Ο στίχος “The very fire, they sit beside” είναι από ένα folk τραγούδι που πιο πρόσφατα παίχτηκε από το 60’s συγκρότημα Ian Campbell Folk Group. Είναι επίσης ο τίτλος του τελευταίου πρότζεκτ του Dan Wilton: μια φωτογραφική έρευνα στις επιπτώσεις της βιομηχανίας άνθρακα στο τοπίο και τους ανθρώπους που ζουν κοντά στα μεγαλύτερα εργοστάσια της Ευρώπης, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με έναν φιλανθρωπικό περιβαλλοντικό οργανισμό. «Πραγματικά πιστεύω ότι συνοψίζει την όλη κατάσταση», λέει για τον στίχο. «Υπάρχουν ένα σωρό κοινότητες που βασίζονται στη βιομηχανία αυτή, αλλά επίσης είναι απίστευτα επιβλαβής γι’ αυτές».
Παρά τις προσπάθειες για εναλλακτικές, σήμερα στην Ευρώπη υπάρχουν πάνω από 250 εργοστάσια. Στη Γερμανία, που έχει πληθυσμό πάνω από 80 εκατομμύρια, το ένα τρίτο της ενέργειας ακόμα βασίζεται στον άνθρακα. «Νομίζω ότι οι απλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι όλα καλά στην Ευρώπη στην πραγματικότητα όμως δεν ισχύει», λέει ο Wilton. Το 2018 χάρη στο πρότζεκτ ταξίδεψε σε εννιά χώρες, ανάμεσά τους η Ελλάδα, η Πολωνία, η Γερμανία και η Βουλγαρία καθώς και η Βρετανία, όπου φωτογράφισε τους ανθρώπους εκείνους που η ζωή τους είναι άρρηκτα δεμένη με τη βιομηχανία.
Videos by VICE
«Κάθε ιστορία είναι μια σκοτεινή φωτογραφία μιας καμινάδας που βγάζει πολύ καπνό και που κανείς δεν βλέπει», λέει ο Wilton, του οποίου οι φωτογραφίες αψηφούν αυτό το μοτίβο, με μια απαλή παλέτα που τονίζει το κλίμα. «Πάντα ήθελα να φωτογραφίζω εύστοχα και να κάνω μεγάλες εκτυπώσεις. Να χρησιμοποιώ μια διαφορετική εικαστική γλώσσα για να τραβώ ανθρώπους σε κάτι που μπορεί να φαίνεται βαρετό».
VICE: Πώς ξεκίνησε το “The Very Fire They Sit Beside”; Dan Wilton: Αναζητούσα κάποιον φιλανθρωπικό οργανισμό να συνεργαστώ και βρήκα τον ClientEarth το 2018. Συζητήσαμε πολλά από τα θέματα με τα οποία ασχολούνται αλλά όταν μου είπαν πως στη Γερμανία περίπου το ένα τρίτο της ενέργειας ακόμα προέρχεται από τον άνθρακα (ενώ θεωρείται κορυφή στην πράσινη ενέργεια στην Ευρώπη), μου κέντρισαν το ενδιαφέρον. Στόχος ήταν να πω δυο ιστορίες: την πλευρά που αφορά την ανθρωπότητα και την πλευρά των ντόπιων που ζουν εκεί και βασίζονται σ’ αυτήν τη βιομηχανία για να έχουν εισόδημα αλλά και για να αυτοπροσδιορίζονται. Στην Πολωνία ο κόσμος είναι περήφανος για τα ανθρακορυχεία και φοράνε τα καλά τους για τη Μαρμπόρκα, τη μέρα που γιορτάζουν την Αγία Βαρβάρα – προστάτιδα των ανθρακωρύχων.
**Και άρχισες να φωτογραφίζεις το 2019, σωστά;
**Συμφωνήσαμε να αρχίσουμε στις αρχές του 2019, αλλά περίμενα τη γέννηση της δεύτερης κόρης μου τον Αύγουστο του ‘19 έτσι πήγα να το κάνω βιαστικά και δεν τα κατάφερα. Κατά τη διάρκεια του COVID ένιωθα τη δουλειά να παλιώνει και σχεδόν φοβήθηκα ότι θα έχανε το νόημά της, αλλά βασικά άλλαξε νόημα.
Πιστεύεις ότι θα επιστρέψεις;
Το κομμάτι που λείπει είναι η Πολωνία. Η Γερμανία θα σταματήσει να χρησιμοποιεί άνθρακα το 2038, η Πολωνία δεν έχει ακόμα τέτοια ημερομηνία. Δυστυχώς, λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία, η Γερμανία και η Ιταλία έχουν ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι μπορεί να καθυστερήσουν τη διαδικασία, διότι θέλουν να περιορίσουν την εξάρτηση από το φυσικό αέριο της Ρωσίας. Σίγουρα είναι στο προσκήνιο λόγω της κατάστασης με τη Ρωσία. Ποτέ δεν έχω ακούσει στο παρελθόν συζητήσεις για την κατάσταση της ενέργειας στην Ευρώπη, αλλά τώρα τις ακούς παντού.
Χάρη στο πρότζεκτ ταξίδεψες σε εννιά χώρες. Πώς αντιδρούσε ο κόσμος όταν έβλεπε τη φωτογραφική;
Κάποιοι με έβλεπαν σαν απειλή –στη Βουλγαρία μας την έπεσε μια ηλικιωμένη την πρώτη μέρα- αλλά σε μέρη όπως στη Γερμανία ήταν πολύ φιλικοί. Ταυτόχρονα, οι διαδηλωτές του Ende Gelände (που καταλαμβάνουν ορυχεία στη Γερμανία) δεν ήθελαν να τους φωτογραφίσω διότι η Γερμανική Αστυνομία χρησιμοποιεί φωτογραφίες από το Ίντερνετ για να τους αναγνωρίσει. Πάντως υπήρχε αίσθηση αλληλεγγύης όταν τους φωτογράφιζα, έτσι αποτυπώθηκαν διάφορα συναισθήματα.
Τι κοινό είχαν αυτές οι κοινότητες ως προς τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν λόγω αυτής της βιομηχανίας;
Διάφορα. Στη Βουλγαρία πολλοί δεν θέλουν να κλείσει το ορυχείο επειδή δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Σε πολλά ελληνικά χωριά, τα συναισθήματα είναι αντιφατικά, όλο το χωριό είναι κυκλωμένο από το ορυχείο και βαριά μέταλλα χύνονται στο νερό. Η δουλειά του είναι το ορυχείο και είναι απομονωμένος εκεί λόγω αυτού. Το χωριό προσπαθεί να κάνει αγωγή στο ορυχείο, στο οποίο ταυτόχρονα οι κάτοικοι βασίζονται για να έχουν εισόδημα, έτσι είναι σε δύσκολη θέση.
Προφανώς, οι επιπτώσεις του άνθρακα στο περιβάλλον είναι ανησυχητικές. Υπήρχε κάτι καθησυχαστικό στο πρότζεκτ;
Η φωτογραφία στην Πορτογαλία όπου παίζουν ποδόσφαιρο στην παραλία, ότι κάτι μπορεί να αλλάξει τόσο δραστικά μέσα σε δύο χρόνια μου έδωσε ελπίδα. Ήταν ένα από τα 30 χειρότερα εργοστάσια στην Ευρώπη, ο κόσμος κολυμπούσε στο νερό που βγαίνει από το εργοστάσια και χύνεται στη θάλασσα. Αλλά τώρα έχει κλείσει τελείως, δέκα χρόνια νωρίτερα. Όταν προσπαθούσαν να το κλείσουν γίνονταν απεργίες αλλά τώρα έχει αλλάξει η άποψη όλη η χώρα.
Περισσότερα από το VICE
Η Μυστική Γκαλερί από Όπου Εκατομμυριούχοι Αγοράζουν Δεινοσαύρους και Σπάνια Αντικείμενα
Έζησα σαν Έλληνας Πριν από την Κρίση για μια Mέρα
Φωτογραφίες και Ιστορίες από τον Μυστικό Κόσμο των Στριπτιτζάδικων
