Οι παρακάτω ιστορίες είναι της κ. Μαρίας και της κ. Ελβίρας, όπως τις διηγήθηκαν στην Άννα Νίνη.
Μαρία, 73 ετών
Videos by VICE
Ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 60. Απρίλης του 1962. Τότε ήμουν 17 χρονών. Ακόμη βέβαια και αν είχα ενηλικιωθεί δεν θα άλλαζαν τα πράγματα. Πολλές κοπέλες από το χωριό μου -και μεγαλύτερές μου-, είχαν σχεδόν αναγκαστεί να κάνουν έκτρωση. Δεν ξέρω δηλαδή αν κάποιες ήθελαν να προχωρήσουν σε αυτή τη διαδικασία ή αν το έκαναν για να μην έχει να λέει το χωριό.
Δεν έχω και πολλά να σου πω για την ιστορία πριν. Αγαπούσα ένα αγόρι απ’ το χωριό, και όταν είσαι 17 χρονών και ερωτευμένος θέλεις να κάνεις έρωτα. Στο χωριό μπορεί να ήταν συντηρητικοί οι άνθρωποι φαινομενικά, όμως κρυφά ήξερες πως υπήρχαν τα πάντα. Παντρεμένοι είχαν σχέσεις με παντρεμένους, κορίτσια και αγόρια έκαναν σχέσεις και εκτρώσεις, γυναίκες γεννούσαν και έδιναν για υιοθεσία τα παιδιά τους σε κάποια πλούσια οικογένεια της Αθήνας. Το πρόβλημα γινόταν πρόβλημα, μόνο αν γινόταν γνωστό.
Εγώ δεν το είχα καταλάβει ότι έμεινα έγκυος, ακόμη και όταν η περίοδός μου σταμάτησε. Νόμιζα ότι το πρόβλημα ήταν ότι ζέσταινε ο καιρός, δεν ήθελα να πάει το μυαλό μου στο κακό. Πέρασαν πέντε εβδομάδες, η περίοδος δεν ερχόταν. Πήγα σε ένα ραντεβού που είχαμε κλείσει με το αγόρι που βρισκόμασταν έξω από το χωριό και του είπα ότι μπορεί να είμαι έγκυος. Εκείνος άσπρισε. Καθόμουν δίπλα του και σχεδόν άκουγα το καρδιοχτύπι από το άγχος του. Αυτό κράτησε για λίγο. Μετά μου είπε «πού ξέρω εγώ ότι είναι δικό μου; Πας τώρα να μου το φορτώσεις εμένα, να καταστρέψω τη ζωή μου». Ήξερε ότι εγώ δεν είχα κάνει τίποτα, ήξερε πόσο είχα διστάσει να προχωρήσουμε όχι μόνο την πρώτη φορά, αλλά όλες τις φορές. Στην αρχή ήμουν ήρεμη, γιατί πίστευα πως θα βρούμε κάτι να κάνουμε, αλλά τώρα είχα εγώ το άγχος.
Βάλαμε τη μια και με κρατούσε και την άλλη να με χτυπήσει δυνατά χαμηλά στην κοιλιά. Το έκανε μια, δυο φορές αλλά δεν έγινε τίποτα. Της έλεγα «συνέχισε». Δεν θυμάμαι πόσες φορές με χτύπησε μέχρι που έπεσα κάτω.
Πήγα και το είπα στη μάνα μου. «Βρες λύση», μου είπε και με διέταξε να μην το πω σε κανέναν. Τότε έκανα ό,τι κάνουν τα κορίτσια σε αυτές τις ηλικίες. Το είπα σε μια φίλη μου. Η αδερφή της είχε κάνει έκτρωση πριν δυο μήνες στην Αθήνα, αλλά ο δικός τους πατέρας ήταν ο γιατρός του χωριού, την πήγε σε ένα δικό του γιατρό γιατί ήταν σπουδαγμένος άνθρωπος και ήξερε ότι αυτά τα πράγματα ήταν επικίνδυνα αν γίνουν απρόσεκτα. Εμείς στο χωριό μόνο μια μαμή είχαμε, ούτε γιατρούς καλούς, ούτε γυναικολόγους. Κι εγώ δεν είχα λεφτά για να έρθω στην Αθήνα. Ρωτήσαμε μια άλλη κοπέλα απ’ το χωριό που ξέραμε ότι είχε μείνει έγκυος πιο παλιά και δεν γέννησε ποτέ, να μας πει τι να κάνουμε. Στην αρχή δίσταζε γιατί νόμιζε πως ρωτάμε για το κουτσομπολιό, αλλά όταν της εξήγησα ότι πρέπει να απαλλαγώ απ’ τη δική μου εγκυμοσύνη μου είπε να βάλω μια φίλη μου να με χτυπήσει δυνατά στην κοιλιά για να το χάσω, μετά να πάω στη μαμή με ένα μικρό πεσκέσι και ότι εκείνη ήξερε τι να κάνει.
Ήξερε-δεν ήξερε η μαμή, δεν το σκεφτόμουν εκείνη τη στιγμή. Αυτό που σκεφτόμουν είναι μην το μάθει ο πατέρας μου και ο αδερφός μου, το ξύλο που θα έτρωγα, τη ντροπή που θα ένιωθα, ότι θα με έδιωχναν από το σπίτι και δεν θα είχα που να πάω. Το πιο πιθανό, αν δεν με έδιωχναν, θα ήταν να με κλειδώσουν στο σπίτι μέχρι να με παντρέψουν με κάποιον που δεν θα ήθελα.
Ζήτησα από τη φίλη μου με τον πατέρα γιατρό να με χτυπήσει, αλλά αρνήθηκε. Προσπάθησε η κακομοίρα, αλλά δεν μπορούσα να την αναγκάσω κιόλας. Δεν είχα άλλη λύση απ’ το να πω και σε δυο άλλες φίλες μου από τη γειτονιά. Τις παρακάλεσα και δέχτηκαν. Βάλαμε τη μια και με κρατούσε και την άλλη να με χτυπήσει δυνατά χαμηλά στην κοιλιά. Το έκανε μια, δυο φορές αλλά δεν έγινε τίποτα. Της έλεγα «συνέχισε». Δεν θυμάμαι πόσες φορές με χτύπησε μέχρι που έπεσα κάτω.
Γύρισα στο σπίτι, πήγα στο δωμάτιο να μην είναι κανείς και τότε είδα κάμποσο αίμα στο εσώρουχο μου. Έβαλα μερικές γάζες και περίμενα. Πονούσα στην πλάτη, στην κοιλιά, στη μέση. Μιλάμε για πόνος φοβερός. Αργότερα είδα και κάποια κομμάτια πηχτού αίματος και κατάλαβα ότι ήταν η ώρα να πάω στη μαμή. Δεν είχα τι να πάω πεσκέσι όμως. Είχα να σκεφτώ κι αυτό εκείνη την ώρα. Γιατί; Σάμπως και σήμερα τα κορίτσια δεν σκέφτονται τι να πάνε πεσκέσι στο γιατρό, θα μου πεις. Άνοιξα ένα μπαούλο που είχα μέσα τα προικιά μου, έβγαλα κάτι δαντέλες και δυο σεντόνια που είχα ράψει, τα τύλιξα με ένα πανί και φώναξα τη μάνα μου να με πάει στη μαμή. Ήρθε, έπιασε το μέτωπο μου, είχα ιδρώσει και είχα ανεβάσει πυρετό από το άγχος και την ταραχή μου. Μάλλον φοβήθηκε μην πάθω τίποτα, με σήκωσε και με πήγε στη μαμή. Στο δρόμο το μοναδικό πράγμα που μου είπε ήταν «ευτυχώς που είναι βράδυ και δεν μας βλέπει κανείς». Είπα στη μαμή τι είχα κάνει, τους έβγαλε όλους έξω από το σπίτι, με έβαλε να ξαπλώσω στο τραπέζι της κουζίνας και έβρασε λίγο νερό για να βάλει μέσα κάτι μεταλλικά πράγματα που δεν άντεχα να τα βλέπω. Μετά ένιωσα ένα πόνο χαμηλά την ώρα που με καθάριζε. Για την επόμενη μια ώρα νομίζω έκανε ό,τι ήξερε η γυναίκα.
Αφήσαμε με τη μάνα μου τα δώρα, με πήρε και με πήγε σπίτι. Την ώρα που έφτασα ένιωσα να τρέχει αίμα ανάμεσα στους μηρούς μου και έτρεξα στο δωμάτιο, επειδή νόμιζα ότι θα με καταλάβει ο πατέρας μου. Η μάνα μου του το είπε την επόμενη μέρα γιατί φοβόταν πως θα το μάθει απ’ το χωριό. Ο αδερφός μου, αγροίκος άνθρωπος, όταν το έμαθε μπήκε στο δωμάτιό μου και μου έδωσε ένα χαστούκι που με ξάπλωσε κάτω. Μετά με έστειλαν στην Αθήνα σε μια θεία μου να μείνω και να τη βοηθήσω στο ραφείο που είχε.
Έγινα ράφτρα, λοιπόν, και παντρεύτηκα έναν άνδρα που όταν του είπα τι είχα κάνει απλώς με αγκάλιασε. Ήταν η πρώτη φορά που έλεγα ότι είχα κάνει έκτρωση σε έναν άνθρωπο και άκουγα να λέει «δεν είναι κακό». Δεν κάναμε παιδιά, δεν μας έλαχε να κάνουμε. Δυσκολεύτηκα να μείνω έγκυος, επειδή η μια σάλπιγγα είχε πειραχτεί και τη μια φορά που έμεινα έγκυος απέβαλα.
Δεν μας έλειψαν όμως, τη ζήσαμε τη ζωή μας και τη ζούμε ακόμα. Στην ανιψιά μου, στην κόρη του αδερφού μου, μίλησα εγώ για τις εκτρώσεις. Σκεφτόμουν ότι πρέπει αυτό το παιδί να ξέρει τι να κάνει, να μπορεί να χτυπήσει μια πόρτα άμα της συμβεί κάτι τέτοιο και να ξέρει ότι κάποιος να τη βοηθήσει. Ξέρεις τι είναι να είσαι 17 χρονών και απελπισμένη; Τα πάντα μπορούν να περάσουν από το μυαλό σου, μπορεί να φερθείς απερίσκεπτα και επικίνδυνα. Τα πράγματα σήμερα ευτυχώς έχουν αλλάξει, αλλά όχι τόσο. Όταν ακούω στις ειδήσεις κάτι φριχτές ιστορίες με κορίτσια που πέταξαν τα μωρά τους γιατί φοβήθηκαν τις μανάδες τους, σκέφτομαι ότι τελικά, μπορεί να μην άλλαξαν και καθόλου».
Ελβίρα, 60 ετών
Η πρώτη φορά που είδα την «κρεμάστρα» ήταν όταν πήγα με μια φίλη μου να κάνει έκτρωση. Ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 70, δυο-τρία χρόνια αφότου πέρασαν οι μαύρες μέρες της Χούντας, σπουδάζαμε και όταν έμεινε έγκυος ψάξαμε να βρούμε κάποιον για να τερματίσει την εγκυμοσύνη. Μας είπαν για κάποιον στην Καραγιώργη Σερβίας που ήταν γνωστός για τις εκτρώσεις που έκανε. Πήγαμε και ήταν πολύ καλός. Νοσοκόμος ήταν, αλλά καταλάβαινε το πρόβλημα και δεν την έκρινε. Το μόνο που μας είπε είναι τι θα έπρεπε να προσέχουμε.
Εγώ τότε είχα μια σχέση τότε απ’ το σχολείο ακόμα. Μετά σπουδάζαμε μαζί και λέγαμε να παντρευτούμε μετά το Πανεπιστήμιο και το φανταρικό του. Ένα χρόνο μετά τη φίλη μου έμεινα κι εγώ έγκυος, αλλά προφανώς δεν ήμασταν έτοιμοι γι’ αυτό. Το σκεφτήκαμε, το ξανασκεφτήκαμε, και αποφασίσαμε να πάμε στον «ειδικό» της Καραγιώργη Σερβίας. Βρήκαμε κάμποσες δραχμές που νομίζω δεν έφταναν κιόλας και ο άνθρωπος μας είπε «δεν πειράζει, ελάτε».
Τώρα σκέφτομαι ότι την άγνοια μού την προκάλεσε η μητέρα μου, που δεν μου μίλησε ποτέ γι’ αυτό.
Έτρεμα σαν το ψάρι που προσπαθεί να ξαναμπεί στο νερό και προσπαθούσα να σκέφτομαι ότι δεν θα πεθάνω εκείνη την ημέρα. Μέσα στο διαμέρισμα που γινόντουσαν οι εκτρώσεις περίμενε άλλο ένα κορίτσι μόνο του. Εγώ πήγα με τον σύντροφό μου, τον σημερινό σύζυγο μου.
[VICE Video] #Γυναίκα: Το Σώμα της Ανήκει
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.Μπήκαμε μέσα στο δωμάτιο που χρησιμοποιούσε ο νοσοκόμος και με έβαλε να ξαπλώσω σε ένα ράντζο. Είχε ένα μικρό παραβάν που το έκλεισε, και λίγο πριν φέρει την κρεμάστρα μου έδωσε να κρατήσω ένα μαξιλάρι, μου είπε να κλείσω τα μάτια μου και να μην φωνάξω σε καμιά περίπτωση. Μου έκανε και μια ένεση που με χαλάρωσε λίγο και έφερε την κρεμάστρα. Τι να σου εξηγήσω τώρα, ήταν εφιάλτης. Λιποθύμησα δυο φορές από τον πόνο, τον πανικό, το άγχος. Νόμιζα θα πεθάνω όταν είδα τα χέρια του όλο αίματα. Όλα περνούσαν απ’ το μυαλό μου, και κυρίως το ότι οι γονείς μου δεν ήξεραν πως βρίσκομαι εκεί. Τι θα τους έλεγα αν πάθαινα κάτι;
Ένας φόβος ανούσιος που τον προκάλεσε η άγνοιά μου. Τώρα σκέφτομαι ότι την άγνοια μού την προκάλεσε η μητέρα μου, που δεν μου μίλησε ποτέ γι’ αυτό. Νέα κορίτσια ήμασταν που δεν ήξεραν από αντισύλληψη, ούτε τους κινδύνους που υπάρχουν σ’ αυτό που πάνε να κάνουν. Γι’ αυτό και στην κόρη μου μίλησα νωρίς γι’ αυτά και όταν χρειάστηκε να κάνει έκτρωση, νόμιμα και με ασφαλή τρόπο πλέον, γιατί τα πράγματα είχαν αλλάξει πια, πήγα μαζί της. Και ο πατέρας της, επειδή γνώριζε απ’ τη δική μας ιστορία φρόντισε με τον τρόπο του να τη στηρίξει, να μιλήσει στον γιο μας αν τύχει κάτι σε κάποιο κορίτσι με το οποίο έχει σχέση να είναι δίπλα του.
Παλιά δεν ήταν εύκολο. Τη δεύτερη δεκαετία της Μεταπολίτευσης αρχίσαμε να μιλάμε γι’ αυτό πια επίσημα και ανοιχτά. Άρχισαν να ακούγονται οι πρώτες φωνές για το δικαίωμα των γυναικών στην διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης γιατί τα πράγματα με τις παράνομες εκτρώσεις είχαν αρχίσει να ξεφεύγουν. Υπήρχαν περιστατικά με κορίτσια που έχασαν τη ζωή τους από αιμορραγία ή σηψαιμία μέχρι να φτάσουμε στη δεκαετία του 1980, όπου τελικά μετά από συνεχής διεκδικήσεις τη νομιμοποίησαν. Αν είχες περάσει από τη διαδικασία της «κρεμάστρας» στο άκουσμα της νομιμοποίησης δάκρυζες.
Εγώ ήμουν τυχερή. Τα περισσότερα κορίτσια εκείνη την εποχή έμεναν μόνα όταν ανακοίνωναν στους συντρόφους τους το νέο της εγκυμοσύνης. Άλλες παντρεύονταν αναγκαστικά ή έδιναν τα παιδιά για υιοθεσία. Ακόμα χειρότερα υπήρχαν κορίτσια που ήταν θύματα βιασμών και αναγκαζόντουσαν να κάνουν έκτρωση παράνομα αν ο βιασμός επέφερε μια εγκυμοσύνη. Μιλάμε για απαράδεκτα και παράλογα πράγματα που δεν έχουν λυθεί ακόμη. Δεν πιστεύω πως και σήμερα όλες οι γυναίκες έχουν πρόσβαση στην άμβλωση με ασφαλή τρόπο, ούτε η κοινωνία έχει αποδεχτεί ότι οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα να ορίσουν το σώμα τους. Και έχουν περάσει τόσα χρόνια από εκείνη την κρεμάστρα.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Αναγκάστηκα να Συνεχίσω μια μη Βιώσιμη Εγκυμοσύνη: Αυτό Είναι το Ημερολόγιό μου
«Είμαστε Χοντρές* Χωρίς Ενοχές» – Ο Ελληνικός Χοντρακτιβισμός
Η Cult Εποχή που Ζητάδες και Ανήλικοι Μηχανόβιοι Έστηναν Κόντρες στους Δρόμους της Αθήνας
