Όταν τελειώνω τις ερωτήσεις σε κάθε συνέντευξη, ρωτώ τον άνθρωπο που έχω “απέναντί” μου, εάν υπάρχει κάτι που θέλει να επικοινωνήσει, οτιδήποτε τον έχει ενοχλήσει και θέλει να το πει μέσω της συζήτησής μας. Ο νικητής του φετινού Φεστιβάλ του Τορόντο, Σωτήρης Δονούκος, ένας Έλληνας της διασποράς που κατάφερε να κερδίσει στην κατηγορία “Διεθνής Ταινία Μικρού Μήκους” με το “A Single Body”, μου ζήτησε να γράψει κάτι για τους συνεργάτες του. Ψέμματα δεν θα πω, πολλές φορές με κουράζει όλο αυτό το κατεβατό ονομάτων, μου κάνει σαν ένα “να βγούμε από την υποχρέωση”. Αλλά όταν το διάβασα, θεώρησα πως πρέπει να διαβαστεί:
Videos by VICE
“Η καρδιά της δημιουργικής ομάδας ήταν Έλληνες. Ο editor (Άγγελος Αγγελίδης), ο κινηματογραφιστής (Λεωνίδας Αρβανίτης) και τα παιδιά στον ήχο (Άλεξ Σιδηρόπουλος και Άρης Λουζιώτης), ήταν όλοι Έλληνες. Μάλιστα, ολοκλήρωσα τα τεχνικά μέρη στο Milk Audio, στην Αθήνα. Χωρίς την υποστήριξη αυτής της ομάδας, δεν θα είχε γίνει. Δυστυχώς, δύο από τους executive producers του φιλμ, βρήκαν έναν τρόπο να κρατήσουν το 50% των δικαιωμάτων και να πάρουν ένα μεγάλο κομμάτι του μπάτζετ, χωρίς να έχουν δουλέψει στην ταινία. Έτσι, παρόλο που είχαμε μεγάλο μπάτζετ, πληρωθήκαμε όλοι με λιγότερα χρήματα. Το φιλμ γυρίστηκε εξαιτίας των ηθοποιών, των ιδιοκτητών του σφαγείου και της βασικής δημιουργικής ομάδας, που ήταν παθιασμένη με τους χαρακτήρες και το σενάριο. Έτσι, για μένα, το φιλμ είναι μια συμπαραγωγή Ελλάδας, Αυστραλίας και Γαλλίας”.
Όχι, δεν έχει να κάνει με εθνική υπερηφάνεια, αλλά μόνο με συλλογική δουλειά. Και πολλή δουλειά. Είναι ένα από τα γνωρίσματα, άλλωστε, του Ελληνοαυστραλού Σωτήρη Δονούκου, που καμαρώνει πως κληρονόμησε από τον πατέρα του. “Μου ζητάνε πολλές συνεντεύξεις τώρα”, μου είπε, στην πρώτη μας συνομιλία, αλλά υπήρξε τυπικός στους χρόνους και το έμφυτο στοιχείο του χιούμορ που διαθέτει, βγήκε σχεδόν αμέσως στην επιφάνεια. Θα το καταλάβεις κι εσύ, διαβάζοντας τη συνέντευξη.
VICE: Φαντάζομαι πως είσαι ενθουσιασμένος για το βραβείο Διεθνούς Ταινίας Μικρού Μήκους που κέρδισες, στο Φεστιβάλ του Τορόντο. Έκανες πρόβες το λόγο σου μπροστά στον καθρέφτη, το βράδυ πριν την απονομή;
Σωτήρης Δονούκος: (γέλια) Όχι, νόμιζα πως είμαι εκεί γιατί θα κέρδιζα υποψηφιότητα για το Φεστιβάλ και μετά μου έδωσε συγχαρητήρια ένας άλλος δημιουργός. Δεν θυμάμαι καν, τι είπα όταν ανέβηκα στη σκηνή. Αλλά ήταν βραβείο για μικρού μήκους ταινία, όποτε και ο λόγος μου ήταν ανάλογου χρόνου.
Τι σε ενέπνευσε για να γυρίσεις το “A Single Body”;
Ήμουν σε ένα λεωφορείο κάποτε και ήταν δύο εργάτες και φίλοι, που ο ένας ολοκλήρωνε τη φράση του άλλου, έτσι όπως μιλούσαν. Ήταν σαν να βλέπω έναν άνθρωπο. Μετά από λίγο, ο ένας κατέβηκε από το λεωφορείο και εκείνος που συνέχισε ήταν μόνος. Η συμπεριφορά του άλλαξε και φαινόταν πλέον λιγότερο ολοκληρωμένος, ευάλωτος, θα τολμούσα να πω. Με έκανε να σκεφτώ τον τρόπο που οι σχέσεις στη ζωή μας επηρεάζουν την εμπειρία μας, αλλά και την αίσθηση του εαυτού μας. Για εμένα, το φιλμ ξεκίνησε από εκείνη τη στιγμή.
Η ιστορία αφορά δύο μετανάστες. Πιστεύεις πως η μετανάστευση είναι στο αίμα σου;
Σίγουρα, αλλά όχι απαραίτητα για να με κάνει να μελετήσω την εμπειρία του μετανάστη. Με ελκύει ο τρόπος που ο κινηματογράφος μπορεί να εξερευνήσει τους δεσμούς ανάμεσα σε πράγματα, που αφορούν είτε μια επίσημη ή είτε μια θεματική σκηνή ή ακόμα και μια αφήγηση. Η ένταση βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ταινίας, αλλά παράλληλα και της ζωής, και αυτό εκφράζεται καλύτερα από τους μετανάστες, που προσπαθούν να εξισορροπήσουν τις προσδοκίες που έχουν για το αύριο με αυτά που άφησαν πίσω στο χθες.
Οι βασικοί ρόλοι του φιλμ σας είναι δύο φίλοι, που δουλεύουν σε ένα κρεοπωλείο στο Παρίσι. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο πυρήνας μιας ανδρικής φιλίας;
Νομίζω πως αυτοί είναι δύο φίλοι, που ο ένας συμπληρώνει τον άλλον και έτσι είναι δυνατοτέροι. Και οι δύο έχουν διακριτούς ρόλους και εξαιτίας αυτού, μια ξεκάθαρη αίσθηση για το που τοποθετούν τους εαυτούς τους στον κόσμο, εξαιτίας αυτής της φιλίας. Δεν είμαι σίγουρος για το τι βρίσκεται στην καρδιά της ανδρικής φιλίας. Αλλά υποθέτω πως είναι ό,τι και οι άλλες φιλίες απαιτούν… Εμπιστοσύνη, αξιοπρέπεια και μια αίσθηση πως οι εμπειρίες μας από τον κόσμο είναι καλύτερες εξαιτίας της φιλίας. Ο Wani και ο David σίγουρα το μοιράζονται αυτό στο φιλμ.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που μίλησες Ελληνικά και με ποιον;
Πριν μια ώρα, με τον εκδότη μου. Είναι ένα καθημερινό κομμάτι της ζωής μου, όπως επίσης να μιλάω Γαλλικά και Αγγλικά.
Είναι καλό ή κακό να έχεις Ελληνικό επίθετο στις ημέρες μας; Μήπως το “μεταφράζουν” κάπως;
Δεν θα αντάλλαζα το όνομά μου και την κληρονομιά μου με τίποτε και όποιος με γνωρίζει, καταλαβαίνει πολύ γρήγορα τους δεσμούς μου με την Ελλάδα. Και υπάρχει πάντα το ενδιαφέρον για αυτά που συμβαίνουν εκεί και τι οργανώνουν ή δημιουργούν οι άνθρωποι εκεί.
Μεγάλωσες σε έναν Ελληνικό -κατά κύριο λόγο- περιβάλλον και πως θα το περιέγραφες ακριβώς;
Μιλούσαμε Ελληνικά στο σπίτι και απολαμβάναμε να το κάνουμε. Έμαθα αγγλικά αργά, οπότε τα Ελληνικά ήταν η πρώτη μου γλώσσα. Φυσικά, φοιτούσα σε ελληνικό σχολείο στα παιδικά μου χρόνια, αλλά μεγαλώνοντας στην Αυστραλία, είτε σου αρέσει, είτε όχι, τα αγγλικά επικρατούν έξω από το σπίτι και τελικά παντού. Ευτυχώς, η μητέρα μου και ο πατέρας μου ήταν αναγνώστες, οπότε το επίπεδο το ελληνικών μου στο σπίτι ήταν υψηλό, αν και ήμουν τεμπέλης μαθητής στο ελληνικό σχολείο.
Παρακολούθησα κι ένα άλλο φιλμ σας, το “Mona Liza”… Έχεις δέκα ημέρες να μιλήσουμε για τις ελληνίδες μαμάδες;
(γέλια) Η καλή μου μαμά, είναι το ακριβώς αντίθετο από το χαρακτήρα της Ειρήνης, στο φιλμ. Ήμουν πραγματικά τυχερός που μεγαλώνοντας, το μόνο πράγμα που μου έλεγαν οι δικοί μου ήταν “να προσέχεις”, όταν έφευγα από το σπίτι. Και πραγματικά δεν προσπαθούσαν να μάθουν πάρα πολλά για την προσωπική μου ζωή. Είχα όλη την ελευθερία και αυτό πήγαζε από το γεγονός πως ήμουν καλός μαθητής. Αλλά και πάλι, 10 ημέρες μοιάζουν λίγος χρόνος…
Μπορες να εντοπίσεις την επιρροή από την ελληνική σου ανατροφή, σε σχέση με άλλους ανθρώπους;
Σίγουρα κληρονόμησα το ταπεραμέντο του πατέρα μου, τις αξίες και την εργατικότητά του. Πολλοί από τους φίλους μου στην Αυστραλία είναι Έλληνες. Έτσι, κατά κάποιο τρόπο, αισθανόμαστε πολύ άνετα μαζί, σαν παρέα. Ίσως να μοιραζόμαστε κάποιες κοινωνικές αξίες για τη φιλία και την οικογένεια, που να το εξηγεί αυτό.
Πώς έγινες συγγραφέας; Υπήρχε κάποιο γεγονός που σε έκανε να ξεκινήσεις να γράφεις μανιωδώς ή ήταν κάτι που ονειρευόσουν από μικρός;
Με κάποιο τρόπο, υπάρχει πάντα εκείνη, η πρώτη στιγμή, που κοιτάζεις μέσα από …………. και συνειδητοποιείς πως “αυτό θέλω να κάνω”. Αλλά και πάλι, σπούδασα και εργάστηκα ως δικηγόρος για μερικά χρόνια επίσης, πριν πάω στη Σχολή Κινηματογράφου και τα αφήσω όλα πίσω. Μετά εκπαιδεύτηκα ως ηθοποιός και δραματουργός, ενώ παράλληλα έκανα και διαφημιστικά.
Η τύχη και το timing. Ο πατέρας μου πέθανε, λίγα χρόνια μετά την αποφοίτησή μου από τη Σχολή Κινηματογράφου, και αυτό με οδήγησε σε μια διαφορετική κατεύθυνση… Έγραφα πολύ! Τα φιλμ είναι ακριβά στην Αυστραλία, επίσης, κάτι που μπαίνει και αυτό στην εξίσωση. Πάντως, τα σενάρια είναι έτοιμα και θα γυρίσουμε το πρώτο μου φιλμ την επόμενη χρονιά. Ο Michael Hanneke ήταν στα 40 του, όταν ξεκίνησε τις ταινίες και υπάρχουν αρκετοί δημιουργοί που κάνουν τις πρώτες τους παραγωγές πολύ νωρίς. Κάθε άτομο ακολουθεί το δικό του δρόμο.
Τι να περιμένουμε να δούμε;
Ξεκινάμε στην αρχή της νέας χρονιάς. Έγραψα το σενάριο στο Binger Institute του Άμστερνταμ, μια μεταφορά ενός αυστραλιανού best seller.
