Tο θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.
Στις 11 Αυγούστου του 1987, βγήκα από το ασανσέρ και άρχισα να περπατάω προς το διαμέρισμά μου, στο Key Biscayne. Είδα τρεις άγνωστους άνδρες να περιφέρονται άσκοπα κοντά στην μπροστινή πόρτα. Φορούσαν σκούρα μπλε τζάκετ και καπελάκια του μπέιζμπολ. Τα μάτια τους με διαπέρασαν καθώς πλησίασα.
Videos by VICE
«Πώς σε λένε;», φώναξε ο ένας. Μίλησε σαν κάποιος που είχε απαντήσεις στις ερωτήσεις του. «Είμαι ο Michael Santos».
Συνεννοημένοι, οι τρεις άνδρες τράβηξαν τα περίστροφά τους και με σημάδεψαν στο κεφάλι. «Συλλαμβάνεσαι. Ψηλά τα χέρια. Κοίταξε τον τοίχο». Ένας από τους τύπους, γρήγορα βρέθηκε πίσω μου, μου πέρασε χειροπέδες και μου έκανε σωματική έρευνα.
Ήξερα πως είχε έρθει η ώρα. Ήμουν 23 ετών και, τα τελευταία δύο χρόνια, ήμουν επικεφαλής σε ένα σύστημα διακίνησης κοκαΐνης. Είχα επιλέξει φίλους από το λύκειο στο Seattle. Πέταξαν στο Miami για να πάρουν ποσότητες πολλών που είχα αγοράσει. Με νοικιασμένα αυτοκίνητα, πήγαν την κοκαΐνη πίσω στο Seattle και τη διακίνησαν σε πελάτες με καθοδήγησή μου. Βλακωδώς, είχα παραπλανήσει τον εαυτό μου να πιστέψει ότι εφόσον δεν διαχειριζόμουν ο ίδιος άμεσα την κοκαΐνη, δεν θα με έπιαναν ποτέ.
Έκανα λάθος.
«Ξέρεις, θα σε αφήσουμε να φύγεις και να πας σπίτι εάν συνεργαστείς μαζί μας και μας συστήσεις τον προμηθευτή σου», είπε ένας πράκτορας της DEA (Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών).
Κάθισα σιωπηλός, αγνοώντας τις προσπάθειες των πρακτόρων να με τουμπάρουν. Όχι ότι θεωρούσα τον εαυτό μου σκληρό εγκληματία. Ήμουν απλά ανόητος, ώστε να μην καταλάβουν το μέγεθος των προβλημάτων που αντιμετώπιζα.
«Κατηγορείσαι ότι ηγείσαι μιας συνεχιζόμενης εγκληματικής επιχείρησης».
Δεν είχα ποτέ πριν μπει στη φυλακή. Όταν φύγαμε, οδηγώντας από το παραδεισένιο νησί Key Biscayne προς τα πιο ελεεινά μέρη στην καρδιά του Miami, αναρωτήθηκα τι με περίμενε. Προσπαθώντας να παραμείνω στωικός, περίμενα να δω πώς θα εξελισσόταν η διαδικασία.
«Αντιμετωπίζεις ισόβια κάθειρξη, χωρίς αναστολή. Σκέψου, μπορείς να το διαχειριστείς;».
Η απειλή δεν είχε νόημα για μένα. Όλοι οι εμπλεκόμενοι στην υπόθεσή μου ήταν συναινούντες ενήλικες και κανείς δεν είχε χρησιμοποιήσει όπλα ή βία. Καθώς οι πράκτορες μιλούσαν, κοίταξα έξω από το παράθυρο πείθοντας τον εαυτό μου ότι απλά προσπαθούσαν να με τρομάξουν. Τότε, το μόνο που με ενδιέφερε ήταν να με αφήσουν ελεύθερο. Ο ποινικολόγος που είχα προσλάβει αρκετούς μήνες πριν, με είχε συμβουλεύσει ότι εάν ποτέ με συλλάμβαναν, να μείνω σιωπηλός. Ήλπιζα ότι θα μπορούσε να με βγάλει έξω, αλλά βαθιά μέσα μου γνώριζα ότι είχα μπλέξει άσχημα.
Όπως αποδείχθηκε πήρα πραγματικά κακές αποφάσεις μετά τη σύλληψή μου. Αντί να αναλάβω την ευθύνη μου και να ομολογήσω την ενοχή μου, δοκίμασα την κυβέρνηση, αναγκάζοντας τους εισαγγελείς να με καταδικάσουν μετά από μια δίκη με ενόρκους. Στη διάρκεια της δίκης, ανέβηκα στο βήμα για να υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Ένας αξιωματούχος του δικαστηρίου παρουσίασε τη Βίβλο και μου ζήτησε να ακουμπήσω το χέρι μου σε αυτή. Έπειτα, είπε «Ορκίζεσαι να πεις την αλήθεια, ας σε βοηθήσει ο Θεός». Είπα ψέματα. Ουσιαστικά, ζήτησα από τους ενόρκους να αγνοήσουν τα στοιχεία από τις ορδές των ανθρώπων που κατέθεσαν εναντίον μου. Αντιθέτως, ήθελα να πιστέψουν εμένα και να με απελευθερώσουν. Οι ένορκοι είδαν την κομπίνα μου. Ομόφωνα συμφώνησαν με τον εισαγγελέα να με καταδικάσουν για κάθε κατηγορία.
Με τις αλυσίδες που μου ήταν πια οικείες, επέστρεψα στη φυλακή Pierce County Jail. Οι πύλες άνοιξαν και με κατάπιαν. Αποσύρθηκα στο κελί που μου είχαν δώσει με τις σκέψεις να βαραίνουν πολύ το πνεύμα μου. Η ελάχιστη υποχρεωτική ποινή ήταν δέκα χρόνια. Ωστόσο, συνέπεια της ψευδορκίας μου, δεν υπήρχε περίπτωση ο δικαστής να με τιμωρήσει με την ελάχιστη υποχρεωτική ποινή. Η ζωή χωρίς τη δυνατότητα αναστολής φαινόταν σουρεαλιστική, αλλά προετοιμάστηκα για την πιθανότητα. Όταν συνειδητοποίησα ότι θα μπορούσα να περάσω το υπόλοιπο της ζωής μου στη φυλακή, η σοβαρότητα της δύσκολης θέσης στην οποία βρισκόμουν ξεκαθάρισε.
Ενώ περίμενα τον δικαστή να επιβάλλει την ποινή, προσευχήθηκα. Δεν ήταν προσευχές για να αποφυλακιστώ. Αυτό το τρένο είχε φύγει. Αντ’ αυτού, προσευχήθηκα για δύναμη, για καθοδήγηση ώστε να βγω από το λαβύρινθο που με χώριζε από την ελευθερία. Άρχισα να διαβάζω – κάπως έτσι βρήκα την ιστορία του Σωκράτη, του Ελληνα φιλοσόφου που έζησε πριν από τουλάχιστον 2.500 χρόνια. Είχε καταδικαστεί σε θάνατο και περίμενε στο κελί για την εκτέλεσή του όταν δέχθηκε την επίσκεψη κάποιου που του αποκάλυψε ένα σχέδιο δραπέτευσης. Αφού ήθελα την ελευθερία μου περισσότερο από καθετί, περίμενα και ο Σωκράτης να ήθελε το ίδιο. Σίγουρα θα άρπαζε την ευκαιρία και θα δραπέτευε. Αλλά δεν το έκανε. Όταν τον ρώτησαν γιατί αρνήθηκε την προσφορά να δραπευτεύσει και να γλιτώσει την εκτέλεση, ο Σωκράτης αποκάλυψε τους λόγους του. Αυτή η ιστορία οδήγησε στη μεταμόρφωσή μου μέσα στην φυλακή Pierce County Jail. Σε μια δημοκρατία, είχε το δικαίωμα να εργαστεί για την αλλαγή των νόμων που δεν ήταν σωστοί κατά τη γνώμη του. Δεν είχε το δικαίωμα να παραβιάζει τους νόμους.
Πέρασαν δεκαετίες από εκείνη τη μέρα, αλλά ακόμα μπορώ να αισθανθώ το βάρος εκείνου του βιβλίου στο στέρνο μου καθώς κοιτούσα το τσιμεντένιο ταβάνι του κελιού μου και το γκράφιτι στον τοίχο. Έβαλα και ένωσα τα χέρια μου πίσω από το κεφάλι μου και άρχισα να σχεδιάζω το μέλλον. Παρόλο που δεν ήξερα τι ποινή θα μου επέβαλε ο δικαστής, ήξερα ότι ήθελα να την υπηρετήσω με ανέπαφη την αξιοπρέπειά μου. Χρειαζόμουν να δημιουργήσω ένα σχέδιο προσαρμογής που θα με βοηθούσε να βγω με επιτυχία από εκεί, οποτεδήποτε εξέτια την ποινή μου.
Αλλά τι θα μπορούσα να κάνω;
Εικονογράφηση από Carly Jean Andrews.
Η φυλακή δεν παρείχε κάποια καθοδήγηση. Οι δεσμοφύλακες είπαν στον κόσμο στη φυλακή να μην περιμένουν ότι κάτι θα συμβεί. Άλλοι φυλακισμένοι συμβούλευσαν ότι ο καλύτερος τρόπος να εκτίσεις την ποινή ήταν να ξεχάσεις τον έξω κόσμο και εστιάσεις στην κουλτούρα της φυλακής. Αλλά εγώ προσπάθησα να αποκοπώ από αυτό και να αρχίσω να κάνω σχέδιο για μέλλον. Ανεξαρτήτως της ποινής που μου επέβαλε ο δικαστής, κάποια μέρα περίμενα ότι θα αποφυλακιζόμουν. Πίστεψα ότι θα ερχόταν η στιγμή όταν θα επέστρεφα στην κοινωνία.
Αυτή η ελπίδα οδήγησε σε σκέψεις για το οι πολίτες θα έπρεπε να περιμένουν από έναν άνδρα που πουλούσε κοκαΐνη, εκεί γύρω στα 20. Θα μπορούσε να επιτύχει κάτι που θα επηρέαζε άλλους να τον δουν ως κάτι διαφορετικό από έμπορο κοκαΐνης;
Εκείνες οι σκέψεις οδήγησαν στο σχέδιο μου με τους τρεις άξονες. Εάν επρόκειτο να επικεντρωθώ στο 1) να μορφωθώ, 2) να συνεισφέρω στην κοινωνία και 3) να οικοδομήσω ένα δίκτυο υποστήριξης, οι άλλοι θα με έκριναν διαφορετικά. Αντί να με απορρίψουν λόγω των σοβαρών εγκλημάτων που διέπραξα όταν ήμουν νεαρός, θα μπορούσα να τους επηρεάσω να με αποδεχθούν λόγω της προόδου που είχα κάνει ενώ ήμουν έγκλειστος.
Αυτή η στρατηγική προσαρμογής, με βοήθησε να περάσω τα 26 χρόνια στις ομοσπονδιακές φυλακές κάθε επιπέδου ασφαλείας. Ενώ ήμουν μέσα πήρα το πτυχίο και το μεταπτυχιακό μου. Έπειτα, συνεισέφερα στην κοινωνία εκδίδοντας αρκετά βιβλία για να βοηθήσω άλλους να κατανοήσουν το σύστημα των φυλακών, τους ανθρώπους που βρίσκονται εκεί και τις στρατηγικές αντιμετώπισης της μάχης. Μέσω εκείνων των προσπαθειών, οικοδόμησα ένα τεράστιο σύστημα υποστήριξης και βρήκα τον έρωτα της ζωής μου. Την παντρεύτηκα μέσα στο κελί επισκεπτηρίου των φυλακών.
Ολοκλήρωσα την υποχρέωσή μου στο Γραφείο Φυλακών τον Αύγουστο του 2013. Παρά τις 9.500 μέρες ποινής που εξέτισα, η επιστροφή μου στην κοινωνία πέρασε πολύ πιο ομαλά από ό,τι θα περίμενε κανείς. Στην πραγματικότητα, 17 μέρες αφού εξέτισα την ποινή μου, έγινα επίκουρος καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Κατά τη διάρκεια των πρώτων δυο ετών ελευθερίας, χτίζω καριέρα γύρω από το ταξίδι μου, δουλεύοντας να επιλύσω μία από τις μεγαλύτερες κοινωνικές αδικίες όλων των εποχών· τη δέσμευση του έθνους μας στις μαζικές φυλακίσεις. Είναι ένα άθλιο σύστημα. Θα σας συστήσω κι άλλους που εξέτισαν ποινή φυλάκισης. Αυτά τα άτομα θα περιγράψουν τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν με την επιστροφή τους στην κοινωνία, αφού έχασαν χρόνια στα εργοστάσια αποτυχίας της Αμερικής.
Όπως αποδεικνύεται, όσο περισσότερο εκθέτουμε κάποιον σε «διορθώσεις», τόσα περισσότερα εμπόδια δημιουργούμε για τα άτομα που θέλουν να λειτουργήσουν σε μια κοινωνία ως νομοταγείς, συνεισφέροντες Αμερικανοί.
