και ότι τους κατέβασαν από το πλοίο, τους έβαλαν σε ασθενοφόρα, αλλά μόνο φευγαλέα τους γιατρούς και τους νοσηλευτές πριν τον βάλουν σε τεχνητό κώμα δύο εβδομάδων. Το θυμάται σαν να αποκοιμιέται: τη μια στιγμή ήταν στο νοσοκομείο με ιατρικό προσωπικό γύρω του και την άλλη ξυπνούσε παραζαλισμένος από τα φάρμακα, με παραισθήσεις. Αλλά όταν συνήλθε ήθελε να δει τι ζημιά είχε γίνει.
«Έβαλα την αδελφή μου και τη μαμά μου να με φωτογραφίσουν επειδή δεν μπορούσα να κουνηθώ, να μου δείξουν πόσο χάλια ήμουν. Δεν ήξεραν αν είναι καλή ιδέα αλλά εγώ ήμουν ανένδοτος», θυμάται. «Μάλλον ήθελα να δω. Είδα και τότε κατάλαβα σε τι κατάσταση ήμουν».
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν έμπαινε στο χειρουργείο κάθε τρεις ή τέσσερις μέρες, για να του βάλουν καινούργια μοσχεύματα δέρματος και να του αλλάξουν τους επιδέσμους. Ο πρώτος μήνας ήταν θολός, ανάμεσα στις επεμβάσεις και τα φάρμακα. Αλλά η συχνότητα των επεμβάσεων περιορίστηκε καθώς έπρεπε να αρχίσουν να περιμένουν να επουλωθούν τα σημεία με το μεταμοσχευμένο δέρμα. «Ο πόνος όλη την ώρα ήταν τρελός, δεν περιγράφεται».
Έπειτα έμαθε για όσους δεν τα κατάφεραν. Τις μέρες και τις εβδομάδες που ακολούθησαν ανασύρθηκαν πτώματα από το νησί και κάποιοι που κατάφεραν να φύγουν, πέθαναν σε νοσοκομεία στη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία. Ένας από τους μέντορες του Jake στη δουλειά, ο Hayden Marshall-Inman, πέθανε μαζί σχεδόν με όλο το γκρουπ που ήταν στον κρατήρα όταν σημειώθηκε η έκρηξη.
«Ήταν πολύ δύσκολο», λέει όταν σκέφτεται πως ο Hayden του είχε μάθει τη δουλειά, του είχε δώσει συμβουλές και τον βοήθησε να ξεπεράσει την έμφυτη ντροπαλότητά του μπροστά στον κόσμο. «Ήταν πολύ δύσκολο που έμαθα τι συνέβη».
Αρχικά ο Jake και η οικογένειά του προειδοποιήθηκαν ότι μπορεί να είναι στην εντατική για τέσσερις μήνες ως έναν χρόνο, αλλά μετά από μερικές εξουθενωτικές επεμβάσεις και φυσικοθεραπεία για να επαναφέρει τους ατροφικούς μυς του, βγήκε μετά από τρεις μήνες και τρεις εβδομάδες.
«Τα πήγα καλύτερα απ’ ό,τι νόμιζα», λέει. «Πάντα ήμουν θετικός άνθρωπος. Ήξερα ότι άλλοι ήταν πολύ χειρότερα από μένα και ανυπομονούσα για πολλά πράγματα. Αρχικά ήθελα να βγω και να φάω κανονικό φαγητό. Και ήθελα να ξαναρχίσω να ψαρεύω».
Ο Jake έχει κάνει 26 επεμβάσεις μέχρι σήμερα, πολλές από τις οποίες έγιναν αφού βγήκε από το νοσοκομείο, για να χαλαρώσει ο ουλώδης ιστός που δεν επέτρεπε μεγάλο εύρος κινήσεων. Έκανε άλλη μία στο βαριά σημαδεμένο δεξί του χέρι, τον Φεβρουάριο.
Καμιά φορά είναι τρέλα να κοιτάζεται στον καθρέφτη, αλλά λέει ότι το γεγονός πως βρέθηκε κοντά στον θάνατο δεν τον άλλαξε.
«Θέλω να πιστεύω ότι δεν με άλλαξε πολύ ως προσωπικότητα. Φυσικά άλλαξε αρκετά την εμφάνισή μου, αλλά δεν το αφήνω να με επηρεάζει. Θα είναι δύσκολο να θυμάμαι αυτή τη μέρα για καιρό, μάλλον επειδή έχασα στενούς φίλους. Αλλά δεν έχω αρνητικά συναισθήματα απέναντι στο νησί. Ένα ηφαίστειο είναι. Το πιο ενεργό ηφαίστειο της Νέας Ζηλανδίας. Και εκρήγνυνται. Έχω ξαναπάει, όχι στο νησί, αλλά με το φέρι, κοντά στην ακτή. Είναι πανέμορφο μέρος, εκπληκτικό. Πρέπει να το δεις για να καταλάβεις».
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Η Ελλάδα Πληρώνει 4.900 Ευρώ Αποζημίωση σε Πρώην Κρατούμενο των Διαβατών
Δεν Υπάρχει Σωστός ή Λάθος Τρόπος να Σκουπίζεσαι
Το Αμαρτωλό «Τσιγαράδικο» που Κόβεται Κομμάτι-Κομμάτι στο Λιμάνι των Νέων Μουδανιών
