Το Ask VICE είναι μια στήλη όπου αναγνώστες ζητάνε από το VICE να τους λύσει τα προβλήματα, από αγάπη δίχως ανταπόκριση μέχρι ενοχλητικούς συγκατοίκους. Σήμερα μιλάμε με μια αναγνώστρια που νιώθει άσχημα που κόβει δεσμούς με τη μητέρα της.
Δεν μπορώ να πω ότι πέρασα φανταστική παιδική ηλικία. Με μεγάλωσε η μαμά μου, ο μπαμπάς μου ήταν απών. Ήμασταν οι δυο μας με τη μαμά μου και η σχέση μας ήταν πάντα πολύ έντονη. Για εκείνη οποιοσδήποτε έξω από εμάς τις δύο ήταν αυτόματα εχθρός. Τη μια μέρα ήταν τόσο γλυκιά που με έπνιγε, την άλλη μέρα με τρομοκρατούσε. Μου έλεγε όσα ήξερε ότι θα με πλήγωναν περισσότερο.
Videos by VICE
Μερικά παραδείγματα: είχα μια διατροφική διαταραχή από μικρή ηλικία. Μια φορά όταν ένιωθα καλύτερα έφαγα πατατάκια. Με κορόιδεψε, μου είπε ότι θα σχημάτιζαν έναν λιπαρό σβώλο στο στομάχι μου. Επίσης έλεγε ότι κανείς δεν θα με αγαπούσε και ότι όλους μας εκμεταλλεύονται.
Έφτιαχνε ανώνυμους λογαριασμούς στο Instagram για να βρίζει τους φίλους μου. Έλεγε σε όλους τους γνωστούς ότι ήταν σκουπίδια και συχνά έλεγε κι εμένα σκουπίδι. Μερικές φορές πήγαινα να ξαπλώσω, έκλαιγα απελπισμένη και ερχόταν και με κοίταζε αηδιασμένη.
Όταν ήμουν οκτώ χρονών μου είπε ότι όλοι μπορούσαν να καταλάβουν ότι τη δυσκόλευα. Την κρατούσα σε απόσταση αλλά πάντα με κέρδιζε με αγκαλιές και δώρα και έλεγε ότι κανείς δεν με αγαπούσε όσο εκείνη. Για πολύ καιρό την πίστευα.
Η μαμά μου έκανε πολλές τοξικές σχέσεις και έτσι υπήρχαν πολλές φωνές στο σπίτι μας και μερικές φορές, σωματική βία.
Όταν έγινα 18 μετακόμισα στο εξωτερικό για να βάλω εν μέρει απόσταση μεταξύ μας. Τότε ξεκίνησα ψυχοθεραπεία και ανακάλυψα ότι κουβαλούσα βαθύ τραύμα από την παιδική μου ηλικία.
Η ψυχολόγος μου είπε ότι η παιδική ηλικία της μαμάς μου μάλλον, επίσης, της είχε κάνει ζημιά και πως θα έπρεπε να μειώσω την επικοινωνία μου μαζί της. Ακολούθησα τη συμβουλή. Τις λίγες φορές που τη βλέπω η συμπεριφορά της είναι απαίσια. Έχω μια καλή σχέση, ένα ωραίο σπίτι, καλή δουλειά, αλλά σύμφωνα με τη μαμά μου η ζωή μου είναι ανέκδοτο. Ακόμη και ένα μήνυμά της μπορεί να μου κάνει τη μέρα άνω κάτω. Πάντα ξέρει τι να πει ώστε να με κάνει να αμφιβάλλω για μένα.
Μπορώ πλέον να αναγνωρίσω τι κάνει: θέλει να με κάνει να νιώθω μικρή ώστε να τη χρειάζομαι. Μου έχουν πει κατά καιρούς να σταματήσω τελείως να της μιλάω. Μερικές φορές την μπλοκάρω για μερικούς μήνες αλλά μετά την ξεμπλοκάρω γιατί νιώθω ένοχη. Μου στέλνει μετά ένα σωρό ακατάσχετα μηνύματα όπου λέει ότι θα πεθάνει μόνη κι εγώ ούτε θα το καταλάβω. Αυτό με επηρεάζει. Την αγαπώ και δεν θέλω να νιώθει μόνη, παρά τα όσα έχει κάνει.
Ξέρω ότι πρέπει να την μπλοκάρω διά παντός. Η σχέση μας, με καταστρέφει. Αλλά πολλοί που δεν ξέρουν το υπόβαθρο, θα με κρίνουν. Για εκείνους το ότι βγάζω τη μητέρα μου από τη ζωή μου είναι προδοσία.
Τι να κάνω; Πώς να εξηγήσω στους άλλους ότι το έχω ανάγκη χωρίς να νιώθω τέρας εγωισμού; Υπάρχει κάτι που μπορεί να διώξει αυτή τη φρικτή ενοχή;
Με εκτίμηση,
Κ.
Γεια σου K.
Δεν είσαι τέρας εγωισμού και δεν είσαι το μόνο άτομο που αποφασίζει να κόψει δεσμούς με τους γονείς του. Σύμφωνα με τη StandAlone, ΜΚΟ που ασχολείται με την αποξένωση, μία στις πέντε οικογένειες στη Βρετανία επηρεάζονται από αυτό το πρόβλημα. Παρόλα αυτά το θέμα παραμένει ταμπού, έτσι τα συναισθήματά σου είναι σίγουρα κατανοητά.
Η Mirjam Schneider εργάζεται ως φροντίστρια στη MIND Korrelatie, ολλανδικό οργανισμό που παρέχει ψυχολογική υποστήριξη. Βλέπει τακτικά ανάλογα θέματα στη δουλειά της και παρόλο που κάθε περίπτωση είναι μοναδική, αναγνωρίζει μερικά κοινά συναισθήματα: θλίψει και άλυτο τραύμα, αλλά και ενοχή.
Πρώτον είναι σημαντικό να αναγνωρίσεις πόσο μακριά έχεις φτάσει. Ο τρόπος που μπορείς να συζητάς για την μη υγιή δυναμική ανάμεσα σε σένα και τη μαμά σου δείχνει ότι έχεις πολύ μεγάλη ικανότητα ενδοσκόπησης και παρατήρησης, λέει η Schneider. «Μπορείς να περιγράψεις με μεγάλη σαφήνεια τον ρόλο που έπαιξε η μητέρα σου στη ζωή σου και πώς σε έχει επηρεάσει», εξηγεί. «Δείχνεις περισσότερη κοινή λογική απ’ όση σου έχει δείξει η μαμά σου. Αυτό βοηθάει να διαχωρίσεις ανάμεσα στο ποια είσαι εσύ και ποια είναι η μαμά σου. Ο τρόπος που μιλάς γι’ αυτό δείχνει πολλή δύναμη».
Η Schneider συμπληρώνει ότι και οι δύο πιθανές επιλογές σου (να μειώσεις την επαφή με τη μαμά σου ή να την κόψεις τελείως) είναι πολύ αποδεκτές. Αλλά αυτό δεν κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. «Όποιοι κι αν είναι οι γονείς, τα παιδιά συχνά παραμένουν πιστά στα άτομα που τα μεγάλωσαν», λέει. «Γι’ αυτό είναι τόσο δύσκολο να αποκοπείς, ακόμα κι αν η σχέση δεν είναι υγιής».
Η Schneider συμφωνεί μαζί σου ότι πολύ λίγοι εξωτερικοί παρατηρητές θα μπορέσουν να καταλάβουν την απόφασή σου. Δεδομένου το ότι η μαμά σου σε κάνει συνέχεια να αμφιβάλεις για τις εμπειρίες σου, είναι λογικοί άνθρωποι που σε αμφισβητούν να ξυπνάνε άσχημες αναμνήσεις.
Γι’ αυτό η Schneider προτείνει να μην έχεις μεγάλες προσδοκίες όταν μιλήσεις σε άτομα που δεν ξέρεις. Το σημαντικό είναι να ανοιχτείς σε ανθρώπους κοντά σου. Και αν η συζήτηση γίνει δύσκολη μπορείς να ρωτάς συστηματικά τον εαυτό σου: θυμάμαι γιατί το έκανα αυτό; Πώς θα επηρέαζε τη ζωή μου, τη δουλειά μου, τη σχέση μου η επαφή με τη μητέρα μου;
Με βάση τον τρόπο που επικοινωνείτε τα τελευταία χρόνια δεν φαίνεται πιθανό να μπορείτε να κάνετε μια ανοιχτή και ειλικρινή συζήτηση. Όπως επίσης έχεις καταλάβει το πιθανότερο είναι η μαμά σου να προσπαθήσει να σου προκαλέσει ενοχές. «Μπορεί να λυπάσαι τη μαμά σου επειδή δυσκολεύεται με αυτά τα συναισθήματα αλλά είναι δική της ευθύνη να τα αντιμετωπίσει», συμπληρώνει η Schneider. «Το να αναγνωρίζεις ότι δεν μπορείς να αλλάξεις τη μαμά σου είναι πολύ σημαντικό. Και δεν θα ‘πρέπει και να θέλεις».
Ένας γονιός σαν τον δικό σου δεν θα μπορέσει να βγει από αυτό το μοτίβο χωρίς ψυχολογική βοήθεια, έτσι δεν μπορείς να κάνεις κάτι να αλλάξεις την κατάσταση. «Εσύ πρέπει να αναγνωρίσεις το μοτίβο και να αρχίσεις να το εγκαταλείψεις. Το μοτίβο δεν θα αλλάξει αλλά εσύ μπορείς να το προσέξεις και να βεβαιωθείς ότι δεν σε βαραίνει πια».
Αν αφήσεις το μοτίβο να συνεχίσει μπορεί να έχεις αρνητικές συνέπειες στη ζωή σου και ήδη φαίνεται ότι έχει συμβεί στο παρελθόν. Για παράδειγμα, η Schneider λέει ότι έχει δει πολλούς σε μη υγιείς ή τραυματικές οικογενειακές καταστάσεις να αποκτούν διατροφικές διαταραχές όπως εσύ. «Βλέπεις συχνά ότι άνθρωποι σε τέτοιες οικογενειακές καταστάσεις θέλουν να έχουν έναν έλεγχο, και μια διατροφική διαταραχή είναι ένας τρόπος να ασκηθεί έλεγχος», εξηγεί. «Είναι μια περίπλοκη μορφή ελέγχου αλλά πολύ συνηθισμένη».
Ευτυχώς, τώρα που είσαι ενήλικη, είσαι υπεύθυνη για τη ζωή σου. Δεν μπορείς να ελέγξει τι κάνει η μαμά σου αλλά μπορείς να αποφασίσεις πώς θα αντιδράς και πόσο θα σε επηρεάζει.
Η Schneider λέει ότι αν θέλεις να το κλείσεις μέσα σου και να νιώσεις γαλήνια με την απόφασή σου όποια κι αν είναι αυτή, μπορείς να της γράψεις ένα γράμμα. Δεν χρειάζεται καν να το στείλεις. «Με αυτό τον τρόπο μπορείς να οργανώσεις τις σκέψεις σου και να νιώσεις ότι τις εξέφρασες χωρίς να τιμωρηθείς γι’ αυτό», λέει.
Αν αποφασίσεις να την κρατήσεις στη ζωή σου θα πρέπει να έχεις πολλή υπομονή και να δείχνεις καλοσύνη στον εαυτό σου. «Μην κατηγορείς τον εαυτό σου αν την πατήσεις ξανά. Το να αποκοπείς από μια μη υγιή οικογενειακή δυναμική είναι αργή διαδικασία. Πρέπει να συνειδητοποιήσεις ότι είσαι ενήλικη και μπορείς να προστατεύσεις το παιδί μέσα σου – και ίσως ο μόνος τρόπος να το κάνεις είναι να κόψεις κάθε επαφή.
Περισσότερα από το VICE
Ψυχολογικό Test: Βλέπεις Αυτήν τη Γάτα να Ανεβαίνει ή να Κατεβαίνει τις Σκάλες;
