To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.
Η πρώτη φορά που δοκίμασα ένα ναρκωτικό, πέραν της κάνναβης, δεν είχε κάτι το εξεζητημένο: δύο κοντόχοντρες γραμμές κακής ποιότητας κοκαΐνης στρωμένες πάνω σε ένα laptop στην εστία του πανεπιστημίου. Ήμουν μεθυσμένος. Πιθανότατα μαστουρωμένος. Θυμάμαι να σκέφτομαι ότι δεν ένιωθα τίποτα και –αν σκεφτεί κανείς πόσο χάλια ποιότητα είχε η κόκα που κυκλοφορούσε στην Αγγλία στα μέσα του 2000– μάλλον πράγματι έτσι ήταν.
Videos by VICE
Σε σχέση με τις περισσότερες ιστορίες «ξεπαρθενέματος» στα ναρκωτικά, η δική μου δεν είναι και πολύ διαφορετική από τις ιστορίες των ατόμων της ηλικίας μου. Αν τη συγκρίνεις με τις ιστορίες των μεγαλύτερων –«Η μάνα μου έφαγε τριπάκι στο Γούντστοκ το ’69», «Ο θείος μου έφαγε το πρώτο του κουμπί στο Spike Island το 1990»-, τότε είναι αντικειμενικά ξενέρωτη.
Ήταν, όμως, τόσο διαφορετικά τα πράγματα για τους ηδονιστές πριν (και μετά) από εμένα; Τι είναι αυτό που παρακινεί τους ανθρώπους να κάνουν βουτιά στον κόσμο της χημείας; Επί μία εβδομάδα ενοχλούσα όποιον ξέρω στην Αγγλία που έχει πάρει ποτέ ναρκωτικά –συν τους πατεράδες τους– προσπαθώντας να βγάλω μια άκρη.
Οι «Ψυχοναύτες» Baby Boomer
Ο όρος «baby boomer» αναφέρεται στους ανθρώπους που γεννήθηκαν μεταξύ του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της μέσης της δεκαετίας του 1960 – και για τους μεταπολεμικούς οπαδούς των ναρκωτικών, το LSD ήταν το όπλο της επιλογής τους.
«Υπήρχε δυσαρέσκεια για τους περιορισμούς των προσδοκιών που επιβλήθηκαν μεταπολεμικά για τη δουλειά, τις γεννήσεις, το σχολείο και τον θάνατο και αυτό οδήγησε σε αύξηση της χρήσης του LSD», λέει ο Andy Roberts, συγγραφέας του βιβλίου Acid Drops του 2016. «Οι περισσότεροι χρήστες LSD στράφηκαν στο ναρκωτικό, επειδή άνοιγε έναν νέο δρόμο και μπορούσες να δεις τον κόσμο με έναν τρόπο που στο παρελθόν είχαν τη δυνατότητα να το κάνουν μόνο οι μυστικιστές».
Σε αυτόν τον «θαυμαστό καινούργιο κόσμο», οι μυστικιστές ήταν εμβληματικές φιγούρες όπως ο Aldous Huxley και ο σαγηνευτικός frontman των Doors, Jim Morrison. «[Ήταν] πολύ σημαντικοί για κάποιους χρήστες LSD, καθώς άνθρωποι του πνεύματος, όπως ο Huxley, παρείχαν μια δικαιολογία για την κατανάλωση LSD και rock star, όπως ο Morrison, τους παρείχαν την ιδανική χίπικη ναρκωκουλτούρα και έναν τρόπο ζωής που ήθελαν να ακολουθήσουν», συνεχίζει ο Roberts.
Aκολουθούν δύο μαρτυρίες που έλαβα. Η πρώτη, περιγράφει μια εμπειρία το 1969. Η δεύτερη, το 1972.
Γεια σου David,
Ελπίζω να σου κάνει αυτό που ακολουθεί.
Φιλιά
Μάιος 1972. Ήταν δύο εβδομάδες πριν από τα 17α μου γενέθλια και εγώ κι ο φίλος μου ο Andy κάναμε οτοστόπ από το Γουλβερχάμπτον στο Λίνκολν, για να πάμε στο Great Western Festival. Μέχρι τότε, οι εμπειρίες μας με τα ναρκωτικά περιορίζονταν σε μαροκινή σοκολάτα και μπίρες Bank’s Mild, όμως θέλαμε να πειραματιστούμε και να ανοίξουμε το μυαλό μας. Ένας ντίλερ μας πλησίασε, όσο περιμέναμε στην ουρά, για να μπούμε και μας πρόσφερε LSD, με μισό ευρώ το τριπάκι. Κοίταξα τον Andy και έγνεψα καταφατικά, το ίδιο και αυτός. Λογικό, ήμασταν δυο χίπηδες στο πρώτο μας φεστιβάλ και τα ναρκωτικά είχαν εξίσου πρωταγωνιστικό ρόλο με τις μπάντες. Φάγαμε λοιπόν τα τριπάκια μας και από εκείνη τη στιγμή και μετά δεν είδα ξανά τον Andy για δυο μέρες. Οι μνήμες που έχω είναι θολές, όμως θυμάμαι ότι η καταδίωξη από Ναζί και γερμανικούς ποιμενικούς δεν ήταν καθόλου καλή φάση. Από την άλλη βέβαια, όταν ξεκίνησα να συνέρχομαι και συνειδητοποίησα ότι μοιράζομαι έναν υπνόσακο με μια περιπετειώδη 19χρονη, γούσταρα. Για τα επόμενα έξι χρόνια τρίπαρα κάθε Σαββατοκύριακο, χωρίς να με παίρνουν σκυλιά στο κατόπι και, πού και πού, καταλήγοντας στην αγκαλιά μιας όμορφης άγνωστης.
Γεια σου David,
Στέλνω τις απαντήσεις μου
Ήμουν 20 και ήταν η ξέφρενη δεκαετία του ’60. Είχα καπνίσει κάνναβη, αν και δεν μου άρεσε καθόλου, επειδή με έκανε να παρανοήσω. Μετά πήρα LSD, το οποίο λεγόταν Sunshine και ήταν εμποτισμένο σε καρτέλες. Είχαμε σχεδιάσει να το πάρουμε με μια παρέα φίλων, χωρίς να έχει πιέσει κανένας τον άλλο – ήταν «κοινή συναινέσει», όπως θα έλεγε και ένας δικηγόρος.
Όπως είχαμε σχεδιάσει, το πήραμε, ανεβήκαμε σε ένα ποταμόπλοιο για να πάμε ημερήσια εκδρομή στο Κανάλι του Μπρίστολ και έπειτα κατεβήκαμε το Κανάλι από το Πέναρθ κοντά στο Κάρντιφ, για να περάσουμε μια μέρα στο νησί Λάντι. Θυμάμαι ότι περνούσα πολλή ώρα στην άκρη ενός μικρού, γεμάτου νερό λατομείου στο νησί και έβλεπα τα χελιδόνια που άλλοτε βουτούσαν και άλλοτε περνούσαν ξυστά από την επιφάνεια. Πραγματικά χίπικη φάση.
Δεν είχα πιει καθόλου αλκοόλ και ήταν ένα υπέροχο τριπ σε μια εκδρομή. Ήταν τόσο ωραίο, μάλιστα, που το επαναλάβαμε αρκετές φορές.
Ελπίζω να βοήθησα
Οι συνδετικοί κρίκοι αυτών των μαρτυριών ήταν τρεις: 1) Οι εμπειρίες ήταν σε εξωτερικούς χώρους, 2) Το αλκοόλ δεν ήταν βασική συνιστώσα, 3) Υποβόσκει μια νοσταλγία για την εμπειρία και τα παιδιά φαίνεται να θέλουν να την επαναλάβουν.
Μίλησα επίσης με τον Steve, του οποίου η εμπειρία ήταν γενικά παρεμφερής, αν και το πρώτο του τριπ το 1979 κατέληξε με τη γυναίκα του (που τότε ήταν κοπέλα του) να παθαίνει ηλεκτροπληξία. Άσχετα με αυτό πάντως, τον γοήτευσε τόσο ο χημικά αλλοιωμένος κόσμος αυτής της «μαγικής, απίστευτης ζεστασιάς των τοίχων και των εικόνων που μεταμορφώνονταν σε ζωντανούς πίνακες», που κράτησε ζωντανή τη σπίθα των ψυχοτρόπων ουσιών, ταξιδεύοντας με αυτές ακόμη και 38 χρόνια αργότερα.
Η γυναίκα του πάντως, δεν ακούμπησε ξανά ναρκωτικά.
Οι Πρώτοι Raver
Με τη χορευτική μουσική να αναβιώνει σήμερα, η περίοδος από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 μέχρι τα μέσα του 1990 –στις δόξες του Hacienda, των raver της λεωφόρου M25 και των t-shirt «Global Hypercolor»– φετιχοποιείται και πάλι από ανθρώπους των οποίων η μοναδική σύνδεση με όλα αυτά είναι μέσω των πιξελιασμένων βίντεο στο YouTube που δείχνουν raver να καταβροχθίζουν τα χείλη τους, την ώρα που ο ήλιος ανατέλλει στο φόντο.
«Τα βασικά στοιχεία ήταν η μουσική και τα ναρκωτικά», λέει ο Δρ Russell Newcombe του 3D Research, ο οποίος συνέταξε την καθοριστική έρευνα πάνω στην κουλτούρα του rave και έγραψε την πρώτη εργασία («High Time For Harm Reduction» – «Ώρα να Μειώσουμε τους Κινδύνους») πάνω στη μείωση των επιβλαβών συνεπειών, το 1987.
[VICE Video] Το Aυτόνομο Kράτος της Μυκόνου
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Το δημοφιλέστερο ναρκωτικό –εκτός από την κάνναβη– ήταν το ecstasy, ακολουθούμενο από την αμφεταμίνη και το LSD. Η κοκαΐνη ήταν σχεδόν ανύπαρκτη και η κατανάλωση αλκοόλ ήταν πολύ χαμηλότερη από ό,τι σήμερα – «με εξαίρεση κάποιες φορές, που καταναλωνόταν για το ξενέρωμα, στα after πάρτι»-, καθώς οι πρώτοι raver έτρωγαν «κουμπιά», για να νιώσουν τη μουσική και την αγάπη. «Υπήρχαν έντονες ταξικές και φυλετικές τριβές σε πόλεις του Βορρά, όπως το Λίβερπουλ, στα τέλη του ’80, όμως στα rave πάρτι, οι διαφορετικές τάξεις, φυλές και υποομάδες ανθρώπων γίνονταν ένα», λέει ο Russell. «Έμοιαζε λίγο με τους χίπηδες της δεκαετίας του ’60, οι οποίοι συγχρωτίζονταν κάτω από τις αξίες της αγάπης και της ειρήνης».
Όλες οι μαρτυρίες που έλαβα σχετικά με τις πρώτες επαφές με ναρκωτικά –με εξαίρεση μία– από εκείνη την εποχή, αφορούσαν το ecstasy (η εξαίρεση ήταν για το LSD), διαδραματίστηκαν σε κλαμπ και όλοι (με εξαίρεση το άτομο που πήρε LSD) το είχαν προγραμματίσει εκ των προτέρων. Όπως και οι «ψυχοναύτες», όλοι τους περιγράφουν θετικά την εμπειρία και θα την επαναλάμβαναν, χωρίς να το μετανιώσουν. Ακόμα και ο Will -που σήμερα είναι 41 και το 1990 ήταν μόλις 15-, ο οποίος έδινε μάχη με τον εθισμό μέχρι που τελικά κατάφερε να κερδίσει, το 2007, είχε μόνο θετικά συναισθήματα για αυτές τις διαμορφωτικές εμπειρίες: «Το Φόλκερκ, από όπου κατάγομαι, ήταν συνήθως γεμάτο με “καρεκλάδες” που ήταν λιώμα και χτυπιόνταν ακούγοντας άθλια μουσική. Ξαφνικά, είχαμε τους Stone Roses, τον D-Mob και γίνονταν rave πάρτι σε τοπικά πάρκα… Η ζωή μου ήταν καταπληκτική τότε και δεν θα άλλαζα με τίποτα το παρελθόν μου. Τα χρόνια που έπαιρνα χάπια ήταν τα καλύτερα της ζωής μου».
Η Καμένη Γενιά
«Ο ηδονισμός ήταν πολύ πιο cool για αυτήν τη γενιά», λέει ο Adam Winstock, καθηγητής ψυχιατρικής του εθισμού και ιδρυτής της Παγκόσμιας Έκθεσης Ναρκωτικών.
Το 2015, η κοκαΐνη ήταν το δεύτερο δημοφιλέστερο ναρκωτικό στη χώρα (μετά την κάνναβη) και το ecstasy συνδεόταν με μια dance σκηνή, την οποία είχε πλέον σφετεριστεί το rock ’n’ roll (κάτι ακόμη που βοήθησε στην πτώση του ecstasy, ήταν η απώλεια της ποιότητάς του, από το 2005 έως το 2010, με τα χάπια να περιέχουν κατά μέσο όρο 20 με 50mg MDMA, σε αντίθεση με τα 80-100mg το 1988).
Μια γενιά ολόκληρη ήταν δέσμια εμβληματικών φιγούρων που πάρταραν άγρια, όπως οι Strokes, οι Libertines, η Amy Winehouse και ο Mike Skinner και υπήρχε πολύ λιγότερη ομοιομορφία στις μαρτυρίες των εμπειριών από τα μέσα έως τα τέλη του 2000. Οι πρώτες φορές διαδραματίστηκαν σε κλαμπ, κάποιες σε πάρκα, κάποιες σε παμπ και αρκετές σε σπιτικά πάρτι. Το σταθερό μοτίβο ήταν η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ακόμη και από τους clubber. Λογικό, αν σκεφτεί κανείς ότι το 2004 έχει χαρακτηριστεί από κάποιους ως το Ζενίθ της Κατανάλωσης Αλκοόλ στη Βρετανία, με τη μέση ετήσια κατανάλωση αλκοόλ του Ηνωμένου Βασιλείου να φτάνει σε επίπεδα ρεκόρ.
Υπάρχει μεγαλύτερη ποικιλία στα πρώτα ναρκωτικά που δοκιμάστηκαν, σε σχέση με το παρελθόν – κοκαΐνη, ecstasy, κεταμίνη. Είναι ενδεικτικό, πάντως, ότι οι προηγούμενες μαρτυρίες μιλούσαν για τα θετικά των ναρκωτικών. Τώρα –με εξαίρεση τους fan της dance μουσικής, οι οποίοι εξακολουθούσαν να θεωρούν το ecstasy αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας που λάτρευαν– παρατηρούμε τη γέννηση του θλιμμένου χρήστη κοκαΐνης.
«Ήμουν αρκετά κατά των ναρκωτικών, όμως πήγαινα συνέχεια σε πάρτι όπου όλοι έπιναν κόκα, οπότε στο τέλος ξεκίνησα και εγώ. Τώρα εύχομαι να μην το είχα κάνει ποτέ», λέει ο 31χρονος Donny από το Μπέρμινχαμ, ο οποίος παίρνει ακόμη κοκαΐνη. Είναι ένα κλασικό μοτίβο. Το «μάλλον το παράκανα λίγο», είναι ένα άλλο. Ενώ τα ναρκωτικά καταναλώνονταν στο παρελθόν για την επίτευξη ενός ανώτερου επιπέδου συνείδησης, για πολλούς της Καμένης Γενιάς η κοκαΐνη ήταν απλώς ένα βήμα προς το επόμενο blackout τους, για το οποίο σύντομα θα μετάνιωναν.
Τα «Γκρέμλιν» των Ναρκωτικών
Στο British CrimeSurvey (Έρευνα Εγκληματικότητας στη Βρετανία) του 2011, διαπιστώθηκε ότι μόλις 8,6% των Βρετανών ενηλίκων είχαν πάρει ναρκωτικά την προηγούμενη χρονιά. Ήταν το χαμηλότερο ποσοστό από τότε που ξεκίνησαν να καταγράφονται σχετικά στοιχεία, το 1996.
Από το πουθενά, η νόμιμη ουσία μεφεδρόνη –αυτό που οι φυλλάδες και η γιαγιά σου αποκαλούν «μιάου-μιάου»- έγινε το δημοφιλέστερο ναρκωτικό και προκαλούσε ρινορραγίες. Σε δημοσκόπησητου Mixmag του 2011, ένας στους τρεις clubber ανέφερε ότι είχε καταναλώσει τη νόμιμη ουσία μέσα στον τελευταίο μήνα. Απαγορεύτηκε τον Απρίλιο του 2010, όμως το 2011, το Journal of Substance Use διαπίστωσε ότι ήταν πιο δημοφιλές από το ecstasy και την κοκαΐνη ανάμεσα στους θαμώνες των κλαμπ. Η δημοτικότητά του γέννησε μια επιθυμία για εναλλακτικά ναρκωτικά που δεν υπάγονταν στους περιορισμούς του Νόμου περί Ψυχοδραστικών Ουσιών, του 2016.
«Ιδιαίτερα από το 2010 –και τη σκηνή του νόμιμου φτιαξίματος– ο κόσμος ξεκίνησε να συνειδητοποιεί ότι δεν αρκούσε μόνο η κατανάλωση ναρκωτικών για τη συμμετοχή σε μια σκηνή», λέει ο Russell Newcombe. «Πλέον, υπήρχαν πολύ περισσότερες επιλογές για να φτιαχτείς. Οι άνθρωποι ξεκίνησαν να κατηγοριοποιούν τα ναρκωτικά με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν και οι επιστήμονες –ηρεμιστικά, διεγερτικά, ψυχεδελικά–, καθώς ξεκίνησαν να ενδιαφέρονται περισσότερο για τον πειραματισμό με τα ναρκωτικά και τη διεύρυνση του νου».
Οι πρώτες φορές σίγουρα ήταν πιο προγραμματισμένες, η κατανάλωση αλκοόλ δεν αποτελούσε σταθερό μοτίβο και η κοκαΐνη ήταν πολύ λιγότερο δημοφιλής: «Δεν θα ξόδευα ποτέ 40 λίρες, για να πάρω άθλιας ποιότητας κοκαΐνη σε μια παμπ, από τη στιγμή που μπορούσα να μοιραστώ ένα γραμμάριο MDMA με τρεις φίλους, στην ίδια τιμή», λέει ο 20χρονος Charlie, ο οποίος πήρε για πρώτη φορά MDMA πριν από τρία χρόνια.
Τα ναρκωτικά ήταν το MDMA, το ecstasy, η μεφεδρόνη και η κεταμίνη. Υπήρχε επίσης μια αξιοσημείωτη αύξηση στις γνώσεις γύρω από τα ναρκωτικά που έπαιρνε ο κόσμος. Η πληροφόρηση ήταν πολύ καλύτερη σε σχέση με την εποχή που είχα πάρει ναρκωτικά στην εστία του πανεπιστημίου. Αυτό το χρωστάμε στις γενιές των γονέων με εμπειρία στα ναρκωτικά, στα μεγαλύτερα αδέρφια, σε ιντερνετικές πηγές, όπως το Bluelight και το Sesh Safety και τις δημοσιεύσεις από εξαιρετικούς οργανισμούς, όπως το The Loop και η Παγκόσμια Έκθεση Ναρκωτικών. Δυστυχώς, το μήνυμα σαφώς δεν έχει περάσει σε όλους, καθώς οι θάνατοι από ναρκωτικά στη Μεγάλη Βρετανία βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα από ποτέ, ενώ σπάνια περνάει μία εβδομάδα χωρίς μιατραγική είδηση θανάτου που συνδέεται με το ecstasy.
Όλα αυτά γεννούν το ερώτημα: πώς θα χάσουν τη δική τους παρθενιά οι πρωτάρηδες του αύριο;
«Νομίζω ότι πιθανότατα εγκαταλείπουμε τη δεκαετία των διεγερτικών και επιστρέφουμε στη γενιά των ψυχεδελικών», λέει ο Adam Winstock. «Αν σκεφτούμε την επικρατούσα αφήγηση, θα δούμε ότι έχει να κάνει με την ενδοσκόπηση, τη στοχαστικότατα και τη χρήση ουσιών για ποικίλους σκοπούς. Ελπίζω ότι σιγά-σιγά ωριμάζουμε και ξεκινούμε να συνειδητοποιούμε ότι τα ναρκωτικά δεν είναι απλώς ένας τρόπος, για να χάσεις την μπάλα».
Για πληροφορίες σχετικά με τον εθισμό στα ναρκωτικά, σας συστήνουμε να επικοινωνήσετε με επίσημους φορείς όπως το ΚΕΘΕΑ και τον ΟΚΑΝΑ.
Επίσης, Πάρε κι Εσύ Μέρος στη Φετινή Παγκόσμια Έρευνα για τα Ναρκωτικά
Περισσότερα από το VICE
Ο Νίκος Ρωμανός Μιλάει Μέσα από τη Φυλακή για τον Νέο Σωφρονιστικό Κώδικα
Ήπιαμε Πασοκικά Κοκτέιλ στην «Αλλαγή», Εκεί Όπου ο Ανδρέας Ζει και Βασιλεύει
Τότε και Τώρα: Η Αθήνα Μετά τα Δεκεμβριανά
