«Αυτά τα γδαρσίματα είναι σαν τα βλέμματα των θεατών. Αυτοί οι οποίοι, πριν από σένα, έχουν δει την ταινία. Η ταινία είναι ένα ζωντανό υλικό». Ο Ρένος Χαραλαμπίδης κρατάει στα χέρια του ένα ρολό φιλμ. Τριανταπέντε χιλιοστών. Με τις μικρές τρύπες στις δύο πλευρές. Το ξεδιπλώνει, το υψώνει στο φως για να δει τη σκηνή που είναι αποτυπωμένη. Κάθεται στα καθίσματα του κινηματογράφου «Βακούρα» της Θεσσαλονίκης, λίγα λεπτά πριν την έναρξη μίας ιστορικής προβολής. Τα Φτηνά Τσιγάρα, που έγραψε, σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε ο ίδιος, σε φιλμ 35mm. Όπως ακριβώς γυρίστηκαν. Η μπομπίνα «κουμπώνει» σε μία Zeiss Ernemonn X, με φακό Zenith X 400 OH.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Ήμασταν ο τελευταίοι που σταματήσαμε να προβάλλουμε φιλμ. Το 2014. Ήταν μία άλλη εποχή, που έχει μια γοητεία. Είναι πιο αθώα, πιο απλή. Ο κόσμος ζητάει το αναλογικό». Η Ιωάννα Ράππου εξηγεί γιατί στον κινηματογράφο «Βακούρα» αποφάσισαν να επαναφέρουν, μία φορά την εβδομάδα, τις προβολές με φιλμ. «Το ψηφιακό είναι ψυχρό, κουράζει», λέει και μας ενημερώνει πως πλέον μεγάλες παραγωγές γυρίζονται πάλι και σε αναλογικό φιλμ. Έτσι αποφάσισαν να ξεκινήσουν με τα Φτηνά Τσιγάρα, την ταινία του Ρένου Χαραλαμπίδη. Είναι αυτή που σηματοδοτεί το τέλος μίας εποχής. Εκείνης που σταμάτησε όταν βγήκαν οι μπομπίνες από τα μικρά δωματιάκια προβολών των κινηματογράφων και τη θέση τους πήραν τα DVD και τα ψηφιακά αρχεία.
Ήταν εκείνα τα χρόνια που στις μεγάλες αίθουσες κυριαρχούσε το «τι κάνεις ρε χασάπη», όταν το κοινό απευθυνόταν στον χειριστή της μηχανής προβολής. Αναγκαζόταν να κόψει το φιλμ λόγω βλάβης και να το ενώσει αφαιρώντας σκηνές. Ήταν εκείνος ο ήχος που συνδεόταν με τη δέσμη φωτός που κατέληγε στη μεγάλη οθόνη. Όταν παιδιά βλέπαμε στις πίσω πλευρές των κινηματογράφων κομμένα κομμάτια με σκηνές ταινιών. Εκείνα τα φιλμ από καουμπόικα, περιπέτειες και πορνό.
Είχε γίνει γνωστό στη Θεσσαλονίκη ότι η προβολή στο «Βακούρα» ήταν sold out, λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωσή της. «Είναι ιεροτελεστία», απαντά ένας 28χρονος, ο Χάρης, όταν τον ρωτάμε. Έχει δει πολλές φορές τα Φτηνά Τσιγάρα, όμως επιμένει πως με φιλμ «θα είναι αλλιώς». Και δεν έχει άδικο. Ο Ρένος Χαραλαμπίδης, μιλώντας στο VICE, δείχνει πόσο αγαπάει την ταινία, αλλά ειδικά το φιλμ. «Έχει μια ζεστασιά μοναδική και μία ατέλεια. Είναι ανθρώπινο επειδή είναι ατελές. Βλέπεις στη μεγάλη προβολή, κόκκους, γδαρσίματα από τις συνεχείς προβολές», μεταφέρει. Μιλώντας λίγα λεπτά αργότερα στο κοινό που κατέκλυσε τον κινηματογράφο, στήριξε όλες τις σκέψεις του γι’ αυτό το ανθρώπινο στον Σαίξπηρ. «Έλεγε ότι είμαστε φτιαγμένοι από το υλικό των ονείρων. Αν ζούσε τώρα θα έλεγε ότι αυτό είναι το υλικό», είπε και άνοιξε το ρολό με το φιλμ των 35mm. «Κάποτε τις ταινίες τις πιάναμε. Τώρα όχι».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ρωτάει το κοινό αν γνωρίζει τι είναι αυτό που άπλωνε με τα χέρια του. Πολλοί γνώριζαν, αρκετοί όμως δεν είχαν ιδέα τι είναι φιλμ. «Είναι χαιρετίσματα από τον 20ό αιώνα» απαντάει. Μιλάει για το φιλμ και τη ζεστασιά του και είναι φανερό ότι το λατρεύει. «Η μαγεία είναι τα λάθη της. Τα προβλήματα στην εικόνα και στον ήχο. Οι πληγές του φιλμ. Θα ακούσετε τον ήχο του προηγούμενου αιώνα».
Στο μικρό δωματιάκι όπου είναι στημένη από τη μία πλευρά η αναλογική μηχανή και από την άλλη η ψηφιακή ο Γιώργος Αλμπανόπουλος που έχει επιφορτιστεί με το τεχνικό σκέλος δείχνει αγχωμένος. «Είχα βάλει μπομπίνα στα τελειώματά της», ενημερώνει. «Γνώρισα τον κινηματογράφο στο ψηφιακό του κομμάτι. Όλα τώρα γίνονται με κωδικούς, παλιά ήταν πιο δύσκολα». Είναι χειριστής μηχανής προβολής και η απόφαση να χρησιμοποιηθούν μπομπίνες του έχει αλλάξει τα δεδομένα. Δίπλα του στέκεται ο έμπειρος Κυριάκος Μπουτσούκης, έχοντας χρόνια στην πλάτη του στο Φεστιβάλ κινηματογράφου. «Άλλη εποχή. Κι άλλοι τη νοσταλγούν όχι μόνον εγώ. Ήταν πιο αθώα, καλύτερη», υποστηρίζει. Αλλά και πιο ακριβή. «Τώρα με 100 ευρώ κάνεις τη δουλειά σου, παλιά ήθελες 3.000 ευρώ για μία κόπια ταινίας». Την ώρα που η μία μετά την άλλη οι θέσεις στον κινηματογράφο γεμίζουν, ρυθμίζονται οι τελευταίες λεπτομέρειες. «Η ψηφιακή αρτιότητα δεν έχει καμία φθορά, δεν μιλάει με τον χρόνο. Το φιλμ μιλάει με τον χρόνο», αναφέρει από την πλευρά του ο Ρένος Χαραλαμπίδης που έχει μπει στο δωματιάκι να δει τη διαδικασία. «Είναι πιο καθώς πρέπει, πιο ψυχρή, πιο εύκολη η σημερινή εποχή. Αυτή είναι η λέξη που μ’ ενοχλεί. Εύκολη. Εμείς τότε στα 35mm, για να καταφέρουμε να έχουμε ένα αποτέλεσμα μας έβγαινε η ψυχή. Τι κόπος!», τονίζει.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Διευκρινίζει ότι δεν θέλει την επιστροφή στην παλιά εποχή, όμως επιμένει ότι στα νέα μέσα πρέπει να τοποθετηθεί η αυτοκυριαρχία της. Και κάνει εικόνα του τα Φτηνά Τσιγάρα που ακούγονται από τη μεγάλη οθόνη του «Βακούρα». «Sold out 23 χρόνια μετά» αναλογίζεται. Είναι η ταινία που σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, αυτή που σήμερα έγινε επιτυχία ως οπερέτα μιούζικαλ στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Είναι η ταινία που πλήγωσε τον ίδιο τον Χαραλαμπίδη. «Η πίκρα μου είναι το ότι η επιτυχία του σήμερα στα Φτηνά Τσιγάρα είναι ένα χαρτονόμισμα από μία εποχή που πέρασε και δεν μετράει πια το χαρτονόμισμα αυτό», εξομολογείται. Το έργο στη Λυρική κατέγραψε 47 sold out. «Εγώ αν τότε έκανα επιτυχία θα έκανα ένα άλλο σινεμά, άλλου είδους κινηματογράφο. Οι παραγωγοί μετά τα Φτηνά Τσιγάρα μού έλεγαν “μη μας κάνεις καμιά ταινία σαν τα Φτηνά Τσιγάρα”. Άρα η αποτυχία του τότε γράφηκε πάρα πολύ βαριά πάνω στην πορεία μου», στενοχωριέται. Δέχεται ότι η σημερινή επιτυχία είναι δικαίωση, όμως συμπληρώνει πως έχει ένα γαμώτο. «Σαν να κέρδισες το λαχείο και έχασες το απόκομμα».
Η κουβέντα όμως πάει στην εποχή και τις αιτίες που ενδεχομένως να συνετέλεσαν στο γεγονός ότι η ταινία δεν είχε εισπρακτική επιτυχία τότε, το 2000. Ήταν το τέλος και του φιλμ. Αλλά δεν γοητεύει μόνον αυτό τους νέους που κατέκλυσαν το «Βακούρα». «Τους γοητεύει η βραδύτητα, το πώς κάποτε γινόταν η γνωριμία με πιο ανθρώπινους ρυθμούς», εξηγεί ο Χαραλαμπίδης που συζήτησε με αρκετούς νέους, οι περισσότεροι φοιτητές. «Το δεύτερο είναι το αίνιγμα. Εκείνη την εποχή ο άλλος άνθρωπος ήταν ένα αίνιγμα. Τώρα γνωρίζεις κάποια, μπαίνεις σε δευτερόλεπτα στο προφίλ της και βλέπεις όλη της τη ζωή. Τότε γνώριζες μία γυναίκα και ήταν ένα αίνιγμα. Το αίνιγμα και η βραδύτητα αυτά είναι τα δύο υλικά που έλκουν τους νέους στην ταινία», αναλύει.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Είναι η εποχή με τα κίτρινα τρόλεϊ, τους τηλεφωνικούς θαλάμους, τότε που πληρώναμε με δραχμές και τα τσιγάρα ήταν φθηνά. «Σέρτικα Λαμίας κάπνιζα», παρεμβαίνει ο σκηνοθέτης–ηθοποιός. Όπως λέει ο Κώστας Τσάκωνας στην ταινία «θα τηλεφωνήσω από το κινητό επειδή είναι glamorous». Συμφωνεί ότι τα Φτηνά Τσιγάρα ήρθαν με την έλευση των μεγάλων πανηγυριών. «Πήγα εγώ να μιλήσω για ένα ρομαντικό περίπατο σε έναν άδειο δρόμο, την εποχή που ο Έλληνας ανέβαινε στα τραπέζια και στα μπαρ, κι έπαιρνε τα διακοποδάνεια».
Η αίθουσα του «Βακούρα» είναι ασφυκτικά γεμάτη και κυριαρχεί η μυρωδιά του φρεσκοψημένου ποπ κορν. Στο δωματιάκι της παλιάς μηχανής προβολής ο Γιώργος πατάει το κουμπί και η μπομπίνα αρχίζει και γυρίζει. «Έχουμε πρόβλημα με τους τίτλους», διαπιστώνει. «Μας αρέσει αυτό μην ανησυχείς», απαντάει ο Χαραλαμπίδης. «Έφυγε», ρωτάει και λαμβάνει θετική απάντηση ότι η δέσμη διασχίζει την τρύπα και καταλήγει στη μεγάλη οθόνη. «Φώτα, παιδιά! Σβήστε τα φώτα».
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
