Τι χρειάζεται για να επιβιώσει ένας ανθρώπινος κόσμος; Ένας κόσμος γεμάτος συνειδητά όντα και άρα μέσα στις αντιθέσεις και τις συγκρούσεις; Ένας κόσμος όπου εγωισμοί και αντίθετα συμφέροντα αντιπαρατίθονται διαρκώς, όπως άλλωστε έχει συμβει σε κάθε πολιτισμένη κοινωνία που είναι γνωστή ιστορικά; Το «κλειδί» της επιβίωσης σε έναν τέτοιο κόσμο είναι η απόλυτη πειθαρχία, η ψυχρή και υπολογιστική διαχείριση του πληθυσμού, ο υποβιβασμός της αξίας του μεμονωμένου ατόμου προς χάρη του απρόσωπου συνόλου. Αυτό θα απαντούσε κάποιος πολύ κυνικός. Φυσικά ωστόσο, υπάρχει και ο αντίλογος που θα έκανε ένας ρομαντικός: ένας ανθρώπινος κόσμος και άρα γεμάτος με ανθρώπινες αντιφάσεις, μπορεί να επιβιώσει μόνο μέσα από την περεταίρω ενδυνάμωση της ανθρωπιάς. Μέσα από την εξύψωσή της στο ανώτερο, δυνατό στάδιό της: μέσα από την αλληλεγγύη, την συντροφικότητα, την θέληση να βοηθήσεις τον διπλανό σου γιατί ξέρεις πως αν φτάσει η στιγμή το ίδιο θα κάνει και αυτός για εσένα.
Μπορεί να μοιάζει υπερβολικά περίπλοκο και φιλοσοφικό ως ερώτημα αλλά αυτό είναι το κεντρικό δίλλημα που καθορίζει την πλοκή και τον χαρακτήρα της τελευταίας ταινίας της Marvel, του «Avengers: Infinity War». Η 19η ταινία που παράγουν τα κινηματογραφικά στούντιο της Marvel σε αυτά τα δέκα χρόνια ζωής τους είναι με διαφορά η πιο βαθιά δημιουργία τους και δικαίως, προωθήθηκε ως το απόλυτο αποκορύφωμα του σύμπαντος της: όσα προηγήθηκαν ήταν ουσιαστικά η εισαγωγή πριν την μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα στους Avengers, την συμμαχία των υπερηρώων που δρουν στη Γη και τον Thanos, έναν εξωγήινο κατακτητή που θέλει να πάρει τον έλεγχο ολόκληρου του σύμπαντος και σε αυτή του την προσπάθεια η Γη είναι κομβικό σημείο στα ταξίδια του.
Videos by VICE
Η αλήθεια είναι πως όποιος ακούει το κεντρικό στόρι δεν ψήνεται και ιδιαίτερα πως το «Infinity War» είναι όντως αυτή η ταινία-τομή που υπόσχεται η προώθησή της. Τέτοιες συγκρούσεις άλλωστε ανάμεσα σε υπερήρωες και αδίστακτους εξωγήινους που για αδιευκρίνιστους λόγους θέλουν να κατακτήσουν το σύμπαν, απλά και μόνο επειδή είναι κακοί και προφανώς πολύ αργόσχολοι για να έχουν κάποια καλύτερη δουλειά να κάνουν, έχουμε δει άπειρες φορές στη μεγάλη οθόνη. Και εδώ που τα λέμε, το κινηματογραφικό σύμπαν της Marvel δεν φημίζεται ιδιαίτερα για την τόλμη του και τη διάθεσή του να υπερβαίνει τα κινηματογραφικά κλισέ. Είναι ένα σύμπαν άλλωστε που εδώ και δέκα χρόνια δομείται κατά βάση με άξονα τα εύκολα και ρηχά ένστικτα των μαζικών κοινών των multiplex σινεμά, απευθύνεται σε εκείνο τον κόσμο που θέλει εντυπωσιακή και αγνή δράση και τίποτα παραπάνω. Φυσικά, σε αυτό το σύμπαν υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, οι οποίες όμως περισσότερο βρίσκονται εκεί για να κρατάνε σταθερό το ενδιαφέρον των πιο σκληροπυρηνικών και εξ’ αντικειμένου πιο απαιτητικών οπαδών, εκείνων που έμαθαν τους ήρωες της Marvel πριν η τελευταία γίνει κινηματογραφικός κολοσσός, εκείνων που διαβάζουν μανιωδώς κόμιξ και που -μην το ξεχνάμε- γιγάντωσαν την Marvel ως εταιρεία.
Αυτό το target group αγνοήθηκε επιδεικτικά από την Marvel σε αυτά τα δέκα χρόνια της κινηματογραφικής της παρουσίας. Το κινηματογραφικό κοινό άλλωστε είναι κάτι πολύ πιο ευρύ από τον εξειδικευμένο κόσμο των κόμιξ και των graphic novels και το να ισορροπείς ανάμεσα στο βάθος και την εμπορικότητα, το να πουλάς χωρίς να είσαι ρηχός είναι ένα σπορ για πολύ ικανούς τύπους μέσα στο Hollywood. Και η Marvel δεν ενδιαφέρθηκε σχεδόν ποτέ να πετύχει αυτή την ισορροπία. Όταν λοιπόν έρχεται η ώρα της μεγάλης αποκάλυψης της ταινίας που θα αποτελέσει την κορύφωση ολόκληρου του φιλόδοξου εγχειρήματος που λέγεται Marvel Cinematic Universe, η λογική λέει πως η οδός που θα ακολουθηθεί θα είναι η ασφαλής. Η λογική λέει πως δεν είναι ώρα για πειραματισμούς αλλά για εύκολο και γρήγορο κέρδος, δεν είναι ώρα για ταινίες με ψυχή αλλά για κάτι που δεν θα διχάσει και θα αρέσει στην συντριπτική πλειονότητα των οπαδών. Και όμως, όσοι ξερόλες εκφράζαμε την απόλυτη βεβαιότητά μας για μια ακόμα ταινία-τσιχλόφουσκα της Marvel είναι η ώρα να καταπιούμε τη γλώσσα μας: το «Avengers: Infinity War» είναι πραγματική τομή στο είδος των superhero ταινιών, σίγουρα ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει η Marvel στην κινηματογραφική της παρουσία και (επιτέλους, διάολε!) ό,τι πιο κοντινό στις σκοτεινές και ενήλικες ρίζες της κόμιξ παράδοσής της, οι οποίες είχαν αγνοηθεί συντριπτικά εδώ και δέκα χρόνια.
Τι είναι αυτό που ώθησε την Marvel στο να κάνει αυτήν τη στροφή; Είναι άραγε το γεγονός ότι εδραιώθηκε εμπορικά ως εταιρεία και πλέον έχει τη δυνατότητα να δίνει βάση και στην ουσία και όχι μόνο στο περιτύλιγμα; Είναι ότι το στιλ που πλασάρει εδώ και δέκα χρόνια έχει εξαντληθεί και άρα οι ταινίες της χρειάζονται ανανέωση και αλλαγή κατεύθυνσης; Μικρή σημασία έχει. Το μόνο δεδομένο είναι πως οι αδερφοί Ρούσο, οι δημιουργοί δηλαδή των πιο ενήλικων στιγμών της Marvel μέχρι στιγμής ήταν και οι καταλληλότεροι για αυτή την αποστολή. Και την έφεραν εις πέρας με θριαμβευτικό τρόπο. Καταρχάς, οικειοποιούμενοι τον βασικό άγραφο κανόνα που μια superhero ταινία οφείλει να ακολουθεί για να είναι δυνατή: φτιάξε έναν καλοδουλεμένο villain, δώσε του αληθινά κίνητρα, κάνε τον τρομακτικό και απειλητικό αλλά πασπάλισέ τον και με μια δόση συμπάθειας, κάνε το κοινό να τον θεωρεί ενδιαφέρον και οριακά συμπαθητικό χαρακτήρα. Και επειδή στο μοτίβο του «συμπαθητικού κακού» είναι η DC και όχι η Marvel που έχει την παράδοση, οι Ρούσο δεν το φοβήθηκαν: εμπνεύστηκαν από το αντίπαλο δέος, την DC.
Το «Dark Knight Rises», το τελευταίο κεφάλαιο της τριλογίας του Κρίστοφερ Νόλαν για τον Μπάτμαν, ήταν μια ταινία που δίχασε. Κανείς όμως δεν μπορούσε παρά να παραδεχθεί ότι τέτοιο «κακό» σε superhero ταινία σπάνια βλέπουμε. O Bane, ο αντίπαλος του Μπάτμαν στην εν λόγω ταινία, ήταν μια εξαιρετικά καλοδουλεμένη περσόνα: ογκώδης, δυνατός, βίαιος, κυνικός, απειλητικό. Ιntelectual και αρχοντικός αλλά ταυτόχρονα αδίστακτος. Ανέκφραστος και μονίμως ψύχραιμος αλλά ταυτόχρονα ιδεολόγος και με ένα αληθινό πάθος για το όραμα που ήθελε να υλοποιήσει να υποβόσκει στην παρουσία του. Ο χαρακτήρας που «ζωντάνεψε» από τον Τομ Χάρντι άφησε εποχή στις superhero ταινίες. O Thanos, ο μεγάλος αντίπαλος των Anengers, αντλεί ξεκάθαρα έμπνευση από τον Bane (και ο Bane με τη σειρά του από τον Darth Vader, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…). Μόνο που οι Ρούσο δεν κάνουν μια στείρα αντιγραφή αλλά αντίθετα, εμπλουτίζουν τον villain τους με πρωτότυπα στοιχεία.
VICE Video: Ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης Παίζει στο Netflix Όμως Κάποτε Είχε για Καμαρίνι Ένα Πορτμπαγκάζ
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί: ο Thanos είναι ο αληθινός πρωταγωνιστής του «Infinity War». Οι Ρούσο φέρονται έξυπνα: τους Avengers τους γνωρίζουμε ήδη, έχουμε δει solo ταινίες τους, τους έχουμε δει να συνασπίζονται ξανά, να είναι αγαπημένοι, να τσακώνονται, ξέρουμε τα καλά τους, ξέρουμε τα κακά τους. Δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να δούμε άλλη μια ταινία για αυτούς. Τώρα είναι η ώρα να επικεντρωθούμε σε αυτόν, η παρουσία του οποίου δημιουργεί το διακύβευμα της επερχόμενης μεγάλης σύγκρουσης. Άλλωστε οι κακοί είναι πάντα λίγο πιο περίπλοκοι τύποι και ως εκ τούτου πιο ενδιαφέροντες από τους καλούς. Απενοχοποιημένοι ως προς αυτή την πραγματικότητα, οι Ρούσο φτιάχνουν έναν εξαιρετικό χαρακτήρα. Ο Thanos δεν έχει μόνο μπράτσα και δύναμη αλλά και προσωπικότητα, φιλοσοφία. Είναι ένας αληθινός ιδεολόγος. Έχει αισθήματα, έχει ψυχή, αγαπάει και νοιάζεται. Αλλά ο στόχος του είναι -κατά τον ίδιο- πιο σημαντικός από τα πάντα, ακόμα και από τις επιθυμίες του.
Ο αρχοντικός αυτός ταξιδευτής του σύμπαντος θέλει να φτάσει στο επίπεδο που θα μπορεί να μειώνει μέσα από μαζικές, διαγαλαξιακές γενοκτονίες τον πληθυσμό όλου του σύμπαντος. Αυτή την φασιστική έμπνευση ωστόσο δεν την έχει επειδή είναι σαδιστής αλλά διότι θεωρεί πως η ανεξέλεγκτη παραγωγή ζωής που διακατέχει το υπάρχον σύμπαν θα προβεί μοιραία για την ίδια την ευλογία της ζωής. O Thanos θέλει να κάνει έναν τεράστιο, αιματηρό πόλεμο που θα τελειώσει τους πολέμους σε όλο το σύμπαν. «Μετά θα μπορώ απλά να ξεκουραστώ» θα μονολογήσει σε κάποια στιγμή εξουθενωμένος περιγράφοντας το τι θα κάνει όταν ο μεγάλος του στόχος γίνει πραγματικότητα.
Την θεϊκή δολοφονική μανία του Thanos, οι Avengers θα την αντιμετωπίσουν με γνώμονα την εντελώς θνητή τους ψυχοσύνθεση. Κόντρα στα δολοφονικά σχέδιά του θα υπερασπιστούν με πάθος και αυταπάρνηση τη ζωή και ας τους κατηγορεί ο ίδιος ότι το δικό του πλάνο είναι πιο αποτελεσματικό για την προστασία της ζωής. Στην πραγματικότητα, δυο αντίπαλες φιλοσοφίες θα συγκρουστούν. Η ψυχρή, η κυνική φιλοσοφία του Thanos από την μια. Και από την άλλη η φιλοσοφία των Avengers: η πίστη στην συνύπαρξη και η βαθιά πεποίθηση πως κανένας ευγενικός σκοπός δεν μπορεί να πραγματωθεί με ανήθικα μέσα. Και όμως: μπορεί ο Thanos να είναι αποφασισμένος να σκορπίσει τον θάνατο και να μην ακούει κουβέντα, μπορεί να αντιλαμβάνεται ως ηλίθια και απλοϊκή την γήινη λογική των Avengers, μπορεί να είναι έτοιμος να τους σκοτώσει όλους χωρίς δεύτερη σκέψη αλλά εκτιμάει και σέβεται το πάθος και την πίστη τους στα ιδανικά τους. «Οι άνθρωποι που θα μείνουν ζωντανοί ελπίζω να σε θυμούνται», θα πει γεμάτος γνήσιο σεβασμό και θαυμασμό στον Iron Man λίγο πριν εφορμήσει εναντίον του σε μια από τις καλύτερες στιγμές της ταινίας.
Η δεύτερη μεγάλη δημιουργική έμπνευση των Ρούσο βρίσκεται στον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών». Δίνοντας πολύ μεγάλη σημασία στην παρουσίαση της πολυμορφικότητας των πολιτισμών που υπάρχουν στο σύμπαν, γεγονός που προσδίδει επιπλέον κύρος και γοητεία στο σύμπαν που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας, τα δυο αδέρφια «σπάνε» την δράση σε παράλληλες αφηγήσεις. Μια αλληλουχία γεγονότων θα χωρίσει την παρέα των Avengers σε ομάδες και κάθε μια από αυτές θα κινείται σε διαφορετικό τόπο και με διαφορετική επιμέρους στόχευση, η οποία όμως υπακούει σε έναν μεγάλο στόχο: να σταματηθεί ο Thanos. Ακριβώς όπως ο Πίτερ Τζάκσον διηγήθηκε το δεύτερο κεφάλαιο του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», οι Ρούσο λένε τη δικιά τους ιστορία. Και ακριβώς όπως εκείνη του Τζάκσον έτσι και η παράλληλη αφήγηση των Ρούσο οδηγεί νομοτελειακά στην ενοποίησή της, σε μια μεγάλη, τελική μάχη.
Το φινάλε αυτού του έπους είναι μάλλον ό,τι πιο εμπνευσμένο και σκοτεινό έχουμε δει στο κινηματογραφικό σύμπαν της Marvel που περήφανα ανοίγει μια μεγάλη συζήτηση αναφορικά με τη σχέση ζωής-θανάτου και φυσικά την συνοχή μέσων-σκοπών: αν το μέσο είναι ο θάνατος μπορεί να εξυπηρετηθεί ο σκοπός της ζωής; Οι Avengers και ο Thanos δίνουν διαφορετική απάντηση και έτσι, η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη.
«Δεν μπορείς να νικήσεις ποτέ τον θάνατο, μα καμιά φορά μπορείς να νικήσεις τον θάνατο της ζωής. Και όσο πιο συχνά το κάνεις τόσο περισσότερο φως θα υπάρχει», αναφέρει ο Τσαρλς Μπουκόφσκι σε ένα από τα καλύτερα ποιήματά του. Και αν οι Avengers είναι πολύ ποπ χαρακτήρες για να γνωρίζουν τον underground γερο-Μπουκόφσκι, η κινητήριος δύναμη των πράξεων τους μπορεί να πανεύκολα να συνοψιστεί σε αυτό το τσιτάτο. Και ας είναι το φλερτ με τον θάνατο το επίπονο τίμημα. Τι σημασία έχει; Άλλωστε, όπως προειπώθηκε, δεν μπορείς ποτέ να νικήσεις τον θάνατο. Ούτε καν αν είσαι υπερήρωας.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίοNewsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Οι Τρανς Κρατούμενες στις Ελληνικές Φυλακές Είναι μια Σημείωση με Κόκκινο Στιλό
Ρωτήσαμε τον Παγκόσμιο Πρωταθλητή της Monopoly πώς να Κερδίζεις Πάντα στο Παιχνίδι
87 Μέρες, 23 Ώρες, 2 Λεπτά και 39 Δευτερόλεπτά στον Ευαγγελισμό Μεταξύ Ζωής και Θανάτου
