Είναι το έτος 2050. Περπατάς στην αμμουδιά και πηγαίνεις να μπεις στη θάλασσα. Κοιτάζεις το νερό. Είναι γεμάτο με πλαστικές σακούλες, γόπες από τσιγάρα, καπάκια, μπουκαλάκια νερού, καλαμάκια. Προσπαθείς κάπως να τα παραμερίσεις στην άκρη και ξεκινάς να κολυμπάς. Όμως είναι παντού τριγύρω σου, είναι εκατοντάδες, από ένα σημείο και μετά δεν μπορείς να τα αποφύγεις. Βυθίζεσαι σε μία θάλασσα από πλαστικά, τα οποία πλέον είναι περισσότερα σε αριθμό από ό,τι τα ψάρια. Αυτή η εικόνα μπορεί να τρομοκρατεί ή να μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Όμως είναι μια πραγματικότητα που δυστυχώς σκιαγραφεί το μέλλον του πλανήτη, αν συνεχίσουμε την αλόγιστη χρήση πλαστικών.
Εξάλλου ο κόσμος μας έχει κατακλυστεί από τόνους πλαστικού, που πλέον βρίσκεται παντού. Στις ακτές, στα βουνά, στους ωκεανούς, στα ποτάμια, στο έδαφος, στις πόλεις, στην καθημερινότητά μας. Πλαστικό που δεν ανακυκλώνεται και καταλήγει στις χωματερές ή στη φύση. Το αποτύπωμα της περιβαλλοντικής κρίσης είναι εντονότερο με το πέρασμα του χρόνου και γίνεται ολοένα και πιο βαθύ. Το 91% όλου του πλαστικού στον πλανήτη δεν έχει ανακυκλωθεί ποτέ και υπολογίζεται πως η βιομηχανία της ένδυσης θα αυξήσει το αποτύπωμά της κατά 49% έως το 2030, εάν δεν υιοθετήσει άμεσα αειφόρες πρακτικές.
Videos by VICE
Εκατομμύρια πλαστικά διαρρέουν στου ωκεανούς. Υπολογίζεται μάλιστα, ότι μόνο στις ελληνικές θάλασσες καταλήγουν ετησίως 11.500 τόνοι πλαστικών. Κι ό,τι «καταλήγει» στη θάλασσα, στην πραγματικότητα επιστρέφει στον άνθρωπο, αφού ο καθένας από εμάς καταναλώνει ακούσια πέντε γραμμάρια μικροπλαστικών την εβδομάδα. Αν η στροφή δεν γίνει τώρα, έως το 2050 θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά στη θάλασσα απ’ ό,τι ψάρια.
Έχοντας υπόψην αυτά τα δεδομένα, τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια από κάποιες βιομηχανίες και πολυεθνικές για να περιοριστούν οι τόνοι πλαστικού που δημιουργούνται, ώστε να κινηθεί ο τροχός προς μία πιο βιώσιμη κατεύθυνση. Ακούμε -ολοένα και περισσότερο- τους όρους sustainability, ηθική μόδα και zero-waste. Και κάπως έτσι, αρχίζουμε σιγά-σιγά να κατανοούμε το πρόβλημα και μπαίνουμε στη διαδικασία να ανακυκλώνουμε τα απορρίμματα, αντικαθιστούμε τις πλαστικές σακούλες με χάρτινες και τα πλαστικά μπουκάλια του νερού με γυάλινα. Αναζητάμε ρούχα που έχουν δημιουργηθεί με πιο βιώσιμο τρόπο για το περιβάλλον και κατ’ επέκταση για εμάς τους ίδιους. Επαναπροσδιορίζουμε την αξία της μόδας και επανατοποθετούμε ό,τι αγοράζουμε σε διαφορετική βάση. Ψάχνουμε υφάσματα από ανακυκλωμένα υλικά που έχουν δημιουργηθεί ηθικά και δεν ρυπαίνουν το ήδη επιβαρυμένο περιβάλλον. Το sustainability βρίσκει έδαφος και παγιώνεται. Μια από τις εταιρείες που υιοθετούν ουσιαστικά αυτό που ονομάζουμε «βιωσιμότητα», με συλλογές από ανακυκλωμένα υλικά και πλαστικά απορρίμματα που συλλέγονται από παράκτιες περιοχές, είναι η adidas. Επιδιώκει να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα κατά 15% έως το 2025 και να επιτύχει ανθρακική ουδετερότητα έως το 2050, ενώ τρέχει project για τη μείωση του πλαστικού που αναδεικνύει την ανάγκη να βάλουμε το λιθαράκι μας σε ατομικό επίπεδο – ως μέρος του προβλήματος- και να συνεργαστούμε συλλογικά για να γίνουμε ένα κομμάτι της λύσης.
Ένα απόγευμα βρεθήκαμε στο Μουσείο Γουλανδρή στην Κηφισιά. Τα φώτα της αίθουσας έσβησαν και στις μεγάλες γιγαντοοθόνες δεξιά και αριστερά ξεκίνησε να προβάλλεται το ντοκιμαντέρ “End Plastic Waste”, που αναδεικνύει το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης, αλλά εστιάζει περισσότερο στην ανάγκη να συμβάλλουμε στην επίλυσή του. Δέκα πρωταγωνιστές, τρία διαφορετικά τερέν, ένας κοινός σκοπός: η αναστροφή της ρύπανσης και η δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης.
«Η απόσταση από το πλαστικό έχει καλυτερεύσει τη ζωή μου»
Τίτλοι τέλους και ξεσπούν χειροκροτήματα. Όλοι οι πρωταγωνιστές συγκεντρώνονται στη μέση για να βγάλουν φωτογραφίες. Σε μερικά λεπτά η αίθουσα αδειάζει. Τότε συναντάω τον Πάνο Βλάχο, που είναι εκ των πρωταγωνιστών του ντοκιμαντέρ. «Το project αυτό είναι αρκετά μεγαλεπίβολο, με την έννοια ότι σκοπός του είναι να ευαισθητοποιήσει έναν κόσμο ο οποίος δεν ευαισθητοποιείται εύκολα για θέματα ενσυναίσθησης σε σχέση με το περιβάλλον», λέει μιλώντας στο VICE.
«Συζητάμε πολλά χρόνια για το περιβάλλον, αλλά ποτέ δεν γίνεται τίποτα. Ο λόγος για τον οποίο συμμετέχω στο project, είναι γιατί όσο η φωνή μου έχει ακροατές και όσο μπορώ να επηρεάσω έστω και έναν άνθρωπο αυτή τη στιγμή, θέλω το πέρασμά μου από αυτή τη ζωή και η συνεργασία μου με την adidas -που κλείνει δέκα χρόνια- να εμπνέει όσους περισσότερους μπορεί. Να εμπνέει είτε για να επικοινωνήσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους, είτε για να αθληθούν, είτε για να καλυτερεύσουν τον κόσμο. Βέβαια πέρα από αυτό, χρειάζεται γενικότερη αλλαγή ευρωπαϊκής πολιτικής και ολόκληρου του δυτικού κόσμου με την Κίνα. Εμείς από την πλευρά μας, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να επικοινωνούμε γιατί το περιβάλλον είναι ένας τρόπος επαφής των ανθρώπων».
Τον ρωτάω αν ο ίδιος έχει καταφέρει να βάλει στη ζωή του την έννοια του sustainability. «Ναι», απαντά με ευθύτητα. «Δεν ξέρω αν έχει αποτέλεσμα στο συνολικό αποτύπωμα στον πλανήτη, αλλά η απόσταση από το πλαστικό σίγουρα έχει κάνει καλύτερη τη δική μου ζωή. Ανακυκλώνω ρούχα που χρησιμοποιώ και δεν αγοράζω πράγματα που μου είναι περιττά. Επίσης, πράγματα του brand που χρησιμοποιούμε τα μοιραζόμαστε όλες οι ομάδες φίλων και συναθλητών. Αυτό είναι κάτι που έχει ενεργειακό αποτύπωμα, δηλαδή το να μη χρησιμοποιεί ένας άνθρωπος 15 σορτσάκια, ενώ μπορεί να χρησιμοποιήσει δύο», μου εξηγεί. «Η εταιρεία έχει πρωτοπορήσει σε σχέση με τη δημιουργία συνείδησης. Διότι δεν αρκεί να βγάλεις ένα μότο σε σχέση με το πλαστικό, εξάλλου είναι κάτι που κάνει όλος ο πλανήτης εδώ και χρόνια. Αλλά η καινοτομία και η χρήση, ειδικά σε παπούτσια high performance -που είναι πολύ δύσκολο να δημιουργηθούν με ανακυκλώσιμα υλικά- είναι κάτι που δίνει ένα μήνυμα ότι μπορούμε να κάνουμε τα πιο επαγγελματικά και τεχνολογικά εξελιγμένα προϊόντα για υψηλή ποιότητα αθλητών με sustainable υλικά. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και καινοτόμο».
Όμως, τι μπορεί να κάνει ο καθένας από εμάς ώστε να υιοθετήσει ένα πιο βιώσιμο τρόπο ζωής; «Να προσπαθήσει να ζει με ένα πολιτισμένο τρόπο, με σεβασμό στους γύρω του, να μαζεύει τα σκουπίδια στις ακτές που πηγαίνει, να μην αφήνει απορρίμματα. Εγώ προσπαθώ να μη μπαίνω σε ρίξη με εκείνον που πετάει κάτω τη σακούλα, αλλά πηγαίνω επιδεικτικά και την μαζεύω. Αυτό δημιουργεί μεγαλύτερη συνείδηση από το να τσακωνόμαστε», υπογραμμίζει ο ίδιος.
«Με μικρές συνήθειες έρχονται οι μεγάλες αλλαγές»
Κατευθύνομαι στον προαύλιο χώρο του Μουσείου, όπου συναντάω τον σκηνοθέτη του ντοκιμαντέρ, Κώστα Μάνδυλα. Όπως εξηγεί, «το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ πραγματεύεται ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα του αιώνα: το πλαστικό και πως διαχειριζόμαστε το αποτύπωμα που αφήνουμε σαν επισκέπτες αυτού του πλανήτη. Είναι ένα ντοκιμαντέρ διάρκειας 12 λεπτών, με 10 πρωταγωνιστές, σε τρία τερέν – βουνό θάλασσα και πόλη. Δεν θέλουμε απλά να δείξουμε σκουπίδια, αφού όλοι γνωρίζουν το πρόβλημα, αλλά να κάνουμε κάτι συναισθηματικό ώστε ο θεατής να μπει στο ρόλο του κάθε πρωταγωνιστή. Γιατί οι δράσεις που γίνονται στο ντοκιμαντέρ που είναι κυρίως αθλητικού περιεχομένου -surf, mountain bike, τρέξιμο- είναι κάτι με το οποίο η νέα γενιά μπορεί να ταυτιστεί και έτσι μπαίνει στη διαδικασία να κατανοήσει το πρόβλημα και να γίνει καλύτερη ως προς τη συμπεριφορά της απέναντι στο περιβάλλον».
Παράλληλα, όπως τονίζει ο ίδιος, ακόμη και οι αλλαγές που θα κάνουμε σε επίπεδο καθημερινότητας μπορεί να είναι καίριες για την αναστροφή της καθοδικής πορείας. «Να μην πετάμε τη γόπα από το τσιγάρι ή το καλαμάκι του καφέ κάτω, να τα κρατάμε και έπειτα να τα ανακυκλώνουμε. Να μην παίρνουμε πλαστικές σακούλες στο σούπερ-μάρκετ, να κουβαλάμε τις δικές μας από το σπίτι. Πρέπει να αλλάξουμε μικρές, καθημερινές συνήθειες, για να γίνουν οι μεγάλες αλλαγές. Όταν ήμουν σε γύρισμα στην Κάλυμνο, έπαθα σοκ που σε μόλις δύο ώρες γυρισμάτων, βγάλαμε από τη θάλασσα δεκάδες τόνους σκουπιδιών. Βλέποντας αυτές τις εικόνες έγινα και ο ίδιος attached στο sustainability και προσπαθώ με μικρά βήματα να το κατακτήσω».
Μάθε περισσότερα για την προσπάθεια της adidas εδώ.
Δείτε το βίντεο του VICE «Πώς Έβγαλα το Πλαστικό από τη Ζώη μου»:
Περισσότερα από το VICE
Η Νίκη Σερέτη Δεν θα Έσβηνε Ποτέ τη Δεβόρα από το Παρελθόν της
Ένας «Ξεχασμένος» Κόσμος Ζει και Πεθαίνει Μόλις 19 Χιλιόμετρα από το Κέντρο της Αθήνας
Συγκλονιστικές Φωτογραφίες: Τι Άφησαν Πίσω τους οι Ουκρανοί που Εγκατέλειψαν τα Σπίτια τους
