541,795 Suns from Sunsets from Flickr (Partial) 1/26/06, 2006, detail of 2000 machine c-prints, each 4inch x 6inchby Penelope Umbrico (courtesy of the artist)
Το διαδίκτυο, όλες οι γωνίες και οι σχισμές του, είναι μια σχετικά ανεκμετάλλευτη δεξαμενή εικόνων έτοιμων προς επιμέλεια, σαν κάποιο ακριβές αντίγραφο κόσμου που δεν έχει ακόμα ανακαλυφθεί από τους τουρίστες με τα smartphone.
Videos by VICE
Το New American Picture του Doug Rickard, ένα πρότζεκτ με επιλεγμένες εικόνες από το Google Street View σε διάστημα ενός έτους, αποτελεί μια υπέροχη εξερεύνηση σε αυτή την Άγρια, Άγρια Δύση. Έχω δει συνεντεύξεις κατά τις οποίες ο Rickard μιλάει για το πως δουλεύει και ακούγεται σαν παιδί που έχει ανακαλύψει μια νέα παιδική χαρά. Μετέτρεψε την πραγματικότητα του Street View σε μια ακατέργαστη συλλογή 100.000 εικόνων, έπειτα μετέτρεψε αυτή τη συλλογή σε 10.000 φωτογραφίες των 35mm και τέλος διάλεξε 20 από αυτές τις φωτογραφίες για μια έκθεση.
Όταν είδα το πρότζεκτ για πρώτη φορά, προσπάθησα να οσμιστώ μια ιδέα συναισθηματικής αδιαφορίας, σα να μπορούσα να χρησιμοποιήσω μια έκτη αίσθηση για να ανιχνεύσω ότι αυτές οι εικόνες είχαν εξαχθεί από μια πραγματικότητα η οποία αποτελείται από δεδομένα, από 0 και 1 αντί σάρκας και οστών. Όμως αποδείχθηκε ότι το μόνο που ένιωσα ήταν η ακατέργαστη δύναμη των φωτογραφιών, κάθε μια εκ των οποίων ήταν φορτωμένη με ένα ανέκφραστο συναίσθημα, ενδημικό σε πολλές υπέροχες φωτογραφίες απαθανατισμένες στην πραγματική Αμερική -ναι, ξέρετε, εκείνες που μπορείτε αλήθεια να αγγίξετε με τα δάκτυλα σας.
#27.144277, Okeechobee, FL (2008), 2011, from the series A New American Picture (© Doug Rickard, courtesy of Yossi Milo Gallery, New York)
Προσφάτως ο Thomas Dworzak από το Magnum Photos άρχισε να επιμελείται φωτογραφίες που βρίσκει στο Instagram. Καλύπτοντας τον πόλεμο στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ο Dworzak εξερευνά την ψηφιακή πραγματικότητα χρησιμοποιώντας hashtags και όρους αναζήτησης, εκεί που συνήθιζε να χρησιμοποιεί αεροπλάνα, τα πόδια του και τα πεζοδρόμια. Αποτέλεσμα είναι μια σειρά ακατέργαστων συλλογών που αποτελούνται κυρίως από screenshots, οι οποίες κάνουν υπέροχη δουλειά στην οπτική σύλληψη του περιβάλλοντος πνεύματος της εποχής, όπως στην περίπτωση της βομβιστικής επίθεσης στο Μαραθώνιο της Βοστώνης.
Ίσως εκείνο που μου αρέσει περισσότερο στις Instagram συλλογές του Dworzak, τις οποίες έφτιαξε χωρίς να έχει πρόθεση να τις πουλήσει, είναι ότι κάνουν πολλά περισσότερα από το να εικονογραφούν απλώς πως ο πολιτισμός μας αφομοιώνει τα τρέχοντα γεγονότα: αποκαλύπτουν πόσο αναπόφευκτα δεμένη είναι η δημιουργία φωτογραφιών και η κοινή χρήση τους με αυτή την μεγάλη αφομοίωση.
Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται περισσότερο ως ένα εξαντλητικό τετ-α-τετ τύπου η τέχνη συναντάει τη διαδικτυακή συνομιλία, το είδος που πολλοί άνθρωποι έχουν κουραστεί να διαβάζουν σε σχόλια, να βλέπουν σε γκαλερί. Ωστόσο, πιστεύω ότι αυτό το πόνημα επιβεβαιώνεται από κάποιο περίεργο νέας σχολής εικονοκλαστικό άγχος που στρέφεται εναντίον της ίδιας της φύσης του μέσου.
Τα έργα των Rickard και Dworzak, κι ακόμα και εκείνα καλλιτεχνών όπως οι Penelope Umbrico και Mishka Henner, μου θυμίζουν ότι η φωτογραφία είναι ένας από τους μεγάλους μηχανισμούς διαχείρισης στο μέτωπο της οπτικής «υπερβολικότητας» του κόσμου. Είναι η παρουσίαση καθαρών συχνοτήτων, μερικές φορές μέσα σε μία δυσδιάκριτη και έντονη κακοφωνία θορύβου. Καθώς γυρίζει το κουμπί της έντασης -55 εκατομμύρια νέες εικόνες φορτώνονται καθημερινά στο Instagram, μία πλήρη οπτική χαρτογράφηση της κατοικημένης γης- γίνομαι όλο και πιο ευγνώμων για τους καλούς καταδείκτες.
Γαμώτο, νομίζω, ότι χωρίς αυτούς, όλη αυτή η «υπερβολικότητα» θα έδινε την αίσθηση του απολύτως τίποτα.
Ο Gideon Jacobs είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Magnum Photos, στη Νέα Υόρκη. Ήταν ηθοποιός και τώρα είναι συγγραφέας. Το καλοκαίρι του 2014 αναμένεται να εκδώσει ένα βιβλίο που λέγεται Letters to My Imaginary Friends.
