«Πολυάριθμες επιχειρήσεις εξετάζουν το ενδεχόμενο να μεταφέρουν τις εργασίες τους στην Ελλάδα. Παράλληλα, ψηφιακοί μετανάστες επιλέγουν τη χώρα μας ως το μέρος όπου θέλουν να έχουν την έδρα τους» τόνισε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο VICE ο Στηβ Βρανάκης, πρώην Επικεφαλής του Creative Lab της Google και μέχρι πρότινος Επικεφαλής Δημιουργικού της ελληνικής κυβέρνησης.
Τα δεδομένα φαίνεται να αλλάζουν την τελευταία διετία σε παγκόσμια κλίμακα. Ιδιαίτερα όσοι μπορούν πλέον να απευθυνθούν στην παγκόσμια ψηφιακή αγορά, έχουν την πολυτέλεια να αποφασίσουν πού θέλουν να ζήσουν τους επόμενους μήνες ή χρόνια, με διαφορετικά δεδομένα. Η ποιότητα ζωής, η φυσική ομορφιά, η ηλιοφάνεια, η θάλασσα, το κλίμα και το κόστος ζωής, αλλά και η ταχύτητα του Ίντερνετ είναι μερικά μόνο από τα κριτήρια των «ψηφιακών νομάδων». Φυσικά, ο κορονοϊός επιτάχυνε σημαντικά τις εξελίξεις στην εργασιακή κουλτούρα και οι ειδικοί λένε ότι η τηλεργασία θα παγιωθεί ως καθεστώς για ορισμένους και μετά το πέρας της πανδημίας.
Videos by VICE
Μάλιστα η Ελλάδα φαίνεται, όσο περνάει ο καιρός, να κερδίζει πόντους στις λίστες των digital nomads. Στο Nomad List, τη μεγαλύτερη πλατφόρμα αξιολόγησης των πόλεων του κόσμου από τους χρήστες, η Αθήνα βρίσκεται στην 110η θέση. Σε τομείς όπως η διασκέδαση, η ασφάλεια, η ποιότητα ζωής και η νοσοκομειακή περίθαλψη παίρνουμε άριστα. Από την άλλη, το σχετικά υψηλό κόστος ζωής, οι μέτριες ταχύτητες του Ίντερνετ, η συνήθεια των Αθηναίων να καπνίζουν πολύ, αλλά και οι συχνές-πυκνές ρατσιστικές συμπεριφορές ρίχνουν τη συνολική βαθμολογία της πόλης.
Τέσσερις digital nomads από Ευρώπη και Μεξικό, αλλά κι ένας Έλληνας εσωτερικός «ψηφιακός μετανάστης» μιλάνε στο VICE για πώς είναι να δουλεύεις από την Αθήνα, τη Λέσβο και την Κρήτη για εταιρείες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου.
Nina Virtuoso – Κειμενογράφος από την Ιταλία, ζει στο Ρέθυμνο
«Οι ψηφιακοί νομάδες δεν έχουν ανακαλύψει ακόμα την Ελλάδα. Έχει πάρα πολλά να τους προσφέρει. Επιστρέφοντας στην Ευρώπη μετά από τέσσερα χρόνια στην Ασία, δεν ήθελα να πάω σε ένα μέρος υπερεκτιμημένο, που οι εργαζόμενοι από απόσταση συρρέουν κατά χιλιάδες, όπως είναι τα Κανάρια νησιά στην Ισπανία». Η ιστορία της Nina θα μπορούσε να είναι ταινία.
Μετά από έξι χρόνια στο Μιλάνο ως διευθύντρια Επικοινωνίας και Μάρκετινγκ σε μεγάλη εταιρεία, παραιτήθηκε για να δουλέψει ως ελεύθερη επαγγελματίας, χωρίς σταθερή βάση. Της πήρε μήνες να βρει τους πρώτους της πελάτες αλλά η απόφασή της να πάρει το ρίσκο τη δικαίωσε. Εδώ και έξι χρόνια, δουλεύει απομακρυσμένα με πελάτες κυρίως από την Ιταλία κι έχει ζήσει στην Αργεντινή, στις ΗΠΑ, στο Νεπάλ, στην Ινδία, ενώ πριν έρθει στην Ελλάδα πέρασε τρία χρόνια στο Μπαλί. Το 2018 ξεκίνησε τη δική της remote-only εταιρεία copywriting.
«Θέλω να χτίζω γερούς δεσμούς με τους τόπους και τους ανθρώπους, γι’ αυτό προσπαθώ να μένω πάντα πάνω από έξι μήνες». Η 38χρονη Nina ζει στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου από τον Σεπτέμβριο και κάνει μαθήματα ελληνικών στο πανεπιστήμιο. «Προσπαθώ να γίνομαι μέρος της τοπικής κοινότητας και να προσφέρω σ’ αυτή. Πολλοί ψηφιακοί νομάδες διαλέγουν προορισμό με μοναδικό κριτήριο το χαμηλό κόστος ζωής και δεν ενδιαφέρονται να γνωρίσουν την κουλτούρα ενός τόπου. Για μένα, μετράει πάνω απ’ όλα η ποιότητα ζωής και στην Κρήτη είναι πολύ υψηλή. Για πρώτη φορά νιώθω σαν στο σπίτι μου. Οι ντόπιοι με έχουν αγκαλιάσει. Μου έχουν φέρει τέσσερα λίτρα ελαιόλαδο» λέει και ξεσπάει σε γέλια. «Στην αρχή του lockdown που τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα για μένα σ’ ένα ξένο μέρος με βοήθησαν πάρα πολύ».
«Όσο υπέροχο κι αν ακούγεται να ταξιδεύεις τόσο συχνά, έχει πολλές δυσκολίες. Συνεχώς, γνωρίζεις ανθρώπους, συνδέεσαι μαζί τους και μετά τους αποχωρίζεσαι. Πολλές φορές νιώθεις χαμένος, ότι δεν ανήκεις πουθενά. Ειδικά στην αρχή είναι πολύ δύσκολο. Έχεις χιλιάδες θέματα να τακτοποιήσεις – από τη VISA εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ασφάλεια υγείας, μέχρι να βρεις πελάτες και να οργανώσεις τον χρόνο σου, για να μη δουλεύεις ασταμάτητα. Ένα 70% των ανθρώπων γυρίζουν πολύ σύντομα στην πατρίδα». Η Nina, όμως, θεωρεί την ευελιξία και την ελευθερία ανεκτίμητες. «Μπορώ να επιλέξω το πού και το πόσο θα δουλέψω. Μια μέρα μπορεί να δουλέψω δωδεκάωρο και την άλλη να πάρω ρεπό. Η απόφαση είναι δική μου κι αυτό δεν τ’ αλλάζω με τίποτα».
Rafael Navarrete – Υπεύθυνος πωλήσεων από το Μεξικό, ζει στην Αθήνα
«Έκανα τόσα χιλιόμετρα από το Μεξικό για να καταλάβω ότι είμαστε ίδιοι», λέει ο Rafael Navarrete. «Έχω ταξιδέψει με ένα σακίδιο σε πάνω από 25 χώρες, αλλά η Ελλάδα έχει κάτι ξεχωριστό. Είτε το αγαπάς, είτε το απεχθάνεσαι. Είχα έρθει αρκετές φορές για διακοπές. Όλα άρχισαν με μια σύμβαση τεσσάρων μηνών στο κομμάτι της υποστήριξης πελατών και ζω στην Αθήνα πάνω από τέσσερα χρόνια. Ένιωσα από την πρώτη στιγμή πολύ οικεία. Ακόμη και τα γραφειοκρατικά προβλήματα που έχω αντιμετωπίσει μου θυμίζουν το Μεξικό. Ας πούμε το να μου συνδέσουν το ρεύμα στο όνομά μου ήταν ένας πραγματικός εφιάλτης. Και με τον ΕΦΚΑ έχω συναντήσει πολλές δυσκολίες και το ότι δεν μιλάω καλά τη γλώσσα κάνει το πράγματα ακόμα χειρότερα».
Ο 31χρονος Rafael ζει στην Καλλιθέα. Εργάζεται απομακρυσμένα, ως υπεύθυνος πωλήσεων για μια εταιρεία αερομεταφορών εμπορευμάτων, με έδρα το Χονγκ-Κονγκ και πελάτες κυρίως στη Λατινική Αμερική. «Το να δουλεύεις από απόσταση μερικές φορές είναι τέλειο γιατί σου δίνει την ευκαιρία να ταξιδεύεις αλλά έχει και τα κακά του, ειδικά όταν υπάρχει τόσο μεγάλη διαφορά ώρας. Είμαστε οκτώ ώρες μπροστά από το Μεξικό, οπότε πολλές φορές πρέπει να επικοινωνήσω με πελάτες και να συμμετάσχω σε συσκέψεις αργά τη νύχτα ή πολύ νωρίς το πρωί».
«Στην Ελλάδα αγαπώ τον καιρό, τη νυχτερινή ζωή, τα νησιά, το φαγητό. Λέμε με τους φίλους μου ότι δεν μπορείς να κρίνεις την Αθήνα αν δεν τη ζήσεις το βράδυ με τους ντόπιους. Βέβαια, έχω ένα παράπονο. Δεν έχω βρει πουθενά αυθεντικά tacos», μου λέει εύθυμα.
Ο Rafael έχει ζήσει ένα χρόνο στην Ισπανία κι από έξι μήνες στην Αυστρία και τις ΗΠΑ. Επέλεξε, όμως, να ριζώσει στην Ελλάδα. Τον Αύγουστο παντρεύτηκε Ελληνίδα, ενώ εδώ κι έναν χρόνο έχει ξεκινήσει μια διαδικτυακή επιχείρηση. «Ένα βράδυ σκέφτηκα ότι όλα αυτά τα χρόνια έχω ξεναγήσει στην Αθήνα πάνω από 30 Μεξικανούς φίλους, οπότε είπα να το κάνω επαγγελματικά. Οργανώνω το ταξίδι, τη διαμονή και τη ξενάγηση». Το “Ιt’s all about Greece”, όμως, απευθύνεται και σε άλλους ψηφιακούς νομάδες που θέλουν να εργαστούν από την Ελλάδα. «Έχω βοηθήσει περίπου 20 άτομα να βρουν δουλειά».
Φαίνεται ότι το μοναδικό αγκάθι στη ζωή του εδώ είναι ο ρατσισμός. «Μερικοί είναι σαν να φοβούνται το πιο σκούρο δέρμα. Στην Αμερική κρίνουμε τους ανθρώπους βάσει της οικονομικής τους κατάστασης. Στην Ελλάδα από το χρώμα του δέρματος. Όταν μετακόμιζα σ’ αυτό το διαμέρισμα ο νέος μου γείτονας, άνοιξε την πόρτα του και το μόνο που μου είπε είναι “από πού είσαι;”».
Erik Murin – Ιδιοκτήτης εταιρείας δημοσίων σχέσεων από τη Λιθουανία, ζει στην Αθήνα
«Δεν έχω δουλέψει ποτέ μου σε γραφείο. Ξεκίνησα να εργάζομαι από το σπίτι μου αρκετά χρόνια πριν τελειώσω το σχολείο. Αρχικά, ως freelancer δημοσιογράφος τεχνολογίας και στα 18 μου έφτιαξα μια εταιρεία δημοσίων σχέσεων». Η επιχείρηση του 22χρονου Erik δεν έχει φυσική έδρα (είναι remote-only), ούτε μόνιμους υπαλλήλους. Συνεργάζεται με ελεύθερους επαγγελματίες ανάλογα το πρότζεκτ. «Εγώ, οι συνεργάτες μου αλλά και οι πελάτες μας δουλεύαμε από απόσταση και πριν τον κορονοϊό. Έχουμε συνηθίσει σ’ αυτόν τον τρόπο επικοινωνίας».
Το μόνο που κρατούσε τον Erik στη Λιθουανία ήταν το πανεπιστήμιο του Βίλνιους, όπου σπουδάζει Διοίκηση Επιχειρήσεων. Όταν έμαθε ότι λόγω κορονοϊού τα μαθήματα φέτος θα γίνουν διαδικτυακά, αποφάσισε ότι ήταν ώρα να εξερευνήσει τον τρόπο ζωής των ψηφιακών νομάδων. Το καλοκαίρι έκανε διακοπές στα ελληνικά νησιά και η Αθήνα τού φάνηκε η ιδανικότερη πόλη για να αποφύγει τον βαρύ χειμώνα της χώρας του.
Βρίσκεται εδώ από τον Αύγουστο και θα παραμείνει για τουλάχιστον έξι μήνες. Η πανδημία κατάφερε ένα τεράστιο πλήγμα στην πλατφόρμα βραχυχρόνιων μισθώσεων Airbnb κι αυτό λειτουργεί προς όφελος των ψηφιακών νομάδων. «Βρήκα ένα μικρό διαμέρισμα στο Κολωνάκι σε πάρα πολύ καλή τιμή. Πολλοί γνωστοί μου μού έχουν πει ότι οι τιμές έχουν πέσει πάρα πολύ».
«Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα συνεχίσω να ταξιδεύω. Έχω σκεφτεί κάποιες φορές πώς θα ήταν αν δούλευα σε μια εταιρεία, με συγκεκριμένο ωράριο. Υπήρξαν, μάλιστα, επιχειρήσεις που μου πρόσφεραν μισθό τρεις φορές καλύτερο από τα χρήματα που έβγαζα εκείνη την περίοδο, αλλά προτιμώ να έχω την ελευθερία μου και να μην υπάρχει ταβάνι στο τι μπορώ να κάνω».
Katie Silcox – Photo editor & δημιουργός περιεχομένου από την Αγγλία, ζει στην Αθήνα
«Όταν ήμουν πέντε χρονών, ήθελα να γίνω παρουσιάστρια ταξιδιωτικής εκπομπής. Συνήθως τα παιδιά θέλουν να γίνουν δάσκαλοι ή γιατροί, εγώ όμως έβλεπα μια εκπομπή με ταξίδια και είπα στη μαμά μου ότι αυτό θα κάνω στη ζωή μου, θα ταξιδεύω».
Η Katie είναι 35 ετών και γέννημα-θρέμμα του Λονδίνου. Τα τελευταία δέκα χρόνια όμως ζει και εργάζεται εκτός Ηνωμένου Βασιλείου, με μικρά διαλείμματα στη χώρα της. Εργάζεται ως photo editor για μεγάλα ταξιδιωτικά περιοδικά όπως το Conde Nast. Η «νομαδική» ζωή ξεκίνησε για την Katie όταν ήταν 25 ετών. Τρία χρόνια στην Ινδία, τρία χρόνια στο Ντουμπάι, τρεις μήνες στη Σρι Λάνκα. Στην Ελλάδα ήρθε δύο χρόνια πριν, αρχικά στη Λέσβο ως εθελόντρια για τρεις μήνες σε προσφυγική δομή. Επέλεξε την Αθήνα ως βάση της, αλλά οι εργοδότες και οι πελάτες της –εργάζεται και ως δημιουργός περιεχομένου για τουριστικές επιχειρήσεις– βρίσκονται στη Βρετανία και το Ντουμπάι. Μετά από αρκετές σύντομες μισθώσεις σε γειτονιές της Αθήνας, νοίκιασε διαμέρισμα στον Άγιο Ελευθέριο.
«Η Ελλάδα είναι στο ιδανικό σημείο του χάρτη για μένα. Προφανώς, είναι μια ευρωπαϊκή χώρα, όμως είναι κοντά στη Μέση Ανατολή και η ζώνη ώρας είναι πολύ βολική – το Ντουμπάι δυο ώρες μπροστά, το Λονδίνο δύο ώρες πίσω. Πριν τον κορονοϊό πηγαινοερχόμουν αρκετά για δουλειά και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στη Βρετανία». Η Katie είναι ενθουσιασμένη με πολλά πράγματα στην Ελλάδα, αλλά υπάρχει κάτι που την ταλαιπωρούσε δύο χρόνια, πριν καταφέρει πολύ πρόσφατα να βρει λύση. «To Wi-Fi είναι ένα πονεμένο θέμα. Επεξεργάζομαι φωτογραφίες, ανεβάζω και κατεβάζω συνεχώς πολύ μεγάλα αρχεία και πάντα μου έπαιρνε ώρες. Στις γνωστές αλυσίδες καφέ τα πράγματα δεν ήταν καλύτερα. Επιτέλους μετά από πάρα πολλά τηλεφωνήματα στις εταιρείες τηλεπικοινωνίας, αναρίθμητες επισκέψεις τεχνικών, πριν κάποιες μέρες το πρόβλημα λύθηκε και τώρα έχω πραγματικά γρήγορο ίντερνετ. Επιτέλους μπορώ να δουλέψω. Ο ιδιοκτήτης του σπιτιού αναγκάστηκε να εγκαταστήσει ένα καλώδιο από τον ένατο όροφο που μένω μέχρι το υπόγειο. Ολόκληρη η διαδικασία πήρε ένα μήνα».
«Σίγουρα, θέλω να μείνω για καιρό ακόμα στην Ελλάδα, αλλά πρέπει να δω πώς θα γίνει αυτό από γραφειοκρατικής άποψης γιατί μετά το Brexit δεν θα έχω την πολυτέλεια να πηγαινοέρχομαι. Στην Ελλάδα, λατρεύω να ταξιδεύω και μου φαίνεται υπέροχο το ότι σε μια ώρα μπορείς να βρεθείς στα νησιά. Φυσικά, με βοηθάει πολύ να είμαι τολμηρή επαγγελματικά το ότι τα ενοίκια και γενικά το κόστος ζωής είναι αρκετά χαμηλότερο σε σχέση με το Λονδίνο».
Μαρίνος Μαναγούδης – Σύμβουλος επιχειρήσεων από την Αθήνα, ζει στη Λέσβο
«Το σενάριο να γυρίσω στην Αθήνα δεν έχει πεθάνει απλώς, έχει ενταφιαστεί. Δεν μ’ αρέσουν οι πόλεις και ο πολύς κόσμος». Ο Μαρίνος είναι 39 ετών, σύμβουλος επιχειρήσεων και τα τελευταία χρόνια έχει στήσει το «γραφείο» του στο Πήλιο, την Εύβοια, την Ικαρία. Τον Μάιο του 2018 αποφάσισε να εγκατασταθεί σε ένα παραδοσιακό, πετρόχτιστο χωριό της Λέσβου, τον Ασώματο μαζί με την κοπέλα του.
Αφορμή να δοκιμάσει τον νομαδικό τρόπο ζωής ήταν η οικονομική κρίση του 2010, που χτύπησε την οικογενειακή τεχνική εταιρεία στην Αθήνα, όπου εργαζόταν μέχρι τότε. «Μετά από αυτό δούλεψα από δημοσιογράφος μέχρι ξυλοκόπος. Το 2012 νοίκιασα το σπίτι μου στα Πατήσια σε ένα ψηφιακό νομά από το εξωτερικό και τότε μου μπήκε η ιδέα. Το 2016 πια, αποφάσισα να στήσω στα σοβαρά το προφίλ μου ως ελεύθερος επαγγελματίας στη διεθνή αγορά».
Πράγματι, υπάρχουν πολλές πλατφόρμες, όπως το peopleperhour.com και το upwork.com που λειτουργούν ως διαμεσολαβητές ανάμεσα σε εργοδότες και ελεύθερους επαγγελματίες που αναζητούν το επόμενο πρότζεκτ τους. To Upwork για παράδειγμα αυτοπροσδιορίζεται ως απομακρυσμένη πλατφόρμα εύρεσης ταλέντων. Καθημερινά αναρτώνται χιλιάδες δουλειές με χρονικό ορίζοντα από μια μέρα μέχρι κάποιους μήνες. Ο Μαρίνος μού λέει ότι στην παγκόσμια διαδικτυακή αγορά υπάρχει μια τάση «οι εργοδότες να ψάχνουν πελάτες από Αμερική και φθηνά “ψηφιακά εργατικά χέρια” από χώρες όπως η Ινδία και τα Βαλκάνια. Οι Έλληνες ευτυχώς έχουμε καλό όνομα και μας προτιμάνε, ακόμα κι αν στοιχίζουμε περισσότερο».
«Τώρα με τον κορονοϊό, η ζήτηση στον ψηφιακό τομέα έχει ανέβει κατακόρυφα. Η πανδημία βοήθησε στο να σταματήσει να υπάρχει η ανάγκη να βρίσκονται οι συνεργάτες από κοντά, χωρίς λόγο. Αυτό το πάμε για καφέ να συζητήσουμε για τα επαγγελματικά και τελικά να μην κάνουμε δουλειά. Αν θέλεις να δουλέψουμε, άνοιξε τον υπολογιστή σου. Από πολλές απόψεις είναι πιο αποδοτικό. Τώρα, είμαστε στη διαδικασία που μετατρέπουμε ένα καφενείο σε γραφείο για να διαχωρίσουμε κάπως την προσωπική ζωή από την επαγγελματική».
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Diadoxos UF: Γεννήθηκε στην Αλβανία, Ζει στη Θεσσαλονίκη και Ραπάρει Μετά Από 17 Χειρουργεία
Ένας Kρατούμενος Mιλά για τον Eφιάλτη του Covid19 στη Φυλακή Διαβατών
Επί Eννέα Xρόνια Kατέγραφα τη Xρήση Nαρκωτικών που Kάνω σε Ένα Φύλλο Excel
