Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Αβραμίδης
Ένα πλέγμα εταιρειών, που ξεκινά από τη Βορειοανατολική Χαλκιδική και φθάνει μέχρι τα Νησιά Μπαρμπέιντος στην Καραϊβική, έχει ως αποτέλεσμα μεγάλα κέρδη της μεταλλευτικής δραστηριότητας στην Ελλάδα να φεύγουν από τη χώρα και να φορολογούνται σε τροπικούς παραδείσους.
Videos by VICE
Η Ολλανδία είναι ένας φορολογικός παράδεισος, καθώς ολοένα και περισσότερες πολυεθνικές εταιρίες ανοίγουν γραφεία-θυρίδες στη χώρα, τα οποία σήμερα ξεπερνούν στον αριθμό τις 12.000.
Αυτό φαίνεται να προκύπτει από έρευνα της ολλανδικής μη κυβερνητικής οργάνωσης SOMO(Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen), η οποία εξετάζει τα τελευταία χρόνια τη ροή κεφαλαίων της πολυεθνικής Eldorado Gold, της εταιρείας που εκμεταλλεύεται μεταξύ άλλων τα μεταλλεία στη Χαλκιδική και τη Θράκη. Σύμφωνα με τη SOMO, κεφάλαια της θυγατρικής της Eldorado στην Ελλάδα φέρεται να διαρρέουν προς μια εταιρεία-«ταχυδρομική θυρίδα» στο Άμστερνταμ χωρίς γραφεία και υπαλλήλους, η οποία με τη σειρά της χρηματοδοτείται από μία συνδεδεμένη εταιρεία στα Νησιά Μπαρμπέιντος. Το πλέγμα των θυγατρικών της Eldorado και η σύνδεσή τους με τις ολλανδικές εταιρείες-θυρίδες αποτυπώνεται σε γράφημα στην τελευταία έκθεση της ίδιας της εταιρείας προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (Μάρτιος 2014, σελ. 7). Στον καιρό της μεγάλης ύφεσης, η εξορυκτική βιομηχανία είναι συνδεδεμένη με έναν επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό στα όρια της νομιμότητας. Το κυριότερο, αυτό καλύπτεται από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.
«Η Ολλανδία είναι ένας φορολογικός παράδεισος, καθώς ολοένα και περισσότερες πολυεθνικές εταιρίες ανοίγουν γραφεία-θυρίδες στη χώρα, τα οποία σήμερα ξεπερνούν στον αριθμό τις 12.000. Και αυτό μόνο στα χαρτιά, γιατί στην πραγματικότητα ξένα κεφάλαια 4 τρισ. δολαρίων διοχετεύονται κάθε χρόνο μέσω ολλανδικών εταιρειών σε τροπικούς και φορολογικούς παραδείσους» είπε η ερευνήτρια της SOMO Katrin McGauran, μιλώντας το Σάββατο σε εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη, όπου παρουσιάστηκαν τα προκαταρκτικά στοιχεία της έρευνας.
Η ίδια το εξήγησε πιο αναλυτικά: «Οι μεγαλύτερες μεταλλευτικές εταιρίες του κόσμου χρησιμοποιούν ολλανδικά γραφεία-θυρίδες, τα οποία παρέχουν δανεισμό εντός ομίλου και διοχετεύουν τις αντίστοιχες εισπράξεις τόκων από τα κράτη υποδοχής των δραστηριοτήτων τους, εν προκειμένω την Ελλάδα, προς φορολογικούς παραδείσους».
Η έκθεση της ολλανδικής ΜΚΟ συμπερασματικά αναφέρει ότι το Ελληνικό Δημόσιο απώλεσε 1 εκατ. ευρώ τα τελευταία πέντε χρόνια.
Από την εταιρική δομή της Eldorado προκύπτει ότι η εταιρεία δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, τη Ρουμανία, την Τουρκία και τον Καναδά, μέσω μιας σειράς ολλανδικών εταιρειών-θυρίδων. Η ίδια έχει συνολικά 12 θυγατρικές στην Ολλανδία με ετήσιο ενεργητικό το 2013 αξίας 1,9 δισ. δολαρίων. Όλες έχουν δηλώσει ως έδρα τη διεύθυνση Barbara Strozzilaan 101 στο Άμστερνταμ. Καμία δεν φέρεται να απασχολεί προσωπικό, με εξαίρεση μία η οποία είχε τρεις εργαζόμενους το 2013.
Στην προκαταρκτική έκθεση της SOMO (σελ. 49) περιγράφεται ότι η Ελληνικός Χρυσός ΑΕ εξέδωσε ανασφάλιστα ομόλογα και ομολογιακά δάνεια τα προηγούμενα χρόνια για να χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητές της. Τα ομόλογα απαιτούν η Ελληνικός Χρυσός να καταβάλει τόκους στις τέσσερις ολλανδικές εταιρείες που εγγράφηκαν σε αυτά, συγκεκριμένα την Eldorado Gold (Greece) PV, την Eldorado Gold (Netherlands) PV, την Eldorado Thrace (Greece) BV και την Eldorado Gold Treasury BV. Η συνολική αξία των ομολόγων και των ομολογιακών δανείων στα οποία έχουν εγγραφεί οι ολλανδικές εταιρίες εμφανίζεται να έχει αυξηθεί από 8 εκ. ευρώ το 2009 σε 176,4 εκατ. ευρώ το 2013.
«Συγκεκριμένη ευρωπαϊκή νομοθεσία και διακρατικές συμφωνίες επιτρέπουν στην Eldorado Gold να διαρθρώνει τις πληρωμές τόκων της με τέτοιον τρόπο ώστε να εκπίπτουν από τα κέρδη τους στην Ελλάδα και να καταλήγουν ουσιαστικά αφορολόγητα στα Νησιά Μπαρμπέιντος. Μια σειρά συμφωνιών ‘διπλής φορολόγησης’ μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών σε Καναδά, Ελλάδα και Ολλανδία, έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση του φόρου παρακράτησης στην πηγή σε τέτοια έκταση ώστε να είναι ωφέλιμο για την πολυεθνική να διοχετεύει τη χρηματοδότηση και τις πληρωμές των τόκων μέσω Ολλανδίας, αντί απευθείας από την Ελλάδα προς τη μητρική εταιρεία στον Καναδά» είπε η McGauran.
Η έκθεση της ολλανδικής ΜΚΟ συμπερασματικά αναφέρει ότι το Ελληνικό Δημόσιο απώλεσε 1 εκατ. ευρώ τα τελευταία πέντε χρόνια (τις 500.000 ευρώ μόνο το 2013) σε φόρους παρακράτησης και επιπλέον σχεδόν 2 εκατ. ευρώ τα έτη 2012-2013 σε φόρο εταιρικού εισοδήματος. Το τελευταίο φαίνεται να προκύπτει από τη δυνατότητα της εταιρείας να εξασφαλίζει διπλό αφορολόγητο εισόδημα από τόκους δια της έκπτωσης εξόδων για τόκους εταιρειών του ομίλου (σε Ελλάδα και Ολλανδία) και να εμφανίζει τελικά τα κέρδη της στον φορολογικό παράδεισο των Νήσων Μπαρμπέιντος, όπως πάντα περιγράφεται στην έκθεση της SOMO.
Μετά τη διαρροή στοιχείων της έρευνας στον Τύπο, η Ελληνικός Χρυσός ΑΕ εξέδωσε ανακοίνωση για το θέμα. Υποστηρίζει ότι δέχεται μια συντονισμένη εκστρατεία δυσφήμισης και σημειώνει ότι αύξησε την απασχόληση σε 1.900 άτομα από 400 που ήταν το 2012. «Εμείς και οι εργαζόμενοί μας έχουμε καταβάλει περίπου 47 εκατομμύρια ευρώ στο Ελληνικό Δημόσιο σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Ταυτόχρονα έχουν διατεθεί περισσότερα από 10 εκατομμύρια ευρώ σε δράσεις του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) στη Χαλκιδική και τη Θράκη» αναφέρεται στην ανακοίνωση. «Επίσης, μέσα σε 2,5 χρόνια έχουμε επενδύσει άνω των 300 εκ. ευρώ στην Ελλάδα με σκοπό να αναπτύξουμε τις μεταλλευτικές μονάδες μας στη χώρα. Τα κεφάλαια που έχουμε επενδύσει στην Ελλάδα έχουν χρησιμοποιηθεί κατά κύριο λόγο για την καταβολή μισθών των Ελλήνων εργαζομένων μας και άλλων οικονομικών υποχρεώσεων μας απέναντι σε Έλληνες εργολάβους, καθώς και Έλληνες προμηθευτές αγαθών και υπηρεσιών» συμπληρώνεται στην ίδια ανακοίνωση, η οποία κλείνει με τον ισχυρισμό ότι η εταιρεία δραστηριοποιείται «με σεβασμό προς τις τοπικές κοινωνίες, το περιβάλλον, τους νόμους και τους κανονισμούς της Ελλάδας και της ΕΕ».
Στο μεταξύ οι μπουλντόζες συνεχίζουν να σκάβουν τα σωθικά της ΒΑ Χαλκιδικής «για μια επένδυση που πρέπει να γίνει με κάθε κόστος».
