Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Tonic.
Ό,τι δεν μας σκοτώνει, μας κάνει πιο δυνατούς, λένε. Αν το πιστεύεις, ίσως υποθέτεις ότι το να ζεις σε μια πόλη γεμάτη ανθρώπους, παράσιτα και αμέτρητους μικροοργανισμούς θα δυνάμωνε το ανοσοποιητικό σύστημα κάποιου. Είναι, όμως, αλήθεια; Εν συντομία: Ίσως. Είναι κάπως περίπλοκο.
Videos by VICE
«Υπάρχει μια βιολογική αληθοφάνεια στο ότι συγκεκριμένα μικρόβια στο περιβάλλον κάποιου μπορεί να επηρεάσουν την ανοσοποιητική λειτουργία του», λέει η Elizabeth Matsui, καθηγήτρια παιδιατρικής, επιδημιολογίας και περιβαλλοντικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο John Hopkins.
Η Matsui αναφέρει κάτι που λέγεται «υπόθεση υγιεινής»: είναι μια ιδέα –υποστηριζόμενη επιστημονικά– ότι η έκθεση σε μικρόβια σε ένα πρώιμο στάδιο της ζωής μπορεί να μάθει στο ανοσοποιητικό σύστημα κάποιου να αντιμετωπίζει με άνεση την παρουσία αλλεργιογόνων και άλλων εισβολέων. Αλλά, όσον αφορά το περιβάλλον της πόλης, σε αντίθεση με το αγροτικό περιβάλλον και εκείνο των προαστίων, τα στοιχεία για τα οφέλη στο ανοσοποιητικό σύστημα είναι ανάμικτα.
Το να κολλάς μικρόβια από άλλους μπορεί να σε βοηθήσει σταδιακά να χτίσεις την αντίστασή σου σε αυτά τα παθογόνα.
Για παράδειγμα, συνεχώς, περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι με το να μεγαλώνει κάποιος σε αγρόκτημα και κοντά σε ζώα μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος για αλλεργίες, άσθμα και αλλεργική ρινίτιδα. Ιδιαίτερα αν περνάς τον πρώτο χρόνο της ζωής σου κοντά σε στάβλους, είναι πιθανό να έχεις μειωμένο κίνδυνο άσθματος και αλλεργιών, όπως δείχνει μια ευρωπαϊκή μελέτη.
Σχετική έρευνα από την Κίνα δείχνει ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε αγροτικές περιοχές έχουν χαμηλότερα ποσοστά άσθματος και αλλεργίας απ’ ό,τι τα παιδιά των πόλεων. Επιπλέον έρευνες δείχνουν ότι παιδιά που γεννιούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες και μετοικούν στις ΗΠΑ τείνουν να ξεκινούν με μικρότερα ποσοστά αλλεργιών και άσθματος, τα οποία ωστόσο ανεβαίνουν, εφόσον ζήσουν για μια δεκαετία ή παραπάνω στην υπεραποστειρωμένη, μικροβιοφοβική Αμερική.
VICE Video: Η Υγεία σε Κρίση
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook
Αλλά προτού διαγράψετε τις πόλεις και ετοιμάσετε βαλίτσες για το χωριό, η Matsui λέει ότι πρόσφατες έρευνες έχουν συνδέσει την πρώιμη έκθεση σε γάτες, ποντίκια και κατσαρίδες στα αστικά περιβάλλοντα, με οφέλη για το ανοσοποιητικό. «Υποψιαζόμαστε ότι υπάρχουν συγκεκριμένα μικρόβια που σχετίζονται με τα ποντίκια και τις κατσαρίδες, που μπορεί να παρέχουν κάποια προστασία», λέει.
Μπορεί να βλέπεις μια τάση εδώ, ότι δηλαδή τα μικρά παιδιά που εκτίθενται σε ζωάκια και τα μικρόβιά τους, τείνουν να έχουν καλύτερη υγεία. Επίσης, το έδαφος φαίνεται να έχει μικροοργανισμός που μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό κάποιου, αν παίζει με τα χώματα σε μικρή ηλικία. Αλλά αν το ένα περιβάλλον –πόλη ή εξοχή– είναι καλύτερο από το άλλο για το ανοσοποιητικό σύστημα κάποιου, δεν είναι απλή ερώτηση για να απαντηθεί, λέει η Melody Carter, γιατρός στο Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργιών και Μεταδοτικών Ασθενειών.
Η Carter λέει ότι η γενετική σου προδιάθεση σε συνδυασμό με ένα συγκεκριμένο μικροβιακό περιβάλλον και την ηλικία της έκθεσης, παίζουν τον ρόλο τους ώστε να επηρεάσουν το πώς αντιδρά το ανοσοποιητικό σου στις απειλές. «Δεν είναι ένας παράγοντας, αλλά ένας συνδυασμός παραγόντων», λέει.
Η μόλυνση του περιβάλλοντος αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα. «Μολυσματικά σωματίδια αυξάνουν την ευαισθησία στις αλλεργίες», λέει η Carter. Το να ζεις κοντά σε έναν δρόμο όπου κινούνται συχνά φορτηγά ή λεωφορεία –κάτι που είναι πολύ πιο πιθανό σε μια πόλη, παρά σε ένα προάστιο ή σε μια αγροτική περιοχή– δεν κάνει καλό στη λειτουργία του ανοσοποιητικού σου. Από την άλλη, η έκθεση σε γεωργικά παρασιτοκτόνα μπορεί να αποτελέσει σοβαρό κίνδυνο υγείας για ανθρώπους σε αγροτικές κοινότητες.
«Υπάρχουν πράγματα στο αγροτικό περιβάλλον που μοιάζουν να είναι προστατευτικά –ιδίως στην αρχή της ζωής–, αλλά το ίδιο ισχύει και για κάποια πράγματα σε αστικά περιβάλλοντα» – Elizabeth Matsui
Τέλος, όσον αφορά τις εγγενείς άμυνες ενάντια στα κρυολογήματα και τις αλλεργίες, το να κολλάς μικρόβια από άλλους μπορεί να σε βοηθήσει σταδιακά να χτίσεις την αντίστασή σου σε αυτά τα παθογόνα, λέει η Carter.
«Όταν κολλήσεις μια ιογενή ασθένεια, το σώμα σου χτίζει ανοσία σ’ αυτόν τον ιό, ώστε να μην τον κολλήσει ξανά», λέει. Αν παίρνεις κάθε μέρα το μετρό σε μια πόλη, είναι πιο πιθανό να εκτίθεσαι σε παθογόνα που προκαλούν ασθένειες, απ’ ό,τι κάποιος που ζει σε έναν απομονωμένο τόπο. Αλλά υπάρχουν πάνω από 200 ιοί κοινού κρυολογήματος, συμπληρώνει η Carter, έτσι το να προσπαθήσεις να τους κολλήσεις όλους, για να αποκτήσεις ανοσία, μάλλον δεν γίνεται. Όμως και πάλι, δεν είναι άσχημο να ξέρεις ότι τα κρυολογήματα που έχεις περάσει, δεν μπορεί να σε χτυπήσουν ξανά.
Αν λοιπόν τα συνδυάσουμε όλα αυτά, τι έχουμε; Πολλές αναπάντητες ερωτήσεις. «Ακούω γονείς να λένε ότι θα μετακομίσουν σε αγροκτήματα, για να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τις αλλεργίες και αυτό με ανησυχεί», λέει η Matsui. «Νομίζω ότι τα δεδομένα στηρίζουν την ιδέα ότι είναι κακό να ζεις σε αποστειρωμένο περιβάλλον, αλλά είναι προβληματικό το να προσπαθείς να μεταφέρεις ευρήματα από πληθυσμιακό επίπεδο, σε ατομικό».
«Υπάρχουν πράγματα στο αγροτικό περιβάλλον που μοιάζουν να είναι προστατευτικά –ιδίως στην αρχή της ζωής–, αλλά το ίδιο ισχύει και για κάποια πράγματα σε αστικά περιβάλλοντα», συμπληρώνει. Για να δούμε πόσο ο κίνδυνος για προβλήματα του ανοσοποιητικού μπορεί να διαφέρει μέσα στο ίδιο το αστικό περιβάλλον, ας λάβουμε υπόψη μια πρόσφατη έκθεση για τη Νέα Υόρκη, σύμφωνα με την οποία το ποσοστό άσθματος σε μαθητές κυμαίνεται από 3 ως 19%, ανάλογα με τη γειτονιά των παιδιών.
Είναι καλή ιδέα να μένεις μακριά από μόλυνση και εντομοκτόνα και το να εκθέτεις τα παιδιά σου σε κατοικίδια, κήπους και άλλες πηγές μικροβίων που ενισχύουν το ανοσοποιητικό, φαίνεται να έχει οφέλη. Αλλά στην ερώτηση αν η γειτονιά σου στην πόλη, στα προάστια ή στην ύπαιθρο κάνει καλό στο ανοσοποιητικό σου, οι ειδικοί σήμερα έχουν λίγες ξεκάθαρες απαντήσεις.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Ιστορίες Ελληνίδων Μητέρων που Έχασαν τα Μωρά τους
H Μπιροκοιλιά Αυτού του Άνδρα Ήταν Τελικά Όγκος 13 Κιλών
Έχουμε Μερικές Απορίες για το Ξύλο Μεταξύ Οδηγών Έξω από την «Αγιά Σοφιά» της ΑΕΚ
