«Υπήρχαν εγκλήματα εδώ, στην Ηλεία, τα οποία ήταν πάρα πολύ γνωστά μεταξύ των ντόπιων. Αλλά αν έψαχνες στο Διαδίκτυο, δεν έβρισκες τίποτα. Για παράδειγμα, η ιστορία της Θεώνης, με την οποία καταπιάνομαι στο δεύτερο επεισόδιο, νόμιζα για χρόνια πως αποτελεί αστικό μύθο. Μας το έλεγαν όταν ήμασταν παιδάκια, για να μην πηγαίνουμε στο δάσος της Μαραθιάς. Νόμιζα πως δεν ισχύει, όμως μια μέρα διάβαζα το αρχείο και βλέπω ξαφνικά “Ο Φόνος της Θεώνης” – και άπειρα ρεπορτάζ. Το γκούγκλαρα και δεν υπήρχε τίποτα στο Ίντερνετ για τη Θεώνη – ούτε ένα αποτέλεσμα. Εκεί σκέφτηκα ότι πρέπει να γίνει ένα podcast για εγκλήματα που δεν υπάρχουν στο Διαδίκτυο», λέει η δημοσιογράφος Μαριάννα Μητροπούλου.
Από τον Φεβρουάριο του 2022, έχει ξεκινήσει το true crime podcast «Ματιές στο Αρχείο», το οποίο με τη βοήθεια του αρχείου της εφημερίδας Πατρίς, «ξεσκονίζει» ιστορίες της Ηλείας και της Πελοποννήσου που έχουν ξεχαστεί, ή ακόμη και ιστορίες που δεν γνωρίζαμε μέχρι χθες.
Videos by VICE
Σύμφωνα με έρευνα του ABC, το 44% των ακροατών podcast έχει ακούσει τουλάχιστον ένα podcast για αληθινά εγκλήματα. Σύμφωνα με ψυχολόγους, η εμμονή με το αληθινό έγκλημα οφείλεται στην ανακούφιση ότι δεν είμαστε εμείς τα θύματα. Μάλιστα, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Social Psychological and Personality Science διαπίστωσε ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να επιλέξουν να δουν/ακούσουν κάτι σχετικό με αληθινά εγκλήματα, σε σύγκριση με τους άνδρες, επειδή -μεταξύ άλλων- τα θύματα είναι συχνά γυναίκες.
«Στην αρχή σκεφτόμουν να μην έχει να κάνει μόνο με εγκλήματα, όμως η αλήθεια είναι ότι ακούει ο άλλος “αληθινό έγκλημα” και τον τραβάει κάτι σε αυτό. Οπότε έκανα focus σε εγκλήματα – υπάρχει κι ένα επεισόδιο που δεν έχει να κάνει με έγκλημα, αλλά είναι αστυνομικό ρεπορτάζ», σημειώνει η Μαριάννα.
VICE: Πώς εντοπίζεις τις υποθέσεις με τις οποίες ασχολείσαι στο podcast;
Μαριάννα Μητροπούλου: Το γραφείο μου είναι στον ίδιο χώρο όπου βρίσκονται όλοι οι τόμοι της εφημερίδας «Πατρίς». Σε αυτό το γραφείο, λοιπόν, ήρθα τον Φλεβάρη και σκέφτηκα να αξιοποιήσω το αρχείο. Στην αρχή απλώς ξεφύλλιζα, έβγαζα φωτογραφίες και έγραφα άρθρα. Επειδή, όμως, μου άρεσαν/αρέσουν τα podcast και ακούω όλη μέρα, σκέφτηκα να κάνω κι εγώ ένα.
Ήταν ευκαιρία ότι βρισκόμουν στον χώρο του αρχείου και έτσι το συνδύασα. Δεν είχα στο μυαλό μου τα εγκλήματα ως θεματική. Κάπως με βρήκε μόνο του όλο αυτό. Δηλαδή οι πρώτες τρεις ιστορίες ήρθαν κάπως μόνες τους, ενώ χάζευα στο αρχείο. Η πρώτη ήταν για ένα έγκλημα τη δεκαετία του ’90, που η μάνα είχε δηλητηριάσει την κόρη της με φακές. Είναι γνωστή ιστορία, υπάρχει και σε βιβλίο του Πάνου Σόμπολου. Πήγε καλά αυτό το podcast κι έτσι αποφάσισα μετά να ασχοληθώ με την υπόθεση της Θεώνης – που πήγε ακόμη καλύτερα. Οπότε αποφασίσαμε να συνεχίσουμε με εγκλήματα.
Ποια υπόθεση έχει προσελκύσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τον κόσμο που ακούει;
Είναι δύο. Το ένα πιστεύω ότι τράβηξε τον κόσμο λόγω τίτλου – «Οι “αδερφές Σταμίρη” της Ηλείας». Οι «αδερφές Σταμίρη» είναι κεντρικές ηρωίδες της επιτυχημένης σειράς του ΑΝΤ1 «Άγριες Μέλισσες», οπότε θα έπαιξε κι αυτό τον ρόλο του. Και η υπόθεση είναι παρεμφερής: Δύο αδερφές, που είχαν την ατυχία να μπουν στο στόχαστρο ενός πολύ επικίνδυνου ανθρώπου, αναγκάστηκαν να γίνουν φόνισσες, για να γλιτώσουν από τη μανία του. Αυτές, πραγματικά, τις χειροκρότησε όλος ο κόσμος. Και δεν έμειναν ούτε μέρα στη φυλακή.
Το άλλο επεισόδιο που επίσης «τράβηξε» τον κόσμο -νομίζω πιο πολύ από όλα- έχει να κάνει με μια υπόθεση αιμομιξίας. Μάλιστα, αυτή η ιστορία είχε γίνει επεισόδιο στη σειρά «Ανατομία ενός εγκλήματος», τη δεκαετία του ’90.
Από τις υποθέσεις που έχεις εντοπίσει στο αρχείο, ποια σε έχει σοκάρει περισσότερο;
Έχει να κάνει με υποθέσεις της εποχής που έκανε κουμάντο στην Ηλεία μία μεγάλη «συμμορία» επίορκων αστυνομικών. Όλοι όσοι ζούμε εδώ, έχουμε ακούσει ανά τα χρόνια για το πόσο διεφθαρμένη ήταν η Αστυνομία στην Ηλεία τη δεκαετία του ’90. Διαβάζοντας δημοσιεύματα εκείνης της εποχής σοκάρεσαι – και φαντάζομαι δεν αποκαλύπτουν το 100% όσων γίνονταν. Σκέφτεσαι «δεν γίνονται αυτά»! Ποιο αστυνομικό τμήμα Ομόνοιας; Τα ΑΤ Πύργου και Αμαλιάδας ήταν τρις χειρότερα. Πολλές ιστορίες με απειλές, γκανγκστεριλίκια, βιασμούς, ναρκωτικά, trafficking.
Σε αυτό το επεισόδιο μιλούσα για έναν αστυνομικό διευθυντή, τον Δημήτρη Γεωργίου, ο οποίος τα είχε βάλει με όλους. ήταν ο «διώκτης» τους. Μάλιστα, συναντιόταν κρυφά με έναν εισαγγελέα και μία γραμματέα σε κάτι χωράφια. Δεν το έλεγαν σε κανέναν. Σαν ταινία, κανονικά. Ο άνθρωπος έβρισκε το αυτοκίνητό του τρύπιο από σφαίρες και δεχόταν πολλές απειλές. Αυτός δεν ζει πλέον, αλλά με πήρε τηλέφωνο ο αδερφός του, συγκινημένος, να με ευχαριστήσει.
Το άλλο που με σόκαρε, κάπως, είναι πως η πραγματική ιστορία του τραγουδιού «Ο Γιάννης ο Φονιάς» έχει τις ρίζες του στην Ηλεία. Ο «Γιάννης» ήταν Θεόδωρος. Σκότωσε τη σύζυγό του, Δήμητρα, αφού πρώτα είχε επιβεβαιώσει την απιστία της, με τον επιστήθιο φίλο του, Κώστα. Πολλά χρόνια αργότερα, ο Νίκος Γκάτσος θα ακούσει μια αφήγηση σχετικά με αυτό το «έγκλημα τιμής», όπως αποκαλούνταν τότε και θα γράψει μαζί με τον Μάνο Χατζιδάκι το πασίγνωστο κομμάτι «Ο Γιάννης ο Φονιάς».
Έχουν υπάρξει αντιδράσεις για κάποια/ες από τις υποθέσεις που έχεις ασχοληθεί;
Είχα κάνει ένα podcast για μια υπόθεση στις αρχές του ’90 σχετικά με ένα φονικό και οι συγγενείς των καταδικασθέντων με έβρισαν άσχημα. Είχα αλλάξει φυσικά τα ονόματα και προσπάθησα να μην αναφερθώ με τόσες λεπτομέρειες. Είχα όλα τα πρακτικά της δίκης, άπειρο υλικό, δηλαδή θα μπορούσα να κάνω 20λεπτο επεισόδιο, αλλά έκανα οκτάλεπτο τελικά. Με είχαν πάρει τηλέφωνο και με έβρισαν πολύ. Καταλαβαίνω από τη μία ότι «ξύνω» πληγές, αλλά προσπάθησα να το σεβαστώ όσο γινόταν.
Μετά από αυτό το σκηνικό σκέφτηκα να ασχοληθώ μόνο με πιο παλιά εγκλήματα, δεκαετιών ’50-’60. Έτσι, αμέσως μετά καταπιάστηκα με μια υπόθεση της δεκαετίας του ’50. Ακόμα και τότε, όμως, χτύπησε το τηλέφωνό μου και ήταν μία 87χρονη στην άλλη γραμμή. Ο άνθρωπος για τον οποίο μιλούσα στο podcast ήταν αδερφός της ή πρώτος ξάδερφός της – δεν θυμάμαι καλά. Μου τηλεφώνησε για να μου ζητήσει τον λόγο και, φυσικά, να με βρίσει. Είχε εντοπίσει το podcast μέσω Facebook. Εκεί κατάλαβα ότι, τελικά, οι αντιδράσεις ίσως να μην έχουν να κάνουν τόσο με το αν ένα έγκλημα είναι πιο σύγχρονο ή όχι.
Έχεις εντοπίσει επόμενες υποθέσεις με τις οποίες θέλεις να ασχοληθείς στα επόμενα επεισόδια;
Έχω βρει ήδη υλικό σχετικά με το θέμα των ναρκωτικών στην Ηλεία τη δεκαετία του ’90 και αρχές του 2000, που γινόταν χαμός σε Πύργο και Αμαλιάδα. Επίσης υπάρχουν ένα-δυο εγκλήματα που θέλω να ψάξω παραπάνω, αλλά το ένα από τα δύο είναι σχετικά σύγχρονο και το σκέφτομαι κάπως. Είναι 30 χρόνια πριν, αλλά θεωρείται σύγχρονο. Επίσης, ορισμένοι από τους εμπλεκόμενους ζουν ακόμα και μπορώ να καταλάβω ότι θα είναι δύσκολο για αυτούς.
Έχεις προσπαθήσει ποτέ να έρθεις σε επαφή με συγγενείς κάποιου θύματος ή πρωταγωνιστή κάποιας ιστορίας;
Ναι. Δεν θα πω για ποιο επεισόδιο, αλλά διαβάζοντας τα ρεπορτάζ και συνδυάζοντας στοιχεία πίστευα πως ένας άνθρωπος που είχε μπει φυλακή και είχε εκτίσει ποινή 20 ετών -που δεν είχε ομολογήσει ποτέ- ήταν αθώος. Τον έψαξα και τον βρήκα, αλλά λίγο πριν του κάνω κρούση έμαθα ότι μόλις είχε αποφυλακιστεί, είχε παντρευτεί κι είχε κάνει ένα παιδί – γενικά είχε φτιάξει τη ζωή του ξανά. Οπότε αποφάσισα ότι δεν θέλω να τον αναστατώσω. Πολλοί θέλουν να ξεχάσουν.
Αλλά με έχει βρει συγγενής ενός ανθρώπου, η ανιψιά μίας πρωταγωνίστριας ενός επεισοδίου, που με ευχαρίστησε διότι δεν είχε προλάβει να γνωρίσει ποτέ αυτήν τη γυναίκα – την είχαν σκοτώσει. Δεν είχε γεννηθεί η ίδια ακόμα όταν έγινε το έγκλημα. Μου είπε «σε ευχαριστώ, δεν τα ήξερα όλα αυτά για τη θεία μου και δεν θα μπορούσα να τα μάθω ποτέ, διότι κανείς δεν μιλάει για αυτό στο σπίτι».
Τελικά είναι βάσιμο ότι η Ηλεία έχει αρκετά κακές ειδήσεις ανά τα χρόνια ή είναι αστικός μύθος;
Το πιστεύω ακράδαντα αυτό. Πιστεύω ότι εξηγείται γεωγραφικά. Στην Πελοπόννησο γίνονταν, από παλιά μέχρι και σχετικά πρόσφατα, πάρα πολλά «εγκλήματα τιμής» – όπως τα αποκαλούσαν. Ακούμε συχνά για τη Μάνη, όμως στην Ηλεία και την Αρκαδία είχαμε πολλά περισσότερα τέτοια εγκλήματα. Και βλέπεις τις περιοχές όπου έχουν γίνει: Ορεινά μέρη, απομονωμένα, μικρά χωριά, κλειστές κοινωνίες. Δεν έχουμε, για παράδειγμα, τόσες υποθέσεις στον Πύργο ή την Αμαλιάδα, αλλά στα γύρω χωριά. Δηλαδή σε μικρές κοινωνίες, όπου ο ένας έπεφτε πάνω στον άλλον, ο ένας μπορεί να έμπλεκε ερωτικά με τον άλλον ή παρεξηγούνταν για την κόρη τους, την αδερφή τους, μία κατσίκα, ένα χωράφι, μία απιστία.
Ακούμε σήμερα «πωπω, τι γίνεται στον κόσμο» ή «παλιά δεν γίνονταν αυτά». Δεν έχουμε ιδέα τι γινόταν παλιά. Είχαμε φονικά μέρα παρά μέρα, πολλούς βιασμούς, αιμομιξίες – παλιά γίνονταν τα χειρότερα.
Παλιά, μάλιστα, πολλά τέτοια εγκλήματα τα δικαιολογούσε η ίδια η δικαιοσύνη. Στην υπόθεση του «Γιάννη του φονιά», ο κατηγορούμενος τελικά έμεινε έναν μήνα στη φυλακή. Σκότωσε τη γυναίκα του, αλλά δικαιολογήθηκε από το γεγονός ότι τον είχε απατήσει με τον καλύτερό του φίλο. Κι όμως!
Η προετοιμασία που κάνεις για τα επεισόδια, ποια είναι; Γράφεις σενάριο;
Ξεκινάω από το αρχείο, ξεφυλλίζοντας τους τόμους που υπάρχουν. Πολλές φορές μπορεί να αρκεστώ μόνο σε αυτά που έχουν γραφτεί, καθώς είναι αρκετά αναλυτικά. Αυτό, όμως, συμβαίνει για ιστορίες από το ’70-’80 και μετά. Πιο πριν τα δημοσιεύματα είναι σαν τηλεγραφήματα. Μικρά κείμενα. Τότε οι εφημερίδες έβγαιναν τρεις-τέσσερις σελίδες, όλες κι όλες. Από το ’70-’80 και μετά τα ρεπορτάζ είναι υπερπλήρη.
Επίσης θα κάνω την έρευνά μου στη βιβλιοθήκη, θα μιλήσω με παλιούς δημοσιογράφους, δικηγόρους, γενικά ανθρώπους που γνωρίζουν κάτι. Τα συμμαζεύω όλα, τα γράφω και τα σπικάρω.
Γενικά, πέρα από το podcast, θυμάσαι κάποια υπόθεση από το αστυνομικό ρεπορτάζ των τελευταίων χρόνων που σου έχει κάνει εντύπωση;
Όταν πρωτοήρθα στην εφημερίδα, τον πρώτο μήνα, είχε γίνει μία δολοφονία στον Πύργο, σε ένα καφενείο. Μόλις είχε βγει από τη φυλακή κάποιος, ο οποίος το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να πάει και να βρει έναν άλλον τύπο, με τον οποίον είχαν ανοιχτούς λογαριασμούς και να τον σκοτώσει.
Έχουν γίνει πολλά τα τελευταία χρόνια στην Ηλεία. Ακόμη ένα σοκαριστικό περιστατικό ήταν με έναν πατέρα και την κόρη του, που είχαν εξαφανιστεί και αναζητούνταν. Είχαν έρθει διακοπές στην Ηλεία οι δυο τους. Τελικά, τους βρήκαν σχεδόν λιωμένους σε ένα χωράφι κάπου και κανείς δεν έμαθε ποτέ τι πραγματικά συνέβη. Ούτε γιατί χάθηκαν, ούτε πώς βρέθηκαν εκεί. Και πιο πρόσφατα, η υπόθεση με τα δύο νεκρά μωρά και τους γονείς τους, στην Ανδραβίδα. Πολύ σοκαριστικό κι αυτό! Δυστυχώς είναι πάρα πολλά.
Τελικά, γιατί πιστεύεις ότι αρέσει στον κόσμο να ακούει τέτοιες ιστορίες;
Νομίζω ότι αυτό που κινεί την περιέργειά μας είναι πως βαθιά μέσα μας έχουμε τους εαυτούς μας ικανούς να φτάσουμε στα άκρα. Προσπαθούμε να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του θύτη ή του θύματος, να ταυτιστούμε, να σκεφτούμε τι θα κάναμε ή τι δεν θα κάναμε οι ίδιοι. Πάντα υπάρχει αυτή η προσπάθεια ταύτισης, είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα. Νομίζω ότι αυτό είναι κυρίως, συν το γεγονός ότι φοβάσαι λίγο ακούγοντας τέτοια εγκλήματα. Σε κάθε άνθρωπο κάνει ένα «κλικ» σε κάποιο συναίσθημα, είτε αυτό είναι συγκίνηση είτε οτιδήποτε άλλο.
Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.
Ακολούθησε τον Παύλο Τουμπέκη στο Instagram.
Περισσότερα από το VICE
Το Destiny Studio Είναι το «Ατελιέ» Όπου Γράφεται η Νεότερη Ραπ Ιστορία της Ελλάδας
Η Ιστορία του Jeffrey Dahmer: Σταμάτα να Λυπάσαι τους Serial Killer
18 Πράγματα που Πρέπει να Ξέρεις Πριν Πας στο Πανεπιστήμιο στα 18
