Φωτογραφίες: Δημήτρης Ραπακούσης
Το μεσημέρι του Σαββάτου η πλατεία Ρηγίλλης είναι γεμάτη κόσμο, πανό και συνθήματα. Στο σημείο που άλλοτε η Χρυσή Αυγή καλούσε σε «συγκέντρωση τιμής και μνήμης για τους πεσόντες ήρωες των Ιμίων» είναι μαζεμένες οργανώσεις της Αριστεράς, του αναρχικού χώρου και πλήθος αντιρατσιστικών και αντιφασιστικών συλλογικοτήτων από τις 16:00 το μεσημέρι.
Videos by VICE
Πέρυσι οι υπόδικοι βουλευτές της Χρυσής Αυγής, ενώ είχαν καλέσει αρχικά τους υποστηρικτές τους στο μνημείο των Ιμίων, αναγκάστηκαν να μεταφέρουν τη συγκέντρωσή τους έξω από τα γραφεία τους στη Μεσογείων μετά την ανακοίνωση της Αστυνομίας για απαγόρευση κάθε δημόσιας υπαίθριας συνάθροισης ή πορείας στο κέντρο της Αθήνας, για λόγους δημόσιας ασφάλειας. Ήταν η χρονιά που οι καλεσμένοι της Χρυσής Αυγής, τα μέλη της γερμανικής νεοναζιστικής οργάνωσης «Der Dritte Weg», γυρνούσαν τους δρόμους της Αθήνας, φροντίζοντας να φωτογραφηθούν στην Ακρόπολη με την πολεμική σημαία του Ράιχ 1933-1935, προκαλώντας συνειρμούς με τη σημαία της Βέρμαχτ που ύψωσαν τα κατοχικά στρατεύματα στο ίδιο σημείο το 1941. Ήταν η χρονιά που ο αργηγός της οργάνωσης, Νίκος Μιχαλολιάκος έφτασε στην πατριωτική του φιέστα κάνοντας το νεοναζιστικό χαιρετισμό για άλλη μια φορά.
Φέτος, οι Χρυσαυγίτες ξεκίνησαν την πορεία τους κατευθείαν από τα γραφεία τους στην συμβολή των οδών Μεσογείων και Κατεχάκη. Στη Ρηγίλλης η παρουσία της αστυνομίας είναι αρκετά διακριτική και η συμπεριφορά των παρευρισκόμενων ήπια. Το μόνο που ακούγεται τη στιγμή που πλησιάζω είναι ομιλίες υπέρ της αδελφοσύνης των κρατών, της ισότητας και συνθήματα κατά του φασισμού. Ο κόσμος είναι χαρούμενος: «Φέτος, οι φασίστες έμειναν στα γραφεία τους», λένε οι περισσότεροι, ενώ εκφράζουν την ελπίδα πως «Μια μέρα, ο δημόσιος ρατσιστικός λόγος της Χρυσής Αυγής και κάθε οργάνωσης με τέτοια χαρακτηριστικά, θα σταματήσει εντελώς» και δεν παραλείπουν να αναφερθούν στο γεγονός ότι «Η Χρυσή Αυγή καπηλεύεται τους τρεις θανάτους για να εξαπλώσει την ρατσιστική της προπαγάνδα».
Την ίδια ώρα, μέλη της ΛΕΠΕΝ, της οργάνωσης που ξεπήδησε από τον εθνικοσοσιαλιστικό χώρο και προσπαθεί να πάρει τη θέση της Χρυσής Αυγής, έχει στείλει μερικά από τα μέλη της στο σημείο της παλιάς Βουλής, ώστε να κάνουν και αυτοί συγκέντρωση αργότερα. Πρόκειται για την οργάνωση που όπως είχε αναφέρει και παλιότερα το VICE, δεν είναι παρά αποτέλεσμα διάσπασης της Χρυσής Αυγής. Είναι η οργάνωση που προκάλεσε επεισόδια στο λιμάνι του Πειραιά όταν μέλη της επιχείρησαν να εισβάλουν στο χώρο του λιμανιού ώστε να κινηθούν εναντίον των προσφύγων. Πολύ γρήγορα μια ομάδα του αναρχικού χώρου έφτασε στο σημείο «για να πάρει πίσω την πλατεία». Τα μέλη της ΛΕΠΕΝ αποχώρησαν και η αστυνομία που βρισκόταν στο σημείο έριξε δυο κρότου λάμψης. Ωστόσο τα μέλη των αναρχικών συλλογικοτήτων έμειναν εκεί για αρκετή ώρα ώστε «να διασφαλίσουν πως δεν θα ξαναπατήσουν εκεί τα μέλη της ΛΕΠΕΝ».
Διαβάστε: Ο Μανώλης Γλέζος Είναι Καταδικασμένος να Μιλάει για τη Βραδιά που Έκλεψε τη Σημαία των Ναζί
Η αντιφασιστική πορεία μετά από ομιλίες που έγιναν από τους αντιφασιστικούς φορείς που την πραγματοποίησαν, ξεκινά περίπου στις 18:30 με σκοπό να φτάσει πρώτα στην Αμερικανική Πρεσβεία και στη συνέχεια στα γραφεία της Χρυσής Αυγής. Οι πρώτες δυνάμεις των ΜΑΤ κάνουν την εμφάνιση τους λίγο πριν την πλατεία Ελευθερίας. Η Αμερικανική Πρεσβεία είναι περικυκλωμένη από δέκα κλούβες, ωστόσο δεν σημειώνεται κανένα επεισόδιο και η πορεία προχωρά κανονικά μέχρι τη συμβολή Αλεξάνδρας και Κηφισίας όπου παραμένει μέχρι τις 19:30 για να διασφαλιστεί πως τα μέλη της Χρυσής Αυγής δεν θα επιχειρήσουν να οργώσουν τους δρόμους της Αθήνας και στη συνέχεια «διαλύεται» ειρηνικά.
Ανάμεσα στα μπλοκ της αντιφασιστικής πορείας, υπάρχει ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Αυστραλών. Πρέπει να είναι 70 ετών – οι γηραιότεροι του πλήθους. Η γυναίκα κρατάει ένα μπαστούνι που τη βοηθάει στο περπάτημα και ο σύζυγός της την έχει πιάσει αγκαζέ. Τους πλησιάζω και τους ρωτώ τι κάνουν εδώ και αν γνωρίζουν για ποιο λόγο γίνεται η πορεία: «Φυσικά και ξέρω γλυκιά μου», μου λέει η γυναίκα αρχικά. «Διαβάζω συνεχώς για τον φασισμό σε όλες τις χώρες και ξέρω πως η Ελλάδα περνάει δύσκολες ώρες σε ό,τι αφορά τη Χρυσή Αυγή. Είμαστε από την Αυστραλία, ήρθαμε διακοπές στην Ελλάδα και όταν έμαθα για την πορεία ήθελα πολύ να έρθω. Δεν έχει σημασία σε ποιο μέρος του κόσμου βρίσκεσαι. Ο φασισμός είναι ίδιος και πρέπει να τον πολεμάς με όποιο τρόπο μπορείς όπου κι αν είσαι», απαντά και μου λέει πως πριν από λίγες ημέρες πήγαν και στην αντιφασιστική πορεία που πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Ηρώων στο Πέραμα, με αφορμή την πρόσφατη βίαιη επίθεση χρυσαυγιτών στο Δημοτικό Νέου Ικονίου.
Όταν φτάνουμε στα γραφεία της Χρυσής Αυγής, πριν καν μπούμε ανάμεσα στο πλήθος, νιώθω ένα συναίσθημα που δεν μπορώ να περιγράψω. Νομίζω πως είναι φόβος ανακατεμένος με αγωνία. Αρκετοί μαυροντυμένοι και μυώδεις άνδρες με μαύρη περιβολή, full-face και μαύρα καπέλα με το σήμα της οργάνωσης επάνω τους, βρίσκονται περιμετρικά του πλήθους. Τα χέρια τους είναι σταυρωμένα μπροστά. Την ώρα που δημοσιογράφοι και φωτογράφοι προσπαθούμε να περάσουμε, «σκανάρουν» έναν-έναν από εμάς. Στη συνέχεια κοιτιούνται μεταξύ τους. Όλοι το αντιλαμβανόμαστε, αλλά κανείς δεν νιώθει ελεύθερος να το σχολιάσει εκείνη τη στιγμή.
Όταν περνάμε ανάμεσά τους, βρισκόμαστε μπροστά από την εξέδρα που έχει στηθεί στην είσοδο των γραφείων της Χρυσής Αυγής. Εκεί βρίσκονται όλα τα υπόδικα μέλη της οργάνωσης – Κασιδιάρης, Λαγός, Παναγιώταρος, Παππάς, Μιχαλολιάκος. Μαυροντυμένοι άνδρες βρίσκονται επίσης περιμετρικά της εξέδρας και τους φρουρούν. Ορισμένοι κρατούν τύμπανα και τα χτυπούν νευρικά κάθε φορά που ακούγεται κάποιο σύνθημα. Ένας τύπος που βρίσκεται κάτω από την εξέδρα για περιφρούρηση, μας κοιτάζει και σφίγγει τα χέρια του σε γροθιά. Εκεί βρίσκεται και η κάμερα της ΕΡΤ που για άλλη μια φορά μεταδίδει τις ομιλίες τους.
Λίγο αργότερα και ενώ επιχειρώ να ανακατευτώ μέσα στους Χρυσαυγίτες, βλέπω ένα παιδί που, αν κρίνω καλά, δεν είναι πάνω από δύο-τριών ετών. Αφήνει το χέρι της μητέρας του, φωνάζει «Αίμα, τιμή, Χρυσή Αυγή» και κοπανάει κάτω το πόδι του σαν να ακολουθεί στρατιωτικό παράγγελμα. Σοκάρομαι και αυτόματα έρχεται στο μυαλό μου η φωτογραφία και το βίντεο που απεικονίζει τον Χρήστο Παππά να έχει δίπλα του ένα μικρό παιδί. Σε αυτήν τη φωτογραφία και οι δύο χαιρετούσαν ναζιστικά. Στο βίντεο, του ζητά να πει Heil Hitler. Οι συνειρμοί είναι ατέλειωτοι. Παιδιά. Τα παιδιά μαθαίνουν να μιλούν για αίμα, μαθαίνουν να χαιρετούν ναζιστικά. Στα δικά τους παραμύθια οι δράκοι είναι οι διαφορετικοί άνθρωποι. Είναι εκείνοι που έχουν πράσινη κάρτα αντί για ελληνική ταυτότητα, εκείνοι που έχουν πιο σκούρο δέρμα απ’ το δικό τους, εκείνοι που έτυχε να γεννηθούν μερικές χώρες πιο πέρα και έτυχε να μιλούν άλλη γλώσσα.
Η σκέψη μου διακόπτεται από μια γυναίκα που με ρωτάει γιατί δεν ακολουθώ τα συνθήματα. Εγώ, σε αντίθεση με τους φωτογράφους που βρίσκονται εκεί, δεν κρατάω κάμερα. Υποθέτω πως από τη δυσαρέσκειά μου σε κάθε ρατσιστικό σύνθημα και τα στραβωμένα χέρια που καταδεικνύουν τη συστολή μου, καταλαβαίνει πως δεν είμαι υποστηρίκτρια της Χρυσής Αυγής. Της απαντώ πως είμαι δημοσιογράφος και μετακινούμαι από το σημείο, όμως τα πράγματα δεν γίνονται καλύτερα. Όσο τα συνθήματα κατά των «ξένων» δίνουν και παίρνουν ακούω, κάποιον δίπλα μου να λέει «Αλβανός και Τούρκος καλός μόνο νεκρός, τι να λέμε τώρα». Θυμίζω στον εαυτό μου πως δεν μου επιτρέπεται να διαφωνήσω όσο βρίσκομαι εδώ. Εδώ δεν υπάρχει ελευθερία. Στο ένα μέτρο βρίσκεται ο Λαγός, που πριν μερικές μέρες τραμπούκιζε γονείς και δασκάλους στο σχολείο του Νέου Ικονίου στο Πέραμα και δίπλα του βρίσκεται ο Ηλίας Κασιδιάρης. Τον έχουμε δει κι αυτόν να προσπαθεί να χτυπήσει ανθρώπους μέχρι και σε ζωντανή μετάδοση. Γιατί να διστάσει να το ξανακάνει; Ακόμα χειρότερα, ποτέ δεν ξέρεις αν υπάρχει εδώ κάποιος άλλος «Γιώργος Ρουπακιάς».
Όταν η συγκέντρωση τελειώνει, παρατηρώ πως επάνω από την εξέδρα των ομιλιών βρίσκονται μέλη της οργάνωσης που τραβούν φωτογραφίες. Ο ένας δείχνει κάποιους από εμάς και ο άλλος μας τραβάει. Την ίδια ώρα ο Ηλίας Κασιδιάρης και ο Γιάννης Λαγός φωνάζουν στον κόσμο να παραταχθεί στρατιωτικά για να κάνουν πορεία προς το Υπουργείο Άμυνας. Το πλήθος μοιάζει με τάγμα εφόδου, ενώ τα ανώτερα στελέχη της οργάνωσης μιλούν άσχημα και προσβλητικά στους Χρυσαυγίτες που δεν συμμορφώνονται αμέσως. Τους μειώνουν φωνάζοντας και οι αποδέκτες των προσταγμάτων τους δεν αντιδρούν. Ακολουθούν τις διαταγές τους σχεδόν μαζοχιστικά.
Σκέφτομαι πως θα ήθελα να ρωτήσω μερικούς από το φανερά αποδυναμωμένο ακροατήριο της Χρυσής Αυγής που βρίσκονται εδώ, τι πιστεύουν πως υποστηρίζουν πραγματικά. Όμως αμφιβάλλω για το αν είναι παραπλανημένοι που αγαπούν την πατρίδα τους. Αμφιβάλλω για το ότι δεν έχουν τη γνώση πως τα ανώτερα στελέχη της Χρυσής Αυγής πρεσβεύουν τη Ναζιστική ιδεολογία. Ακόμη και αν θέλεις να αφήσεις ένα παράθυρο αμφιβολίας ανοιχτό, δεν μπορείς. Η ηγεσία του κόμματος φρόντισε να ντυθεί με τον μανδύα του Φύρερ σε παρόμοιες συγκεντρώσεις. Δηλώσεις όπως «Αυτά τα χέρια μπορεί να χαιρετούν ναζιστικά αλλά είναι καθαρά», φωτογραφίες που χαιρετούν ναζιστικά, παραγγέλματα που θέλουν «Ό,τι κινείται να σφάζεται», δολοφονίες όπως αυτή του Παύλου Φύσσα, για την οποία έχουν αναλάβει την πολιτική ευθύνη, άλλες δολοφονίες όπως αυτή του Σαχζάτ Λουκμάν που έγιναν από μέλη της οργάνωσης, επιθέσεις όπως αυτές του Περάματος στο ΠΑ.ΜΕ ή των Αιγύπτιων αλιεργατών. Η λίστα των γεγονότων που φανερώνουν την ιδεολογία που πρεσβεύουν είναι ατέλειωτη. Κανένας δεν μπορεί να δηλώνει παραπλανημένος.
Φεύγοντας από το σημείο, όλοι ανασαίνουμε ξανά. Οι δρόμοι της Αθήνας έχουν αδειάσει από τα πανό. Έχουν αδειάσει από τα μπλοκ των διαδηλωτών. Έχουν γεμίσει πάλι από αυτοκίνητα και πεζούς που δεν πήγαν σε καμιά από τις δυο πορείες θεωρώντας πως μένουν αμέτοχοι. Κάνουν λάθος. Όταν μένεις αμέτοχος έχεις δώσει το δικαίωμα στον Γιάννη Λαγό να στερεί από παιδιά πρόσφυγες μέχρι και το δικαίωμα στη μόρφωση, έχεις πάρει θέση. Απλώς αποφεύγεις να το δεις. Μέσα στην παλλόμενη από ζωή Αθήνα του Σαββάτου, έρχεται πάλι στο μυαλό μου η 70χρονη γυναίκα από την Αυστραλία και αυτό που είπε πριν με αποχαιρετίσει: «Είσαι νέα. Δεν έχεις το δικαίωμα να μην αγωνίζεσαι απέναντι στον φασισμό και το ναζισμό. Δεν έχεις το δικαίωμα να φοβάσαι».
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες παρακάτω.
Περισσότερα από το VICE
Όσα Ξέρουμε Μέχρι Τώρα για το Διάταγμα του Τράμπ Εναντίον των Μουσουλμάνων
Τα Αδέρφια Diaz Κάπνισαν Μπάφους Αξίας Σχεδόν 2.000 Ευρώ που Είχαν Μέγεθος Γαντιού του UFC
Φωτογραφίες και Σκέψεις από τον Εφιάλτη του Άουσβιτς
Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.
