Ο Ηρακλής Δούκας ως Tina Turner. Όλες οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση του ίδιου.
Ο Ηρακλής Δούκας είναι η πιο πολυσχιδής καλλιτεχνική προσωπικότητα στον Βορρά. Υπήρξε ιδιοκτήτης του θρυλικού μπαρ Μπανάλ στην Προξένου Κορομηλά, πιονέρος του drag queen show και βασικός πρωταγωνιστής του ρεύματος της λεγόμενης σεξουαλικής απελευθέρωσης κατά την οργιώδη για τη Θεσσαλονίκη δεκαετία των ’80s. Τα σόου του Ηρακλή Δούκα θεωρούνται έως σήμερα αξεπέραστα. Από το Μπανάλ πέρασαν ο Χατζιδάκις, ο Τσαρούχης, ο Ιόλας, ο Billy Bo, αμέτρητοι ηθοποιοί, alternative φιγούρες και όλη η καλή κοινωνία της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Ταλαντούχος performer, ηθοποιός, σκηνοθέτης και σκηνογράφος, διακοσμητής που έστησε από το μηδέν σπίτια και μαγαζιά, ο πιο avant-garde υποψήφιος δήμαρχος της πόλης, τηλεοπτικός παρουσιαστής, ταξιδευτής ολόκληρου του κόσμου, ακούραστος και αξεπέραστος, ο Ηρακλής Δούκας είναι άνθρωπος με ανεξάντλητο ρεπερτόριο, στον οποίο η ζωή φέρθηκε γενναιόδωρα.
Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece
Videos by VICE
VICE: Τι θέλατε να γίνετε όταν ήσασταν μικρός;
Ηρακλής Δούκας: Ήθελα να ασχοληθώ με το θέατρο. Μικρό παιδί μάζευα όλη τη γειτονιά στον κήπο μας και παρουσίαζα από μαριονέτες έως σόου ολόκληρα. Τους έκανα μέρος των παραστάσεων. Βλέπαμε το Ben-Hur και ήμασταν έτοιμοι να το αναπαραστήσουμε στον κήπο. Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη, στην Αγία Τριάδα, πίσω από το Ρώσικο Μαιευτήριο και κάτω από την ΥΦΑΝΕΤ. Οι γονείς μου ήταν του πανεπιστημίου και φοίτησα στα καλύτερα σχολεία. Θυμάμαι τις βόλτες στον Λευκό Πύργο, στο Κεφίρ στη Διαγώνιο. Είχα έφεση και στα γράμματα και στο παιχνίδι.
Ο Ηρακλής Δούκας
Σε ποιο σχολείο πηγαίνατε;
Αρχικά, με έγραψαν στο 2ο Γυμνάσιο Αρρένων, που ήταν χοιροστάσιο, γιατί είχε πάρα πολλά παιδιά και αλητεία. Έπειτα, γράφτηκα στο θρυλικό Ε΄ Γυμνάσιο, που ήταν το καλύτερο. Ήταν Αρρένων τότε, όχι «μπεν μιξ». Όλοι μας περάσαμε στο πανεπιστήμιο, με πρώτο και καλύτερο τον Στέλιο Θεοδωρόπουλο, βοηθό του χειρουργού Γιακούμπ. Βγήκαν πολλοί ακόμη: ψυχίατροι, μηχανικοί, δικηγόροι, σπουδαίοι αθλητές.
Έπειτα στη Νομική;
Ο θείος Φαίδων, αδερφός του πατέρα μου, είχε γυρίσει από σπουδές στο Μόναχο και άνοιξε αρχιτεκτονικό γραφείο. Συγχρόνως, ήταν διευθυντής στο Τμήμα Διακοσμητών του Ευκλείδη. Έδωσα για Αρχιτεκτονική, όμως τελικά πέρασα στο Οικονομικό της Νομικής με υποτροφία. Το πτυχίο του πανεπιστημίου το χρησιμοποίησα μόνο για τη σύνταξη. Για φαντάσου εμένα πίσω από το γκισέ μιας τράπεζας να κάνω τον ταμία ή τον λογιστή…
Ο Ηρακλής Δούκας
Πώς ήταν στο πανεπιστήμιο;
Εκτός από φοιτητής, ήμουν μέλος και σκηνοθέτης των παραστάσεων του ξακουστού ΦΟΘΚ (Φοιτητικού Ομίλου Θεάτρου – Κινηματογράφου), από το οποίο πέρασαν μεγάλοι ηθοποιοί. Για τα 50 χρόνια του Αριστοτελείου μας ανέθεσαν να ανεβάσουμε μια παράσταση. Ανεβάσαμε τα Καραγκιόζικα του Βασίλη Ρώτα. Πήγα στη Νέα Μάκρη, συνάντησα τον Ρώτα, ήρθε και ο ίδιος στην πρεμιέρα, που έμεινε στην ιστορία. Στο μεταξύ, τελείωσα Διακοσμητική στον Ευκλείδη και τη Δραματική Σχολή του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, με δάσκαλο τον Διονύσιο Καλό. Ήμουν επίσης ιδρυτικό μέλος στο Θεατρικό Εργαστήρι, με τον αξέχαστο Νίκο Ναουμίδη και πολλούς άλλους. Τα πιο καλά μας χρόνια, όμως, ήταν με φόντο τη χούντα.
Δηλαδή;
Στο Θεατρικό Εργαστήρι είχαμε τους κρυφούς απ’ έξω. Με αποκορύφωμα το ’67 που είχαμε πάει με τους συμμαθητές στον Άγιο Νικόλαο και ακούγαμε σ’ ένα πικάπ Θεοδωράκη και μας πιάνουν και μας κλείνουν 15 μέρες στη φυλακή. Με μέσο, όπως όλα γίνονται, γλιτώσαμε τη δίκη.
Ζήσατε και στο εξωτερικό;
Στο Παρίσι έμεινα αρκετούς μήνες. Δεν είχαμε χρήματα, αλλά είχαμε φίλους και συμφοιτητές. Στο Βερολίνο «σπούδασα» τον Μπρεχτ, περνούσα κάθε μέρα στο Ανατολικό για να παρακολουθήσω παραστάσεις στο Berliner Ensemble. Εδώ τον Μπρεχτ τον θέλουν με φτωχό σκηνικό, εκεί ήταν υπερπαραγωγές, πλήρης παρεξήγηση. Είχαμε πολλές ερωτικές ιστορίες εκεί. Στην Ελλάδα επικρατούσε ένα κρυφό καταφυγιακό υφέρπον ερωτικό πάθος και μεγάλο κόμπλεξ, όλα γινόταν κρυφά. Και γυρνώντας από όλη την τρελή και ελεύθερη ζωή –όχι ελευθεριάζουσα–, ήρθα εδώ σε μια μουντή Θεσσαλονίκη, πλέον στη μεταπολίτευση.
Τι είχατε στο μυαλό σας όταν ανοίξατε το Μπανάλ
Ήταν η πρώτη pub που άνοιξε, το 1978˙ ένα χρόνο πριν υπήρχε μόνο ο Δον Κιχώτης. Οι μπάτσοι στις άδειες διάβαζαν τη λέξη pub ως «ρουμπ». Το ανοίξαμε με τον Αχιλλέα Καζαντζίδη, που είχε μια μπουτίκ και την πούλησε κι έτσι μαζέψαμε κάποια χρήματα. Τα πρώτα Χριστούγεννα κάναμε με τη Σοφία Φιλιππίδου και πολλούς άλλους γιορτή. Ο Άκης Γούναρης έπαιζε πιάνο, κάθε Παρασκευή έρχονταν καθηγητές του Ανατόλια κι έκαναν τζαζ συναυλίες, όλη η καλή κοινωνία. Τα πρώτα τρία χρόνια ήμουν εγώ στο παραθυράκι στην πόρτα. Το Μπανάλ ήταν άβατο για πολλούς. Μέσα επικρατούσαν ελευθερία και ερωτική ανεξιθρησκεία, ήταν ο χαρακτήρας μου αυτός. Δεν μπορούσα να απαγορέψω σε κανέναν την είσοδο, αλλά υπήρχε ένας έλεγχος για να μη σοκαριστεί κάποιος. Όταν άρχισα τα σόου και ήμουν τη μία Carmen Miranda, την άλλη Marilyn Monroe, Βλαχοπούλου, Αλίκη Βουγιουκλάκη, δεν ξέρεις πώς θα αντιδράσει ο καθένας.
Ο Ηρακλής Δούκας (δεξιά) ως Κάρμεν Μιράντα.
Προετοιμάζατε τα σόου;
Τα πρώτα χρόνια όχι. Είχα κολλητό τον Τάκη Μπάσιο, τον κομμωτή και μεγάλο make-up artist, ο οποίος με παρακίνησε να ξεκινήσω το drag queen. Ξεκινήσαμε με την Άντζελα Δημητρίου, στην αρχή ήταν play back, όμως αργότερα κείμενα έγραφε ο ηθοποιός Γιώργος Παππάς. Έπειτα, μπήκε στο τιμ η Λίζα Αλεξιάδου, τρομερή πιανίστρια, και ο Ναουμίδης˙ κάναμε φοβερά πράγματα. Σατιρίζαμε τη Νάνα Μούσχουρη, που την κάνουν όλα τα drag show στην Ευρώπη, θυμάμαι είχα μούσι και το έβαψα άσπρο.
Τι άλλο θυμάστε έντονα;
Ήταν Απόκριες και έστησα μια πασαρέλα σε όλο το μαγαζί. Είχε έρθει η φίλη μου η Δήμητρα Γαλάνη με τον Χατζιδάκι. Βγήκα εγώ ως Tina Turner με την τρίχα κάγκελο και το Private Dancer. Ακόμη και σήμερα, όταν συναντώ τη Γαλάνη μου λέει ότι ο Χατζιδάκις έκανε σαν μικρό παιδάκι, γιατί θυμήθηκε τα χρόνια που έζησε στο Σαν Φρανσίσκο – ήταν αντίστοιχου επιπέδου drag show. «Δασκάλα μου» με αποκαλούσε ο Τάκης Ζαχαράτος, που είναι φίλος μου και έχει εξελιχθεί. Ξεκίνησε με μίμηση κι έγινε ο number one showman της Ελλάδας. Όλα κατακτώνται, θέλει δουλειά, επιμονή και ταλέντο. Για τα σόου στο Μπανάλ ράβαμε κοστούμια και φουστάνια. Δεν υπήρχε ίντερνετ, έφαγα τα πόδια μου στις αποθήκες για να βρω δίσκους της Βέμπο ή της Ελίζα Μαρέλλι. Δεν υπήρχαν περούκες ούτε 45 νούμερο γόβες, τρέχαμε και παραγγέλναμε.
Διάσημοι στο Μπανάλ;
Μάνος Χατζιδάκις, Γιάννης Τσαρούχης, Αλέξανδρος Ιόλας, Billy Bo, Ασλάνης. Και μόνο ένα ποτήρι να πιεις μαζί τους, παίρνεις την ευλογία τους. Ξένια Καλογεροπούλου, όλο το Θέατρο Τέχνης, η φίλη μου Άννα Παναγιωτοπούλου, η Κατιάνα Μπαλανίκα. Δεν διανοείσαι τι κόσμος ερχόταν, από Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Ο Ψινάκης ερχόταν στο μαγαζί ως δημοσιογράφος, έγραφε τότε στο περιοδικό Πρόσωπα, που δεν ήταν γκέι έντυπο αλλά περισσότερο lifestyle. Είναι φίλος μου ως σήμερα, πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. Πέρασαν αμέτρητοι, είχα πάλκο.
Πώς ήταν τότε η Προξένου Κορομηλά;
Ένα τίποτα ήταν, μετά το Μπανάλ γέμισε μαγαζιά. Ο κόσμος ανακατεύτηκε με εγκληματικά στοιχεία, ναρκωτικά, τσόλια, ροκαμπίλια που μας έσπασαν και δυο-τρεις φορές το μαγαζί. Είχε ζωντάνια και πολύ έρωτα. Το μαγαζί απέκτησε χαρακτήρα γκέι, αλλά γκέι ελεύθερου, όχι το τωρινό που τους αρέσει να συναγελάζονται σε ένα μέρος. Στο Μπανάλ συνυπήρχαν όλα τα γούστα και τα φύλα. Δεν απαγορευόταν τίποτα και δεν υπήρχε ο σημερινός ρατσισμός, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Υπήρχε φλερτ, συναίσθημα, περιέργεια, πώς είναι αυτού του είδους ο έρωτας.
Ο Ηρακλής Δούκας ως Μέριλιν Μονρό.
Γιατί 20 και πλέον χρόνια από το κλείσιμο του Μπανάλ, το μνημονεύουν όλοι;
Αρχικά, είναι αυτοί που το έχουν συνδέσει με τα καλύτερά τους χρόνια. Τα μαγαζιά δεν ήταν σούπα όπως σήμερα. Υπήρχε ο Θόδωρος στο Berlin, ο Καρδαχάκης στο Flou, εγώ στο Μπανάλ, ο Μπούφης στον Δον Κιχώτη, στο De Facto ο Ναουμίδης τα πρώτα χρόνια, υπήρχαν προσωπικότητες, πήγαινες γι’ αυτούς. Έπειτα, έχει δημιουργηθεί με τα χρόνια μια μυθολογία γύρω από το Μπανάλ. Και λόγω ερωτικών επιλογών κεντρίζεται το ενδιαφέρον. Έρχονται κοριτσάκια και μου λένε: «Κι εγώ ερχόμουν στο Μπανάλ» και τους λέω: «Πότε καλέ, πέντε χρονών;» Πόσες κυρίες της καλής κοινωνίας ήθελαν να δουλέψουν έστω μια βραδιά barwoman, γιατί υπήρχε αυτό το άρωμα του καμπαρέ.
Μετά το Μπανάλ τι κάνατε;
Άνοιξα το θερινό Μαρόκο στην ταράτσα στον Εύοσμο και το Μαρόκο Μπαρόκ στη Γιαννιτσών, μετά το ’92, που επίσης πήγαν πολύ καλά. Κι εκεί συνέχισα τα σόου, σηκωνόταν η πίστα και γινόταν stage. Ταυτόχρονα έστηνα και διακοσμούσα μαγαζιά άλλων.
Ο Ηρακλής Δούκας ως Βούλα Πατουλίδου.
Χρήματα βγάλατε;
Έβγαλα, αλλά καθόμουν στον κώλο μου; Τη μια ήμουν στην Κούβα, τη Μαγιόρκα, τη Βαρκελώνη, όπου εργάστηκα ως τουριστικός πράκτορας, στα Κανάρια Νησιά, τη Φουνσάλ Μαδέρα στην Πορτογαλία. Πήγαινα για διασκέδαση, αλλά ειδικά στους ισπανικούς προορισμούς δούλευα κιόλας ως τουριστικός πράκτορας γραφείων που είχα διακοσμήσει. Αμερική, Μεξικό, Κωνσταντινούπολη, ταξίδεψα παντού.
Πώς προέκυψε η εμπλοκή με την πολιτική;
Πριν από τις δημοτικές εκλογές του 2002, η ομάδα του Μύλου με τον Νίκο Στεφανίδη και τον Λευτέρη Μαρόγλου, τον Μιχάλη Αλεξανδρίδη και άλλους, ήθελαν να με στηρίξουν ως ανεξάρτητο υποψήφιο δήμαρχο. Κάνω τότε με τον Γιώργο Τούλα την περίφημη φωτογράφιση ως Νύμφη του Θερμαϊκού και λύσσαξαν όλα τα Μέσα. Με πήρε τηλέφωνο ο Μπουτάρης, φίλος από παλιά και πελάτης στο Μπανάλ, και με βάζει στο ψηφοδέλτιο του Σαχίνη, υποψηφίου του ΚΚΕ, στο οποίο συμμετείχε κι εκείνος.
Σας θυμάμαι σε μια προεκλογική περίοδο μεταμφιεσμένο σε Άγαλμα της Ελευθερίας.
Ναι, ήταν το 2006. Ήμουν υποψήφιος με την παράταξη της Χρύσας Αράπογλου. Ντύθηκα Άγαλμα της Ελευθερίας και είχα σύνθημα «Free your city», ως απάντηση στην πακτωμένη κατάσταση με Παπαγεωργόπουλο κ.λπ. Ήμουν δεμένος στην Αριστοτέλους σε μια κολόνα και κρατούσα ένα μεγάλο βιβλίο, στο οποίο συνέλεγα υπογραφές. Ήρθαν δύο κλούβες των ΜΑΤ, λες και θα έκαιγα την πόλη. Επανέλαβα το σόου στα εγκαίνια της Έκθεσης κι εκεί ήταν το δράμα. Είχαν κατέβει οπαδοί του ΠΑΟΚ και έκαναν επεισόδια, το μαγαζί που μας φιλοξένησε έγινε γυαλιά-καρφιά, εγώ ήμουν Άγαλμα της Ελευθερίας πάνω στο βάθρο. Μέσα στα δακρυγόνα και τις συμπλοκές με τα ΜΑΤ, νεαροί υπό την επήρεια ουσιών μου τραβούσαν το φουστάνι και έλεγαν «ρε συ, άνθρωπος είναι». Πιάνει και φωτιά η στέγη του Βελλιδείου, έπαθα την πλάκα της ζωής μου. Το 2014 ήμουν ξανά υποψήφιος με τον Μπουτάρη.
Ο Ηρακλής Δούκας στην προεκλογική περίοδο των Δημοτικών Εκλογών 2006.
Πώς σας φαίνεται η πόλη σήμερα;
Είναι το καλύτερο που μπορούσαμε να έχουμε. Έκανε πράγματα ο Μπουτάρης, υπάρχουν πολλές απόψεις, αλλά νομίζω ότι η πόλη πήρε ένα δρόμο να εκσυγχρονιστεί. Στα πολιτιστικά τα πράγματα είναι λίγο θλιβερά, δεν υπάρχουν χρήματα για τον πολιτισμό και τις τέχνες, αυτό είναι το παράπονό μου. Ο Μπουτάρης είναι δραστήριος και πανταχού παρών, αλλά δυστυχώς έχει γύρω του συμβούλους που τον περιορίζουν.
Παρακολουθείτε το γκέι κίνημα σήμερα;
Αναμφίβολα έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Το σύμφωνο συμβίωσης ήταν αίτημα από παλιά. Η Εκκλησία αντέδρασε έντονα, αλλά είναι και πόλεμος συμφερόντων. Όταν το καταναλωτικό κοινό σήμερα είναι πάνω από 20% γκέι, όλοι σκέφτονται και τους γκέι. Είμαστε σε μια καπιταλιστική κοινωνία, που κι αυτό παίζει τον ρόλο του. Υπάρχει πάντως μια ελευθερία και σαφής βελτίωση.
Θα πάτε στο φετινό Gay Pride της Θεσσαλονίκης;
Ο Μπουτάρης ήθελε να με κάνει οργανωτή από την πρώτη χρονιά. Ζήτησα γραφείο και συνεργάτες, γιατί αυτά δεν γίνονται πρόχειρα. Έχω πάει σε πολλά Gay Pride στην Ευρώπη και την Αμερική, όπου είναι πραγματικά γιορτή περηφάνιας. Τώρα, να βάλεις δύο λούγκρες πάνω σ’ ένα φορτηγό και τρία ξεβράκωτα τεκνά, ή δέκα λεσβίες ανάσκελα δήθεν να κάνουν γιόγκα στην Αγία Σοφίας, συγγνώμη αλλά αυτό δεν είναι Gay Pride. Είναι θλιβερό, τονίζει τον επαρχιωτισμό της Θεσσαλονίκης. Πρέπει να φύγει το κιτς και όλο αυτό να στηθεί in art.
Περισσότερα από το VICE
Οι Καμικάζι Ζουν και Βασιλεύουν στην Αθήνα
Άγνοια, Ομοφοβία & Ρατσισμός: Η Κατάντια των Ελλήνων εν Καιρώ Κρίσης
In Photos: Η Μέρα που η Αθήνα Έγινε Τόκιο
