«Δούλεψα σε Studio με Μεξικανούς Gangster» - Ο Joza Είναι Νομάς Tattoo Artist

Τα τελευταία έξι χρόνια βρίσκεται σε μία διαρκή κίνηση. Γυρίζει τον κόσμο δημιουργώντας την τέχνη του. Το σπίτι του ζυγίζει 22 κιλά, όσο η βαλίτσα του. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο κέντρο της Αθήνας, όμως επέλεξε να μην ζήσει συμβατικά. Αγγλία, Γερμανία, Δανία, Ολλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Σερβία, Ρουμανία, Ελβετία, Αμερική – είναι μόνο μερικά από τα μέρη από τα οποία πέρασε, χωρίς να έχει σταθερή βάση. Από το ατελιέ που δούλευε με Μεξικανούς gangster που πούλαγαν ναρκωτικά, μέχρι την ζώνη των αστέγων που έμενε στο Los Angeles και τα tattoo που βάρεσε σε φυλακή υψίστης ασφαλείας στην Ολλανδία, ο Joza -ή αλλιώς Yannis- είναι ένας tattoo artist που τόλμησε να βγει από το comfort zone του και να κάνει τη ζωή του πολύπλευρη και πολύχρωμη, με κύριο συστατικό τις εικαστικές τέχνες, τα tattoo, τη ζωγραφική. Σαν ένας σύχρονος νομάς, σε μια διαδρομή δίχως τέλος.

«Είμαι σίγουρα πολύ καλύτερα από ότι αν πήγαινα κάθε πρωί σε μία δουλειά κάνοντας ακριβώς την ίδια διαδρομή, την ίδια ώρα, στο ίδιο σημείο, αντιμετωπίζοντας μία κατάσταση που δεν θα με έκανε χαρούμενο», εξηγεί χαρακτηριστικά. Η Ελλάδα είναι ένα καταφύγιο στο οποίο επιστρέφει περιοδικά, όταν χρειάζεται ξεκούραση και επαφή με τους ανθρώπους του. Λειτουργεί ανακουφιστικά, καθώς η Αθήνα είναι το σημείο απ’ όπου ξεκίνησαν όλα, είναι η μούσα και η ερωμένη του. «Το δέσιμό μας είναι τόσο δυνατό που θα παραμείνει για πάντα. Δεν θεωρώ ότι την έχω εγκαταλείψει, αντιθέτως, την έχω πάντα μαζί μου».

Videos by VICE

Με την τέχνη του tattoo άρχισε να ασχολείται το 2012, αλλά η αγάπη του ξεκίνησε πολύ νωρίτερα, όταν ήταν ακόμα μικρό παιδί και έψαχνε να βρει tattoo σε περιοδικά, κρατούσε αποκόμματα, περνούσε έξω από τα λίγα tattoo studio που υπήρχαν τότε, κοντοστεκόταν και χάζευε τα σχέδια που είχαν κρεμασμένα στις βιτρίνες τους. Πρώτη φορά μπήκε μέσα σε ένα απ’ αυτά σε ηλικία 15 ετών. Βρήκε το θάρρος να περάσει το κατώφλι και να ρωτήσει αν μπορούν να του χτυπήσουν ένα tattoo. «Η απάντηση ήταν ένα louder-than-bomb “όχι”, όμως παρόλ’ αυτά, είχα τόση επιμονή που πήγαινα κάθε μέρα στο ίδιο studio και ζητούσα να μου κάνουν. Πήρε πολύ καιρό, αλλά ήρθε η μέρα που τα κατάφερα», αναφέρει. Ήταν μια εμμονή που γινόταν όλο και πιο έντονη, γιατί μέσα του είχε αρχίσει να γεννιέται η ιδέα. Ήθελε να μάθει να το κάνει. Πλέον είναι το βασικό κομμάτι της ζωής, της προσωπικότητας και της πορείας του σαν άνθρωπος και σαν artist.

«Καταρχάς χαίρομαι όταν αναγνωρίζεται ως μορφή τέχνης, καθώς λόγω της ευρείας έκφρασής του σε προσωπικές επιλογές -αυτές που κάνει ο πελάτης- το tattoo χάνει την αξία του, και πολλές φορές καταλήγει να είναι το ακριβώς αντίθετο από καλλιτεχνική έκφραση. Είναι λοιπόν για μένα τέχνη, πηγάζει σαν μικρός παραπόταμος από την ύψιστη τέχνη, τη ζωγραφική, που έχει δώσει τις πρώτες της εκδηλώσεις σε προϊστορικούς πολιτισμούς στο σώμα ως σύμβολο, ως λατρευτική πρακτική, ως ένδειξη του ανήκειν σε μια κοινωνία.

»Αυτό που με εξιτάρει σε αυτή την τέχνη είναι ότι έχει βαθιά χωμένες τις ρίζες της στους αιώνες και είναι ζωντανή μέχρι σήμερα. Εμείς αποτελούμε ένα λιθαράκι στην εξελικτική της πορεία στα χρόνια και χάρη σε αυτή την τέχνη, η κάθε μέρα για μένα είναι διαφορετική. Είμαι full-time artist. Το να κάνεις art είναι πολύ σοβαρή δουλειά, μου δίνει τη δυνατότητα να φτιάχνω μοναδικά σχέδια και αυτόματα βγαίνω από την αίσθηση της ρουτίνας. Τι πιο όμορφο και δημιουργικό από αυτό;

»Από τη στιγμή που έρχομαι σε επαφή με τον άνθρωπο που θέλει να κάνει tattoo με μένα και με έχει επιλέξει γνωρίζοντας ότι δεν θα κάνει κάτι συμβατικό, ξεκινάμε μια αλληλεπίδραση που με απορροφά πλήρως και κάθε φορά με τον ίδιο ενθουσιασμό. Δεν νομίζω θα μπορούσα να κάνω κάτι άλλο. Δεν κάνω ποτέ συνηθισμένα tattoo, ούτε ίδια. Όσοι με εμπιστεύονται θέλουν περίεργα πράγματα, γιατί κι εγώ είμαι περίεργος και αγαπάω τους περίεργους. Και θέλω να δώσω respect στον καθένα ξεχωριστά που ταξίδεψε για να πάρει ένα κομμάτι μου ή είχε την υπομονή να περιμένει να βρεθώ στην πόλη του και να δημιουργήσουμε ένα tattoo.

Το όνειρό του, από παιδί ακόμα, ήταν να ζήσει αυτό το nomadic lifestyle. Ανακαλύπτει τον κόσμο, εξερευνεί μέρη, κουλτούρες, πολιτισμούς, και νιώθει ευλογημένος αφού καταφέρνει να το κάνει συνδυάζοντας ταυτόχρονα την αγάπη του για το tattoo. Στην αρχή αναζητούσε τα πατήματά του, όμως με τον καιρό εξοικειώθηκε και έγινε ευκολότερο να μετακινείται συνεχώς αλλάζοντας πόλεις, χώρες, ηπείρους. Μετά από τόσα χρόνια θέλει συνεχώς να βρίσκει καινούργιες διαδρομές για να γίνεται καλύτερος και να ανακαλύψει περισσότερες πτυχές του. Σπίτι του είναι οτιδήποτε τον κάνει να νιώθει τη ζεστασιά της αγάπης και την αλληλεπίδραση του σεβασμού. Ζει με τα απολύτως απαραίτητα, που χωράνε σε μία μόλις βαλίτσα. Είναι άλλωστε μία συνήθεια που υιοθέτησε για να μπορέσει να βγάλει εις πέρας την αποστολή του. Δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω.

«Όταν είσαι on the road και προχωράει η ζωή σου έτσι, μεγαλώνεις ταξιδεύοντας και όλα είναι πιθανά», παραδέχεται.

«Με έχουν σταματήσει σε σύνορα και δεν με άφηναν να φύγω, διότι επέμεναν ότι τα χαρτιά μου είναι πλαστά και όλο αυτό συνέβαινε γιατί στην πραγματικότητα ήθελαν να τους λαδώσω. Έχω εγκλωβιστεί σε ένα χωριό εξαιτίας του τεράστιου όγκου χιονιού και δεν μπορούσα να κάνω τίποτα μέχρι να περάσει η χιονοθύελλα και ο παγετός. Έχω ξεμείνει στη μέση του πουθενά, σε ένα χωριουδάκι της Ελβετίας -με πολλά άλογα τριγύρω μου, χωρίς να έχω Ίντερνετ και χωρίς να μπορώ να βρω το airbnb μου- να περιμένω για ώρες μήπως περάσει κάποιος που ίσως μπορεί να με βοηθήσει. Μου έχουν συμβεί πολλά, αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως ό,τι εμφανίζεται στο δρόμο μου, προσπαθώ να το αντιμετωπίζω με ψυχραιμία.

»Σε κάποια φάση, είχα εργαστεί σε ένα ατελιέ με κάτι μεξικανούς gangster, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν σαν βιτρίνα ώστε να πουλάνε πιο εύκολα ναρκωτικά. Αυτό συνέβη στα πρώτα χρόνια της καριέρας μου, που είχα άγνοια κινδύνου. Ήταν πολύ ξεχωριστή εμπειρία και με κάποιο τρόπο το επιδίωξα να βρεθώ εκεί, κυρίως επειδή είναι δύσκολο στις μέρες μας να συναντήσεις tattoo studio τέτοιας φύσης, που θα πίστευε κανείς ότι ανήκει στη σφαίρα του παρελθόντος. Το ότι δούλεψα σε γκέτο, σε περιοχή που δεν θα έμπαινα εύκολα, και συνεργάστηκα με ανθρώπους αυτού του κύκλου, θα μου μείνει σίγουρα αξέχαστο. Κάποια στιγμή, θυμάμαι, μπήκε στο μαγαζί η μητέρα του αφεντικού και αμέσως σταμάτησαν όλοι ό,τι έκαναν, σηκώθηκαν όρθιοι και άρχισαν να ψέλνουν κάτι προς τιμήν της για να την καλωσορίσουν. Φυσικά έκανα κι εγώ το ίδιο, χωρίς να ξέρω τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Λίγο αργότερα, όταν θα έκανα διάλειμμα για φαγητό, το αφεντικό κούνησε ένα έπιπλο για να ανοίξει μια κρυφή καταπακτή και όταν κατέβηκα είδα έναν χώρο μεγαλύτερο από αυτόν του studio, έναν χώρο στολισμένο με εικόνες από την Ημέρα των νεκρών (dia de los muertos), παναγίτσες και ενα τραπέζι μεγάλο, που υποθέτω ήταν εκεί για συνεδριάσεις. Είχε επίσης πολλά μικρά δωμάτια, αλλά μου έδωσε πρόσβαση σε ένα από αυτά για να φάω μεσημεριανό και να αράξω. Η αλήθεια είναι ότι δεν ψηνόμουν να κοιτάξω και τα υπόλοιπα δωμάτια. Ήξερα από την αρχή πως ό,τι έκανα εκεί, θα έμενε εκεί, οπότε δεν έβγαλα ποτέ φωτογραφίες. Δεν θα το ρίσκαρα γιατί δεν ήξερα εάν είχαν κρυφές κάμερες ή, γενικότερα, αν με παρακολουθούσαν. Οπότε, ας πούμε ότι μένει σαν κάτι στη μνήμη μου που δεν θα ξεχάσω ποτέ.

»Όταν πήγα στο Los Angeles, έμενα στη ζώνη με τους αστέγους. Δεν είχα αισθανθεί ποτέ φόβο, διότι όταν έχεις στόχους, η αλήθεια είναι ότι προσαρμόζεσαι κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες μέχρι να τα καταφέρεις. Στο L.A. -όπως και σε κάθε καπιταλιστική κονωνία- υπάρχουν πολλοί άστεγοι, που παλεύουν να επιβιώσουν σε ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες. Το περίεργο είναι ότι στα είκοσι μέτρα μπορεί να μένει και κάποιος αστέρας του Χόλιγουντ, δηλαδή να συνυπάρχουν αρμονικά αυτές οι τεράστιες αντιθέσεις. Όπως στο κέντρο της Αθήνας, έτσι και στο L.A, υπάρχουν στενά που δεν θέλεις να διασχίσεις.

»Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη μέρα που έλαβα ένα mail, το οποίο ανέφερε ότι εγώ μαζί με κάποιους ακόμη artists είχαμε επιλεχθεί να συμμετάσχουμε σε ένα ιδιαίτερο tattoo convention, το οποίο θα διεξαγόταν μέσα σε μια φυλακή, στην οποία ο καθένας μας θα ειχε το δικό του κελί σαν booth για να μπορέσει να βαρέσει tattoo. Στην αρχή μου φάνηκε ύποπτο σαν concept, αλλά ανεξάρτητα από αυτό, ήθελα να δεχτώ την προσφορά γιατί ήξερα πως είναι κάτι που θα με έβγαζε από το comfort zone μου, αφού θα έπρεπε να δουλέψω κάτω από διαφορετικές συνθήκες από αυτές που έχω συνηθίσει. Εκεί γνώρισα πολλούς ανθρώπους, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο Wim, που μέχρι σήμερα μας ενώνει μια δυνατή φιλία και η Diana, που ήταν rock star, αλλά δυστυχώς, πριν λίγους μήνες αποφάσισε να βάλει τέλος στη ζωή της.

»Κάποια στιγμή βάρεσα τέσσερα tattoo, σε τέσσερις μέρες, σε τέσσερις διαφορετικές χώρες. Αρχικά πήρα πτήση εκείνο το πρωί της Παρασκευής από τη Μάλτα και προσγειώθηκα στο Παρίσι, για να κάνω το πρώτο tattoo. Το ίδιο βράδυ πήρα τρένο με προορισμό τις Βρυξέλλες και το πρωί του Σαββάτου εμφανίστηκα στο tattoo convention όπου βάρεσα ένα tattoo που βραβεύτηκε. Αμέσως μετά έφυγα με αυτοκίνητο για Άμστερνταμ. Την Κυριακή βάρεσα το τρίτο tattoo σε ένα studio στην Ολλανδία, με το οποίο συνεργαζόμουν και ύστερα πήρα το βραδινό λεωφορείο με προορισμό το Βερολίνο, όπου τη Δευτέρα το μεσημέρι χτύπησα το τέταρτο tattoo. Ήμουν πτώμα, αλλά άξιζε. Η σημασία αυτής της κίνησης είναι πολύπλευρη και έχει να κάνει με την πραγματοποίηση των ονείρων ενός μικρού παιδιού ονόματι Yannis, που καταφέρνει ως Joza ink πια, να τα βλέπει να γίνονται πραγματικότητα. Έχει να κάνει με την αγάπη για το διαφορετικό που τόσο μας ενώνει και μας κάνει όλους καλύτερους, με όλα τα σύνορα που υπάρχουν εκεί έξω και πάντα θα με βρίσκουν εναντίον τους, με την αγάπη για τη ζωή, με τη δύναμη της θέλησης και του σεβασμού που χρειάζεται να έχουμε προς τους άλλους, και με την αγάπη μου στην τέχνη και όλους αυτούς που όλα αυτά τα χρόνια με στηρίζουν ανελλιπώς.

»Σε ένα tattoo convention που διοργάνωνε ένας καλός μου φίλος στο στάδιο St Pauli, στο Αμβούργο της Γερμανίας, συνεργάστηκα με ένα γνωστό whiskey brand για να δημιουργήσουμε ένα stand που θα λειτουργούσε κάπως σαν glory hole, με την έννοια ότι ο πελάτης θα περνούσε κάποιο μέρος του σώματός του μέσα από μια τρύπα και θα μου επέτρεπε να του κάνω ένα tattoo – άγνωστο σε εκείνον όσον αφορά το σχέδιο, το σημείο και το μέγεθος. Μας φάνηκε ωραία ιδέα και πιστεύαμε ότι θα ανταποκρινόταν κάποιος κόσμος του convention, αλλά στην πορεία της ημέρας η ουρά των πελατών κατέληξε να είναι τόσο μεγάλη, που δεν μπόρεσα να κάνω tattoo σε όλους όσους περίμεναν.

»Το πρώτο κύμα της πανδημίας με βρήκε στη Γερμανία και πιο συγκεκριμένα στη Νυρεμβέργη. Θυμάμαι ότι παρακολουθούσα τις εξελίξεις από εκεί χωρίς να έχω ιδέα τι μέλλει γενέσθαι. Δούλευα σε ένα international studio που φιλοξενεί καταξιωμένους artists από όλο τον κόσμο. Οπότε έτυχε να είμαι με δύο Τσέχους, έναν Ρώσο και έναν Γερμανό. Μοιάζει λίγο σαν ανέκδοτο, αλλά τότε ήταν περίεργο, γιατί, κάθε μέρα που περνούσε λιγοστεύαμε καθώς ένας-ένας κατέληγε να ακυρώσει το υπόλοιπο guest και να επιστρέψει σπίτι του. Οπότε έμεινα μόνος μου γιατί αποφάσισα να κάνω το tattoo που είχα προγραμματίσει για την Παρασκευή και να ρισκάρω να μείνω άλλη μια μέρα για να κάνω και το τελευταίο ραντεβού του Σαββάτου και μετά να γυρίσω στην Αθήνα εκτάκτως, ώστε να είμαι κοντά στους ανθρώπους μου, μέχρι να μάθουμε τι επρόκειτο να γίνει. Λίγες ώρες αφότου έφτασα στην Ελλάδα, έσκασε το παγκόσμιο lockdown με το πάγωμα των μετακινήσεων.

»Δουλεύω σκληρά για να πραγματοποιήσω τους στόχους και τα όνειρά μου και αυτό είναι κάτι που με κάνει χαρούμενο και δυνατό να συνεχίσω αυτό που επέλεξα να κάνω, πιστεύοντας στον εαυτό μου, ώστε να μπορέσω να το ρισκάρω, να το πετύχω και να το συστήνω και σε άλλους ανεπιφύλακτα. Είναι εφικτό και πολύ πιο εύκολο από όσο φαντάζεται κάποιος, αρκεί να υπάρχει θέληση. Από εκεί και πέρα, δεν χρειάζεται να περιμένει κάτι άλλο, απλά να κάνει book τα tickets του ή ακόμα και ωτοστόπ. Αν σκεφτούμε πόσα πράγματα είναι έξω από το “κουτί” μας και μας περιμένουν, θα εκπλαγούμε. Αρκεί να είμαστε ανοιχτοί να τα δούμε και σίγουρα μπορεί να πάει πολύ καλύτερα από όσο είχαμε φανταστεί. Αλλά ακόμα και αυτή η αγωνία είναι ένα κομμάτι της διαδικασίας που θα πρέπει να το περάσουμε. Μια φορά ζούμε εξάλλου.

»Αν μπορούσα να δώσω συμβουλή σε κάποιον που θέλει να αφήσει το comfort zone του και να ζει σε διαφορετικές χώρες, θα του έλεγα να τολμήσει, να πιστέψει στον εαυτό του. Να μην ακούσει ιστορίες φίλων που ίσως άθελα τους, του διαδώσουν τη δική τους αβεβαιότητα και του μιλάνε για όσα άσχημα μπορούν να συμβούν. Ο κόσμος χρειάζεται τέτοιους ανθρώπους που μας δείχνουν ότι τα όνειρα δεν έχουν ταβάνι.