Η πλατεία Εξαρχείων, η γνωστή, αυτή με τις φασαρίες, τις λαϊκές συνελεύσεις, τις κούνιες, την κατάληψη του Βοξ, τους χρήστες, τους νεαρούς τουρίστες, τις συμμορίες, τους άστεγους που κοιμούνται στα παγκάκια, τις καφετέριες, το Φλοράλ, τους μετανάστες… Η πλατεία Εξαρχείων της διανόησης, της «πρέζας», των αναρχικών, των ερωτευμένων ή των ντίλερς. Η πλατεία Εξαρχείων των πάντων βασικά.

«Με το που ανεβαίνω τη Στουρνάρη και βλέπω την πλατεία νιώθω ελεύθερος», μου λέει ο Κωστής. «Νιώθω ασφάλεια, ότι έρχομαι σε φίλους», συμπληρώνει ο Πάνος. «Σκεφτόμαστε ακόμα και να βγάλουμε δικό μας νόμισμα», πετάγεται μισοαστεία-μισοσοβαρά η Βάσω.

Έχω βγει κι εγώ στην πλατεία. Έχω πάρει μια μπίρα και κάθομαι σε ένα παγκάκι. Τον τελευταίο ενάμισι χρόνο κάτι έχει αλλάξει εδώ. Όλο και περισσότερος κόσμος, πολύ διαφορετικός μεταξύ του, κάνει το ίδιο. Ή σχεδόν το ίδιο. Δεν είναι άλλωστε μυστικό ότι η χρήση μαύρου στην πλατεία είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο. Δύσκολο να μη σε πάρουν τα ντουμάνια.

«Πολλοί έρχονται μόνο γι αυτό» μου λέει ο Βασίλης, (ένα από τα παιδιά που γνώρισα) και συνεχίζει: «Έρχονται για να κάνουν το "τσιγάρο" τους. Οι τουρίστες όπως τους λέμε. Άμστερνταμ έχουμε γίνει».

Φυσικά δεν είναι λίγοι αυτοί που ενοχλούνται με την κατάσταση ή γκρινιάζουν αλλά στην πραγματικότητα δεν μπορούν να κάνουν και πολλά για να την αλλάξουν. Χρόνια τώρα τα Εξάρχεια και κυρίως η πλατεία μοιάζει να έχει τους δικούς της νόμους.

VICE Debate: Δύο 20αρηδες Υποψήφιοι Βουλευτές μας Απαντούν σε Πέντε Καυτά Θέματα

Δείτε ακόμα: Είδαμε από Κοντά πως Είναι να Είσαι Συνταξιούχος Σήμερα στην Ελλάδα

Το πρωί αν κατέβεις κατά τις 9 θα τους δεις να κοιμούνται στα παγκάκια. Κάποιοι μπορεί και να έχουν ξυπνήσει ή να διαβάζουν εφημερίδα όπως η Βούλα που ζει στην πλατεία και στους πέριξ δρόμους από το 2008. Άστεγη πια, με μεγάλη ιστορία πίσω της.

«Όταν ξεκίνησα να έρχομαι εγώ στην πλατεία ήταν άλλο πράγμα κι άλλος κόσμος. Το '76 που πρωτοήρθα δηλαδή, μετά την μεταπολίτευση. Τότε είχαμε σχέδια, άποψη πολιτική όχι μαλακίες. Μην κοιτάς που 'ρίξαν την πρέζα και μας διέλυσαν. Άλλο επίπεδο τότε. Τώρα στην πλατεία βλέπεις νέους ανθρώπους που δεν έχουν λεφτά να πάνε στα μαγαζιά κι έρχονται εδώ να πιούνε και να αράξουν. Δε ξέρω αν το κάνουν από επιλογή» μου λέει.

VICE: Τι διαφορά είχε τότε ο κόσμος δηλαδή;
Βούλα: Εμείς τότε θέλαμε να αλλάξουμε τα πράγματα, να τα φτιάξουμε, όχι απλώς να τα γαμήσουμε. Τώρα, αυτό που θέλουν είναι να τα κάψουν όλα. Χωρίς να έχουν ιδέα και γιατί ακριβώς. Νέοι άνθρωποι, χαμένοι στο διάστημα, δεν ξέρουν τι θέλουν. Κι αυτά που θέλουν δεν νομίζω ότι έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Δε ξέρω αν ονειρεύονται κιόλας. Δεν έχουν όνειρα. Μπερδεμένα παιδιά βασικά.

Περίεργο να ακούω τη Βούλα να μιλάει όπως περίπου ο πατέρας μου για τα νέα παιδιά. Τι έχεις να πεις σε αυτούς που χαρακτηρίζουν την κατάσταση στην πλατεία παρακμιακή, μαζί κι εσάς, τη ρωτάω.

«Παρακμιακή είναι όλη η κατάσταση που ζούμε. Η ζωή μας γενικότερα. Όποιος νομίζει ότι είμαστε μόνο εμείς οι παρακμιακοί, είναι γελασμένος» μου τονίζει η Βούλα.

Όχι στην πλατεία δεν υπάρχει μόνο ένα περίπτερο, υπάρχουν πέντε. Ένα είναι όμως αυτό που κάνει τη διαφορά. Που πουλάει τα χαρτάκια 25 λεπτά, τα φιλτράκια 60 και την μπύρα 75 λεπτά. Αυτό βασικά που πηγαίνουν πια όλοι. «Δεν μπορούσα να κάθομαι όπως οι άλλοι και να περιμένω να γίνει κάτι», μου λέει ο Γιάννης, ο ιδιοκτήτης του περιπτέρου. «Ο κόσμος δεν έχει πια λεφτά, οπότε κι εγώ προσπαθώ να κάνω ότι καλύτερο μπορώ. Και μη νομίζεις ότι είναι εύκολο, συνεχίζει, τρέχω όλη μέρα να βρω προσφορές, από τη μια εταιρία στην άλλη. Αλλιώς δεν θα μπορούσα να έχω αυτές τις τιμές». Έχω προσέξει, του λέω, ότι πουλάτε και τσιγάρα χύμα.

«Το κάνουμε κι αυτό ναι. Πέντε ή δέκα λεπτά το τσιγάρο, αναλόγως τη μάρκα. Τι να κάνουμε; Αφού ο άλλος δεν έχει να αγοράσει ούτε ένα πακέτο τσιγάρα πια» μου απαντάει.

Και πώς σου φαίνεται ο κόσμος που συχνάζει στην πλατεία, τον τσιγκλάω. «Πώς να μου φανεί; Τα πάντα βλέπεις».

VICE: Και πολλά νέα παιδιά έτσι;
Γιάννης: Φοιτητές πολλούς ναι, κυρίως παιδιά με οικονομικά προβλήματα αλλά και παιδιά που έρχονται από πλούσιες περιοχές και θέλουν να ζήσουν την εμπειρία των Εξαρχείων. Να έχουν να το λένε μετά πώς πήγανε κι αυτοί στην πλατεία. Πολλούς χρήστες, άστεγους.

Και νταραβέρια βλέπεις;
Όχι πολλά πράγματα πια. Υπάρχει μια περίεργη ισορροπία στην πλατεία. Κάπως τα διώχνουνε τα πιο προβληματικά στοιχεία.

Λίγο πιο δίπλα η κατάληψη του Βοξ, το κοινωνικό ιατρείο που λειτουργεί εκεί τον τελευταίο καιρό, το Στέκι Μεταναστών στην Τσαμαδού που όλο το καλοκαίρι δε σταμάτησε να συγκεντρώνει ρούχα και τρόφιμα για τους Σύρους στο Πεδίο του Άρεως. Πιο δίπλα το θερινό σινεμά Βοξ, η Ριβιέρα με την υπέροχη αυλή, η Μπλε πολυκατοικία. Όπου και να πατήσεις στα Εξάρχεια, υπάρχει ιστορία. Ακόμα και λαϊκή αγορά βιολογικών προϊόντων λειτουργεί πια στην πλατεία, κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα.

«Τι πιστεύεις ότι υπερισχύει στα Εξάρχεια ο πολιτισμός ή ο φόβος», ρωτάω την Πέγκυ Ρίγγα, ιδιοκτήτρια του θερινού σίνεμα Βοξ και Ριβιέρα.

«Νομίζω ότι είμαστε ισοπαλία. Υπάρχει κόσμος που φοβάται ακόμα και να έρθει στα Εξάρχεια κι υπάρχει κόσμος που κι ας γίνεται της κακομοίρας στη Στουρνάρη, δεν καταλαβαίνει Χριστό! Στα Εξάρχεια πιστεύω υπάρχει μεγαλύτερη ανοχή στο διαφορετικό κι αυτό δεν το συναντάς εύκολα κάπου αλλού στην Αθήνα. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι πρέπει να το βλέπουμε μόνο ρομαντικά» μου απαντάει η Πέγκυ.

«Δηλαδή;», αναρωτιέμαι.

«Για κάποιον μόνιμο κάτοικο φαντάζομαι δεν είναι και τόσο εύκολο. Δεν είναι εύκολο να μην μπορεί να αφήσει τα παιδιά του να πάνε μια βόλτα χωρίς να φοβάται ή να έρχεται αντιμέτωπος κάθε τόσο με φασαρίες, εφόδους των ματ και χημικά» μου λέει.

Σε αυτήν την πλατεία αντί για πρασινάδα βλέπεις καπάκια σφηνωμένα στο χώμα, αντί για λουλούδια αποτσίγαρα. Δέντρα ελάχιστα. Το άγαλμα στη μέση, με τη βάση του καλυμμένη εντελώς από αφίσες. Στην άκρη μια τσουλήθρα και τρεις κούνιες, το ένα κάθισμα σχεδόν διαλυμένο. Μια μπασκέτα ξεκάρφωτη λίγο πιο δίπλα. Άραγε από πότε έχει να κυλήσει μπάλα μέσα; Όχι δεν είναι μια όμορφη πλατεία. Είναι όμως η πλατεία που σύχναζε η Γώγου, ο Άσιμος, ο Σιδηρόπουλος και τόσοι άλλοι. Όμορφη πλατεία δεν τη λες με τίποτα, όχι. Είναι όμως η πλατεία των Εξαρχείων. Και πού και πού μπορεί να δεις και κάνα παιδάκι μέσα να κάνει κούνια.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.