Ο Μιχάλης και ο Βαλάντης είναι δίδυμα αγόρια, επτά ετών, που μεγαλώνουν στη Θεσσαλονίκη. Τα δύο παιδιά της Ελένης Χίντζη έχουν διαγνωστεί με ψυχοκινητική καθυστέρηση, μία διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος που σχετίζεται με την πιο αργή ανάπτυξη των γνωστικών και κινητικών δεξιοτήτων.
Τα επτάχρονα αγόρια χρειάζονται την υποστήριξη ειδικού παιδαγωγού για να μπορούν να πηγαίνουν στο σχολείο. Το καλοκαίρι πέρασαν από την επιτροπή του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ) και δικαιούνται παράλληλη στήριξη 24 ώρες, εβδομαδιαία.
Videos by VICE
Η απόφαση αυτή, όμως, έχει μείνει στα χαρτιά διότι στην πράξη τα παιδιά της Ελένης, όπως και πάρα πολλά άλλα παιδιά, βρίσκονται εκτός παράλληλης στήριξης για μεγάλα διαστήματα. Φέτος, από την αρχή του έτους, η Ελένη αναγκάστηκε να επιλέξει ένα από τα δύο της παιδιά για να πληρώσει ιδιωτική παράλληλη, διότι τα οικονομικά της οικογένειας δεν της άφηναν άλλη επιλογή.
Η ίδια μιλάει στο τηλέφωνο με τον τόνο ανθρώπου που έχει αφεθεί μόνος του, να παλεύει με τα θηρία. «Ξοδεύαμε 300 ευρώ τον μήνα για ιδιωτική παράλληλη στήριξη, μόνο για το ένα παιδί κι αυτό για λίγες ώρες, να το βοηθάει μόνο στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά. Έχουμε ενοίκια, πάρα πολλά έξοδα, δεν μπορούσαμε να πληρώσουμε ιδιωτική παράλληλη και για το άλλο παιδί». Η αγωνία της για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα με τα παιδιά της είναι ολοφάνερη.
«Πόσα βράδια έχω χάσει τον ύπνο μου; Σκάει η ψυχή μου, προσπαθώντας να βρω τις λύσεις για να ενταχθούν τα παιδιά στο σχολείο», λέει στο VICE.
Αυτή η οικογένεια, λοιπόν, αναγκάστηκε να πληρώνει για να μπορούν τα παιδιά της να έχουν πρόσβαση στη δωρεάν δημόσια εκπαίδευση. Ο σύζυγος της Ελένης Χίντζη εργάζεται σε δύο δουλειές, αλλά λόγω αυτού του πολύ σημαντικού εξόδου δεν υπήρχαν χρήματα, όπως λέει, για να συνεχίσουν τα παιδιά τις θεραπείες τους – τη λογοθεραπεία και την εργοθεραπεία που πρέπει να κάνουν εφ’ όρου ζωής. «Τα παιδιά μου έχουν μείνει πίσω. Στην Ελλάδα, όταν το παιδί έχει μια αναπηρία, είναι λες και το κράτος τιμωρεί και το παιδί και τον γονιό».
Η Δέσποινα Μουσελίμη, μητέρα του οκτάχρονου Γιώργου, ο οποίος έχει διαγνωστεί με διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού και δεν έχει την παράλληλη στήριξη που δικαιούται, βάσει σχετική απόφασης από τον Οκτώβριο του 2020, σκέφτηκε κι εκείνη να διακόψει τις θεραπείες του παιδιού και να αρχίσει να πληρώνει ιδιωτική παράλληλη στήριξη.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα παιδιά που έχουν κάποια αναπτυξιακή διαταραχή ή οποιουδήποτε είδους νοητική υστέρηση δεν πρέπει να μένουν καθόλου εκτός αυτών των θεραπειών, γιατί στις μικρότερες ηλικίες είναι που μπορεί να υπάρξει σημαντική βελτίωση. «Αυτή την τόσο κρίσιμη για την ανάπτυξή τους περίοδο, τα παιδιά μου είναι χωρίς βοήθεια. Δεν μπορώ να γυρίσω πίσω τον χρόνο και να καλύψω το διάστημα που χάνεται», σημειώνει η Ελένη Χίντζη.
Φέτος, οι δύο γιοι της πάνε στην Α’ Δημοτικού, μία από τις σημαντικότερες τάξεις της σχολικής τους ζωής. Αυτήν τη στιγμή, ο επτάχρονος Βαλάντης είναι εκτός παράλληλης στήριξης, αν και τη δικαιούται. «Πραγματικά δεν ξέρω πώς τα βγάζει πέρα το παιδί. Εγώ δεν έχω την κατάρτιση και τις γνώσεις για να τον βοηθήσω», λέει η μητέρα του. «Στο σπίτι με τα μαθήματα προσπαθώ, αλλά μόνο μέχρι εκεί που μπορώ».
Η ειδική παιδαγωγός που ανέλαβε τον αδερφό τού Βαλάντη, Μιχάλη, ήρθε τελικά στα τέλη Νοεμβρίου, αλλά από τον Ιανουάριο βγαίνει σε άδεια εγκυμοσύνης μέχρι και τον Απρίλιο. Η παράλληλη στήριξη του Μιχάλη δεν θα κρατήσει ούτε μήνα, αφού τα σχολεία κλείνουν για τις διακοπές των Χριστουγέννων.
Ο επτάχρονος μαθητής είναι και πάλι στον αέρα. Όπως λέει η μητέρα του, ο Μιχάλης αντιμετωπίζει ακόμη περισσότερες δυσκολίες από τον αδερφό του, οπότε μέχρι να έρθει η παράλληλη στήριξη, η ίδια αναγκαζόταν να πηγαίνει μαζί του στο σχολείο «για να τον οριοθετεί».
«Οι δάσκαλοι κάνουν παράπονα γιατί δεν έχουν τα εργαλεία που χρειάζονται για να δουλέψουν με τα παιδιά με αναπηρία. Πρέπει μόνη μου να προσπαθήσω όσο μπορώ να μην αφεθούν τα παιδιά μου στη μοίρα τους». Όπως λέει η Ελένη Χίντζη, είναι πολλές οι μητέρες που αναγκάζονται να υποκαταστήσουν την παράλληλη στήριξη για τα παιδιά τους, πηγαίνοντας στο σχολείο μαζί τους, σε καθημερινή βάση.
Ακόμα και αυτό τον έναν μήνα που ο Μιχάλης λαμβάνει υποστήριξη από την ειδική παιδαγωγό, δεν έχει όλες τις ώρες που δικαιούται. Η εκπαιδευτικός τής παράλληλης στήριξης αναγκάστηκε άτυπα να μοιράσει τον χρόνο της ανάμεσα στον Μιχάλη και σε ένα άλλο παιδί το οποίο επίσης ήταν στον αέρα, ενώ δικαιούνταν την υποστήριξη. Οπότε, το κάθε παιδί λάμβανε 12 ώρες υποστήριξης και όχι 24, όπως προβλέπει η απόφαση που έχει βγει και για τα δύο.
Μιλώντας με αρκετούς γονείς, κατάλαβα ότι αυτή είναι μια πολύ συνηθισμένη πρακτική, καθώς σε πάρα πολλά σχολεία καταγράφονται κενά στους εκπαιδευτικούς παράλληλης στήριξης, τα οποία γίνεται μια προσπάθεια να καλυφθούν με προσωρινές λύσεις.
«Πάρε εσύ τρεις ώρες, να πάρω εγώ άλλες τρεις, μπορεί να λένε οι γονείς μεταξύ τους για τον ίδιο εκπαιδευτικό παράλληλης στήριξης. Υπάρχει μια μπακαλίστικη λογική και τα παιδιά δεν έχουν τις ώρες που δικαιούνται», λέει στο VICE η Μαρία Λευτάκη, κοινωνική λειτουργός, αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Σωματείου «Αγία Σκέπη» και μητέρα ενός αγοριού με αυτισμό.
«Μερικές φορές, αυτό δεν συμβαίνει μόνο εντός του ίδιου σχολείου, αλλά οι εκπαιδευτικοί αναγκάζονται να πηγαίνουν και από σχολείο σε σχολείο για να καλυφθούν τα κενά», σημειώνει η Δέσποινα Μουσελίμη, μητέρα του οκτάχρονου Γιώργου.
Σύμφωνα με πληροφορίες που συγκέντρωσε το VICE, ο αριθμός των κενών στην παράλληλη στήριξη είναι διαρκώς μεταβαλλόμενος και ούτε το υπουργείο Παιδείας δεν έχει σαφή εικόνα. Η κατάσταση είναι χαοτική. Θα ακούσει κανείς συχνά περιπτώσεις ειδικών παιδαγωγών που προσλήφθηκαν ως αναπληρωτές, για παράδειγμα, τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο βγήκαν σε άδεια εγκυμοσύνης ή χρειάστηκε να κάνουν μια επέμβαση. Το κενό που θα αφήσουν θα χάσκει για μήνες.
Πράγματι, σε επικοινωνία του VICE με το Υπουργείο Παιδείας, μας είπαν ότι «η κατάσταση αντιμετωπίζεται μήνα με τον μήνα». Σημείωσαν μάλιστα ότι «πρόσφατα παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση των εγκρίσεων για παράλληλη στήριξη, οι οποίες πλέον αυξάνονται κατά 2.000 τον χρόνο. Είναι προφανές ότι η αύξηση των εγκρίσεων σε τέτοια κλίμακα δημιουργεί ζητήματα τα οποία πρέπει να επιλυθούν με χρήση ενιαίων, αντικειμενικών και διαφανών κριτηρίων».
Όσο όμως τα κενά δεν καλύπτονται, υπάρχουν οικογένειες που χωρίς υπερβολή, ζουν έναν εφιάλτη. Ο Γιώργος είναι ένα ακόμη παιδί που αυτήν τη στιγμή βρίσκεται εκτός παράλληλης στήριξης, ενώ και η περσινή χρονιά ήταν μια αδιανόητη ταλαιπωρία. «Έχω απίστευτο θυμό μέσα μου για όσα έχουν γίνει τον τελευταίο χρόνο» λέει στο VICE η μητέρα του, Δέσποινα Μουσελίμη.
Πέρσι, ο Γιώργος πήγαινε στην Α’ Δημοτικού και ενώ υπήρχε θετική απόφαση σχεδόν από την αρχή της σχολικής χρονιάς, η ειδική παιδαγωγός ήρθε τον Δεκέμβριο και αμέσως βγήκε σε άδεια εγκυμοσύνης. Μετά την πρώτη καραντίνα, ο Γιώργος, όπως μας λέει η μητέρα του, ήταν ένα άλλο παιδί.
«Έκανε 45 λεπτά, μόνο για να καταφέρει να μπει στην τάξη. Είχαμε πάρα πολλά θέματα». Το να πηγαίνει ο Γιώργος στο σχολείο και να παρακολουθεί το μάθημα χωρίς την παράλληλη στήριξη που δικαιούται είναι σίγουρα ένας καθημερινός άθλος. Ο γυμναστής και υποδιευθυντής του σχολείου προσπαθούσε να τον ηρεμήσει και να διαχειριστεί τα ξεσπάσματα του παιδιού, χωρίς να έχει καμία κατάρτιση στην ειδική αγωγή.
Λίγο πριν το Πάσχα, που τα σχολεία ήταν κλειστά και τα παιδιά έκαναν τηλεκπαίδευση, ο Γιώργος γνώρισε διαδικτυακά την καινούρια εκπαιδευτικό παράλληλης στήριξης, η οποία τον βοήθησε αρκετά. Παρόλα αυτά, οι συνεχείς αλλαγές και η έλλειψη σταθερότητας δημιουργούν τεράστια προβλήματα στα παιδιά που βρίσκονται στο αυτιστικό φάσμα. Η Δέσποινα Μουσελίμη τονίζει ότι «το βασικό ζήτημα των παιδιών αυτών είναι η δυσκολία στην αλλαγή και πολλά παιδιά αναγκάζονται μέσα στην ίδια χρονιά να αλλάξουν αρκετές παιδαγωγούς».
Φέτος, παρόλο που ο Γιώργος χρειάζεται εξατομικευμένη διδασκαλία, όλο το βάρος έχει πέσει στη δασκάλα της τάξης, η οποία κάνει περισσότερα απ’ όσα της αναλογούν. «Τουλάχιστον, σε αυτό είμαστε τυχεροί, αλλά δεν μπορούμε να βασιζόμαστε μόνο στον δάσκαλο, γιατί ούτε τον χρόνο έχει, ούτε – στις περισσότερες περιπτώσεις – τις ειδικές γνώσεις που χρειάζονται. Ξέρω ότι σύντομα θα χρειαστεί να πληρώσω ιδιωτικά ένα δάσκαλο για να κάνει ιδιαίτερα στον Γιώργο. Με την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε, το παιδί μένει πίσω στα μαθήματα», συμπληρώνει η μητέρα του.
Μάλιστα, η ίδια καταγγέλλει στο VICE ότι εργαζόμενος του ΚΕΣΥ της είπε ότι έχουν «άτυπη εντολή από το Υπουργείο Παιδείας να μειώσουν τις διαγνώσεις των παιδιών και κατά συνέπεια τις θετικές αποφάσεις για παράλληλη στήριξη».
«Αυτό που συμβαίνει με τα παιδιά με αναπηρία που βρίσκονται εκτός παράλληλης στήριξης είναι καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων», λέει η Δέσποινα Μουσελίμη. Η οργή και η απελπισία είναι έκδηλες, όταν συζητάς με αυτούς τους γονείς. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι το γεγονός ότι εκτός από τις δύο μητέρες με τις οποίες συνομίλησε τελικά το VICE, μας προσέγγισαν διαδικτυακά τουλάχιστον 50 γονείς, οι οποίοι δήλωσαν ότι το παιδί τους δεν λαμβάνει την παράλληλη στήριξη που δικαιούται.
Όλοι κάνουν λόγο για επί της ουσίας αποκλεισμό των παιδιών αυτών από την εκπαίδευση. Πολλοί γονείς σκέφτονται να ακολουθήσουν τη νομική οδό, αφού έχουν εξαντλήσει κάθε λύση.
«Σκεφτόμαστε μαζί με αρκετούς άλλους γονείς να κινηθούμε νομικά εναντίον του υπουργείου Παιδείας. Δεν ξέρουμε τι άλλο να κάνουμε», λέει στο VICE η Δέσποινα Μουσελίμη. Οι γονείς βρίσκονται δικαιολογημένα σε απόγνωση. Τα παιδιά με αναπηρία χρειάζονται εξατομικευμένη διδασκαλία για να μπορούν να συνεχίσουν να πηγαίνουν στο σχολείο και αρκετά από αυτά δεν την έχουν. Η εκπαίδευση χάνει με αυτό τον τρόπο τον συμπεριληπτικό της χαρακτήρα και άτυπα παραγκωνίζονται χιλιάδες παιδιά που με την κατάλληλη υποστήριξη θα μπορούσαν να «ανθίσουν».
Περισσότερα από το VICE
Πρόσφυγες και Μετανάστες VS Ελληνική Αστυνομία
«Στα Ταξίδια Μπορεί να Κοιμόμαστε στο Ίδιο Κρεβάτι» – Η Συνέντευξη για Δουλειά που Θέλω να Ξεχάσω
Ακούστε τον Dr. Dre και τον Eminem να Ραπάρουν για το GTA Online
