Tο Καινούργιο Ντοκιμαντέρ για το Χάος του Fyre Festival

Στα χαρτιά -ή στις οθόνες των κινητών, για την ακρίβεια- θα ήταν ένα «καθηλωτικό μουσικό φεστιβάλ στα όρια του αδύνατου». Στο νέο του ντοκιμαντέρ του Netflix, από τον σκηνοθέτη Chris Smith, με τίτλο Fyre -για το χάος στο οποίο εξελίχθηκε το Fyre Festival- βλέπουμε βίντεο του επιχειρηματία στον χώρο της τεχνολογίας και ιδρυτή του Fyre, Billy McFarland, να λέει σε μερικά από τα διασημότερα μοντέλα του κόσμου ότι «πουλάτε ψέμα στον κάθε αποτυχημένο». Αυτό που τελικά συνέβη είναι κάπου στη μέση.

Για εμάς που δεν έχουμε άμεση εμπλοκή με την υπόθεση, το Fyre Festival ήταν μια προσωρινή ανάπαυλα από τις ατελείωτες άσχημες ειδήσεις. Μερικά πλουσιόπαιδα που είχαν πληρώσει μέχρι και 12.000 για μια εμπειρία, της οποίας το μόνο πραγματικό μάρκετινγκ ήταν η Kendall Jenner και η #squad της που ανέβαζαν ένα πορτοκαλί τετράγωνο στο Instagram, όταν έφτασαν εκεί βρήκαν βρεγμένα στρώματα, αντίσκηνα, χάλια φαγητό και κυρίως, καθόλου φεστιβάλ. Αν μισείς τους πλούσιους, θα το ευχαριστηθείς όλο αυτό, μέχρι να καταλάβεις τις επιπτώσεις που είχε η απληστία και οι ψευδαισθήσεις του McFarland στους ντόπιους στις Μπαχάμες.

Τo Fyre Festival ήταν το πρώτο του είδους του που εκμεταλλεύτηκε τη δύναμη των social media -ξεπούλησε σε λιγότερο από δύο μέρες, παρόλο που ήταν ένα τελείως καινούργιο φεστιβάλ και δεν έδινε σημαντικές πληροφορίες για τα πρακτικά του ζητήματα-, αλλά επίσης ήταν το πρώτο του οποίου η πτώση έγινε τόσο viral και δημόσια. Για να παραφράσουμε τη Βίβλο, «Το Instagram δίνει και το Twitter παίρνει». Ή, όπως το θέτει ένας από τους συνεντευξιαζόμενους, «Αυτό το φεστιβάλ το έφτιαξαν παντοδύναμα μοντέλα και ύστερα μια φωτογραφία μιας φέτας τυρί πάνω σε ψωμί για τοστ το διέλυσε». Αλλά, όπως όλα τα πράγματα στη ζωή, αυτό το φιάσκο έκρυβε περισσότερα απ’ ό,τι φαινόταν με την πρώτη ματιά.

Μίλησα με τον σκηνοθέτη Chris Smith για το ντοκιμαντέρ -μια συμπαραγωγή των VICE Studios- τηλεφωνικά από τη Νέα Υόρκη.

VICE: Πώς αποφάσισες να κάνεις αυτό το ντοκιμαντέρ;
Chris Smith: Νομίζω πως, όπως πολλοί που είχαν δει τους τίτλους στις ειδήσεις και έπειτα την έκρηξη στο Twitter, είχα περιέργεια αν υπήρχαν περισσότερα πράγματα κρυμμένα σε αυτήν την ιστορία.

Τι έκανες, λοιπόν, στη συνέχεια;
Σε εκείνη τη φάση (Σεπτ/Οκτ 2017), τελείωνα ένα άλλο φιλμ. Καθίσαμε με μια δημοσιογράφο από το γραφείο του VICE US που κάλυπτε το Fyre εκτεταμένα και κάναμε μια μεγάλη συνέντευξη για όσα ήξερε και από εκεί ξεκινήσαμε να βλέπουμε ποιοι είχαν αναμειχθεί και ποια ήταν η ιστορία. Μας έδωσε επαφές και η επόμενη μεγάλη συνέντευξη ήταν με τον εργολήπτη, τον Marc Weinstein. Τότε συνειδητοποιήσαμε ότι θα γυρίζαμε το ντοκιμαντέρ: κάναμε μια συνέντευξη τρεισήμισι ωρών μαζί του και καταλάβαμε τι έγινε. Δεν ήταν τόσο εμφανές, απ’ όσα είχαν κυκλοφορήσει ως τότε. Από την κάλυψη που υπήρχε, καταλάβαινες μόνο ότι υπήρχε μια πολύ πιο ενδιαφέρουσα ιστορία να ειπωθεί.

Είδες το φιάσκο του Fyre να ξετυλίγεται στο Twitter, όπως οι υπόλοιποι. Δεν ξέρω αν το βρήκες αστείο, αλλά εμείς πεθάναμε στο γέλιο. Ακόμη και παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ, παραμένει αστείο. Δεν τους λυπάσαι -ή τουλάχιστον εγώ δεν τους λυπόμουν- όλους αυτούς που πήγαν εκεί, μέχρι που συνειδητοποιείς τι συνέβη στους ντόπιους εργάτες και τους κατοίκους.
Λυπήθηκα τους κατοίκους στις Μπαχάμες. Ήθελα να βάλω ένα ανθρώπινο πρόσωπο στο φεστιβάλ, να μπορεί ο άλλος να ταυτιστεί, ώστε να καταλάβει τι συνέβη. Ποιος μπλέχτηκε σε αυτήν τη φάση, ότι δεν ήταν απλώς ένα μάτσο άνθρωποι που πάρταραν - υπήρχαν επαγγελματίες που προσπαθούσαν να κάνουν τη δουλειά τους όσο καλύτερα μπορούσαν, με απρόβλεπτα εμπόδια να προκύπτουν διαρκώς. Μιας και έκανες λόγο για τους κατοίκους - μια ιδιοκτήτρια εστιατόριου που ξόδεψε 50.000 από τις οικονομίες της, για να αντιμετωπίσει το χάος που άφησε το Fyre, η Mary Ann, είπε: «Θα μου άρεσε πολύ να δω τι θα συνέβαινε, αν πηγαίναμε εμείς σε μια άλλη χώρα και κάναμε όλο αυτό και μετά σηκωνόμασταν να φύγουμε». Θα γινόταν χαμός. Αλλά αυτοί οι άνθρωποι πήγαν στη χώρα τους, φέρθηκαν όπως φέρθηκαν και έφυγαν - και δεν υπήρξαν συνέπειες. Ένιωσε ότι ούτε η κυβέρνηση τους προστάτεψε.

Πιστεύεις πως θα αποκατασταθούν κάποια πράγματα ή ότι θα βγει κάτι καλό από το ντοκιμαντέρ για τους κατοίκους και όσους ντόπιους δούλεψαν για το φεστιβάλ;
Μιλούσα χθες με τη MaryAnn. Τους τελευταίους μήνες προσπαθούμε να φτιάξουμε έναν λογαριασμό GoFundMe για εκείνη, επειδή το πρώτο ερώτημα μετά από κάθε προβολή του ντοκιμαντέρ είναι, «Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τη MaryAnn;». Η ιστορία της είναι αυτή που ξεχωρίζει για τη θυσία που έκανε και το πώς επηρέασε την ίδια και τη δουλειά της.

Είναι αισχρό να έχουν γίνει όλες αυτές οι μεγάλες αγωγές, όπως ο blogger που πήρε δυόμιση εκατομμύρια αποζημίωση και εκείνη να μην πήρε τίποτα.
Πρέπει να καταλάβεις ότι τα δυόμισι εκατομμύρια αποζημίωση ήταν συμβολική κίνηση - είναι πολύ απίθανο να δει αυτά τα λεφτά. Είναι στη σειρά, μετά τα 27,4 εκατομμύρια που είναι υποχρεωμένος να πληρώσει ο Billy McFarland, απ’ όσο καταλαβαίνω. Αυτός που πρέπει να τα πληρώσει όλα αυτά, λοιπόν, θα είναι στη φυλακή για έξι χρόνια.

Θέλεις να μου πεις τι γνώμη έχεις σχηματίσει για τον McFarland, αφότου έκανες το ντοκιμαντέρ; Προσπάθησες να επικοινωνήσεις μαζί του σε κάποια φάση;
Νομίζω πως είναι περίπλοκος άνθρωπος και νομίζω πως αυτό τον έκανε τόσο ενδιαφέρονται και αινιγματικό τύπο για το ντοκιμαντέρ. Επικοινωνήσαμε μαζί του. Υποτίθεται ότι θα κάναμε δύο γυρίσματα, ήμασταν έτοιμοι, αλλά όλο το πήγαινε πίσω και στο τέλος ήθελε να πληρωθεί. Νιώσαμε ότι δεν μπορούσαμε να το κάνουμε: Είχαν υποφέρει τόσοι άνθρωποι με διαφορετικούς τρόπους εξαιτίας αυτού του φεστιβάλ, που φαινόταν άδικο. Τρελό που είχε το θράσος να ζητήσει λεφτά.
Αφού έχεις δει το ντοκιμαντέρ, σου φαίνεται όντως τρελό; Δεν έχεις άδικο. Τι πιστεύεις ότι λέει το ντοκιμαντέρ για την ανθρώπινη συνθήκη και την προθυμία των ανθρώπων απλώς να ακολουθούν το ρεύμα;
Νομίζω πως υπάρχει μια τάση να θέλουμε να πιστέψουμε ότι κάτι είναι αληθινό. Είναι μια προέκταση των social media, όπου συχνά βγάζουμε το καλύτερο πρόσωπό μας. Νομίζω πως η ταινία πραγματικά πιάνει αυτό το δίπολο εντύπωσης-πραγματικότητας σε πολλά επίπεδα. Πλάσαραν ένα πολυτελές φεστιβάλ που ήταν πολύ καλό για να είναι αληθινό - στο τέλος, δεν μπορούσαν να το φέρουν εις πέρας. Έπειτα, έχεις και την εντύπωση που έδινε ο ίδιος ο Billy: Είχε Maserati, ζούσε σε ρετιρέ, πετούσε με ιδιωτικά αεροπλάνα. Πίστευε ότι αν έδειχνες επιτυχημένος, οι άνθρωποι θα πίστευαν ότι είσαι επιτυχημένος. Ισχυριζόταν ότι η εταιρεία του έβγαζε εκατομμύρια δολάρια, ενώ έβγαζε μόλις 660.000. Η διάσταση εντύπωσης και πραγματικότητας δεν ήταν μόνο αυτό που πούλησε ως φεστιβάλ - υπήρχε και στη ζωή του.

VICE Video: «Φυλακισμένη» στην Αθήνα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Σε κάποιο σημείο στο ντοκιμαντέρ, ο Andy King, ένας από τους παραγωγούς του φεστιβάλ, λέει ότι 24 ώρες πριν από το φεστιβάλ, το μόνο που σκεφτόταν ήταν το Woodstock -πώς κανείς δεν μιλάει για τις υπερβολικές δόσεις ναρκωτικών και την έλλειψη φαγητού και τα μποτιλιαρίσματα που κράτησαν δυο μέρες- και πως αν το Woodstock μπόρεσε να τη βγάλει καθαρή από άποψη δημοσιότητας, τότε ίσως να μπορούσε και το Fyre Festival. Προφανώς στο Woodstock υπήρξαν και κάποιοι καλλιτέχνες που έπαιξαν όντως μουσική, κάτι που συνιστά τεράστια διαφορά, αλλά ήταν και τελείως άλλη εποχή. Έχει ενδιαφέρον να αναρωτηθούμε αν το Woodstock θα επιβίωνε από άποψη δημοσιότητας στη σημερινή εποχή με τα social media και τις άμεσες ενημερώσεις.
Όταν οι άνθρωποι βγαίνουν από τις προβολές, έχουν πολύ έντονες απόψεις για όλον αυτόν τον κόσμο και το τι συμβαίνει. Όσον αφορά το Woodstock, είναι πολύ δύσκολο: υπάρχει σίγουρα ένα θέμα - αν οι άνθρωποι είχαν δει τι τραγωδία ήταν να καταφέρεις να φτάσεις στο φεστιβάλ, μπορεί να είχε συνέπειες στην επιτυχία του. Αλλά τότε το επίπεδο ήταν διαφορετικό: Οι άνθρωποι ήταν πρόθυμοι να αντέξουν πολλά περισσότερα, για να ακούσουν από κοντά εκείνη τη μουσική.

Πιστεύεις ότι ζούμε σε έναν κόσμο όπου κανείς δεν νοιάζεται τι συμβαίνει, αρκεί να φαίνεται ωραίο στο Instagram; Προσωπικά νιώθω ότι πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους πήγαν εκεί για να δειχθούν στο Instagram και αν έδειχνε ωραίο, δεν θα τους ένοιαζε τίποτε άλλο.
Νομίζω πως η μνήμη αντικαθίσταται με ό,τι παρουσιάζεται στα social media ή στις φωτογραφίες. Ο Marc Weinstein -αυτό δεν υπάρχει στο ντοκιμαντέρ- είπε ότι έχει δουλέψει και παλιότερα σε φεστιβάλ και έχει δει ανθρώπους να περνάνε φρικτά, αλλά όταν δεις τα social media τους, σίγουρα θα υπάρχει μια φωτογραφία όπου θα περνάνε καταπληκτικά. Έναν χρόνο αργότερα, κοιτάζουν τη φωτογραφία και σκέφτονται τι ωραία που πέρασαν.

Έκανε κάτι ανάλογο στο Fyre Festival και ο ίδιος, σωστά; Ανέβασε στο Instagram μια φωτογραφία του από ειδυλλιακές στιγμές στην παραλία υποτίθεται, ενώ στην πραγματικότητα ήταν τρελαμένος από το άγχος προσπαθώντας να βρει κατάλυμα -που δεν υπήρχε- για 1.000 ανθρώπους.
Ναι! Ήταν από τις αγαπημένες μου συνεντεύξεις, επειδή μπόρεσε και το σκέφτηκε ξανά και είδε πως όλοι ήταν ένοχοι γι’ αυτό- προτείνω να διαβάσετε την ανάρτησή του στο medium σχετικά. Όλοι το κάνουμε αυτό, εκεί είναι το θέμα. Ίσως όχι τόσο ακραία, αλλά ως μια αντανάκλαση του που είμαστε. Αν και πρέπει να πω ότι νιώθω πως ξεκινάει να υπάρχει αντίδραση: την Πρωτοχρονιά, είδα πολλούς ανθρώπους να ποστάρουν πράγματα όπως «πήγα για ύπνο πριν από τα μεσάνυχτα». Υπήρξε μια τάση τα social media να αντανακλούν περισσότερο την πραγματικότητά. Αλλά ίσως αυτό να είναι απλώς το cool τώρα, δεν ξέρω.

Τι πιστεύεις ότι λέει για την κοινωνία μας το ότι υπάρχουν τόσες ιστορίες για απατεώνες αυτήν τη στιγμή;
Είναι πιο ενδιαφέρον από το να λες μια ιστορία για κάποιον που ξυπνάει την ίδια ώρα κάθε μέρα και πηγαίνει στη δουλειά! Ο Billy ήταν αινιγματική προσωπικότητα. Του δίνω εύσημα για ένα πράγμα, για το ότι προσπαθούσε να προσφέρει μια εμπειρία διαφορετική από οτιδήποτε άλλο. Νομίζω ότι το Fyre έδειξε ότι οι άνθρωποι αναζητούν κάτι διαφορετικό, αναζητούν τέτοιες εμπειρίες… ο κόσμος που δημιούργησε και η διαδρομή και η περιπέτεια όλων αυτών των ανθρώπων, ήταν κάτι. Ήταν εγκληματικό, αλλά για μένα ήταν πιο σύνθετο απ’ ό,τι μπορούσα να φανταστώ από την περιγραφή στις ειδήσεις – τύπου, «ένα μάτσο πλουσιόπαιδο πήγαν σε ένα νησί και παγιδεύτηκαν».

Άρα πιστεύεις ότι δεν ήταν απάτη και ότι ο McFarland ήθελε όντως να πραγματοποιήσει το Fyre Festival;
Ναι, σίγουρα. Σκέψου το - δεν υπάρχει περίπτωση απάτης όπου πηγαίνεις ανθρώπους σε ένα νησί και δεν υπάρχει τίποτα εκεί! Δεν θα λειτουργούσε ποτέ. Το θέμα είναι ότι ο Billy ήθελε όσο τίποτα, κατά τη γνώμη μου, να είναι στο επίκεντρο της προσοχής και νομίζω ότι το να κάνει αυτό το φεστιβάλ με κάποια διάσημα μοντέλα και κάποιους influencers, αυτό νομίζω ότι ήταν που αναζητούσε. Να μπορεί να συνεχίσει αυτόν τον τρόπο ζωής και να είναι στο κέντρο του κόσμου. Πιστεύεις ότι θα επιστρέψει και θα ζει ανάλογα;
Δεν έχω αμφιβολία ότι ο Billy θα μπορούσε να γίνει πολύ επιτυχημένος. Έχει προσήλωση, είναι αποφασισμένος, πολύ έξυπνος και νομίζω ότι μάλλον έμαθε πολλά. Το «FYRE: The Greatest Party That Never Happened» προβάλλεται στο Netflix στις 18 Ιανουαρίου.

Tο άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Περισσότερα από το VICE

Μια Δοκιμή από τις Μερίδες Εκστρατείας Αυτών των Στρατιωτών Δεν θα σας Πείσει

Οι Διαπραγματευτές της Αστυνομίας Δεν Λένε Ψέματα και Δεν Δίνουν Υποσχέσεις

Φωτογραφίες από Ένα Μεσαιωνικό Φεστιβάλ «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια»