Από τότε που ξεκίνησε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, ακούμε για αυτοκτονίες. Αν και δύσκολα μπορεί να ξέρει κανείς με σιγουριά τους ακριβείς λόγους ή την αφορμή που οδηγεί κάποιον στο ακραίο σημείο να βάλει τέλος στην ζωή του, ωστόσο, είναι αλήθεια, ότι από το 2010 και μετά -δηλαδή από τότε που τα οικονομικά προβλήματα γιγαντώθηκαν στις ζωές των Ελλήνων- ο αριθμός θανάτων από αυτοχειρίες έχει αυξηθεί.
Μελετώντας τα στοιχεία όμως, αυτό που παρατηρεί κανείς επίσης, είναι ότι την θλιβερή πρωτιά στον αριθμό θανάτων λόγω αυτοκτονίας, αναλογικά με τις υπόλοιπες περιφέρειες της Ελλάδας, έχει η Κρήτη. Σύμφωνα με τον διευθυντή της Ψυχιατρικής Κλινικής του ΠΑΓΝΗ (Πανεπιστημιακό Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου) και καθηγητή Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, Αλέξανδρο Βγόντζα, οι λόγοι που συμβαίνει αυτό μπορεί να ποικίλουν. Η ψυχική νόσος που μπορεί να εμφανίζεται σε προγενέστερες κλειστές κοινότητες σε απομακρυσμένα σημεία του νησιού, αλλά ακόμη και η συχνή κατοχή όπλων ή ο ιδιαίτερος ρόλος που παίζει η οικογένεια και η παράδοσή της, μπορεί να συμβάλουν μακροπρόθεσμα στην επιδείνωση του φαινομένου, με όλα αυτά βρίσκονται στο μικροσκόπιο των ερευνητών. Η οικονομική κρίση από την άλλη, έχει επιτείνει την εμφάνιση αυτοκτονιών, από την άποψη ότι μπορεί να επηρεάσει τις πιο ευαίσθητες ψυχικά ομάδες, σύμφωνα με τους ειδικούς. Συγκεκριμένα, μέσω μελέτης των αριθμών για τα τελευταία 16 χρόνια, το έτος όποτε σημειώθηκαν οι περισσότερες αυτοκτονίες είναι το 2000, ενώ από το 2009 σημειώνεται πτώση του αριθμού αυτοχειριών στις γυναίκες και αύξηση στους άνδρες που θεωρείται όχι μεγάλη αλλά σημαντική, σύμφωνα με τον καθηγητή, και μπορεί να συνδέεται με την κρίση. Ωστόσο, άμεση σχέση π.χ. μεταξύ αυτοκτονιών και άνεργου πληθυσμού δεν προκύπτει.
Videos by VICE
Από την άλλη, και με δεδομένο ότι η ψυχική νόσος αποτελεί σύμφωνα με τους ειδικούς τον πρωταρχικό λόγο που ενδεχομένως μπορεί να οδηγήσει κάποιους ανθρώπους στην αυτοκτονία, η πρόσβαση σε δομές για ψυχικά ασθενείς είναι αναγκαία σε αυτές τις περιπτώσεις. Όμως, στην Κρήτη, παρόλο που το φαινόμενο παρατηρείται συχνότερα, οι δομές που υπάρχουν για να αποτρέψουν τέτοια περιστατικά είναι, δυστυχώς, ελλιπείς. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, θα έπρεπε να υπάρχει ένα οργανωμένο κέντρο ψυχικής υγείας για κάθε 100.000 πληθυσμού. Ωστόσο, μόνο στον νομό Ηρακλείου που διαθέτει 300.000 πληθυσμό, υπάρχει πρόσβαση για ένα τέτοιο κέντρο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανεπιστημίου Κρήτης. Οργανώσεις όπως η «Αρωγή», μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρία με έδρα το Λασίθι, η οποία πραγματοποιεί με μία «κινητή μονάδα ψυχικής υγείας» κατ’οίκον επισκέψεις σε ανθρώπους με ψυχολογικά προβλήματα, προσπαθούν να καλύψουν το κενό. Την ίδια ώρα, η στήριξη είναι αναγκαία όχι μόνο για τους ίδιους τους ασθενείς, αλλά και για τις οικογένειες που έχουν βιώσει ένα περιστατικό αυτοκτονίας στους κόλπους τους. Ο ίδιος ο κ. Βγόντζας και η ομάδα του μάλιστα, θεωρώντας ότι ένα φαινόμενο πρέπει να εξετάζεται στον τόπο όπου παρουσιάζει «έξαρση», πρότεινε ένα σχέδιο δημιουργίας ειδικού Κέντρου μελέτης πρόληψης και υποστήριξης για περιστατικά αυτοκτονίας ή απόπειρας αυτοκτονίας στην Κρήτη. Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο.
Πάντως, εκείνοι που μπορούν να μιλήσουν καλύτερα από όλους για την αλήθεια και τα ψέματα πίσω από το τόσο σκοτεινό και θλιβερό αυτό φαινόμενο είναι οι άνθρωποι που έχουν βιώσει περιστατικά αυτοκτονιών ή απόπειρας αυτοκτονιών στο κοντινό τους περιβάλλον.
Ένας από αυτούς είναι ο Ζαχαρίας Χατζάκης, θείος και πρώην συνέταιρος του Γιάννη Μεστροπιάν, ενός επιχειρηματία γνωστού στην τοπική κοινωνία της Κρήτης που έβαλε τέλος στη ζωή του το 2011, μόλις στα 39 του χρόνια. Σύμφωνα με τον κ. Χατζάκη μάλιστα, ο ανιψιός του είχε φτάσει σε οικονομικό αδιέξοδο, εξαιτίας μάλιστα και μιας σκοτεινής ιστορίας σε σχέση με τραπεζικό δάνειο που είχε πάρει ο ίδιος εκ μέρους της εταιρίας, χωρίς όμως να το γνωρίζουν αυτό οι συνέταιροί του – μια υπόθεση η οποία εξετάζεται σήμερα δικαστικά.
Ο Νίκος Μπριτζολάκης, είναι ακόμη ένας άνθρωπος η ζωή του οποίου άλλαξε όταν η γυναίκα του Ελένη, έκανε απόπειρα αυτοκτονίας, πέφτοντας από το ενετικό τείχους του Ηρακλείου, που βρίσκεται στην διαδρομή που έκανε καθημερινά για τη δουλειά της σε ένα μικρό κυλικείο. Τελικά έμεινε ανάπηρη. Στο γράμμα που άφησε πίσω της, εξηγούσε ότι το έκανε για οικονομικούς λόγους. Ζητούσε από τον άντρα της να μην ξεχάσει να «πληρώσει το ΤΕΒΕ» και έγραφε: «δεν αντέχω τόση ταλαιπωρία για ένα πιάτο φαΐ με αίμα».
Ακόμα, ο Γιώργης Σταυρακάκης, ένας από τους πιο γνωστούς Κρητικούς λαουτιέρηδες έχει βιώσει αντίστοιχο περιστατικό στο κοντινό του περιβάλλον, κρατώντας μια αξιοθαύμαστη στάση απέναντι στο γεγονός.
Η ομάδα του VICE επισκέφτηκε την Κρήτη για να γνωρίσει από κοντά τους ανθρώπους αυτούς και να διερευνήσει γιατί στο νησί σημειώνονται περισσότερες αυτοκτονίες σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Παραγωγή: Χριστιάνα Χειραναγνωστάκη
Παρουσίαση: Αναστασία Μουμτζάκη
Κάμερα: Θοδωρής Κωνσταντίνου
Ηχοληψία: Κωνσταντίνος Καρανδινός
Μοντάζ: Τρύφωνας Καρατζίνας
Περισσότερα Βίντεο από το VICE
Δυο Μέρες και Κάτι με τον Νικήτα Κλιντ και τις Ρόδες United
Κάποιοι Άνθρωποι στην Ελλάδα Αναγκάζονται να Κόψουν Δέντρα για να Ζεσταθούν
Ο Οδηγός του Munchies για το Βερολίνο
