Η Εφηβική Βαρεμάρα στην Αμερική του ‘80

To θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο i-D.

Η εφηβική ανία φαινόταν ελαφρώς διαφορετική στα τέλη του ’70 και τις αρχές του ’80. Να το θέσουμε απλά: κανένας δεν είχε iPhone. Τα παιδιά έκαναν παρέα, έπιναν, κάπνιζαν, κοίταζαν με «καρφωμένο» το βλέμμα. Προφανώς, δεν φοβούνταν τόσο μήπως βαρεθούν, όπως συμβαίνει με τους σημερινούς εφήβους. Δεν είχαν Instagram, μέσω του οποίου να φτάνουν σε αυτούς αστεία memes, ενώ περίμεναν το λεωφορείο. Δεν είχαν Facebook να τους ειδοποιήσει για ένα γεγονός όπου δεν πήγαν ενώ έβλεπαν τηλεόραση. Δεν είχαν χάρτες Google Maps στην τσέπη τους για να τους βοηθήσει να βρουν το πάρτι στο σπίτι του συμμαθητή τους στη Ζώνη 6.

Videos by VICE

Τέλος, η ανία του σημερινού εφήβου περικλείεται καλύτερα από την εικόνα ενός εφήβου, με κατεβασμένο κεφάλι, που κρατάει ένα iPhone και πολεμά την ανία 24 ώρες, 7 μέρες την εβδομάδα. Ωστόσο, τότε, τη δεκαετία του ’80, ήταν πιο κοντά σε αυτό που βλέπουμε στις φωτογραφίες της Sage Sohier. Στη σειρά φωτογραφιών της «Αmericans Seen» που δημιούργησε, τα παιδιά κοιτούν μακριά από τον φακό, ψάχνονται να κάνουν πράγματα, είναι χαμένα στον εσωτερικό τους κόσμο, χαζεύουν, ακουμπάνε σε φράχτες, πίνουν στο δρόμο. Η Sohier, που τότε ήταν στα τέλη της τρίτης δεκαετίας της ζωής της, πήγε σε διάφορες γειτονιές εξοπλισμένη με μια μεσαίου φορμάτ φωτογραφική μηχανή και απαθανάτισε την καθημερινότητα της προ-ψηφιακής Αμερικής. Της τηλεφωνήσαμε για να μάθουμε τις απόψεις της για τη φωτογράφιση της εφηβικής πλήξης, της αθωότητας της εποχής και τις εμπειρίες της από την εξερεύνηση αυτών των ενίοτε σκληροτράχηλων γειτονιών.

i-D: Ποια ήταν η ιδέα πίσω από το Americans Seen;
Sage Sohier: Ήμουν μια νεαρή φωτογράφος, στα τέλη της τρίτης δεκαετίας της ζωής μου και έψαχνα έξω να βρω ανθρώπους να φωτογραφίσω. Όχι ότι είχα κάτι να δείξω ακριβώς, αλλά ευτυχώς, στη διαδικασία του μοντάζ έγινε σαφές ότι υπήρχαν ορισμένα πράγματα που με ενδιέφεραν. Έτσι, παρά το γεγονός ότι φωτογράφιζα όλα αυτά τα ανόμοια πράγματα, καταλήγει να μοιάζει με ένα project που έχει ειρμό και στο ότι είχα ένα συγκεκριμένο όραμα της Αμερικής και των ανθρώπων που βγαίνουν έξω και κάνουν παρέα. Υποθέτω ότι ανακάλυπτα για πρώτη φορά μερικές από αυτές τις γειτονιές στη Μασσαχουσέτη και απλά τις ερωτεύτηκα οπτικά· οι λοφώδεις πόλεις με τα εργοστάσια παραγωγής και τα τριώροφα (ένα μοναδικό τριώροφο κτήριο με διαμερίσματα), πράγματα τα οποία δεν είχαμε στη Βιρτζίνια όπου μεγάλωσα.

Φωτογραφίσατε πολλούς εφήβους σε αυτές τις πόλεις και υπάρχει μια αληθινή αίσθηση ανίας στον τρόπο που τους απαθανατίζετε να συναναστρέφονται μεταξύ τους.
Ναι. Αυτό συνέβαινε στην προ-ψηφιακή εποχή. Δεν υπήρχαν κινητά τηλέφωνα, οπότε τα παιδιά και οι έφηβοι βαριόντουσαν. Λόγω αυτής της ανίας, έβρισκες ανθρώπους που προσπαθούσαν να σκεφτούν πράγματα να κάνουν. Τα παιδιά έπαιζαν και οι έφηβοι έκαναν παρέα πίνοντας ή καπνίζοντας. Δεν βλέπεις κάτι τέτοιο σήμερα. Εννοώ ότι έξω δεν βλέπεις πια ανθρώπους να κινούνται με τον ίδιο τρόπο, γιατί είναι απασχολημένοι με τους υπολογιστές τους ή τα κινητά τους, γεγονός καλό και καλό ταυτοχρόνως. Το βλέπω ως απώλεια, αλλά είναι και ωραίο που τα παιδιά δεν βαριούνται τόσο. Είναι δυσκολότερο να είσαι φωτογράφος σήμερα, γιατί δεν μπορείς απλά να τριγυρίσεις έξω και να βρεις ανθρώπους να κάνουν παρέα με τον ίδιο τρόπο.

Με τις περισσότερες από αυτές τις φωτογραφίες παιδιών και εφήβων, άρχισα να ενδιαφέρομαι από την πλευρά της performance, όπου φαίνεται σαν να παίζουν κάποιο ρόλο. Φαίνεται φυσικό αλλά φαίνεται επίσης σαν να δίνουν παράσταση κατά έναν τρόπο. Νιώθω ότι εκείνα τα ζεστά απογεύματα του καλοκαιριού, όταν τα παιδιά βαριόντουσαν, συνέβαινε αυτό το είδος θεάτρου στους δρόμους που προέκυψε από αυτή την ανία κάτι που ήταν ενδιαφέρον.

Μια φωτογραφία δείχνει μια παρέα εφήβων κοριτσιών που καπνίζουν σε μια βεράντα στη νότια Βοστώνη και κάθε μία είναι χαμένη στον δικό της εσωτερικό κόσμο. Αδιαφορούσαν για εσάς;
Κάθονταν εκεί, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο (πριν να τραβήξω τη φωτογραφία), καπνίζοντας και μιλώντας. Πιθανώς, πέρασα πέντε ή δέκα λεπτά μαζί τους, τραβώντας φωτογραφίες. Συχνά, μετά την τρίτη ή τέταρτη φωτογραφία, άρχιζαν να υιοθετούν την πόζα που είχαν πριν. Μπορεί να τους είπα «δεν χρειάζεται να κοιτάτε στον φακό. Θέλω να σας φωτογραφίσω όπως ακριβώς είστε». Αλλά γενικά, πάντα ζητάω άδεια, γιατί δούλευα με μια φωτογραφική μεσαίου φορμάτ –μια μεγάλη φωτογραφική μηχανή- με φλας. Δεν αιφνιδιάζω ανθρώπους, πάντα ζητάω άδεια.

Ηλικιακά, το να είστε στα τέλη της τρίτης δεκαετίας της ζωής σας, πιστεύετε ότι ήταν ευκολότερο για εσάς να πλησιάσετε αυτά τα κορίτσια και άλλους εφήβους;
Είναι ενδιαφέρον και το έχω σκεφτεί πολύ σαν μεγαλύτερο σε ηλικία άτομο που φωτογραφίζει ανθρώπους. Οι νέοι φαίνονται να είναι μια χαρά μαζί μου και τώρα αλλά νομίζω ότι είναι διαφορετικό. Όταν πλησιάζεις ανθρώπους σήμερα, όλοι είναι τόσο υποψιασμένοι με το Ίντερνετ και το YouTube, ενώ τότε υπήρχε μια αθωότητα. Υπήρχε λιγότερη παράνοια ή φόβος τότε από ότι σήμερα, κυρίως στις ΗΠΑ όπου οι άνθρωποι ανησυχούν μήπως του απαγάγουν τα βυζιά τους. Βλέπω τις φωτογραφίες ως συνεργασία και οι άνθρωποι φαίνονταν ανοιχτή στη συνεργασία μαζί μου. Εάν με ρωτούσαν «για ποιον λόγο;», απαντούσα «είμαι φωτογράφος τέχνης και κάνω ένα πρότζεκτ για ανθρώπους που βγαίνουν έξω και κάνουν παρέα». Ο κόσμος δεν γνώριζε πραγματικά τι σήμαινε αυτό αλλά ήταν ΟΚ.

Σε προσωπικό επίπεδο, νιώθατε ότι μπορούσατε να επικοινωνήσετε με τους εφήβους, ίσως από μια πιο στοχαστική άποψη;
Ναι, φυσικά. Η φωτογραφία είναι τόσο εκείνων όσο και η δική μου. Είναι μια περίεργη συνεργασία, που κατά μία έννοια είναι μια αληθινή εικόνα του εαυτού τους και κατά μία έννοια μια αληθινή εικόνα του εαυτού μου και του πώς αισθάνομαι. Έπειτα, όταν οι φωτογραφίες έρχονται στο φως άλλοι άνθρωποι βλέπουν εντελώς διαφορετικά πράγματα σε αυτές. Εκπλήσσομαι πάντα όταν ένας φίλος κοιτάει μια φωτογραφία και λέει «αυτό με κάνει λυπημένο» και σκέφτομαι «αυτή δεν είναι λυπητερή φωτογραφία». Οι φωτογραφίες είναι σχεδόν σαν μια προβολική επιφάνεια και οι άνθρωποι βλέπουν τις δικές τους εμπειρίες. Αυτό είναι μέρος της δύναμης των φωτογραφιών.

Οι λήψεις χρονολογούνται στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και τις αρχές του ’80. Ποιες είναι οι βασικές αναμνήσεις σας από εκείνη την εποχή και εκείνες τις γειτονιές;
Τότε, μου είχε κάνει εντύπωση η ομορφιά των πραγμάτων που δεν είναι εγγενώς όμορφα· αυτά τα παλιά πλίνθινα εργοστάσια παραγωγής, τα τριώροφα κτήρια, τα άδεια οικόπεδα, οι κορμοί των δέντρων, οι μπασκέτες. Τα είδα ως ένα υπέροχο σκηνικό για να κάνω αυτά τα πορτρέτα. Υπήρχε κάτι υπέροχο στο να περιπλανιέμαι και να ψάχνω για ανθρώπους και είχα το προνόμιο να χάνομαι, κάτι που δεν έχω πλέον. Είναι αστείο γιατί, έστω κι αν μπορώ εύκολα να μην ανοίξω το GPS, φυσικά το ανοίγω. Τότε ήσουν εκεί έξω μόνη σου, χανόσουν και ανακάλυπτες απρόσμενα πράγματα και αυτό ήταν υπέροχο.

Φοβηθήκατε ποτέ, πηγαίνοντας μόνη σας σε μερικές από τις σκληρότερες γειτονιές;
Φοβήθηκα. Μια φορά, έφηβα αγόρια ήρθαν προς το μέρος μου και άρπαξαν την φωτογραφική μηχανή μου. Για κάποιον λόγο, την κρατούσα από τη δεξιά πλευρά και κατάφερα να την συγκρατήσω. Κι έπειτα τους είδε κάποιος, ένας γονικός τύπος, και τους φώναξε. Οπότε ήταν απειλητική κατάσταση αλλά όχι και τόσο. Μετά, με τη φωτογραφία των αγοριών που πίνουν μπύρα, ένιωσαν να απειλούμαι λίγο. Αυτό ήταν ένα project στη νότια Βοστώνη και εδώ ήταν αυτά τα αγόρια που έπιναν. Θυμάμαι ότι σκεφτόμουν «Sage, πραγματικά δεν έπρεπε να το κάνεις. Αυτό δεν είναι έξυπνο». Αλλά δεν μπορούσα να αντισταθώ, επειδή ήταν τόσο ενδιαφέρον. Ήταν λίγο άσεμνο και έπρεπε να το αντιμετωπίσω -τότε ήμουν μια νεαρή γυναίκα- οπότε ένιωθα λίγο άβολα, αλλά ήταν ΟΚ. Κάτι συμβαίνει ότι είσαι μόνη σου εκεί έξω και νιώθεις λίγο χαμένη. Κατά κάποιον τρόπο είναι πιο ενθαρρυντικό στο να ανακαλύπτεις πράγματα. Το πιο ευχάριστο πράγμα όταν είσαι φωτογράφος, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι το προϊόν που φυσικά είναι σημαντικό και το γιατί το κάνεις, αλλά το ότι συναντάς όλους αυτούς τους ενδιαφέροντες, παράξενους ανθρώπους. Είμαι ευγνώμων που η φωτογραφία με δελέασε να βγω από την άνεσή μου και να μπω στις ζωές άλλων ανθρώπων με αυτό τον υπέροχο τρόπο.