Η ζωή κάποιων ανθρώπων μοιάζει να έχει βγει από ταινία. Η ιστορία τους είναι τόσο πλήρης και γρήγορη, που θα μπορούσε ίσως να στηρίξει μια ολόκληρη τριλογία. Ένας από αυτούς ήταν και ο Ανδρέας Μαρνέζος ή αλλιώς Λεκτικός Επεξεργαστής. Ένας από τους πρωτοπόρους του εγχώριου hip hop, αλλά και του τατουάζ, που έζησε γρήγορα και έφυγε νέος, έχοντας προλάβει να κάνει λάθη, να τα μετανιώσει, να πέσει, να σηκωθεί και τελικά να στηρίξει μια ολόκληρη γενιά από καλλιτέχνες. Γεννήθηκε το 1970 στους Αμπελόκηπους, όπου έμεινε για έξι χρόνια με τη γιαγιά του, προτού μετακομίσει με την οικογένειά του στο Σικάγο. Εκεί τελείωσε το Δημοτικό και στη συνέχεια επέστρεψε στην Αθήνα, έβγαλε την Α΄ Γυμνασίου, όμως τελικά τον κέρδισε ο δρόμος.
«Ήρθα στην Ελλάδα αμερικανάκι, το ’82. Δεν μπορούσα να εγκλιματιστώ με τίποτα, πέντε φορές έμεινα στην Α΄ Γυμνασίου. Χωρίσανε και οι γονείς μου και βρέθηκα σ’ ένα δωμάτιο να κοιτάω τους τοίχους – έμενα με μια γιαγιά τότε. Απέκτησα την πρώτη μου κοινωνική λειτουργό στα 15 – είχα ήδη 24 δικαστήρια για ξυλοδαρμούς», δήλωνε πριν από χρόνια σε συνέντευξή του στη Δέσποινα Τριβόλη για το περιοδικό HOMME. Αφού εργάστηκε στον τομέα της ασφάλειας προσώπων σε Αγγλία, Βέλγιο και Ολλανδία και συμμετείχε σε αγώνες πολεμικών τεχνών -μία από τις μεγάλες του αγάπες-, ο Λεκτικός γύρισε ξανά στην Αθήνα. Με τα λεφτά που είχε πάρει από την ασφαλιστική εταιρεία μετά τον τραυματισμό του σε περιστατικό με πυροβολισμούς, ξεκίνησε τη δική του δουλειά: Το Barcode Tattoo. Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ γνωστή στους φίλους των τατουάζ και του hip hop. Ο ιδιαίτερος αυτός καλλιτέχνης μετατράπηκε σε επιτυχημένο επιχειρηματία και celebrity. Μέχρι και σήμερα παραμένει ένας από τους πιο αληθινούς ράπερ που έπιασαν μικρόφωνο και τραγούδησαν για τα βιώματά τους.
Videos by VICE
«Εκείνη την εποχή στη Νέα Υόρκη μεσουρανούσε ο 50 Cent με την G-Unit και ο DMX με τους Ruff Riders. Ο Λεκτικός ήταν ό,τι πιο κοντινό στους παραπάνω, για τα εγχώρια δεδομένα. Δεν τον γνώρισα ποτέ προσωπικά, αλλά μου έδινε την εντύπωση πως είχε το gangsta mentality. Θα ζούσε και θα πέθαινε με αυτό το image, ασχέτως αν γινόταν αποδεκτός. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την μέρα που ο κολλητός μου στην Ε΄ Δημοτικού έσκασε με καδένα Λ.Ε.. Ποιος άλλος ράπερ στην Ελλάδα του 2003 θα είχε το θάρρος να κυκλοφορήσει μενταγιόν με το όνομα του; Καλώς ή κακώς, νομίζω πως τότε δεν είχε την απήχηση και την αναγνώριση που έχουν σήμερα οι Έλληνες τράπερ/gangsta ράπερ, αλλά τουλάχιστον υπάρχει ένα σημείο αναφοράς για τις νεότερες γενιές, όταν κοιτάζουν στο παρελθόν. Ένα μέτρο σύγκρισης, που ίσως θυμίζει ότι κάποιοι δεν έζησαν τον δρόμο μόνο στα λόγια. Ελπίζω κάποια μέρα ο γιος του να πάρει απ’ την ελληνική σκηνή αυτό που δικαιούνταν ο πατέρας του. Το κοινό είναι σίγουρα πολύ πιο έτοιμο τώρα», μου είπε σε μια κουβέντα που είχαμε ο Ανδρέας Περικλής Μεταξάς – κατά την ταπεινή μου άποψη, ένας από τους πιο σοβαρούς ερευνητές του εγχώριου hip hop.
Ο γιος του, ο Ηρακλής, συνεχίζει την πορεία του πατέρα του σε όλους τους τομείς. Μόλις στα 19 του χρόνια τρέχει την επιχείρηση που ξεκίνησε ο Λεκτικός, το Barcode Tattoo, ενώ ραπάρει με το όνομα Rack. Η φωνή, αλλά και το παρουσιαστικό του θυμίζουν σε τρομακτικό βαθμό τον πατέρα του. Τον συνάντησα ένα δευτεριάτικο απόγευμα στο ιστορικό tattoo studio. Ψηλός, γυμνασμένος, ευγενικός, αλλά με βλέμμα που προειδοποιεί «Αν μου κάνεις μαλακία, την έβαψες». Παρότι δουλεύει στον χώρο των τατουάζ, στο σώμα του έχει μόλις ένα: Το πράσινο αστεράκι που του είχε χτυπήσει ο πατέρας του, όταν ήταν πιτσιρίκι. «Ο πατέρας μου δεν άφησε χρήματα πίσω, αλλά μια δουλειά την οποία συνεχίζουμε», μου λέει με υπερηφάνεια. Εκτός του επιβλητικού παρουσιαστικού, ο Ηρακλής έχει πάρει από τον Λεκτικό και την αγάπη του για τον Θεό, τον οποίο αναφέρει συχνά στην κουβέντα. «Ήταν πολύ καλός πατέρας, σαν δάσκαλος. Ένα σχολείο. Μεγάλωσα σαν Σπαρτιάτης και πιστεύω ότι αυτός είναι ο σωστός τρόπος να μεγαλώνουν τα παιδιά, για να μην γίνονται βάρος σε κανέναν, να είναι δίκαιοι και σωστοί άνθρωποι. Κάθε μέρα μου έδινε μαθήματα που σήμερα τα καταλαβαίνω. Ξέρεις, πράγματα που τα πιάνεις όταν μένεις μόνος σου στη ζωή. Αυτός μου έδωσε τα πάντα, από το ψωμί που τρώω μέχρι την αγάπη για τη γυμναστική, τη σκοποβολή και την πυγμαχία».
Με λίγα λόγια, συνεχίζει όλες τις αγάπες του πατέρα του, ο οποίος ήταν επαγγελματίας μαχητής και αθλητής της σκοποβολής με διεθνείς διακρίσεις. Η συζήτηση με τον Ηρακλή περνάει γρήγορα στο rap. Τον ρωτάω γιατί θεωρεί πως ο πατέρας του θεωρείται τόσο σημαντικός σήμερα. «Όταν κάνεις κάτι με αγάπη, μόνο καλό μπορείς να φέρεις και γι’ αυτό τον αγαπάει ο κόσμος. Ο Λεκτικός, με τον τρόπο του, έβγαζε καλοσύνη, έδινε μαθήματα και δεν ήθελε να κερδίσει κάτι από αυτόν που τον άκουγε». Μια ματιά στα σχόλια κάτω από τα περισσότερα κομμάτια του στο YouTube είναι ικανή να επιβεβαιώσει τα λεγόμενα του Rack. Ιδρύοντας το BCC Crew και τη δική του δισκογραφική βοήθησε πολλούς ράπερ, όπως οι Τάκι Τσαν, Εισβολέας, Phyrosun, Zeraw, RG, Θύτης, Instict, Don. G, Nevro, Johny boy και G-Bani. «Ήταν πάντα δίκαιος και ξεκάθαρος με τα άτομα που συνεργαζόταν», μου αναφέρει, «είχε βάλει πολλά χρήματα στη μουσική και προσπαθούσε να τα πάρει πίσω χωρίς να εκμεταλλευτεί κανέναν».
Τον ρωτάω για τον δρόμο και την άποψή του για τους νέους ράπερ που μιλάνε γι’ αυτόν. «Ακούω πολλούς να λένε πως είναι απ’ τον δρόμο. Ο Λεκτικός μέχρι τα 28 του ήταν στον δρόμο και αυτό μπορούν να στο επιβεβαιώσουν μαφιόζοι, παπάδες, γιατροί και δικηγόροι. Δεν το προμοτάριζε, όμως. Ήταν απλά η ζωή του και στα κομμάτια του ήθελε να δείξει πώς μπορείς να ξεφύγεις από αυτό. Έβγαζε λεφτά από παράνομους αγώνες ξύλου, προστασία και άλλες κομπίνες. Μετά, βρήκε τον Θεό και έφυγε από τον δρόμο». Σε αυτό το σημείο, μου ανέφερε επίσης ότι ο πατέρας του έχει σώσει πολύ κόσμο χωρίς να το πει πουθενά: «Το έκανε για την πάρτη του. Όπως πρόσεχε ο Θεός τον μπαμπά, έτσι και αυτός πρόσεχε τους ανθρώπους», συμπληρώνει. «Το BCC αντιπροσώπευε πάντα την αλήθεια και τον δρόμο. Αποτελείτο από άτομα που δεν είχαν τίποτα και ο μπαμπάς τους έδωσε φαγητό, δουλειά, ρούχα, τα πάντα. Συμβολίζει την εξέλιξη του δρόμου μέσω της τέχνης, όποια και αν είναι αυτή».
Είχα τεράστια περιέργεια να ρωτήσω πώς τον έβλεπαν οι συμμαθητές του στο σχολείο. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια περίοδο -όσο κοντινή και αν φαντάζει-, που τα τατουάζ και η rap τρόμαζαν τον μέσο άνθρωπο. «Ο πατέρας μου ζούσε μέχρι τη χρονιά που πήγα στην ΣΤ΄ Δημοτικού. Τα παιδάκια στο Δημοτικό τρόμαζαν, τον έβλεπαν σαν τέρας. Οι φίλοι μου, πάντως, τον αγαπούσαν. Τον είχαν σαν δεύτερο πατέρα και αυτός τους έβλεπε σαν παιδιά του. Τους έπαιρνε δώρα, φαγητά. Ήταν μπαμπάς όλων: Από μάγκες, φλώρους και πρεζάκια ως τατουατζήδες και ράπερ, δουλευταράδες και τεμπέληδες».
Καθώς η κουβέντα μας έφτανε προς το τέλος της, πήρα μια ανάσα και πέρασα στην πιο δύσκολη ερώτηση: Πώς έμαθε τα νέα της 22 Απριλίου 2011, της μέρα, δηλαδή, που ο Λεκτικός άφηνε την τελευταία του πνοή πάνω στην καρέκλα του στο Barcode Tattoo; Με τρομερή ψυχραιμία μου απαντά: «Το έμαθα την ίδια μέρα. Είχα πάει για διακοπές στη γιαγιά μου και είχα να τον δω μια εβδομάδα. Εκείνο το πρωί με πήρε η θεία μου τηλέφωνο, για να μου πει ότι θα περάσει για να πάμε μια βόλτα με τη μάνα μου. Περίμενα να είναι μαζί και ο μπαμπάς, αυτός μας πήγαινε συνήθως βόλτα. Προτού κλείσουμε, ρώτησα που είναι ο μπαμπάς. Τι να μου πει και η θεία; Μου απάντησε πως έρχονται. Έφτασαν μαζί με κάποια οικογενειακά πρόσωπα και φίλους του μπαμπά και μας είπαν τα νέα: Σε μένα, την αδερφή μου και τη γιαγιά. Πολύ ήρεμα. Το έκαναν με τον καλύτερο τρόπο που μπορούσαν. Ήμουν ψυχρός. Όταν ακούς κάτι τέτοιο, δεν το καταλαβαίνεις κατευθείαν. Η πρώτη σκέψη που έκανα ήταν πως δεν θα τον δω ποτέ ξανά, γάμησέ τα. Έμειναν πολλές ερωτήσεις αναπάντητες. Ένιωθα ένα κενό. Ήταν η πρώτη φορά που έχανα κάποιο κοντινό μου πρόσωπο».
«Το μαγαζί άνοιξε μόλις μια εβδομάδα μετά τον θάνατο του μπαμπά, όμως υπήρχαν αρκετοί μούλοι εδώ μέσα που κοίταξαν να φάνε λεφτά. Υπήρξαν και πολλοί καλοί, όπως για παράδειγμα ο Zeraw που μετά έκανε τους Vegas, ή ο Sake που έχει εξελιχθεί πολύ στο tattoo. Τους έβλεπε ο πατέρας μου και χαιρόταν. Τέτοιος άνθρωπος ήταν», θυμάται. Κάπου εκεί ξεκίνησε να φτάνει κόσμος στο μαγαζί και έτσι σιγά-σιγά αποχαιρέτησα τον Rack και τον Jay Nut$, έναν από τους πιο κοντινούς φίλους του Λεκτικού.
Πέραν της καλλιτεχνικής του πορείας, ο Λεκτικός ήταν μπροστά σε διάφορους τομείς. Για παράδειγμα, πριν από την ύπαρξη του YouTube είχε φτιάξει το Lektikos TV, ένα σύγχρονο -για την εποχή του- site στο οποίο ανέβαζε τα βίντεο κλιπ του BCC Crew. Ένας από τους ράπερ που ανδρώθηκαν δίπλα του ήταν ο Phyrosun, που πλέον μετράει 20 χρόνια στον χώρο και μαζί με τον προαναφερθέντα Zeraw αποτελούσαν τους Tang Ram. Τον είχα συναντήσει πριν από κάποιες εβδομάδες σε ένα ανοιχτό γήπεδο μπάσκετ για μια συνέντευξη και μου μίλησε με τεράστιο σεβασμό για τον Λεκτικό.
«Είχε φτάσει στα αυτιά του Λεκτικού η πληροφορία πως ψάχναμε -με τους Tang Ram- για εταιρεία. Συγκεκριμένα, του είχαν μιλήσει ο Frozen από το Hip-Hop.gr και το κολλητάρι του, ο Jay Nut$. Μόλις είχαμε βγάλει το Κούνα το. Το άκουσε και είπε, “Τους θέλω τώρα”. Πολλοί μπορεί να φοβούνταν να πάνε και να του μιλήσουν, αλλά εγώ στον Μαρνέζο είδα έναν γίγαντα με καρδιά μικρού παιδιού. Είχε τόση όρεξη, ήθελε τόσο πολύ να έχει κόσμο δίπλα του, να κάνει πράγματα, να δημιουργεί. Μας έβαζε να κάνουμε κλιπ – που εμείς τότε δεν ξέραμε καν τι είναι το κλιπ. Μας έβαλε στη νοοτροπία να οπτικοποιούμε τα κομμάτια, σε μια εποχή που αν δεν είχες εταιρεία, ούτε στούντιο δεν μπορούσες να μπεις», μου είπε ο Phyro με τρομερό ενθουσιασμό και αγάπη για τον μέντορά του. «Μας έλεγε, “Έχω το στούντιο, πηγαίνετε να γράψετε, κάντε κλιπ”. Έχωνε λεφτά σε εμάς και δεν μας εκμεταλλεύτηκε ποτέ. Ίσα-ίσα, που για τα δεδομένα της εποχής, βγάζαμε και κάποια χρήματα».
Αυτό που μου έκανε τρομερή εντύπωση είναι πως δεν χρειάστηκε να κάνω ερωτήσεις, ο Phyrosun έδειχνε ότι ήθελε καιρό να μιλήσει δημόσια για τον Λεκτικό: «Ήταν μεγάλο σχολείο. Όσα ακούγονται γι’ αυτόν δεν είναι μύθοι, έχει τεράστιο βιογραφικό στον δρόμο. Μας σταματούσαν μπάτσοι και μας έλεγαν: “Εσείς δεν είσαστε παιδιά του Μαρνέζου; Φύγετε” . Σε περίεργες φάσεις, τον έπαιρναν φίλοι τηλέφωνο, για να καθαρίσει. Δεν ήταν άγιος -κανείς μας δεν είναι-, γι’ αυτό λέμε πως ήταν αληθινός OG. Τον έχω δει να βάζει κάτω, χεράτα, δύο και τρεις μπράβους και να μένουν 200 άτομα με το στόμα ανοιχτό. Είναι από τους πιο αληθινούς που έχω γνωρίσει και ξέρω πολλούς εξίσου αληθινούς που τον σέβονται. Έχει βοηθήσει πολλά παιδιά να κόψουν από τα ναρκωτικά, έχει βοηθήσει αθλητές, DJs, ράπερ, tattoo artists, όλοι γνωρίζουν ποιος ήταν». Πάλι, η στιγμή της δύσκολης ερώτησης: «Ήμουν στο σπίτι, χτυπάει το τηλέφωνο και μου το λένε. Έμεινα μαλάκας. Ξενέρωσα. Το μόνο θετικό είναι πως ο γιος του έπεσε κάτω από τη μηλιά, βλέπω εξέλιξη και κάποια στιγμή θα γούσταρα να κάνω κάτι μαζί του».
VICE Video: Η Βιομηχανία της Ραπ στην Ελλάδα – Rack
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο FacebookΛίγες μέρες αργότερα μιλούσα με τον Sake. Ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του χώρου των tattoo, για τον οποίο είχα ακούσει πολύ καλά λόγια. «Αν δεν υπήρχε ο Λεκτικός, εγώ δεν θα ήμουν αυτός που είμαι σήμερα. Θα έκανα άλλη δουλειά». Αυτό ήταν το πρώτο που μου είπε ο Γιάννης Καραμπέτσος στην τηλεφωνική κουβέντα που κάναμε. «Ήταν λίγο πριν από το 2000 και εγώ έψαχνα δουλειά, με σκοπό να μαζέψω λεφτά, για να πάω διακοπές. Είχα πάει σε ένα φεστιβάλ τατουάζ και τότε δούλευε ο Τάκι Τσαν στο Barcode. Του είπα πως ήθελα να δουλέψω, αλλά δεν εννοούσα σε αυτόν τον τομέα, ίσως σε κάποιο μαγαζί με ρούχα, να κάνω μεροκάματο. Ο Τάκης το μετέφερε στον Ανδρέα, ο οποίος δεν ξέρω αν με γνώριζε από τα γκραφίτι, αλλά με έβαλε με τη μία μέσα στο booth, για να δουλέψω μαζί τους. Είχα πάει για παρέα με έναν φίλο που ήθελε να κάνει τατουάζ και βρέθηκα να ζωγραφίζω σχέδια και να τα χτυπάνε στον κόσμο».
«Ως φιγούρα ήταν πολύ επιβλητικός, όμως ο τρόπος που συμπεριφερόταν σε μένα ήταν πολύ καλός. Πάντα μας πίεζε να βγάλουμε τον καλύτερό μας εαυτό και ήταν πολύ ενθουσιώδης. Όσον αφορά τον τομέα των tattoo, θεωρώ πως ήταν αυτός που άνοιξε την πόρτα, ώστε να θεωρηθεί λιγότερο περιθωριακό από τον μέσο άνθρωπο. Το πελατολόγιό του είχε μεγάλη γκάμα, από underground άτομα μέχρι διάσημους. Έκανε πολύ καλό στον χώρο. Για παράδειγμα, εγώ έμαθα πολλά για το πώς προωθείται η δουλειά και πώς προσεγγίζουμε σωστά τους πελάτες». Λίγο προτού κλείσουμε το τηλέφωνο, του ζήτησα να μοιραστεί μαζί μου μια ανάμνηση με τον Λεκτικό: «Έχω πολλές, αλλά θέλω να τις κρατήσω για μένα. Ωστόσο, θα σου πω κάτι που ίσως σου φανεί αστείο. Όταν κλείναμε και καθαρίζαμε το στούντιο, ο Ανδρέας πήγαινε πάντα στα πιο δύσκολα σημεία και έλεγχε να δει αν είναι καθαρά. Αυτό με επηρέασε και με έμαθε να είμαι τελειομανής στη δουλειά, αλλά και στη ζωή μου».
«Έμαθα πως έφυγε από την τηλεόραση και δεν το πίστευα. Δεν το πίστευα, επειδή θεωρούσα πως αυτός ο άνθρωπος μπορούσε να αλλάξει πάρα πολλά στον χώρο του tattoo στην Ελλάδα. Αυτό που με εντυπωσίασε και με συγκίνησε, ήταν πως στην κηδεία του είχε μαζευτεί πάρα πολύς κόσμος, από διάφορες φάσεις». Αφού χαιρετηθήκαμε, ο Sake συμπλήρωσε: «Προσωπικά, θα ήθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε αυτόν τον άνθρωπο και στην οικογένειά του, επειδή χωρίς αυτόν δεν θα είχα φτάσει εδώ που είμαι σήμερα».
Ο Ανδρέας Μαρνέζος κηδεύτηκε στο κοιμητήριο Ζωγράφου. Λίγες μέρες νωρίτερα, είχε πραγματοποιήσει μια εξόρμηση στο Άγιο Όρος, όπου, σύμφωνα με δηλώσεις του φίλου του, Άλκη Αϊβάζη, είχε βρει ψυχική ηρεμία. Τα πραγματικά αίτια του θανάτου του δεν έχουν γίνει γνωστά, αλλά αυτό λίγη σημασία έχει. Ο Λεκτικός έφυγε στα 41 του έχοντας ζήσει, όπως λέει και ο Phyrosun, «15 ζωές σε μία». Ευτυχώς, ο γιος του, Rack, αλλά και μια ολόκληρη γενιά από καλλιτέχνες έμειναν πίσω, για να συνεχίσουν το έργο του.
Ακολουθήστε τον Αντώνη Κωνσταντάρα στο instagram.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Δέκα Ερωτήσεις που Πάντα Ήθελες να Κάνεις σε Ένα Μοντέλο Χεριών
Μερικοί Άνθρωποι Ζουν Ξανά τα Ψυχεδελικά τους Τριπ Πολλά Χρόνια Αργότερα
Η Ελένη Δολοφονήθηκε Επειδή Είπε «Όχι»
