Update: This article has been updated to remove photographs by Souvid Datta, who told Time in 2017 that he materially altered photos taken between 2013-2017. As such, the photos do not meet our editorial standards. VICE regrets the error.
Ο φωτορεπόρτερ Souvid Datta, που ζει στη Βρετανία, έμαθε σε μικρή ηλικία για την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Κίνα. Ενώ φοιτούσε σε οικοτροφείο, ο μικρότερος αδερφός ενός καλού φίλου πέθανε από καρκίνο των πνευμόνων σε ηλικία 16 ετών. Η οικογένεια ήταν Κινέζοι και ο γιατρός τους είπε ότι αιωρούμενα σωματίδια, γνωστά ως PM2.5 (που σημαίνει ότι είναι 2,5 μικρόμετρα ή μικρότερα) συνέβαλαν στο θάνατό του. Όταν αυτά τα μικροσκοπικά και συχνά τοξικά σωματίδια εισπνέονται, περνούν μέσω των μεμβρανών των πνευμόνων και μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος – δεν προκαλούν όμως πάντα καρκίνο. Είναι ένα πανταχού παρόν υποπροϊόν της καύσης άνθρακα. Και στην Κίνα, το PM2.5 έχει γίνει κομμάτι της καθημερινότητας.
Videos by VICE
Το μάθημα που πήρε ο Souvid για την ορολογία της ρύπανσης, δεν το ξέχασε ποτέ και χρόνια αργότερα, όταν άρχισε να τεκμηριώνει το πρόβλημα βρέθηκε μπροστά σε έναν άλλα παράξενο όρο, δυστυχώς μοναδικό στην Κίνα: τα χωριά του καρκίνου. Στη συνέχεια, ο Souvid πέρασε μήνες ταξιδεύοντας σε αυτές τις τραγικές περιοχές και επέστρεψε έχοντας αυτές τις φωτογραφίες. Μιλήσαμε μαζί του για τη μόλυνση, τον καρκίνο και την ελπίδα.
Ένα εργοστάσιο χάλυβα του ομίλου Shuogang Group, στην άκρη του Πεκίνου, ρίχνει απόβλητα σε αποξηραμένη λίμνη
VICE: Μπορείς να εξηγήσεις τι είναι ένα «χωριό του καρκίνου»;
Souvid Datta: Τα χωριά του καρκίνου, λόγω του ότι περιβάλλονται από εργοστάσια χημικών ή μονάδες παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα, είναι χωριά με έδαφος και υδάτινους πόρους μολυσμένους, συνήθως με βαριά μέταλλα. Αυτά είναι ολόκληρα χωριά όπου κάθε δεύτερο σπίτι έχει και κάποιον που πεθαίνει από καρκίνο ή κάποιου είδους αναπνευστικό πρόβλημα.
Θλιβερό. Πώς βρήκες αυτά τα μέρη;
Έκανα μεγάλη έρευνα μέσω εργαζομένων σε ΜΚΟ και για μερικά από αυτά βρήκα πληροφορίες σε τοπικά έντυπα, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και χάρτες του Google, αλλά αμέσως μόλις έφθασα το σχέδιο άρχισε να αλλάζει. Πολλοί από τους ανθρώπους και τους εργαζομένους στις ΜΚΟ τα εγκατέλειψαν και συνειδητοποίησα πόσο σπουδαίο ήταν να μιλήσω για αυτό.
Λοιπόν, τι έκανες;
Το Xingtai (στα βορειοανατολικά) χαρακτηρίστηκε ως η πιο μολυσμένη πόλη της Κίνας το 2013 [pdf], οπότε ήταν ένα από τα πρώτα μέρη που πήγα. Δεν είχα fixer ή μεταφραστή. Υπήρχε μόνο ένα κορίτσι στο ξενοδοχείο που μπορούσε να μιλήσει λίγα Αγγλικά και συμφώνησε να με ξεναγήσει τριγύρω. Όταν φθάσαμε στην άκρη της πόλης βρήκαμε αυτό τον τύπο, τον Zhang Wei που ήταν σκυμμένος πάνω από τον τάφο του αδερφού του ο οποίος πέθανε από καρκίνο των πνευμόνων και δηλητηρίαση χρωμίου. Μιλώντας με αυτόν τον άνθρωπο και ακούγοντας την ιστορία του, ένιωσα ότι δικαιώθηκα για τους λόγους που ήμουν εκεί. Αισθάνθηκα ότι είχα κάτι σημαντικό να μοιραστώ με τον κόσμο.
Αρρώσταινες και εσύ από τη μόλυνση;
Μερικές φορές, το καλοκαίρι, είχα αλλεργική ρινίτιδα. Όμως μετά από μερικές μέρες στο Xingtai, έβηχα και έβγαζα περίεργα πράγματα. Εάν κοιτούσα το σάλιο μου είχε καφέ ιζήματα μέσα. Μόνο να φανταστώ μπορώ πώς είναι να ζεις εκεί.
Τι έλεγαν οι ντόπιοι για αυτό; Μιλούσαν ανοιχτά;
Ναι, πολλοί άνθρωποι είναι θυμωμένοι και θέλουν να ειπωθεί η ιστορία τους. Εξεπλάγην με αυτό. Πριν να φύγω, μου είπαν ότι οι ντόπιοι δεν θα μιλούσαν, αλλά μόλις πήγα στις αγροτικές περιοχές όπου αυτά τα προβλήματα είναι ακόμα χειρότερα, ο κόσμος ήταν έξω φρενών. Όλοι γνωρίζουν κάποιον που έχει επηρεαστεί από τη μόλυνση.
Υπήρχαν αρνητικές επιπτώσεις όταν μιλούσαν;
Λοιπόν, ο κόσμος είτε δέχεται εκφοβισμό είτε απλά αποκλείεται, κάτι που είναι χαρακτηριστικό του πώς η κινεζική κυβέρνηση έχει διαχειριστεί το όλο ζήτημα τα τελευταία 15 χρόνια.
Είδες περιστατικά ανθρώπων να φιμώνονται;
Δούλευα με μια γυναίκα που την έλεγαν Wei Dongying, η οποία κάνει εκστρατεία κατά της ρίψης των λυμάτων στο χωριό της τα τελευταία 17 χρόνια. Τηρεί αρχεία με το ποιος έχει καρκίνο, που ζουν και που ρίχνουν τα απόβλητά τους οι εταιρείες. Έχει αποδεικτικά στοιχεία-φωτογραφίες και μπουκάλια με δείγματα νερού που έχουν απίστευτα παράλογα χρώματα. Είναι όλα μπλε ή πράσινα. Έτσι όταν πήγα να την συναντήσω, χάθηκα στο δρόμο. Βρέθηκα σε ένα πυροσβεστικό σταθμό και σκέφτηκα ότι θα με βοηθήσουν. Και στην αρχή το έκαναν, αλλά όταν ανέφερα το όνομα αυτής της γυναίκας φώναξαν ανώτερους αξιωματούχους και μου είπαν ότι είχε πεθάνει. Μου είπαν να φύγω και όταν με έβρισκαν να έρχομαι σε επαφή μαζί της θα είχε μπλεξίματα. Αργότερα, βρήκα το σπίτι της. Ήμουν εκεί πέντε λεπτά όταν έφθασε η αστυνομία και κατάσχεσε τον εξοπλισμό μου.
Ας μιλήσουμε για τις φωτογραφίες. Κάτι που θεωρώ ότι είναι μοναδικό είναι το ότι εστίασες περισσότερο στους ανθρώπους παρά στα μολυσμένα τοπία. Γιατί;
Εστίασα στους ανθρώπους γιατί πιστεύω ότι πολύ λίγοι άνθρωποι, ιδιαιτέρως της ηλικίας μου, ενδιαφέρονται για την μόλυνση. Νομίζω ότι αυτό συμβαίνει επειδή βομβαρδιζόμαστε με εικόνες καταστροφής-μωρά που φορούν μάσκες προστασίας, αιθαλομίχλη απόκοσμη, τέτοια πράγματα-και αυτό μας απομακρύνει από το θέμα. Όταν σκέφτηκα ποιο ήταν το κίνητρό μου για να πάω εκεί, κατάλαβα ότι ήταν η ανθρώπινη εμπειρία που βίωσα με αυτό που συνέβη στον φίλο μου. Έδωσα μεγαλύτερη προσοχή στο πως υποβάλλονται σε θεραπεία οι ασθενείς. Αυτό ήταν το θέμα για μένα.
Πώς αντέδρασε ο κόσμος σε αυτές τις φωτογραφίες;
Νομίζω ότι η βασική αντίδραση είναι ο θυμός, κάτι για το οποίο είμαι πολύ χαρούμενος. Αυτό το συναίσθημα θα έπρεπε να προκαλέσει. Όταν βλέπεις αυτούς τους ανθρώπους έναντι των απίστευτα αφηρημένων, εταιρικών δυνάμεων, που τους απογυμνώνουν από τα βασικά δικαιώματά τους, να πιουν καθαρό νερό, πρέπει να θυμώνεις.
Και ποια ήταν η αντίδραση του φίλου σου που έχασε τον αδερφό του;
Ήταν ενθαρρυντικός. Ζει στο Πεκίνο τώρα και τον επηρέασε βαθιά, αλλά δεν μπορεί να κάνει κάτι για αυτό. Ωστόσο προέρχεται κι από το εύπορο τμήμα της Κίνας όπου οι άνθρωποι ζουν σε ωραία σπίτια με φίλτρα καθαρισμού του αέρα. Δεν έχουν λόγο να ψάξουν και να βρουν τι συμβαίνει στους ανθρώπους σε μικρότερα χωριά. Ήταν ευτυχισμένος που κοινοποίησα αυτές τις πληροφορίες.
