Λίγοι Έλληνες επαγγελματίες φωτορεπόρτερ έχουν τόσο μεγάλη αναλογία παραγωγής εικόνων και ποιότητας, όπως ο Αλέξανδρος Μιχαηλίδης. Δουλεύοντας τα τελευταία χρόνια με έδρα τις Βρυξέλλες, ο ίδιος καταγράφει από την κοιλιά του κήτους, την ευρωπαϊκή επικαιρότητα. Βρίσκεται ταυτόχρονα στα παρασκήνια των Eurogroup και στην πρώτη γραμμή των συγκρούσεων των «Κίτρινων Γιλέκων» στο Παρίσι ή τη Σύνοδο Κορυφής των G20. Την επόμενη μέρα, μπορεί να ανεβάσει στο Instagram μια φωτογραφία με έναν εσπρέσο κι ένα σοκολατάκι, τον Ντόναλντ Τραμπ ή τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ και να έχει το ίδιο αναγνωρίσιμο ύφος. Η παραγωγή εικόνων δρόμου είναι εντυπωσιακή. Ο Μιχαηλίδης συνεργάζεται με το πρακτορείο SOOC και επίσης ως freelancer με διεθνή Μέσα. Σε ηλικία 33 ετών, έχει καταφέρει οι εικόνες του να είναι αναγνωρίσιμες και κινηματογραφικές. «Το βράδυ έχει Eurogroup», μου έγραψε το μεσημέρι της Δευτέρας, «όμως, θα σου στείλω τις απαντήσεις από την αγαπημένη μου μπιραρία, κοντά στο σπίτι».
VICE: Πότε και γιατί αποφάσισες να φύγεις από την Ελλάδα;
Αλέξανδρος Μιχαηλίδης: Στις 22 Μαρτίου 2016, γίνεται το διπλό τρομοκρατικό χτύπημα στις Βρυξέλλες, στο αεροδρόμιο του Zaventem και τον σταθμό Maalbeek του μετρό. Παρακολουθώ τις ειδήσεις στην τηλεόραση και συζητώ με τη σύντροφό μου, Ειρήνη Κωστάκη. Το επόμενο πρωί, βρίσκομαι στις Βρυξέλλες. Είναι όλα αποκλεισμένα, το μετρό ακόμα κλειστό, οι επικοινωνίες υπολειτουργούν. Φτάνω κοντά στον σταθμό του Maalbeek, λίγα μέτρα από την Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και φωτογραφίζω. Περνούν οι μέρες, φεύγω, ξαναέρχομαι.
Videos by VICE
Στα τέλη Ιουνίου, μετά από μια Σύνοδο Κορυφής, ενώ πίναμε καφέ με μια καλή μας φίλη, τους ανακοινώνω ότι τον Οκτώβριο έχω σκοπό να εγκατασταθώ μόνιμα στις Βρυξέλλες. Τέλη Αυγούστου, ένα ωραίο απόγευμα στον Λυκαβηττό, το ανακοινώνω στους γονείς μου. Με βοηθούν όσο πιο πολύ μπορούν, πουλώ έπιπλα, χαιρετώ φίλους, γνωστούς, συναδέλφους. Τους τελευταίους συναδέλφους, συγκεκριμένα, τους χαιρετάω στο Σύνταγμα την ώρα που ήταν σε εξέλιξη μια συγκέντρωση του ΠΑΜΕ. Στις 18 Οκτωβρίου 2016, με ένα εισιτήριο των 19,90 ευρώ, φεύγω από την Αθήνα και προσγειώνομαι στο αεροδρόμιο του Charleroi.
Πώς είναι η καθημερινότητα ενός Έλληνα φωτορεπόρτερ στις Βρυξέλλες;
Ξυπνάω στις 8.30, ώρα που έχει κάνει peak το κυκλοφοριακό και πάει ο κόσμος στις δουλειές του. Στις 12 που αρχίζει το lunch break και το μεσημεριανό διάλειμμα, τότε είναι το αποκορύφωμα για μας. Συνήθως, μέχρι τις 6 έχουμε τελειώσει, αν και υπάρχουν μέρες που μπορεί να χρειαστεί να δουλέψεις δέκα και 12 ώρες. Επίσης, μιλάμε για αυστηρό πενθήμερο. Το να δουλέψεις Σαββατοκύριακο είναι αιτία πολέμου, κάτι που μου πήρε πολύ καιρό για να το συνηθίσω. Φωτογραφίζω κυρίως ό,τι έχει σχέση με ευρωπαϊκούς θεσμούς και με μια μικρή κλίση προς ελληνοκεντρικά θέματα. Δηλαδή, συμμετοχή υπουργών σε Συμβούλια, επισκέψεις πολιτικών κλπ. Αυτήν την περίοδο, top story είναι το Brexit. Από βέλγικη επικαιρότητα, καλύπτω μεγάλα γεγονότα, όπως εκλογές, απεργίες, τρομοκρατικά χτυπήματα. Το πιο παράδοξο είναι ότι μπορείς να γνωρίζεις το πρόγραμμά σου πολλές εβδομάδες ή και μήνες νωρίτερα – δηλαδή ξέρουμε ότι τον Ιούνιο θα έχει στο Λουξεμβούργο συγκεκριμένη μέρα, συγκεκριμένη ώρα, Eurogroup. Τις πρώτες μέρες ήθελα να καλύψω μια πορεία, που ξεκινούσε στις 11. Πήγα με την νοοτροπία ότι θα περνούσε η ώρα μέχρι να συγκεντρωθεί ο κόσμος, να μιλήσει, να πιει καφέ και η πορεία είχε ήδη ξεκινήσει και την έψαχνα.
Πώς είναι να εργάζεσαι στην «καρδιά» της Ευρώπης;
Είναι υπέροχα και ταυτόχρονα δύσκολα, υπάρχει ανταγωνισμός, αλλά πάνω από όλα υπάρχει ο σεβασμός στο πρόσωπό και τη δουλειά σου. Από τον πρώτο καιρό στις Βρυξέλλες, ένας συνάδελφος, που οριακά είχαμε ανταλλάξει πέντε κουβέντες, με πήρε σχεδόν από το χέρι για να μου δείξει τους χώρους της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ποιος είναι καλός, ποιος κακός, ποιον πρέπει να έχεις από κοντά για να μαθαίνεις πράγματα. Η αντιμετώπιση του Τύπου από τις Αρχές δεν έχει καμία σχέση με ό,τι ξέρουμε στην Ελλάδα. Δεν είσαι βέβαια ιερή αγελάδα. Είναι επαγγελματίες, θα σε βοηθήσουν, όμως αυτό που καταλαβαίνεις από νωρίς είναι πως όταν λένε «όχι», το εννοούν. Όσον αφορά τον κόσμο, είναι εξοικειωμένος και όταν βρίσκεσαι στον δρόμο και φωτογραφίζεις είσαι αόρατος. Το ίδιο ισχύει και στις πορείες και δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί να έχει επηρεάσει το γεγονός ότι η ίδια η Αστυνομία βιντεοσκοπεί και φωτογραφίζει τον κόσμο κανονικότατα.
Πώς σου φαίνεται η λειτουργία του Ευρωκοινοβουλίου από μέσα;
Θα σου πω ότι μου πήρε κυριολεκτικά σχεδόν έναν χρόνο για να καταλάβω πώς μπορείς να κινηθείς στο εσωτερικό του. Μιλάμε για δαιδαλώδεις, πανομοιότυπους ορόφους και αίθουσες. Κι ενώ προέρχεσαι από την Ελλάδα, που είναι μέλος της ΕΕ, πιστεύω ότι στη δική μου ηλικία δεν έχει κάποιος ιδέα πώς ακριβώς δουλεύει αυτό το πράγμα, ποιες είναι οι αποφάσεις που λαμβάνονται και πώς τελικά μέσα από αυτό καθορίζεται το μεγαλύτερο κομμάτι πολιτικής της χώρας του.
VICE Video: Φάρμα Κλασικής Παιδείας
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Ταξιδεύεις συχνά για μεγάλα γεγονότα. Ποια είναι η διαφορά της Ελλάδας με την κεντρική Ευρώπη; Εννοώ, βλέπεις διαφορά στην εικόνα;
Ταξιδεύω συχνά για δουλειά – ή δουλεύω για να ταξιδεύω. Το πλεονέκτημα των Βρυξελλών είναι ότι είσαι στην καρδιά της Ευρώπης, έχεις εύκολη και οικονομική πρόσβαση σε πολύ μεγάλες πόλεις και χώρες και είσαι κοντά σε μεγάλα γεγονότα. Πολύ γρήγορα μπορείς να φτάσεις στο Παρίσι, το Άμστερνταμ, το Λουξεμβούργο ή το Λονδίνο. Σχετικά με το αν βλέπω διαφορά στην εικόνα, πολλά πράγματα είναι θέμα κουλτούρας, ακόμη και στις αντιδράσεις του κόσμου και την έκφραση των συναισθημάτων. Οι Έλληνες ως λαός είναι πιο εκδηλωτικός. Ακόμη και σε κάποια γεγονότα μπορείς να καταλάβεις ότι υπάρχει μια άλλη αντίδραση των Αρχών. Για παράδειγμα, εδώ είναι πολύ σπάνιο να πετάξουν μολότοφ σε αστυνομικούς. Δεν είναι εξοικειωμένος ο κόσμος με αυτό, ενώ αντίθετα στην Ελλάδα είναι κάτι συνηθισμένο, στα όρια του παραδοσιακού.
Πώς αντιλαμβάνεσαι την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, όπως καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις ενόψει Ευρωεκλογών;
Το θέμα είναι ότι θα σηκωθούμε μια Δευτέρα στα τέλη Μαΐου και όπως φοβόμασταν την εκλογή του Τραμπ ή το Brexit, έτσι θα υπάρχει μια ακόμα καταγεγραμμένη άνοδος της ακροδεξιάς. Το 20-25% που τους δίνουν οι δημοσκοπήσεις είναι ένα ποσοστό που δεν μπορείς να κρύψεις, είναι μπροστά μας, το βλέπεις στον δρόμο. Αυτό που είναι ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι στην Ελλάδα το ποσοστό 7-10% της ακροδεξιάς γίνεται μπετόν. Στο Βέλγιο, ακροδεξιοί συμμετέχουν στην κυβέρνηση, το χαρτοφυλάκιο της μεταναστευτικής πολιτικής μέχρι πρόσφατα το είχε ακροδεξιός. Το ζητούμενο είναι πώς μπορούμε να αλλάξουμε κάτι, από τη στιγμή που υπάρχει διάλυση της κοινωνίας και ο γονιός σήμερα δε βλέπει ότι το παιδί του μπορεί να έχει μια καλύτερη εξέλιξη στη ζωή του από τον ίδιο.
Ο κόσμος είναι πάρα πολύ απογοητευμένος και πιάνεται από τον κάθε πικραμμένο που μιλά ανέξοδα για Μεγάλες Γαλλίες, Μεγάλες Αλβανίες, Μεγάλες Ελλάδες, Μεγάλες Μάλτες, χωρισμένο Βέλγιο κλπ. Η Ευρώπη είναι μόνη της και κανένας δεν πρόκειται να τη βοηθήσει. Τα κράτη- μέλη πρέπει μεταξύ τους να μιλήσουν, ώστε να κινηθούν μπροστά. Υπάρχει το ερώτημα, γιατί ο κόσμος αδιαφορεί για τις Ευρωεκλογές. Ευθύνεται η έλλειψη ενημέρωσης και απαξίωση με πολιτικά και εθνικά προσχήματα – είναι όλα μπερδεμένα με ψηφοδέλτια που, εκτός λίγων εξαιρέσεων, είναι στα όρια της πασαρέλας. Δε συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα αυτό, συμβαίνει και σε άλλες χώρες και βολεύει λούμπεν αρχηγούς κρατών να μιλούν για θεωρίες συνωμοσίας και για «τα σκοτεινά κέντρα των Βρυξελλών», ξεχνώντας ότι τα κράτη-μέλη της Ευρώπης είμαστε εμείς και ότι από εμάς εκλέγονται.
Ανεβάζεις σχεδόν καθημερινά φωτογραφίες δρόμου στο Facebook και το Instagram. Πιστεύεις ότι τα social media εξοικειώνουν τον κόσμο με τη φωτογραφία προς όφελός της ή κάνουν το φωτορεπορτάζ να φαίνεται πιο εύκολο;
Προσωπικά χρησιμοποιώ πολύ τα social media. Είναι εργαλείο της δουλειάς μας, αν και για μένα είναι επίσης κάτι πιο προσωπικό, δηλαδή δεν με ενδιαφέρει να χτίσω ένα προφίλ. Τα χρησιμοποιώ σαν ημερολόγιο, δηλαδή θα ανεβάσω μια φωτογραφία του Γιούνγκερ να χαιρετάει τη Mέι και αμέσως μετά ένα χάμπουργκερ. Το βλέπω σαν ημερολόγιο ή ένα παιχνίδι που έχει μια διαδραστικότητα και μου αρέσει. Επίσης, μέσω των κοινωνικών δικτύων παρακολουθείς τη δουλειά άλλων φωτογράφων, που δεν θα μπορούσες να γνωρίσεις αλλιώς. Τώρα, σχετικά με την ερώτηση. Το να γράψει ένας απλός άνθρωπος στο Twitter ή στο Facebook «τώρα, άκουσα έκρηξη στην πλατεία Συντάγματος», αυτό τον κάνει αυτόματα και δημοσιογράφο; Δηλαδή, δεν είναι η φωτογραφική μηχανή που σε κάνει φωτορεπόρτερ. Μπορεί όποιος θέλει να δοκιμάσει τις συνθήκες που δουλεύουμε. Η εξοικείωση με κάτι, δεν το κάνει αυτομάτως και πιο εύκολο. Να σου φέρω ένα παράδειγμα. Βλέπεις στα social media μοντέλα γυμνασμένα, να διαφημίζουν δίαιτες και διάφορα προϊόντα. Σημαίνει ότι είναι εύκολο να αποκτήσεις τέτοιο κορμί; Θέλει προσπάθεια, δάκρυα και ιδρώτα. Υπάρχουν κάποια στάδια, κανόνες και θυσίες.
Τι σε παρακινεί να βγάζεις εικόνες κάθε μέρα;
Πρώτα από όλα είναι η δουλειά μου, αν και δεν το θεωρώ δουλειά, γιατί κάνω αυτό που αγαπώ και νιώθω πολύ τυχερός. Καμια φορά βέβαια πρέπει να προσπαθείς ώστε ακόμη και το πιο βαρετό θέμα να το κάνεις κάπως δημιουργικό. Αν δεν σου αρέσει η φωτογραφία, παράτα τις μηχανές και πήγαινε για ψάρεμα, ξέρω ‘γω; Κάνε κάτι που σ’ αρέσει. Κι αφού δεν είναι δυνατόν να τραβάς κάθε μέρα πράγματα που έχουν το ίδιο ενδιαφέρον, κάπου εκεί έρχεται η φωτογραφία στον δρόμο. Παίρνεις τη μηχανούλα σου, βγαίνεις έξω, φωτογραφίζεις, όλα τέλεια. Την χρησιμοποιώ σαν ψυχοθεραπεία, να σου πω την αλήθεια. Βγαίνεις έξω, ψάχνεις την εικόνα, δεν υπάρχει πιο ωραίο πράγμα από αυτό. Μέσα από την καταγραφή καθημερινών στιγμών βλέπεις και την εξέλιξη μιας κοινωνίας.
Πώς βλέπεις την Ελλάδα από απόσταση; Σου λείπει κάτι από την Ελλάδα;
Αυτό που μου λείπει είναι μια βόλτα στη θάλασσα. Μου αρέσει πάρα πολύ η θάλασσα, μπορώ να κάθομαι για ώρες και να την κοιτάζω. Μου λείπει ένα τσίπουρο με φίλους ή ένας καφές με τη μητέρα μου, όμως μέχρι εκεί. Αυτοί, βέβαια, δεν είναι λόγοι που θα με κάνουν να γυρίσω πίσω. Κι επειδή από βίτσιο παρακολουθούμε σχεδόν κάθε βράδυ δελτίο ειδήσεων στην ελληνική τηλεόραση, βρίσκω συνέχεια τους λόγους που επέλεξα να φύγω. Όταν επισκέπτομαι την Ελλάδα και περπατώ στους δρόμους, νιώθω ότι το πράγμα δεν πάει καλά. Με στεναχωρεί ότι δεν υπάρχει σεβασμός από το κράτος στον πολίτη ή από άνθρωπο προς άνθρωπο. Οι άνθρωποι στην Ελλάδα ζουν εδώ και πολλά χρόνια στα όριά τους, οπότε χάνουν αξίες και αξιοπρέπεια. Δε μου άρεσε ποτέ η ωραιοποίηση των πραγμάτων, όπως ο όρος brain drain ή ότι «είμαστε expats». Ας είμαστε λίγο κυνικοί: μετανάστης είσαι φίλε μου, αυτή είναι η γυμνή αλήθεια κι όσο πιο νωρίς το καταλάβεις, τόσο καλύτερα για σένα. Δεν υπάρχει κανένα «μαύρο ψωμί της ξενιτιάς», το μόνο μαύρο ψωμί είναι αυτό που φτιάχνει η Κωστάκη με δικό της προζύμι και είναι εξαιρετικό.
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες:
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Η Κακοποίηση Παιδιών Αυξήθηκε στα Χρόνια της Κρίσης στην Ελλάδα
«Είμαι Όμηρος, Χωρίς να Ζητούνται Λύτρα» – Ο Mr. Bitcoin Κάνει Απεργία Πείνας
Η Κική Έκανε Ένα Υπέροχο Τατουάζ Θηλής στην Ξένια, Μετά τη Μαστεκτομή της
