Μπορεί να ακούγεται παράλογο το να θέλει να παραιτηθεί ένας εργαζόμενος στις μέρες μας, που το ποσοστό ανεργίας φτάνει στο 23% (όπως καταγράφηκε τον Οκτώβριο του 2016). Τα πράγματα, όμως, δεν είναι πάντα απλά. Υπάρχουν εργαζόμενοι που παλεύουν με την ελπίδα ότι οι συνθήκες στη δουλειά τους μπορεί να βελτιωθούν ή εγκλωβίζονται από τον φόβο της ανεργίας. Πολλοί από αυτούς είτε τελικά εξωθούνται τεχνηέντως σε παραίτηση μέσω του ψυχολογικού πολέμου που έχει αποτυπωθεί από τους επιστήμονες με τον όρο mobbing, είτε παίρνουν από μόνοι τους το δρόμο της λύτρωσης μέσω της παραίτησης. Το τολμούν ακόμη και αν η επόμενη μέρα τους περιμένει χωρίς δικαίωμα επιδόματος ανεργίας σε ένα Γολγοθά που λέγεται «ψάχνοντας εργασία στην Ελλάδα της κρίσης».
Ρωτήσαμε ανθρώπους που παραιτήθηκαν, πώς βίωσαν την εργασιακή τους κατάσταση. Για προστασία της σημερινής εργασίας τους, οι ερωτώμενοι έχουν φωτογραφηθεί χωρίς να φαίνεται το πρόσωπό τους. Μέσα από τις ιστορίες τους καταγράφεται η εργασιακή κατάσταστη στην Ελλάδα του 2017.
Videos by VICE
«Η κατάσταση δύσκολα θα αλλάξει, οπότε έπρεπε να αλλάξω εγώ»
Όνομα: Πάνος
Ηλικία: 34
Χώρος εργασίας: Τράπεζα
Χρόνος στη συγκεκριμένη δουλειά: Εννιά χρόνια
Θέση: Ταμίας
Σε τι συνθήκες εργασίας δούλευες;
Εργαζόμουν σε ένα περιβάλλον που ήταν ιδιαίτερα στρεσογόνο και τοξικό, ειδικά τα τελευταία χρόνια της κρίσης. Η συναναστροφή με πελάτες φοβισμένους και απογοητευμένους από τις εξελίξεις, δημιουργούσε ένα μόνιμο κλίμα άγχους και καταστροφολογίας. Από την πλευρά του εργοδότη, όσο περνούσε ο καιρός αυξανόταν οι απαιτήσεις και η πίεση, ενώ παράλληλα δεν υπήρχε πιθανότητα επαγγελματικής εξέλιξης, κάτι που για ένα νέο άνθρωπο δημιουργεί συναισθήματα απογοήτευσης και ματαίωσης.
Γιατί παραιτήθηκες;
Εργαζόμουν σε έναν επαγγελματικό κλάδο που συρρικνώνεται συνεχώς, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν επαγγελματικές ευκαιρίες. Αυτό σημαίνει ότι παραμένεις με το ρίσκο να μείνει έτσι η κατάσταση για αρκετά ακόμα χρόνια ή φεύγεις όντας ακόμη παραγωγικός και δημιουργικός, αναζητώντας νέες επαγγελματικές ευκαιρίες.
Πόσο καιρό σκεφτόσουν να παραιτηθείς;
Τα τελευταία πέντε χρόνια που έμενα στάσιμος επαγγελματικά και παράλληλα το περιβάλλον όσο πήγαινε χειροτέρευε.
Πώς επέδρασε στην ψυχολογία σου;
Την επόμενη μέρα της απόφασης, ο φόβος της ανεργίας μετατράπηκε σε ανάγκη για επιβίωση, οπότε αυτομάτως ενεργοποιήθηκα και αναζήτησα νέες ευκαιρίες. Αυτό λειτούργησε ευεργετικά, επειδή είδα πως τίποτα δεν τελείωσε, όπως πίστευα παλιότερα. Σίγουρα δεν είναι εύκολα τα πράγματα αλλά έξω στον δρόμο υπάρχουν ευκαιρίες.
Τι σε εμπόδιζε να παραιτηθείς νωρίτερα;
Ο φόβος της επόμενης μέρας.
Σκέφτηκες να καταγγείλεις το γεγονός;
Το γεγονός στη δική μου περίπτωση ήταν η κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι επαγγελματικοί κλάδοι σήμερα στη χώρα μας. Η κατάσταση δύσκολα θα αλλάξει, οπότε έπρεπε να αλλάξω εγώ.
Σκέφτηκες να τους εξωθήσεις σε απόλυση;
Όχι.
Πώς επέδρασε σε όλο αυτό ο φόβος της ανεργίας;
Ο φόβος της ανεργίας ήταν για πολλά χρόνια ανασταλτικός παράγοντας στο να αποφασίσω να αποχωρήσω. Από ένα σημείο και μετά η επιθυμία μου για αλλαγή και επαγγελματική επανεκκίνηση έγινε πιο ισχυρή από τον φόβο και έτσι παραιτήθηκα.
Μετά από πόσο καιρό βρήκες δουλειά;
Μετά από τέσσερις ημέρες.
«Ο άνθρωπος αυτός ήταν παντρεμένος με δύο μικρά παιδιά. Ήταν εξοργιστικό»
Όνομα: Eιρήνη
Ηλικία: 27
Χώρος εργασίας: Mini Market
Πόσο καιρό δούλευες στην συγκεκριμένη δουλειά: Δύο μήνες
Θέση: Υπάλληλος καταστήματος
Σε τι συνθήκες εργασίας δούλευες;
Ουσιαστικά ήταν η πρώτη μου επαφή στην αγορά εργασίας. Ήταν ένα mini market της γειτονιάς και στα κενά των μαθημάτων της σχολής κρατούσα το κατάστημα γιατί ο ιδιοκτήτης είχε και δεύτερο κατάστημα στο οποίο και έπρεπε να βρίσκεται. Οι συνθήκες στην αρχή ήταν αρκετά καλές καθώς ήταν ένας άνθρωπος από τον οποίο ψωνίζαμε για πάνω από 15 χρόνια. Υπήρξε μια ασφάλεια και μια καθημερινή οικειότητα.
Γιατί παραιτήθηκες;
Δέχτηκα σεξουαλική παρενόχληση. Ο άνθρωπος αυτός ήταν παντρεμένος με δύο μικρά παιδιά. Ήταν εξοργιστικό.
Σκέφτηκες αμέσως να παραιτηθείς;
Ήταν δεδομένο ότι δεν θα μπορούσα να συνεχίσω οπότε ήταν απόφαση εκείνης της δεδομένης στιγμής. Δεν σκέφτηκα στιγμή να μείνω. Μετά το πρώτο μούδιασμα, μίλησα στην οικογένειά μου και το χειρίστηκε ο μπαμπάς μου.
Σκέφτηκες να καταγγείλεις το γεγονός;
Έγινε κανονικά καταγγελία στην αστυνομία. Όταν συμβαίνει κάτι τόσο σοβαρό δεν μπορείς να επιτρέψεις να συμβεί σε κάποιον άλλον.
Πώς επέδρασε στην ψυχολογία σου;
Υπήρξαν δύο στάδια. Το πρώτο ήταν η ντροπή. Ήταν ντροπιαστικό και συνεχίζει να με ενοχλεί όποτε έρχεται το περιστατικό ως ανάμνηση. Όσο και αν αυτό είναι παράξενο, με έκανε να νιώθω ότι φταίω εγώ κατά κάποιο τρόπο. Ότι το προκάλεσα. Και το μόνο που σκεφτόμουν είναι να σηκωθώ να φύγω από εκεί. Το δεύτερο στάδιο ήταν η συνείδητοποίηση που έφερε το θυμό και την απενοχοποίηση μου.
Πώς επέδρασε σε όλο αυτό ο φόβος της ανεργίας;
Σε τέτοια περιστατικά δεν νομίζω πως κάποιος θα σκεφτόταν την ανεργία.
Μετά από πόσο καιρό βρήκες δουλειά;
Μετά από ένα χρόνο.
«Έφυγε αυτός ο κόμπος που νιώθεις στο λαιμό όταν σε εκμεταλλεύονται και δεν κάνεις κάτι γι’ αυτό»
Όνομα: Κατερίνα
Ηλικία: 25
Χώρος εργασίας: Περιοδικό
Χρόνος στη συγκεκριμένη δουλειά: Τρία χρόνια
Θέση: Δημοσιογράφος
Σε τι συνθήκες εργασίας δούλευες;
Οι συνθήκες ήταν αυτό που λες «μοιάζει πολύ fun και φιλικό, για να είναι αληθινό». Η αλήθεια είναι πως αν ήθελες να είσαι χύμα, ίσως μπορούσες, αλλά εγώ το είχα δει σαν δουλειά εξαρχής και ίσως αυτό να ήταν που μου κόστισε περισσότερο. Δεν το μετανιώνω. Δουλειά ήταν, όχι παιδική χαρά. Ξέρεις όμως, όταν η φάση είναι χύμα, αλλά εσύ είσαι συνεπής, κάποιος θα σε εκμεταλλευτεί. Δούλευα σε ένα χαλαρό φαινομενικά περιβάλλον, αλλά σε μένα ασκούσαν τεραστία πίεση να είμαι όλο και πιο παραγωγική. Όπως είναι λογικό, οπού ζητείται τεραστία ποσότητα, κάπου χάνεται η ποιότητα. Προσπαθούσα να υπάρχει ποιότητα στη δουλειά μου, αλλά αυτό σήμαινε πως δούλευα 24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες τη εβδομάδα.
Γιατί παραιτήθηκες;
Η παραίτηση δεν ήρθε για οικονομικούς λογούς, αν και το ποσό που έπαιρνα ήταν πολύ χαμηλό: 400 ευρώ. Ήμουν γραμμένη στα χαρτιά ως μερικής απασχόλησης, αλλά αν υπάρχει μερική απασχόληση στη δημοσιογραφία να έρθει κάποιος να μου το πει και μένα. Πέρα από το γεγονός ότι μου δινόταν η αίσθηση ότι και χάρη μου κάνουν που με πληρώνουν, δεν παραιτήθηκα για τα λεφτά. Παραιτήθηκα επειδή δεν υπήρχε πουθενά στον ορίζοντα πιθανότητα ανέλιξης, παρά την τόση δουλειά και δεν μπορούσα να εργάζομαι σε ένα περιβάλλον όπου δεν λάμβανα επιβράβευση και έβλεπα να ανεβαίνουν άτομα που αντικειμενικά δεν το άξιζαν.
Πόσο καιρό σκεφτόσουν να παραιτηθείς;
Για να είμαι ειλικρινής, ήξερα ότι δεν θέλω να δουλεύω εκεί από πάντα. Ήξερα ότι κάποια στιγμή θα φύγω. Όταν άρχισα όμως να μη νιώθω καλά με τη δουλειά μου και με τον εαυτό μου, να έχω υπερβολικό άγχος και να μην μπορώ να ευχαριστηθώ ούτε μια μπίρα επειδή χτυπούσε το κινητό, ε, είπα «τέλος». Ξεκίνησα να ψάχνω και αλλού για δουλειά: με ζητούσαν από ένα τηλεοπτικό κανάλι, αλλά πήγα για μια μέρα και έφυγα αμέσως, επειδή δεν μου ταίριαζε καθόλου να καλύπτω τη γέννα της Καγιά ή τις διακοπές της Μενεγάκη. Όμως αυτό ήταν το κλικ. Είδα ότι μπορούσα να βρω εύκολα δουλειά και είπα «ας φύγω και κάτι θα βρω». Δεν είναι ότι έπιασα δουλειά κάπου και γι’ αυτό έφυγα.
Πώς επέδρασε στην ψυχολογία σου;
Στην ψυχολογία μου επέδρασε πολύ καλά, ξαναβρήκα τον εαυτό μου, έφυγε το άγχος, έφυγε αυτός ο θυμός που είχα κάθε μέρα, τα νεύρα που δεν αναγνωριζόταν η δουλειά μου, αυτός ο κόμπος που νιώθεις στο λαιμό όταν σε εκμεταλλεύονται και δεν κάνεις κάτι γι’ αυτό. Δεν μετανιώνω στιγμή την παραίτησή μου.
Τι σε εμπόδιζε να παραιτηθείς νωρίτερα;
Δεν παραιτήθηκα νωρίτερα επειδή ήθελα να αποκτήσω εμπειρία και μετά να φύγω.Είχα δηλαδή έναν στόχο, ήξερα ότι τα πράγματα εκεί δεν θα βελτιώνονταν στο άμεσο μέλλον. Έκανα και λίγο υπομονή του τύπου «για να δούμε, ποτέ δεν ξέρεις», αλλά ουσιαστικά καθόμουν για την προϋπηρεσία και τις εμπειρίες.
Σκέφτηκες να καταγγείλεις το γεγονός;
Δεν σκέφτηκα να κάνω καταγγελία, δεν υπήρχε λόγος, ήταν προσωπική επιλογή. Ούτε το θέμα της απόλυσης σκέφτηκα, να σου πω την αλήθεια.Έφυγα ειρηνικά και ωραία.
Πώς επέδρασε σε όλο αυτό ο φόβος της ανεργίας;
Ο φόβος της ανεργίας δεν υπήρχε, επειδή κάνοντας έρευνα είδα ότι το να βρω δουλειά ήταν πολύ εύκολο.
Μετά από πόσο καιρό βρήκες δουλειά;
Έκανα ένα διάλειμμα και λίγες διακοπές και μετά ξεκίνησα πάλι να δουλεύω κανονικά.
«Μας είχαν βάλει να μένουμε μέσα σε ένα κοντέινερ περίπου 60 άτομα, χωρισμένο σε μικρά δωματιάκια 2×2»
Όνομα: Θανάσης
Ηλικία: 29
Χώρος εργασίας: Κουζίνα εστιατορίου
Πόσο καιρό δούλευες στην συγκεκριμένη δουλειά: Ένα βράδυ
Θέση: Μαθητευόμενος μάγειρας
Σε τι συνθήκες εργασίας δούλευες;
Είχα πάει για σεζόν στη Χαλκιδική. Όταν έφτασα σοκαρίστηκα. Μας είχαν βάλει να μένουμε μέσα σε ένα κοντέινερ περίπου 60 άτομα, χωρισμένο σε μικρά δωματιάκια 2×2, με δύο κρεβάτια και ένα μικρό παράθυρο. Η τουαλέτα ήταν κοινόχρηστη για όλους. Μία τουαλέτα, μία ντουζιέρα, τρεις νιπτήρες που δούλευαν οι δύο. Δεν μου είχαν πει ότι θα μένω σε αυτές τις συνθήκες. Εγώ τους είπα ότι αν δεν μου βρουν άλλο, θα φύγω. Μου είπαν ότι θα κοιτάξουν μήπως βρουν κάτι, δεν βρήκαν και μου έλεγαν να το δω σαν εμπειρία. Τι εμπειρία; Βρωμούσε βοθρίλα, σηκώθηκα και έφυγα. Είχα πάει στην κουζίνα και είχα πει στον σεφ ότι θα πρέπει να βρω μία άκρη για το δωμάτιο και μου είπε να ξεκινήσω την επόμενη. Δεν πήγα ποτέ στην κουζίνα τελικά.
Σκέφτηκες να καταγγείλεις το γεγονός;
Ναι. Αλλά δεν ήξερα κανέναν. Το κατήγγειλα στη Σχολή μου και μου είπαν «εσύ τη βρήκες τη δουλειά, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι».
Πώς επέδρασε στην ψυχολογία σου;
Έφυγα σοκαρισμένος, επειδή είχα πανικοβληθεί ότι θα μου καταστραφεί η σεζόν.
Σκέφτηκες να τους εξωθήσεις σε απόλυση;
Όχι, επειδή ήθελα να φύγω αμέσως. Δεν μπορούσα να διεκδικήσω κάτι, ήμουν μαθητευόμενος.
Πώς επέδρασε σε όλο αυτό ο φόβος της ανεργίας;
Σκέφτηκα να μείνω, για να μην μείνω άνεργος. Έκανα τηλεφωνήματα και το σκέφτηκα σε λίγες ώρες. Είπα ότι είναι καλύτερα να ταλαιπωρηθώ, παρά να μείνω εκεί πέρα.
Μετά από πόσο καιρό βρήκες δουλειά;
Μετά από δυο-τρεις εβδομάδες βρήκα δουλειά για τη σεζόν στη Μεσσηνία, με ανθρώπινες συνθήκες.
«Όταν ζήτησα τα δεδουλευμένα, μου είπαν όχι»
Όνομα: Ειρήνη
Ηλικία: 27
Χώρος εργασίας: Διαφημιστικός και Εκδοτικός Όμιλος
Πόσο καιρό δούλευες στην συγκεκριμένη δουλειά: Ενάμιση χρόνο
Θέση: Εditor συμβουλευτικού περιεχομένου για γυναίκες με παιδιά και Marketing & Advertising Assistant.
Σε τι συνθήκες εργασίας δούλευες;
Δούλευα σε γραφείο για 10-12 ώρες την ημέρα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας γινόντουσαν και εξωτερικά ραντεβού με υποψήφιους πελάτες.
Γιατί παραιτήθηκες;
Παραιτήθηκα γιατί δεν με πληρώνανε τους τελευταίους επτά μήνες της εργασίας μου. Έφτασαν σε σημείο να μου χρωστάνε 3.000 ευρώ. Δεν μου πλήρωναν προμήθειες ούτε από τους πελάτες που έκλεινα αλλά ούτε και τα μεταφορικά μου έξοδα. Ουσιαστικά δούλευα και έβαζα και από την τσέπη μου για να πηγαίνω στα εξωτερικά ραντεβού. Μου έδιναν έναντι 100 ευρώ το μήνα. Αυτό που με έκανε να πω το «μεγάλο» παραιτούμαι, ήταν ο θάνατος της γιαγιάς μου. Δεν είχα χρήματα να ταξιδέψω ώστε να πάω στην κηδεία της. Και όταν ζήτησα τα δεδουλευμένα μου για αυτό το ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα, μου είπαν όχι. Εκεί τα παράτησα όλα.
Πόσο καιρό σκεφτόσουν να παραιτηθείς;
Περίπου τρεις μήνες.
Πώς επέδρασε στην ψυχολογία σου;
Ήταν αρκετά ψυχοφθόρο. Περνούσαν οι μήνες και το ποσό της οφειλής μεγάλωνε . Ήμουν δυστυχισμένη. Κάθε πρωί που ξυπνούσα σκεφτόμουν ότι δεν ήθελα να πάω στη δουλειά. Περνούσα όλες μου τις ώρες εκεί μέσα δουλεύοντας, χωρίς χρόνο για προσωπική ζωή, για το απόλυτο τίποτα.
Τι σε εμπόδιζε να παραιτηθείς νωρίτερα;
Το γεγονός ότι μου χρωστούσαν τόσα πολλά χρήματα. Όσο πιο πολύ ανέβαινε το ποσό τόσο πιο δύσκολο γινόταν να φύγω γιατί φοβόμουν ότι θα χάσω τα χρήματα μου.
Σκέφτηκες να καταγγείλεις το γεγονός;
Ναι αλλά δεν το έκανα.
Σκέφτηκες να τους εξωθήσεις σε απόλυση;
Όταν η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο, άλλαξα την εργασιακή μου συμπεριφορά. Έφευγα στην ώρα μου, δεν δούλευα από το σπίτι, ζητούσα τα έξοδα των μεταφορών μου. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να δεχτώ επίθεση. Η ανιψιά του αφεντικού, η οποία ήταν η προϊσταμένη μου, πήρε όλες τις δουλειές και τους πελάτες που είχα κλείσει εγώ. Δεν μου μιλούσαν καθόλου κατα τη διάρκεια της ημέρας και φυσικά συζητούσαν πίσω από την πλάτη μου για μένα με τέτοιο τρόπο ώστε να το καταλαβαίνω ότι συμβαίνει. Ζητούσα τα χρήματα μου και όχι μόνο δεν μου τα έδιναν αλλά μου έλεγαν κιόλας ότι ο καθένας θα ήθελε να είμαι στη θέση μου και να έχει μια δουλειά.
Πώς επέδρασε σε όλο αυτό ο φόβος της ανεργίας;
Δεν με φόβισε ποτέ η ανεργία. Το μόνο που φοβήθηκα είναι να χάσω τόσους μήνες δουλειά και θυσιών.
Μετά από πόσο καιρό βρήκες δουλειά;
Μετά από ενάμιση χρόνο.
Το mobbing στην πρωταθλήτρια της ανεργίας, την Ελλάδα
Αν και ο αριθμός των ανέργων, των απασχολούμενων και των οικονομικά μη ενεργών ατόμων στην Ελλάδα καταγράφονται μηνιαία από την ΕΛΣΤΑΤ, δεν υπάρχει καμία καταγραφή, ούτε σε ποιοτικά ούτε σε ποσοτικά στοιχεία, για τα άτομα που εγκαταλείπουν την εργασία τους, καθιστώντας αόρατους τους ανθρώπους που οδηγούνται σε παραίτηση. Η ετήσια έκθεση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ το 2016 για την εργασία στην Ελλάδα με τίτλο «Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση», περιγράφει τη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στο εργασιακό τοπίο, λέγοντας πως «η εφαρμογή των προγραμμάτων λιτότητας και ο μακροοικονομικός μετασχηματισμός που συντελείται στην ελληνική οικονομία, ασκούν σημαντική επίδραση στη δομή της αγοράς εργασίας και των συνθηκών διαβίωσης ευρύτερων κοινωνικών ομάδων. Παρά την περιορισμένη αποκλιμάκωση, το τελευταίο τρίμηνο του 2015 το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα ήταν στο 24%, το υψηλότερο στην ΕΕ, ενώ σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία το ποσοστό της απόλυτης φτώχειας αυξήθηκε στο εντυπωσιακό 48% το 2014. Η υλοποίηση του τρίτου Μνημονίου μέχρι το 2018 δημιουργεί αβεβαιότητα ως προς τις προοπτικές της αγοράς εργασίας». Είναι ξεκάθαρο λοιπόν, ότι για να φτάνει κάποιος να παραιτηθεί σήμερα στην Ελλάδα, οι λόγοι είναι αρκετά σοβαροί.
Οι μισθολογικές περικοπές, η καθυστέρηση στην καταβολή των δεδουλευμένων, οι αλλαγές στο εργασιακό καθεστώς και οι ελαστικές σχέσεις εργασίας, είναι μερικές από τις καταστάσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι εργαζόμενοι. Επιπρόσθετα, οι εργαζόμενοι βιώνουν πολλές φορές εξευτελιστική μεταχείριση, ενώ οι γυναίκες, τα μεγαλύτερα θύματα της ανεργίας και της εργασιακής ανισότητας, απειλούνται και με περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης τα οποία συχνά δεν καταγγέλλονται. Επιπλέον, η νέα μορφή εργασιακής αυθαιρεσίας από πλευράς εργοδοτών εμφανίζεται μέσω του mobbing.
To mobbing προέρχεται από την αγγλική λέξη mob, που σημαίνει επιτίθεμαι, περικυκλώνω, ενοχλώ.
«O όρος mobbing προέρχεται από την αγγλική λέξη mob, που σημαίνει επιτίθεμαι, περικυκλώνω, ενοχλώ», εξηγεί η Ζωή Σάκκουλα, νοσηλεύτρια Μονάδας Αυξημένης Φροντίδας στο Γενικό Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», η οποία έχει κάνει διεπιστημονική μελέτη για ένα από τα σύγχρονα αίτια που εξωθούν εργαζομένους στην παραίτηση. Όπως περιγράφει η ίδια, «το σύνδρομο mobbing ορίζεται ως η κατά επανάληψη υβριστική συμπεριφορά, μέσα αλλά και έξω από την επιχείρηση ή τον οργανισμό. Εκδηλώνεται με αρκετούς άμεσους ή έμμεσους τρόπους, όπως λόγια εκφοβισμού, γραπτά κείμενα, πράξεις και χειρονομίες και την οργάνωση της εργασίας, που έχουν ένα και μόνο ένα σκοπό: να προσβάλλουν την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια ή ακόμη και την σωματική ακεραιότητα του εργαζόμενου, να θέσουν σε κίνδυνο την εργασία του. Το σύνδρομο mobbing το βιώνουν οι “θύτες” καθημερινά και δυστυχώς σε ποσοστό 90% δεν αντιδρούν, με αποτέλεσμα αυτό να έχει δυσάρεστες συνέπειες για τους ίδιους, την οικογένειά τους, αλλά ταυτόχρονα και για την εργασία τους».
Eνας ακόμη τρόπος παρενόχλησης είναι ο έμμεσος εκφοβισμός, κυρίως σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπου αφήνονται υπονοούμενα για απόλυση.
Η «παρενόχληση» μπορεί να εκδηλωθεί με αρκετούς τρόπους, όπως εξηγεί η κ. Σάκκουλα: «Με συνεχείς προσβολές -αρκετές φορές μπροστά σε τρίτα πρόσωπα- για ασήμαντα λάθη και μην αφήνοντας το θύμα να απολογηθεί, περιθωριοποίηση, προσβολή επαγγελματικής επάρκειας, ανάθεση υπερεκτιμημένων εργασιών ή τελείως υποτιμητικών καθηκόντων, συκοφαντία, ακόμη και μορφασμούς και χειρονομίες. Ένας ακόμη τρόπος είναι και ο έμμεσος εκφοβισμός για την θέση του στην επιχείρηση, κυρίως σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπου αφήνονται υπονοούμενα για απόλυση».
Ο εργαζόμενος προστατεύεται από τις γενικές διατάξεις περί προστασίας της προσωπικότητας και της αξιοπρέπειας.
Ο δικηγόρος Γιάννης Καρούζος εξηγεί από την πλευρά του: «Σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες τις Ευρώπης που προέβησαν σε σχετική νομοθετική ρύθμιση ήδη από το 1990, στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο, καθώς το φαινόμενο σε μεγάλο βαθμό δεν αναγνωρίζεται. Έτσι, σε περιπτώσεις mobbing, ο εργαζόμενος προστατεύεται από τις γενικές διατάξεις περί προστασίας της προσωπικότητας και της αξιοπρέπειας. Υπάρχει βέβαια και ο νόμος 3304/2005 περί διακρίσεων γενικά, όπου εντάσσεται και το mobbing ως ηθική ή ψυχολογική παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Σε περιπτώσεις που το φαινόμενο ασκεί μεγάλη επιρροή στην εργασιακή σχέση, μπορούμε να θεωρήσουμε ακόμη και ότι υπάρχει μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας, το οποίο βέβαια οδηγεί πλασματική καταγγελία της σύμβασης εργασίας».
Από τις περιπτώσεις που έχει διαχειρισθεί ο κύριος Καρούζος, σε κάποιες οι επιχειρήσεις έχουν εξωθήσει τους εργαζόμενους σε παραίτηση. «Αυτό γίνεται με πολλούς τρόπους. Όπως καταλαβαίνετε, όταν το κλίμα στο χώρο εργασίας γίνει εκφοβιστικό ή ακόμα και απλώς αρνητικό για τον εργαζόμενο σε τέτοιο βαθμό, ώστε η παραμονή του στο χώρο εργασίας να μην είναι υποφερτή, θα αναγκασθεί να παραιτηθεί. Αυτό συμβαίνει όταν οι προϊστάμενοι ή οι συνάδελφοι προβαίνουν σε τακτικές λεκτικής ή συναισθηματικής/ψυχολογικής βίας ή ακόμη και σωματικής βίας. Ο εργαζόμενος αισθάνεται τότε ανεπαρκής και αδύναμος και μπορεί να φθάσει ακόμη και στην εκδήλωση ψυχικών και σωματικών νοσημάτων, την πρόκληση διαταραχών ύπνου, κατάθλιψης, επιθετικότητας, σωματικής κόπωσης ή ακόμη και τάσεων αυτοκτονίας. Προφανώς βέβαια, μειώνεται κατακόρυφα και η αποδοτικότητα».
Πώς να παραιτηθείς
Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσεις αν τελικά σκέφτεσαι να παραιτηθείς; Ο κ. Καρούζος συμβουλεύει: «Ο εργαζόμενος μπορεί είτε να υποβάλλει έγγραφο στο οποίο δηλώνει ότι παραιτείται είτε να το δηλώσει προφορικά. Η παραίτηση μπορεί να γίνει ακόμη και σιωπηρά, χωρίς δηλαδή καμία ενημέρωση. Τότε, θα γίνει προφανώς κατανοητή από τις περιστάσεις! Βέβαια, ο εργαζόμενος–θύμα mobbing που παραιτείται, καλό θα ήταν να επιλέξει τον πρώτο τρόπο, ώστε να δηλώσει εγγράφως και τον λόγο για τον οποίο παραιτείται, χωρίς να αισθάνεται κανένα φόβο». Από την άλλη, αν σκέφτεσαι να εξωθήσεις εσύ την εταιρεία που εργάζεσαι σε απόλυση για να αποζημιωθείς και να δικαιούσαι ταμείο ανεργίας, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα: «Ο πρώτος τρόπος για να συμβεί αυτό είναι να ακολουθήσει μία συμπεριφορά που θα μπορούσε να προκαλέσει την απόλυσή του σε κάθε περίπτωση, αμελώντας για παράδειγμα τις υποχρεώσεις που έχει ως εργαζόμενος. Εκτός αυτού όμως, ο εργαζόμενος αντί να παραιτηθεί, εφόσον το mobbing προέρχεται από τον εργοδότη, μπορεί να θεωρήσει ότι υπάρχει μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας. Αν συμβεί αυτό, θεωρείται ότι ο εργοδότης έχει προβεί σε απόλυση και επομένως, ο εργαζόμενος δεν εξακολουθεί να προσφέρει εργασία, αλλά θεωρώντας ότι έχει απολυθεί, αξιώνει αποζημίωση. Αυτό βεβαίως, μόνο δικαστικά μπορεί να αναγνωρισθεί», καταλήγει ο νομικός.
Περισσότερα από το VICE
Μπήκαμε στο Μουσείο των Άψογα Διατηρημένων Πτωμάτων
Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης δεν Έχει Μετρήσει Ποτέ το IQ του – Αλλά Είναι πιο Έξυπνος από Εσένα
Πέρασα το Σαββατοκύριακό μου με Έναν Έμπορο Ναρκωτικών του Deep Web
