Μπορεί η εξέγερση του Δεκέμβρη του ’08 στην Ελλάδα να μην γέννησε ένα αντίστοιχο καλλιτεχνικό ρεύμα, όπως ο Μάης του ’68 στη Γαλλία, όμως υπήρξαν άνθρωποι που εμπνεύστηκαν από όσα έγιναν τότε ή και ενέπνευσαν όσους βγήκαν στον δρόμο.
Λίγες ώρες μετά τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, η Αθήνα γεμίζει συνθήματα και γκράφιτι. Ένα από τα πιο γνωστά είναι του Bleeps, που σημειώνει δίπλα από την προσωπογραφία του 15χρονου, «Ζω μέσα από τους αγώνες σας».
Λίγα χρόνια μετά, ο «Κουκουλοφόρος» του Σπύρου Γραμμένου ηχογραφείται και ταυτίζεται με όλη αυτήν τη γενιά των ανθρώπων που ριζοσπαστικοποιήθηκε και συνέχισε να δίνει μάχες και μετά το ’08.
Επίσης, δέκα χρόνια μετά, ο Δεκέμβρης ακόμη δεν έχει σβήσει και γίνεται φόντο στο βιβλίο του Γιώργου Τσαντίκου, «Άλλη μια Σοβιετική Στάση Λεωφορείου» (εκδ. Χαραμάδα).
Πώς βλέπουν άραγε τα πράγματα 10 χρόνια μετά;
Videos by VICE
Γιώργος Τσαντίκος: «Δέκα χρόνια δεν αρκούν»
Πριν από δέκα χρόνια, στις 9 Δεκεμβρίου αν θυμάμαι καλά, ένα τηλεοπτικό κανάλι που δεν θυμάμαι ποιο ήταν, μετέδιδε ότι «καίγεται η Μεγάλη Βρετανία», στα επεισόδια που ακολούθησαν τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου.
Μόνο που τα πλάνα ήταν από μια μολότοφ που είχε πέσει μέσα στον δρόμο, μπροστά στο ξενοδοχείο «Βρετάνια» των Ιωαννίνων. Δέκα χρόνια αργότερα, η εσκεμμένη μισή αλήθεια ή το ολόκληρο ψέμα είναι ο τρόπος για να ξορκίζεται κάθε εξεγερτικό σκίρτημα.
Η ελληνική κοινωνία δεν ήταν ποτέ «αθώα», για να πούμε ότι τότε, τον Δεκέμβρη του ’08, «έχασε την αθωότητά της». Ακόμη και τα πιο προοδευτικά κομμάτια της ταλαιπωρούνται διαχρονικά από ενοχές απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας, σαν να έχουν ένα μόνιμο πρόκριμα κρίσης πανικού για όταν κληθούν να «αναλάβουν ευθύνες». Για να ξεπεράσουν αυτές τις κρίσεις, τρέχουν συνεχώς στους λάθος διανεμητές ευθυνών…
Για τα άλλα κομμάτια, τη «μαύρη αντίδραση», δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση. Προσπαθούν σήμερα να πάρουν ξανά τα ηνία από τους «ενοχικούς», οι οποίοι έχουν γίνει οι καλύτεροι διαχειριστές ενός συστήματος, το οποίο όλο μοιάζει να τη γλιτώνει την τελευταία στιγμή, τα τελευταία δέκα χρόνια.
Δέκα χρόνια δεν είναι αρκετά για έναν κοινωνικό μετασχηματισμό.
Οι άνθρωποι που ρίγησαν εκείνες τις μέρες, σήμερα κάνουν διάφορα πράγματα. Παλεύουν να μην πάνε σπίτια τους μετά από μια δεκαετία στροβιλισμού που καταλήγει σήμερα σε μια εκνευριστική ακινησία, έχουν παραιτηθεί από πολλά ή λίγα ή και παραμένουν στην πρώτη γραμμή ή παρακολουθούνε εμβρόντητοι τον εφιαλτικό μεταμοντερνισμό: μέσα οι καθαρίστριες με τα πλαστά πτυχία, έξω οι πολιτικοί, ηθικοί και πρακτικοί αυτουργοί των νεοναζιστικών δολοφονιών. Θεοδωράκης στα συλλαλητήρια για τη Μακεδονία και στις ακροδεξιές συνάξεις, εν ψυχρώ δολοφονίες «παράταιρων» στο κέντρο της Αθήνας, με τους αυτουργούς να αποσιωπούνται εντελώς ως τέτοιοι από την Αστυνομία και ένα δημοφιλές κομμάτι των ΜΜΕ. Ο χώρος που δολοφονούσε καταληψίες το ’90-’91 τώρα υπαγορεύει τα πιο αντιδραστικά και γερασμένα διδάγματα σε μια γενιά που το ’08 ήταν η μόνη αθώα, ακόμη.
Ένα σύστημα που κάνει κυριολεκτικά τα πάντα για να αναπαραχθεί, όμως παραμένει ακόμη ασταθές, περισσότερο από τότε, ακόμη και όταν φαίνεται άθικτο και άτρωτο.
Η μνήμη από μόνη της, όμως, δεν επαρκεί για να ξεφύγεις από το μεταμοντερνισμό και τη μονοθεματικότητα της ήττας, ούτε οι εξεγέρσεις του σήμερα θάβονται εύκολα. Είναι πια πιο επικίνδυνες από ό,τι άλλοτε.
Ό,τι έγινε τον Δεκέμβρη του ’08 -η απώλεια μιας ζωής από όπλο μπάτσου- δεν περιορίζεται σε δέκα ημερολογιακές μέρες πορειών, ούτε μόνο σε «πολλές ερωτήσεις χωρίς απάντηση». Ήταν μια υπόμνηση από το μέλλον που έρχεται.
Τώρα που το μέλλον ήρθε, μόνο με μνήμες και εξορκισμούς δεν παλεύεται. Μαζί του φέρνει ακόμη μεγαλύτερες συγκρούσεις, στις οποίες θα πρέπει να επιλέξουμε: απλοί θεατές ή συμμέτοχοι;
«Πάρε τηλέφωνο τη μοναξιά σου ή βγες ξανά στον δρόμο της φωτιάς» – Δημήτρης Βάρος.
*Ο Γιώργος Τσαντίκος είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας. Το βιβλίο του «Άλλη μια Σοβιετική Στάση Λεωφορείου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χαραμάδα.
Σπύρος Γραμμένος: «Η βία ασκείται πάντα από την εξουσία»
Η βία είναι ριζωμένη βαθιά μέσα στην ψυχή του κράτους.
Στη μυθολογία, ήταν αδέρφια.
Το κράτος μοιράζει απλόχερα τον φόβο στους πολίτες για οτιδήποτε διαφορετικό.
Οι μηχανισμοί του κράτους είναι συνεχώς σε εγρήγορση και έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν τη βία, σε οποίο κεφάλι προσπαθήσει να κοιτάξει τον ουρανό.
Τον Δεκέμβριο του 2008, η βία προσπάθησε να πετύχει με μια σφαίρα στην καρδιά μια ολόκληρη γενιά.
Η βία δεν σταματά ποτέ.
Η βία ασκείται πάντα από την εξουσία.
Όταν πατάς το φίδι, είναι βία.
Όταν το φίδι γυρίσει και σε δαγκώσει, είναι άμυνα.
Αλληλεγγύη στο φίδι.
*Ο Σπύρος Γραμμένος εμφανίζεται στο Σταυρό του Νότου.
Bleeps.gr: «Δέκα χρόνια μετά. Λίγη σιωπή»
Όταν πραγματοποίησα το έργο στη μνήμη ενός αδικοχαμένου παιδιού, δεν ήταν επειδή συμμετείχα στη λογική της δημιουργίας ενός μάρτυρα ή ήρωα. Ήταν για τη θλίψη που μου προκαλεί η χυδαία εκμετάλλευση της εφηβικής ορμής και άνοιξης από τους γκεμπελίσκους των όποιων ιδεολογιών.
«Ζω μέσα από τους αγώνες σας» – αλλά ποιοι είναι οι πραγματικοί αγώνες τελικά; Είναι η προώθηση του «being cool» με το να γράφεις ACAB, να εκφράζεις πολιτικές απόψεις έχοντας διαβάσει μόνο φυλλάδια, ενώ δεν ξέρεις καν το Maurizio Lazzarato; Είναι να αποκαλείς όποιον δεν σου κάθεται καλά ως «φιλελέ»; Είναι να πετάξεις μπουκάλι στον μπάτσο ή να ντυθείς «αστικός λοκατζής», για να τα σπάσεις και μετά να πιείς ρακόμελα;
Ο Γρηγορόπουλος είναι ένα αδικοχαμένο παιδί και αυτό για μένα είναι το σημαντικό. Ένα παιδί που το διπολικά μανιχαϊστικό κοινωνικό κατεστημένο της Ελλάδας έσπρωξε να προκαλέσει τον Κορκονέα – και ο Κορκονέας ένα ανόητο πιόνι του διπολικά μανιχαϊστικού κατεστημένου της χώρας, που είχε όπλο και στολή. Ο ηθικός αυτουργός με ενδιαφέρει πιο πολύ από ποτέ. Αυτή η ανόητη λογική, που φοράει σλογκανίστικα ιμάτια και γιορτάζει μοιράζοντας απλόχερα μυθοπλασίες, αδιαφορώντας για την ουσία. Ποια είναι η ουσία; Είναι το γεγονός ότι αυτό το παιδί δεν χαίρεται ή λυπάται, ούτε και διάλεξε τη μοίρα που είχε. Σίγουρα δεν ήταν από αυτούς που το «επαναστατικό νταβατζιλίκι» το έχουν για επάγγελμα. Αυτοί ξέρουν να φυλάγονται και να μοιράζουν «ιδεολογία» στα αμόλυντα εφηβικά μυαλά. Δες τους τώρα πώς απολαμβάνουν το gentrification στα Εξάρχεια. Δες τους τώρα πώς παρτάρουν πού και πού, για να βγαίνουν από την υπαρξιακή ανία. Όμως αυτό το παιδί δεν θα δει το πρόσωπο του να αποκτά ρυτίδες. Αυτό δεν είναι ευλογία. Αυτό είναι μια ιογενής κατάρα που θρέφεται με θάνατο.
Δέκα χρόνια μετά. Λίγη σιωπή.
*Περισσότερα για τον Bleeps.gr, εδώ.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
«Προσοχή, Προσoχή, Δολοφόνοι με Στολή» – Τα Συνθήματα που Ακούστηκαν τον Δεκέμβρη του ’08
Ο Ιάσονας Περιγράφει πώς Είναι να Ζεις σε Mία Από τις πιο Επικίνδυνες Περιοχές του Πλανήτη
Ο Γιάννης Μαντζουράνης Φωνάζει Ακόμη «Εθνικάρα» στα Γήπεδα
