Η μαστούρα έχει μεγάλη ιστορία και δεν ήταν πάντα γραμμές κόκες στην τουαλέτα με τον καινούργιο σου κολλητό ή ένας μπάφος ενώ χαζεύεις Netflix.
Οι αρχαίοι πολιτισμοί και οι κουλτούρες των αυτοχθόνων αναζητούσαν τρόπους να φτάσουν σε ασυνήθιστες καταστάσεις συνείδησης για χιλιετίες. Συχνά χρησιμοποιούσαν φαρμακευτικά φυτά ή σωματικές τεχνικές για να τα καταφέρουν – όπως ασκήσεις αναπνοής, τραγούδι, ψαλμωδίες και χορό.
Videos by VICE
Η ολοτροπική αναπνοή είναι μια θεραπευτική τεχνική βασισμένη στην αναπνοή, η οποία ανάγεται σε αυτά τα αρχαία τελετουργικά και μπορεί να σε βοηθήσει να φτιαχτείς χωρίς ναρκωτικές ουσίες. Ο Τσέχος ψυχίατρος Stan Grof και η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Christina Grof την εισήγαγαν πρωτοποριακά στα τέλη του ‘70 και η δημοφιλία της συνεχίζει να αυξάνεται.
«Ο Stan Grof ήθελε να φέρει αυτές τις αρχαίες μεθόδους στο παρόν», λέει στο VICE η Liliana Vasquez-Mock, επαγγελματίας ολοτροπικής αναπνοής και διαπροσωπική ψυχολόγος. «Για παράδειγμα, πώς οι οι παραδόσεις των αυτοχθόνων εισέρχονται σε διαφορετικές καταστάσεις μέσω ρυθμικών χτυπημάτων, αναπνοής, δόνησης και χορού».
«Η ολοτροπική αναπνοή είναι μια τεχνική με την οποία μπορεί να εξερευνήσει κανείς τις ποιότητες και το περιεχόμενο του μυαλού και να το ανοίξει προς περισσότερες δυνατότητες», λέει στο VICE, o Nigel Denning, ειδικός ολοτροπικής αναπνοής και ψυχολόγος.
«Είναι εκπληκτικό εργαλείο για να εξερευνήσει κανείς τις λειτουργίες του εαυτού και της ψυχοσύνθεσης».
Τι είναι η ολοτροπική αναπνοή;
Η ολοτροπική αναπνοή είναι μια μορφή θεραπείας που χρησιμοποιεί γρήγορες ασκήσεις αναπνοής, υποβλητική μουσική και σωματικές ασκήσεις, για να σε βοηθήσει να εξερευνήσεις το μυαλό σου και να λύσεις τα συναισθηματικά σου μπλοκαρίσματα. Όταν εξασκείς την ολοτροπική αναπνοή, ο επαγγελματίας σε καθοδηγεί σε σημείο υπεραερισμού και τελικά σε μια μη συνηθισμένη κατάσταση συνείδησης.
Οι Grof υποστήριζαν ότι οι μη συνηθισμένες καταστάσεις συνείδησης «κινητοποιούν ένα εσωτερικό ραντάρ» που βρίσκει το υλικό στην ψυχοσύνθεσή μας με το μεγαλύτερο συναισθηματικό φορτίο και το φέρνει στην επιφάνεια για επεξεργασία.
«Είτε η πληροφορία που θα βρεις είναι κακή είτε καλή, αντιμετώπισέ την απλώς σαν πληροφορία – μην το πάρεις πολύ σοβαρά», λέει ο Denning.
H λέξη «ολοτροπικός» είναι ένας νεολογισμός που σημαίνει «κίνηση προς την πληρότητα» και αυτός ακριβώς είναι ο στόχος της ολοτροπικής αναπνοής. «Η κίνηση προς την πληρότητα είναι ο σκοπός, να εξερευνήσεις και να καταλάβεις τον εαυτό σου», λέει ο Denning.
Μικρή ιστορία της ολοτροπικής αναπνοής
O Stanislav Grof ήταν από τους πολλούς γιατρούς και ερευνητές που μελέτησε τη θεραπεία με LSD και ψυχεδελικά τη δεκαετία του ‘90.
«Ο Stan θεωρούσε τα ψυχεδελικά και την ολοτροπική αναπνοή ως σημαντική για τη μελέτη του μυαλού. Με τον ίδιο τρόπο που ένα μικροσκόπιο είναι σημαντικό για τη μελέτη της ιατρικής και της βιολογίας, και το τηλεσκόπιο για την αστρονομία», λέει ο Denning. Αλλά όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ απαγόρευσε το LSD το 1968, η καριέρα του Grof ως ερευνητή ψυχοθεραπείας με LSD και ως γιατρού έληξε.
Πήγε στο Esalen Institute στο Big Sur, στην Καλιφόρνια, όπου με τη γυναίκα του, Christina, άρχισαν να πειραματίζονται με την πρόκληση μη συνηθισμένων καταστάσεων συνείδησης χωρίς ουσίες.
«Οι τεχνικές αναπνοής ήταν και είναι μια πολύ αρχαία παράδοση σε πολλές διαφορετικές πνευματικές πρακτικές, έτσι ξεκίνησαν να δοκιμάζουν τον υπεραερισμό», λέει ο Denning. Ως τα τέλη της δεκαετίας του ‘70, οι Grofs ήταν είχαν καινοτομήσει με την την ολοτροπική αναπνοή ως μια ριζική νέα μορφή θεραπείας.
Οι Grofs αναγνώρισαν ότι η δουλειά τους βασιζόταν στην προηγούμενη δουλειά άλλων: το breathworking από χρόνια ήταν αντιληπτό ότι άλλαζε τη βιολογία μας και οι ασκήσεις αναπνοής χρησιμοποιούνται αιώνες σε γιόγκα σούτρα, asana και ενεργειακή πρακτική, θιβετιανές διαλογιστικές πρακτικές κ.ά.
Η βασική λογική της ολοτροπικής αναπνοής
Όταν επισκεπτόμαστε έναν γιατρό, είτε ψυχίατρο είτε σεξολόγο, αναζητούμε απαντήσεις για το σώμα και το πνεύμα μας. Γιατί πονάνε τα κόκαλά μου; Γιατί δεν μπορώ να συγκεντρωθώ; Γιατί δεν θέλω να κάνω σεξ με τον σύντροφό μου; Εμπιστευόμαστε ότι ο παντογνώστης ειδικός θα δώσει σε εμάς τους αδαείς ασθενείς, τις απαντήσεις που χρειαζόμαστε.
Η ολοτροπική αναπνοή αλλάζει αυτήν τη δυναμική. Δίνει έμφαση στο ότι όλοι μπορούμε να θεραπεύσουμε τον εαυτό μας – απλώς χρειαζόμαστε το κατάλληλο περιβάλλον και στήριξη. «Εργαζόμαστε με την αρχή ότι έχουμε έναν θεραπευτή εντός μας που ρυθμίζεται μόνος του», λέει η Vasquez Mock. «Η ολοτροπική αναπνοή μάς επιτρέπει να βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που συνδεόμαστε με τον εαυτό μας και μπορούμε να καταλάβουμε τι χρειαζόμαστε».
Ο επαγγελματίας ολοτροπικής αναπνοής είναι λιγότερο θεραπευτής σου και περισσότερο συνταξιδιώτης στην περιπετειώδη διαδρομή στην ψυχή σου. «Θέλουμε να δημιουργήσουμε το πλαίσιο της ασφάλειας που θα επιτρέψει ό,τι υπάρχει μέσα στο κάθε άτομο να βγει στην επιφάνεια και να το βοηθάμε να το ενσωματώσει με τρόπο που να έχει νόημα», λέει ο Denning.
Ο Stanislav Grof επίσης υποστήριξε ότι ο υπεραερισμός και η ολοτροπική αναπνοή μπορούν να μας βοηθήσουν να εξερευνήσουμε ανεξερεύνητα πεδία της ψυχής μας. Ένα από αυτά είναι το περιγεννητικό πεδίο όπου μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε αναμνήσεις από τη γέννησή μας. Υποστήριξε ότι ενώ δεν έχουμε επίγνωση αυτών των αναμνήσεων στις καθημερινές, συνειδητές μας καταστάσεις, επηρεάζει βαθιά το ποιοι είμαστε.
«Υπάρχει η ιδέα ότι οι εμπειρίες μέσα από τη μήτρα και της γέννησης επηρεάζουν τη μετέπειτα εξέλιξη», λέει η Denning. «Στις συνεδρίες ολοτροπικής αναπνοής οι άνθρωποι συχνά έρχονται σε επαφή με αυτές τις προ-γνωσιακές καταστάσεις και αναγνωρίζουν τους τρόπους που η προσωπικότητα και η εμπειρία τους από τον κόσμο έχουν επηρεαστεί από αυτές τις ισχυρές προ-γνωσιακές εμπειρίες».
Η 30χρονη Carla Scully, ποιήτρια που εργάζεται στην εστίαση, λέει ότι βίωσε ξανά τη γέννα της στην πρώτη της συνεδρία ολοτροπικής αναπνοής.
«Με είδα να βγαίνω από το κανάλι της γέννησης και να με βάζουν στην αγκαλιά της μαμάς μου. Ο μπαμπάς μου ήταν εκεί και μας αγκάλιαζε. Ένιωσα την τεράστια αγάπη και χαρά που βίωσαν με τη γέννησή μου», είπε στο VICE.
Επίσης μπορείς να μπεις στο διαπροσωπικό πεδίο της ψυχής. Ο Stan Grof ισχυρίστηκε ότι σε αυτό το πεδίο η συνείδησή μας υπερβαίνει το σώμα, το εγώ μας, τον γραμμικό χρόνο και τον τρισδιάστατο χώρο. Μπορεί λοιπόν να έχεις επικοινωνία ή να αρχίσεις να ταυτίζεσαι με ζώα, φυτά και ανθρώπους σε διάφορες φάσεις της ιστορίας.
«Μπορείς να βιώσεις να είσαι κάποιος άλλος σε μια άλλη εποχή. Δεν μπορούμε να σου πούμε αν είναι αλήθεια ή ψέματα. Αλλά αυτό είναι το υλικό που προσπαθεί να απελευθερώσει η ψυχή σου», λέει η Vasquez-Mock.
Εντέλει ο Stanislav Grof υποστήριξε ότι έχοντας περιγεννητικές, διαπροσωπικές και άλλες ολοτροπικές εμπειρίες, μπορούμε να φτάσουμε στις πλήρεις δυνατότητές μας ως άνθρωποι.
«Αυτό σημαίνει να έχουμε επίγνωση των προ-γνωσιακών καταστάσεων που μπορεί να μας περιορίζουν και να διαμορφώνουμε τον τρόπο που παίρνουμε αποφάσεις. Στην ολοτροπική αναπνοή ελευθερώνεις τον εαυτό σου από αυτές τις καταστάσεις», λέει ο Denning.
Πώς γίνεται η ολοτροπική αναπνοή;
Τι γίνεται λοιπόν σε μια συνεδρία; Η ολοτροπική αναπνοή γενικά γίνεται σε ομάδες και διαρκεί τρεις ώρες. Οι συμμετέχοντες σχηματίζουν ζευγάρια και εναλλάσσουν τους ρόλους του “breather” και του “sitter”.
Οι breathers ξαπλώνουν σε ένα στρώμα και φοράνε γυαλιά ηλίου. «Ενθαρρύνονται να χαλαρώσουν με ένα μικρό κειμενάκι χαλάρωσης και να αναπνέουν πιο βαθιά και πιο γρήγορα», λέει ο Denning. Ειδικά επιλεγμένη μουσική βοηθάει τη διαδρομή του breather προς τον υπεραερισμό και μια μη συνηθισμένη κατάσταση συνείδησης.
Ενώ ο breather ταξιδεύει προς την ψυχή του, ο sitter έχει δευτερεύοντα ρόλο.
«Φροντίζουν ο χώρος να είναι προστατευμένος, να μην πατάει κανείς στο στρώμα τους ή να μην πλησιάζει πολύ. Αν ο breather πρέπει να πάει τουαλέτα ή να πιει νερό, κάποιος είναι εκεί», λέει ο Denning. «Πάντα το έβρισκα υπέροχο και πολύ βαθύ να είσαι sitter και να φροντίσεις κάποιον σε έναν τόσο ευάλωτο χώρο», είπε η Scully.
Υπάρχουν και εκπαιδευμένοι συντονιστές για να βοηθάνε τον breather, είτε μέσα από καθησυχαστικές λέξεις ή με ελαφριές σωματικές ασκήσεις. «Το δύσκολο είναι να βοηθήσεις τους άλλους να εμπιστευτούν αυτό που κάνουν, να μείνουν στο στρωματάκι και να συνεχίσουν να αναπνέουν», λέει ο Denning.
Ενώ μπορείς να κάνεις ατομικές συνεδρίες, η Vasquez Mock προτείνει τις ομαδικές. «Η ενέργεια της ομάδας σε βοηθάει. Μπορεί να νιώθεις ότι είσαι πολύ κουρασμένος για να συνεχίσεις να αναπνέεις, να θέλεις να ξεκουραστείς λιγάκι. Αλλά μετά έρχεται ένα κύμα ενέργειας καθώς όλο το δωμάτιο αναπνέει, γελάει, κλαίει, τραγουδάει ή χορεύει. Σου δίνει ώθηση να συνεχίσεις».
Στο τέλος, οι συμμετέχοντες καλούνται να σχεδιάσουν ένα μαντάλα και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με την ομάδα. «Είναι η στιγμή που δίνει ο ένας χώρο στον άλλον και ρωτάει «πώς ήταν η εμπειρία σου;». Η Vasquez Mock λέει «Δεν κρίνουμε ούτε αναλύουμε».
O Denning λέει ότι μετά τη συνεδρία ολοτροπικής αναπνοής, μπορείς να ανακαλύψεις καινούργια στοιχεία για το ποιος είσαι.
«Από ό,τι ξέρουμε από τη νευροπλαστικότητα και τη νευρογένεση, όταν κάποιος έχει ακραίες εμπειρίες μεταβολής κατάστασης, μπορεί να σχηματιστούν νέα νευρωνικά μονοπάτια που παραμένουν συνδεδεμένα μέχρι και πέντε μέρες μετά την εμπειρία. Προτείνουμε ξεκούραση για μια βδομάδα μετά. Να ακούς τα όνειρά σου, να γράφεις ημερολόγιο και να κάνεις ελεύθερους συνειρμούς με ό,τι προκύψει».
Οφέλη
Οι Grofs ισχυρίζονταν ότι η ολοτροπική αναπνοή μπορεί να αντιμετωπίσει και να θεραπεύσει το άγχος, το τραύμα και την κακοποίηση, να σε ενσωματώσει ξανά στην οικογένεια ή στην κοινότητά σου και να σε βοηθήσει να ανακτήσεις τον σκοπό σου. Αλλά το οφέλη είναι διαφορετικά για τον καθένα.
Η Scully λέει ότι ενώ οι συνεδρίες ήταν δύσκολες, βελτίωσαν την ποιότητα της ζωής της. «Έχω επεξεργαστεί το τραύμα, έχω διώξει τον θυμό και έχω συγχωρήσει. Μπορώ να συνδεθώ καλύτερα με τους άλλους και να αγαπάω πιο βαθιά. Έχω μεγαλύτερη συμπόνοια προς τους άλλους και τον εαυτό μου. Επίσης αγαπώ πιο πολύ τη ζωή και έχω διάθεση να αντιμετωπίσω τα σκοτάδια μέσα μου», είπε.
Η Vaszquez-Mock λέει ότι πολλοί άνθρωποι αναφέρουν βελτίωση στην ψυχολογική τους υγεία και αύξηση της αυτογνωσίας. «Σου δίνει την αίσθηση ότι δεν είσαι ένα μεμονωμένο άτομο με στρες και προβλήματα, αλλά ότι συνδέεσαι με ένα δίκτυο ανθρώπων, ζώων, στοιχείων και φύσης», είπε.
Οι Grofs επίσης υποστήριζαν ότι οι ολοτροπικές εμπειρίες μπορούσαν να ωφελήσουν την κοινωνία συνολικά. Στο Holotropic Breathwork: A New Approach to Self-Exploration and Therapy γράφουν «Αν ήταν δυνατόν να γίνουν σε αρκετά μεγάλη κλίμακα, θα μπορούσαν να αυξήσουν τις πιθανότητες να επιβιώσει η ανθρωπότητα από τη ραγδαία κλιμακούμενη παγκόσμια κρίση».
Ποιος δεν πρέπει να το δοκιμάσει;
Δυστυχώς, η ολοτροπική αναπνοή δεν είναι για όλους. Οι ειδικοί λένε ότι δεν πρέπει να το δοκιμάσεις αν έχεις σοβαρές ψυχικές παθήσεις ή είσαι σε ψυχωσική κατάσταση. Το ίδιο ισχύει και για όσους έχουν καρδιαγγειακά προβλήματα, σοβαρές καρδιακές παθήσεις, γλαύκωμα, εγκεφαλικό ανεύρυσμα ή εγκεφαλικά τραύματα που προκαλούν προβλήματα εκτελεστικής λειτουργίας.
Δεν είναι ακόμα σαφές πόσο ασφαλής είναι η ολοτροπική αναπνοή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και οι επαγγελματίες είναι επιφυλακτικοί. «Είχαμε κάποιες εγκύους στις ομάδες μέσα στα χρόνια. Δεν μπαίνουν τόσο έντονα και μπορούν να βιώσουν κάποια εμπειρία αλλά δεν είναι τόσο έντονη», λέει ο Denning.
Μπορείς να φτιαχτείς μέσω της ολοτροπικής αναπνοής;
Μπορείς να κάνεις κεφάλι με την ολοτροπική αναπνοή; H Vasquez-Mock λέει ότι αν ο ορισμός σου για το φτιάξιμο είναι να φτάσεις σε μια μη συνηθισμένη κατάσταση συνείδησης, τότε ναι.
«Πολλοί άνθρωποι στα εργαστήριά μου παίρνουν ουσίες. Αυτό που αναφέρουν περισσότερο είναι ότι αυτό που βιώνουν είναι είτε αντίστοιχο είτε μερικές φορές πιο ισχυρό από τις ουσίες», λέει.
Δεν είναι όμως το ίδιο με το να παίρνεις ναρκωτικά, να περιμένεις μια ώρα και να αγγίζεις φευγαλέα τη νιρβάνα. «Χρειάζεται προσπάθεια. Σε συνδέει με πολλά συναισθήματα στο σώμα σου. Μπορεί να νιώσεις πόνο και διάφορα συναισθήματα, έτσι πρέπει να είσαι πρόθυμος να συνεχίσεις για να φτάσεις στην κατάσταση που θέλεις», λέει.
Η Scully λέει ότι έχει φτιαχτεί μέσω της ολοτροπικής αναπνοής. Στην πρώτη της συνεδρία είχε μουδιάσει το στήθος και το πρόσωπό της και έβλεπε φωτεινά χρώματα και γεωμετρικά σχέδια παρόμοια με αυτά που είχε δει όταν είχε πάρει παραισθησιογόνα. «Ένιωθα μια ελαφρότητα και μια χαρά που ούτε με τις ουσίες είχα βιώσει».
«Δεν έχουμε το επιστημονικό πρότυπο να το εξηγήσουμε αυτό», λέει ο Denning. «Αυτό που συνήθως εξηγούμε σε ένα δυτικό, υλιστικό πρότυπο είναι οι παραισθήσεις και οι φαντασιώσεις. Νομίζω ότι εδώ συμβαίνει κάτι περισσότερο»
Ασκήσεις ολοτροπικής αναπνοής στο σπίτι;
Ενώ είναι εύκολο να χρησιμοποιήσεις την ολοτροπική αναπνοή για να φτάσεις σε μη συνηθισμένες καταστάσεις, οι ειδικοί προτείνουν να μην το κάνεις μόνος. «Για να το κάνεις σωστά χρειάζεται αρκετή εμπειρία με μη συνηθισμένες καταστάσεις συνείδησης, και της δικής σου και των άλλων», λέει ο Denning.
Σε μια συνεδρία ολοτροπικής αναπνοής, ένας εκπαιδευμένος επαγγελματίας σε καθοδηγεί και σε καθησυχάζει. Χωρίς τη στήριξή του μπορεί να είναι τραυματική εμπειρία. «Αν επιστρέψεις σε κάποιο πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, είναι δύσκολο να βγεις. Μπορεί να προκαλέσει πολύ φόβο και αγωνία, γιατί ξαφνικά δεν λειτουργούν οι τρόποι που έχεις να αντιμετωπίζεις τα πράγματα», λέει ο Denning.
Πού να βρεις έναν εκπαιδευτή
Πολλοί κάνουν συνεδρίες αναπνοής στις μέρες μας αλλά οι ειδικοί συστήνουν να βρεις εκπαιδευμένους και πιστοποιημένους από το Grof Institute.
«Η διαφορά είναι στον χρόνο που επενδύουμε και την προσπάθεια που κάνουμε να μην επηρεάσουμε την εμπειρία», λέει ο Denning. Λέει ότι αν δεν είσαι σίγουρος για την πιστοποίηση κάποιου, μπορείς να του κάνεις ερωτήσεις. «Ρώτα τι εμπειρία έχει, τι θεωρεί πως κάνει και πού θεωρεί ότι πρέπει να πας».
Ο Denning επίσης είπε ότι ο υπερενθουσιασμός κάποιους μπορεί να είναι red flag. «Μπορεί να μην έχει κακή πρόθεση, μπορεί απλώς να είναι ενθουσιασμένος με το θεωρητικό του μοντέλο. Αλλά είναι πρόβλημα επειδή είναι σε φάση “έχω κάτι, το θεωρώ καταπληκτικό, θα σου το κάνω και θα σε βοηθήσω να έχεις την εμπειρία που είχα κι εγώ”».
Η Scully ανακάλυψε τυχαία την ολοτροπική αναπνοή πηγαίνοντας σε μια συνεδρία breathworking Μετά από μερικές συνεδρίες αποφάσισε να αναζητήσει επαγγελματίες που είχαν πιστοποιηθεί στην ολοτροπική αναπνοή.
«Αν έκανες θεραπεία με MDMA δεν θα ήθελες να πας σε κάποιον που έχει κάνει ένα εντατικό σεμινάριο έξι εβδομάδων. Θα ήθελες να πας σε κάποιον που έκανε χρόνια εκπαίδευση για να μπορεί να σε στηρίξει καλύτερα. Το ίδιο ισχύει κι εδώ», είπε.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να αποφασίσουμε να αντιμετωπίσουμε ό,τι μας κρατάει φυλακισμένους στους εαυτούς μας, να κοιτάξουμε το σκοτάδι κατάματα και να είμαστε αποφασισμένοι να αφεθούμε για να γίνουμε καλύτεροι, πιο ολοκληρωμένοι άνθρωποι», λέει η Scully.
Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.
Περισσότερα από το VICE
Εντυπωσιακές Φωτογραφίες της Ελλάδας από Ψηλά
No Fomo Friends: Οι Φίλοι που Βλέπουμε Μία Φορά τον Χρόνο
