Με τίτλο «Μία τυπική μέρα σε ένα καταφύγιο στην Ουκρανία», το Tik Tok της Valeria έχει καταφέρει να συγκεντρώσει 40+ εκατομμύρια προβολές. Από τις 24 Φλεβάρη και μετά, τα βλέμματα όλου του πλανήτη είναι στραμμένα στην Ουκρανία, άλλωστε. Όλοι παρακολουθούν τις εξελίξεις με κομμένη την ανάσα.
Πέρα από τα mainstream μίντια του δυτικού κόσμου, όμως, τα παιδιά της Gen Z και οι millennials, που είναι συνεχώς online, αναζητούν τα δημοφιλή hashtag για τον πόλεμο, μέσω του Tik Tok και του Instagram. Ίσως επειδή εκεί η ροή των ειδήσεων είναι γρηγορότερη και τα νέα μεταδίδονται πιο άμεσα. Ή ενδεχομένως επειδή φαίνεται με ακατέργαστο τρόπο η σκληρότητα του πολέμου και η καθημερινότητα του άμαχου πληθυσμού, που προσπαθεί να επιβιώσει. Όπως στις ειδήσεις, έτσι και στα social media, τα fake news είναι αμέτρητα και οι πληροφορίες που διαχέονται, συγκεχυμένες. Ωστόσο, μέσα σε αυτό τον καταιγισμό, αναβλύζει και η άλλη όψη της σύρραξης, που γίνεται εμφανής από τις ζωές των κατοίκων που επέλεξαν να παραμείνουν στον τόπο που έχει μετατραπεί σε συντρίμμια.
Videos by VICE
Ο πόλεμος οπτικοποείται από τα social media
Οι σειρήνες ηχούν στο βάθος. Οι δρόμοι είναι έρημοι και η χώρα μοιάζει εντελώς διαφορετική. Όπου και να στραφεί η κάμερα μπορεί κανείς να διακρίνει κατεστραμμένα σπίτια, μισογκρεμισμένα κυβερνητικά κτίρια και συντρίμμια. Ένα παλιό σινεμά μετατράπηκε σε σωρό από μπάζα, εξαιτίας των αεροπορικών επιδρομών. Το κτίριο της τηλεόρασης του Κιέβου χτυπήθηκε από οβίδα. Σπίτια τυλίγονται στις φλόγες στο Ιρπίν. Πολλές πόλεις της Ουκρανίας σκεπάζονται με στάχτες. Περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν φύγει από τη χώρα, ενώ ξεπέρασαν τα 2 εκατομμύρια οι εκτοπισμένοι εντός της χώρας. Όσοι πολίτες παραμένουν εκεί καταφεύγουν σε υπόγεια και σε σταθμούς μετρό – όπου βρουν λίγο χώρο, για να ανασάνουν δίχως φόβο. Η 20χρονη Valeria τρέχει για να προλάβει να κρυφτεί στο καταφύγιο, σε έναν αδειανό δρόμο της πόλης Chernihiv, που βρίσκεται στα βόρεια της χώρας. Εκεί ζει μαζί με την οικογένειά της και το σκυλί της. Στον χώρο του καταφυγίου, κάνει τη δική της τέχνη. Δημιουργεί viral Tik Tok βιντεοσκοπώντας στιγμές της καθημερινότητας σε συνθήκες πολέμου.
Ορισμένα βιντεάκια έχουν μια σαρκαστική διάθεση. «Όταν μαγειρεύεις ζυμαρικά στο καταφύγιο και ονειρεύεσαι ότι βρίσκεσαι στην Ιταλία», γράφει στην περιγραφή ενός εξ’ αυτών και δείχνει τον εαυτό της να κρατά μια κατσαρόλα με μακαρόνια στον κλειστοφοβικό χώρο του καταφυγίου.
Σε ένα άλλο βίντεο δείχνει με χιουμοριστικό τρόπο τι υπάρχει μέσα στο καταφύγιο – “Jacuzzi for hot girls” (ένα τσίγγινο σκεύος με νερό), “a place for reading books” (τουαλέτα), “a personal Michelin star restaurant (τη μητέρα της να μαγειρεύει). Άλλα δείχνουν τη φρίκη του πολέμου, με την ίδια να περπατά πανικόβλητη και να καταγράφει τα γεγονότα με την κάμερα του κινητού της.
Σε κάποια στέκεται μπροστά από μισογκρεμισμένα κτίρια, τα οποία έχουν γίνει στόχος βομβαρδισμών και έχουν γεμίσει το τοπίο με ασχήμια. Όλα αυτά συγκεντρώνουν χιλιάδες και εκατομμύρια views και κάνουν τον γύρο του κόσμου, μέσω της αμεσότητας των social media.
Πώς περνά μια τυπική ημέρα για εκείνη; Ξυπνά στο καταφύγιο, τρώει πρωινό, βγαίνει έξω να κάνει βόλτα και να αντικρίσει την βομβαρδισμένη πόλη. Πηγαίνει στο σούπερ-μάρκετ. Πολλά από τα ράφια έχουν αδειάσει και εκείνη αγοράζει τρόφιμα μακράς διαρκείας για να έχουν προμήθειες στο καταφύγιο. Μοιράζεται συνεχώς τις στιγμές της, με τη μητέρα της να μαγειρεύει παραδοσιακά ουκρανικά φαγητά σε μια κατσαρόλα που έχει τοποθετήσει στο έδαφος, και με την ίδια να προσπαθεί να φτιάξει καφέ στο καταφύγιο, την ώρα που το ηλεκτρικό ρεύμα έχει κοπεί, ζεσταίνοντας το μπρίκι με ένα φλόγιστρο.
«Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να εκτιμούν την ελευθερία»
Σε συνέντευξή της στο CNN, η Valeria αναφέρει πως ο λόγος που ξεκίνησε να ποστάρει αυτά τα βιντεάκια στο Tik Tok είναι επειδή θεωρεί ότι είναι αποστολή της να δείξει στον κόσμο πως είναι η πραγματικότητα στη χώρα της. «Αυτή είναι η πραγματικότητα κι εγώ βρίσκομαι εδώ», λέει χαρακτηριστικά. Όπως επισημαίνει η ίδια, πολλοί Ρώσοι πολίτες τής στέλνουν μηνύματα, μέσω των οποίων εκφράζουν τη συμπαράστασή τους. Και πλέον, οποιοσδήποτε μπορεί να παρακολουθήσει τον πόλεμο μέσω της πλατφόρμας. Το δικό της μέλλον, όπως τόνισε, είναι το Tik Tok πλέον.
Έτσι εκφράζει τους φόβους και τις ανησυχίες της, δείχνει πώς είναι να επιβιώνεις σε μία τέτοια συνθήκη, τη διάχυτη βία, τις δυσκολίες της καθημερινότητας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, την οικογένειά της και τα αδιέξοδα. «Κάθε μέρα ζω με την ελπίδα πως αύριο ο πόλεμος θα τελειώσει. Κι όμως, κάθε μέρα, η κατάσταση γίνεται ολοένα και χειρότερη. Το πιο σημαντικό πράγμα για μένα είναι η ελευθερία μου», γράφει η ίδια σε ένα caption, κάτω από ένα βιντεάκι που την καταγράφει να προχωρά μπροστά από ένα κτίριο που έχει καταστραφεί από οβίδα. «Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να εκτιμάνε την ελευθερία. Είναι το πιο σημαντικό πράγμα που έχουμε».
Περισσότερα από το VICE
Το Ψυχικό Τραύμα του Πολέμου Μέσα από τα Μάτια Ενός Έλληνα Φωτορεπόρτερ
Το «Στην Υγειά μας, ρε Παιδιά» Δεν Ήταν μια Εύκολη Δουλειά για τον Σπύρο Παπαδόπουλο
