Πίσω στο μακρινό 2003, μια ομάδα νέων παραγωγών έστησε ένα ψεύτικο reality. Το The Joe Schmo Show, στο οποίο, υπήρχε μόλις ένας πραγματικός συμμετέχοντας. Ο 28χρονος Matt Gould, έζησε για περίπου τρεις εβδομάδες μαζί με κάποιους ηθοποιούς, νομίζοντας ότι συμμετέχει σε ένα reality που λάμβανε χώρα σε ένα πολυτελές σπίτι. Το project στέφθηκε με επιτυχία, όμως, λίγο έλειψε να του καταστρέψει τη ζωή.
Δυο χρόνια αργότερα, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και πιο συγκεκριμένα στην Αγγλία, το Channel 4 έδινε το «πράσινο φως» στην ίσως πιο ακριβή φάρσα που έχει γίνει ποτέ. Ο λόγος για το Space Cadets, ένα επίσης ψεύτικο reality, που είχε ως στόχο να πείσει κάποιους νεαρούς Βρετανούς ότι πήγαν στο διάστημα.
Videos by VICE
Παραδόξως, το κατάφερε!
Πώς Προέκυψε το Concept;
H ιδέα ήταν των κωμικών Ben Caudell και Richard Osman. Το concept προέκυψε από μια αγαπημένη ταινία του πρώτου με τίτλο: Capricorn One. Σε αυτή, ένας ρεπόρτερ ανακαλύπτει πως μια υποτιθέμενη προσγείωση στον πλανήτη Άρη έχει σκηνοθετηθεί από την κυβέρνηση.
Το Channel 4 αγόρασε την ιδέα και έτσι η εταιρεία παραγωγής (Zeppotron), βρέθηκε με 4,5 εκατομμύρια λίρες στη διάθεσή της. Το «Candid Camera στο διάστημα», όπως αναφερόντουσαν στο show οι δημιουργοί του, ήταν έτοιμο για «απογείωση».
Η Εύρεση των Σωστών Χαρακτήρων
Όπως συμβαίνει με κάθε reality, η διαδικασία του casting είναι η πιο σημαντική. Ειδικά όταν πρόκειται για ένα ψεύτικο show στο οποίο πρέπει να πείσεις κάποια άτομα ότι βρίσκονται στο διάστημα. Έβαλαν λοιπόν αγγελίες σε κάποια μεγάλα περιοδικά, μέσω των οποίων αναζητούσαν άτομα που αγαπούν την περιπέτεια για ένα show με τίτλο: Thrill Seekers.
Σε αυτό το σημαντικό κομμάτι της προπαραγωγής απέκλεισαν όσους είχαν δύσκολο χαρακτήρα, τα άτομα που δεν είχαν χιούμορ και φυσικά όσους είχαν κλειστοφοβία. Επέλεξαν εννιά άτομα ηλικίας μεταξύ 19 με 28 ετών, δίπλα στους οποίους έβαλαν τρεις ηθοποιούς. Με αυτόν τον τρόπο θα έλεγχαν την κατάσταση και θα οδηγούσαν τους υπόλοιπους εκεί που ήθελαν. Μια σημαντική λεπτομέρεια είναι πως οι επιλαχόντες δεν γνώριζαν ακόμη σε τι είδους περιπέτεια θα έμπαιναν.
Η Αποκάλυψη του Concept
Ο παρουσιαστής -και μέλος της ομάδας που έγραφε το σενάριο- Johnny Vaugan, αποκάλυψε στους εκλεκτούς πως η ομάδα θα μεταβεί στη Ρωσία με σκοπό να εκπαιδευτεί στην (ψεύτικη) ακαδημία S.T.A.R. (Space Tourist Agency of Russia), με τους νικητές να γίνονται οι πρώτοι τηλεοπτικοί αστροναύτες της ιστορίας!
Η ανακοίνωση προκάλεσε ενθουσιασμό και πανηγυρισμούς. Στη συνέχεια μπήκαν στο αεροπλάνο που υποτίθεται πως θα τους πήγαινε στη Ρωσία. Ωστόσο, αυτό πέταξε για τέσσερεις ώρες στον Αγγλικό ουρανό και τελικά προσγειώθηκε στο Suffolk. Στον διάδρομο του αεροδρομίου τους παρέλαβε ένα ελικόπτερο για να τους πάει στη ψεύτικη βάση εκπαίδευσης που είχε στηθεί.
Η Υλοποίηση του Σχεδίου
Είναι πραγματικά δύσκολο να πείσεις κάποιον ότι βρίσκεται σε μια Ρωσική βάση εκπαίδευσης αστροναυτών. Η παραμικρή λεπτομέρεια μπορεί να σε προδώσει. Ωστόσο, οι παραγωγοί είχαν ένα μεγάλο μπάτζετ στη διάθεσή τους για να δημιουργήσουν αυτή τη ψευδαίσθηση. Δέσμευσαν μια παλιά Αμερικανική πολεμική βάση (χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου), την οποία μετέτρεψαν στην «ακαδημία» S.T.A.R.. Αγόρασαν μεγάλες ποσότητες Ρωσικών προϊόντων -από φαγητά και τσιγάρα μέχρι χαρτιά υγείας- και έφτιαξαν σχετικές πινακίδες.
Η τοποθεσία είναι γνωστή στους παραγωγούς ταινιών και τηλεοπτικών εκπομπών, αφού εκεί έχουν πραγματοποιηθεί γυρίσματα για παραγωγές όπως το Fast & the Furious 6 και το Top Gear. Για τα ειδικά εφέ απευθύνθηκαν σε ειδικούς από το Hollywood! Νοίκιασαν το «πιλοτήριο» του διαστημόπλοιου που έχει χρησιμοποιηθεί για ταινίες όπως το Deep Impact και το Space Cowboys και το «κόλλησαν» σε ένα booth, που, υποτίθεται πως ήταν το πίσω μέρος του σκάφους.
Η κατασκευή τοποθετήθηκε πάνω σε μια πλατφόρμα που δημιουργούσε τη ψευδαίσθηση της «πτήσης» και κουνούσε ελαφρά το σκάφος 24 ώρες το 24ωρο. Μπροστά από το παράθυρο του «πιλοτηρίου» μπήκε μια οθόνη τελευταίας τεχνολογίας, η οποία είχε μήκος 20 μέτρων και ύψος 7 μέτρων. Ο sound designer Dean Andre, δημιούργησε τον θόρυβο της εκτόξευσης συνδυάζοντας ήχους από μαχητικά αεροσκάφη και πραγματικούς πυραύλους εκτόξευσης.
Tέλος, χρησιμοποίησαν ένα «κούφιο» ομοίωμα διαστημοπλοίου, το οποίο οι συμμετέχοντες είδαν μόνο από απόσταση και μάλιστα μέσα στο βράδυ. Οι «τυχεροί» μπήκαν στο ειδικά σχεδιασμένο booth περνώντας μέσα από διαδρόμους, πιστεύοντας ότι εισέρχονται σε αυτό. Ωστόσο, υπήρχαν αρκετά προβλήματα που έπρεπε να λυθούν. Για παράδειγμα, τι θα τους πουν σχετικά με το γεγονός ότι ενώ βρίσκονται στο διάστημα δεν αιωρούνται λόγω της έλλειψης βαρύτητας;
Αυτό ήταν κάτι που θα λυνόταν στην «εκπαίδευση».
Η «Εκπαίδευση»
Η ψεύτικη βάση είχε γεμίσει από ηθοποιούς και props που έφερναν όντως σε ένα Ρωσικό στρατιωτικό περιβάλλον. Οι παραγωγοί είχαν βρει μέχρι και ένα τανκς. Παράλληλα, οι διαγωνιζόμενοι έπρεπε να εκπαιδευτούν. Μια ομάδα ηθοποιών -κάποιοι με Ρωσική προφορά και άλλοι με Αγγλική- ανέλαβε αυτή τη δύσκολη αποστολή. Το 80% των πληροφοριών που τους έλεγαν ήταν βγαλμένες από το μυαλό τους και δεν είχαν καμία σχέση με την πραγματικότητα, ενώ μέρος του αστείου ήταν και η πρακτική εκπαίδευση, κατά τη διάρκεια της οποίας περνούσαν από αστείες δοκιμασίες.
Εκεί, λύθηκε και το προαναφερθέν πρόβλημα. Όπως ανέφερε ένας από τους ηθοποιούς που παρίστανε τον καθηγητή: «ό,τι και να τους πούμε αυτή τη στιγμή θα το πιστέψουν». Έτσι, τους έπεισαν ότι δεν θα νιώσουν ιδιαίτερα την έλλειψη βαρύτητας αφού το σκάφος διέθετε σύστημα αντιβαρύτητας και πως αυτό θα βοηθήσει ώστε να μην αισθανθούν την πίεση των G που θα δεχθούν κατά τη διάρκεια της απογείωσης! Εννοείται ότι κατέβασαν τα ψεύτικα facts «αμάσητα».
Στιγμές Συνειδητοποίησης
Σε αντίθεση με το The Joe Schmo Show, οι συμμετέχοντες του Space Cadets είχαν κάποιες στιγμές που έφτασαν κοντά στην αλήθεια. Από την εκπαίδευση κιόλας υπήρξαν κάποιοι που άρχισαν να εκφράζουν αμφιβολίες σχετικά με το αν βρίσκονται πραγματικά στη Ρωσία. Ένας από αυτούς μάλιστα, ανέφερε ότι ο καιρός είναι πολύ «Αγγλικός». Μια άλλη διαγωνιζόμενη -από τους νικητές- σχεδόν γκρέμισε το σκηνικό καθώς έμπαινε στο ψεύτικο διαστημόπλοιο, ενώ ακόμη και κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο «διάστημα», ανέφεραν ότι δεν αισθάνονται σαν να έχουν φύγει από τη Γη!
Βέβαια, πάντα κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι κανείς δεν θα έστηνε ένα ολόκληρο show γύρω από αυτούς. Επίσης, η ψυχολογία του πλήθους, όπως έχει δείξει και το πείραμα ψυχολογίας Asch Conformity Experiment, δείχνει ότι ένα άτομο μπορεί να καταπιέσει τις απόψεις του αν βρίσκεται σε ένα group που πιστεύει κάτι συγκεκριμένο. Σε αυτό βοήθησαν φυσικά και οι ηθοποιοί που είχαν εισχωρήσει στην ομάδα.
Η «Εκτόξευση» και τα Τεχνικά Προβλήματα
Έπειτα από κάποιες μέρες εκπαίδευσης η παραγωγή κατέληξε στους τέσσερεις νικητές. Οι τρεις ήταν από τους διαγωνιζόμενους και ο ένας ήταν ηθοποιός. Στήθηκε μια ψεύτικη συνέντευξη τύπου και τελικά έφτασε η ώρα της εκτόξευσης! Μαζί τους θα ήταν και δυο ακόμη ηθοποιοί που έπαιζαν τους ρόλους των κυβερνητών του σκάφους. Κατά τη διάρκεια της αντίστροφης μέτρησης παρουσιάστηκε ένα τεχνικό πρόβλημα που λίγο έλειψε να τινάξει το project στον αέρα. Ο ήχος της μηχανής σταμάτησε να ακούγεται και χάρη στα αντανακλαστικά των ηθοποιών που έπαιζαν τους κυβερνήτες, οι οποίοι έκαναν λόγο για «τεχνικό πρόβλημα», βρέθηκε ο χρόνος για να διορθωθεί.
Τελικά, η «εκτόξευση» πραγματοποιήθηκε. Όπως ανέφεραν στη συνέχεια οι διαγωνιζόμενοι αλλά και ο ηθοποιός, ο εκκωφαντικός ήχος της «μηχανής» και τα κουνήματα της πλατφόρμας ήταν αρκετά για να τους πείσουν, πως, όντως εκτοξεύτηκαν. Μια από τις πιο έντονες στιγμές ήταν αυτή που έδειχνε τα «θύματα» της φάρσας να βλέπουν για πρώτη φορά τη Γη από μακριά. Μιλούσαν στην κάμερα συγκινημένοι και με δάκρυα στα μάτια. Για τις επόμενες μέρες θα ήταν στο διάστημα και ας μην έφυγαν ποτέ από την Αγγλία.
Η Αποκάλυψη
Κατά τη διάρκεια του «ταξιδιού» συνέβησαν διάφορα ευτράπελα προς τέρψη του κοινού. Οι συμμετέχοντες μιλούσαν καθημερινά με τον παρουσιαστή για την εμπειρία τους, μέχρι που ήρθε η μέρα της αποκάλυψης. Οι παραγωγοί αποφάσισαν να μη γίνει με κάποιον φαντεζί τρόπο -είχε πέσει στο τραπέζι η ιδέα του τεχνικού προβλήματος και της πτώσης- και έτσι σε μια επικοινωνία με τον Vaughan, αποκαλύφθηκε η αλήθεια. Στη συνέχεια, απλά άνοιξε το τοίχωμα του «σκάφους» που ήταν μεσοτοιχία με το πλατό της εκπομπής. Ίσως αυτός ο flat τρόπος να ήταν ο καλύτερος για τους ανθρώπους που συμμετείχαν στο πείραμα, αλλά ήταν πολύ μέτριος για την τηλεόραση.
«Είμαι πολύ απογοητευμένη». Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια της Keri Hassett, μιας εκ των τριών «κοσμοναυτών», με τον «συνάδελφό» της Billy Jackson να συμπληρώνει: «νιώθω πραγματικά ηλίθιος». Οι τρεις τους έδειχναν σαστισμένοι, ωστόσο, γελούσαν, ίσως από αμηχανία, σε μια προσπάθεια να συγκεντρώσουν τα συναισθήματά τους. Ο παρουσιαστής, προσπαθώντας να τους κάνει να αισθανθούν καλύτερα τους είπε: «νιώσατε κάτι που εγώ δεν θα νιώσω ποτέ. Πιστέψατε πως ήσασταν όντως στο διάστημα και για εκείνες τις στιγμές αυτή ήταν η αλήθεια σας».
Οι εννέα διαγωνιζόμενοι κέρδισαν ένα -πραγματικό αυτή τη φορά- ταξίδι στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης μιας επίσκεψης στη Star City -μια μικρή πόλη στα βορειοδυτικά της Μόσχας όπου υπάρχει μια εγκατάσταση εκπαίδευση κοσμοναυτών. Παράλληλα, μπήκαν σε μια ειδική πτήση για να βιώσουν την έλλειψη βαρύτητας. Επιπλέον, κάθε Cadet κέρδισε ένα χρηματικό έπαθλο 5.οοο λιρών. Οι τρεις που πήγαν στο «διάστημα» κέρδισαν ένα χρηματικό έπαθλο 25.000 λιρών ο καθένας -5.000 για κάθε «μέρα στο διάστημα».
Το Aftermath
«Αυτό που δεν κατάλαβα ποτέ ήταν σε ποιον κάναμε τελικά την πλάκα», είπε κάποια χρόνια αργότερα σε συνέντευξη που έδωσε ο Johnny Vaughan. «Υπήρξαν στιγμές που πίστευα ότι το επίκεντρο του αστείου ήμουν εγώ και πως όλοι οι υπόλοιποι ήταν ηθοποιοί. Άλλες φορές σκεφτόμουν πως κάναμε πλάκα στον Charlie Skelton -τον ηθοποιό που πήγε μαζί με τους υπόλοιπους στην ψεύτικη αποστολή- ή ακόμη και στο κοινό. Ξεκίνησα να δουλεύω στην τηλεόραση το 1993 και θεωρούσα πως ήταν ένα μέσο που αγαπούσε τον θεατή. Μέσα στα χρόνια αυτό άλλαξε και μετά το Space Cadets αποφάσισα να μην ξαναδουλέψω στην τηλεόραση». Αυτό ακριβώς έκανε. Σήμερα ο Vaughan είναι ένας επιτυχημένος ραδιοφωνικός παραγωγός.
Ο Charlie Skelton, παρότι ήξερε τα πάντα, δεν έφυγε αλώβητος από το Space Cadets. «Ήταν ο πιο τρελός μήνας της ζωής μου. Μπορεί να γνώριζα τα πάντα, αλλά η προσομοίωση ήταν τόσο πειστική ώστε να υπάρχουν στιγμές που άρχισα να πιστεύω ότι είμαι στο διάστημα. Για μήνες μετά την παραγωγή ξυπνούσα στον ύπνο μου και νόμιζα ότι στη γωνία του δωματίου υπάρχει μια κάμερα». H Hassett από τη μεριά της δήλωσε σε ένα oral history του Guardian, ότι πριν μπει στο παιχνίδι είχε εμπιστοσύνη στους ανθρώπους και τους έβλεπε με καλοσύνη. Αυτό, στην πορεία άλλαξε. «Ήταν ένα πολύ ωραίο κομμάτι του χαρακτήρα μου το οποίο έχασα», δήλωσε σχετικά.
Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι υπάρχει θεωρία συνωμοσίας που θέλει τη σειρά να είναι «φτιαχτή» και όλους τους συμμετέχοντες να είναι ηθοποιοί. Αυτή η άποψη ενισχύθηκε όταν ανακαλύφθηκε μια παλιά διαφήμιση για την αιμοδοσία στην οποία συμμετείχε ένας από τους διαγωνιζόμενους, ο Ryan McBride. Ο ίδιος βέβαια δήλωσε ότι ήταν περαστικός και του ζήτησαν επιτόπου να παίξει στη διαφήμιση ως κομπάρσος.
Ποια είναι η παρακαταθήκη του Space Cadets;
Υπάρχει ένα παράδοξο το οποίο ισχύει και για το The Joe Schmo Show. Παρότι είναι πολύ πιο τρελά από τα απλά reality, τελικά κλειδώθηκαν στο «χρονοντούλαπο» της τηλεόρασης και ξεχάστηκαν. Τα κανάλια θυμούνται τις εν λόγω εκπομπές μόνο σε κάποια αφιερώματα με τις πιο τρελές στιγμές της τηλεόρασης, ενώ ακόμη και στο διαδίκτυο δεν θα βρεις πολλά αφιερώματα σε αυτά!
Ίσως το γεγονός ότι έπαιξαν με τη ψυχολογία των συμμετεχόντων να είναι ένας λόγος που το κοινό δεν κατάφερε να δεθεί μαζί τους. Από την άλλη, αν έπαιζαν σήμερα, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να συμβεί, μπορεί να γινόντουσαν τεράστια μέσω του YouTube και των Social Media. Ωστόσο, η εποχή έχει αλλάξει τόσο, που, δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος στην τηλεόραση για ένα ψεύτικο reality.
Ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον να δούμε μια τέτοια παραγωγή ξανά.
Ακολουθήστε τον Αντώνη Κωνσταντάρα στο Ιnstagram.
Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.
Περισσότερα από το VICE
Για τον Μιχάλη Σαράντη το Θέατρο Δεν Είναι Παιδική Χαρά που ο Καθένας Ξερνάει το Άγχος του
Μήπως Είναι Υπερεκτιμημένοι οι Arctic Monkeys;
Περιπέτεια ή Poverty Porn; Εταιρεία Χρεώνει 4.000 Δολάρια για Πεζοπορία σε Μεταναστευτική Διαδρομή
