Als je op de hoogte wil blijven van onze beste stukken zonder je suf te scrollen, schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief.
Gratis spullen eisen in ruil voor magere promotie, eindeloos gissen wie fake is en wie real en je collega’s helemaal de grond in pranken voor clicks: het Nederlandse vloglandschap staat niet per se bekend als kwalitatief hoogstaande tak van de cultuursector. Maar dat het een makkelijke business is – waarin 16-jarige modellen twee nullen meer verdienen dan hun ouders – lijkt gesneden koek. Voor sommige mensen loopt hun vlogcarrière op rolletjes: denk aan Nikkie Tutorials, Nice Nienke of Jelly. Het aantal Nederlandse vloggers is in tien jaar tijd verdubbeld, maar niet elke vlogcarrière gaat over rozen. We spraken drie voormalige vloggers over hun misgelopen carrière, de grenzen die ze zijn overgegaan en waarom ze er uiteindelijk weer mee zijn gekapt.
Videos by VICE
Saske de Schepper (28) uit Rotterdam, werkt in de cultuursector
VICE: Hoi Saske, waarom ben je begonnen met vloggen?
Saske de Schepper: Mijn zusje, Teske de Schepper, hoorde bij de eerste generatie vloggers in Nederland. Zij had me in 2010 overtuigd om ook een kanaal aan te maken. Dat leek me lachen. Omdat Teske op dat moment een van de meest succesvolle vloggers was, kreeg ik de beste promotie en had ik binnen no-time 10k volgers.
Wat deed dat met je?
Ik vond dat heel erg leuk, al die positieve reacties. Iedereen vond me leuk. Ik raakte verslaafd aan aandacht, al had ik dat toen nog niet door. Als je steeds meer likes krijgt en mensen zeggen hoe leuk je bent, hoe goed je iets hebt gedaan en dat je het niveau van YouTube omhoog haalt, zie je dat als bevestiging dat jij er mag zijn. Ik ging me erop focussen en dacht me er beter door te voelen. Nadat ik iets had gepost was ik constant aan het checken of ik fijne reacties kreeg. Het voedde me. Ik was in vlogs altijd heel erg eerlijk over hoe ik me voelde, ook als het slecht ging, en juist dat werd gewaardeerd.
Waar gingen je vlogs over?
Mijn eerste kanaal, IkbenSaske, ging nergens over: een beetje verslag doen van festivals en vertellen hoe m’n dag was. Maar toen ik 2014 een kanaal met mijn ex startte – Vet Gezellig – probeerden we er meer inhoud aan te geven door maatschappelijke thema’s als armoede en psychische gezondheid te combineren met vloggen over het dagelijks leven. We maakten ook short docs, zoals over de angststoornis van mijn ex, en hebben een keer met het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid een docureeks gemaakt over misvattingen over de vlogwereld.
Waar ben jij het meest tegenaan gelopen tijdens het vloggen?
De gedachte dat je er makkelijk geld mee kunt verdienen. Voor ons was het een fulltime baan, we hadden duizenden views en fans, we werden op straat herkend, maar het dekte de kosten niet volledig. We hadden naast het kanaal gelukkig een filmproductiebedrijf, maar het was geen vetpot. Als YouTuber kun je wat centen verdienen met Google-advertenties, maar het meeste geld zit in merken die gesponsorde video’s inkopen. Alleen zitten daar netwerken, managers en pr-bureaus tussen die vooral zelf zoveel mogelijk willen verdienen, over jouw rug. Je krijgt maar een klein percentage van een voor jou onbekend budget, en daar wordt volgens mij ook vaak mee gesjoemeld. Maar je bent afhankelijk van die partijen, dus je moet met ze in zee gaan als je de huur wilt betalen.
Was dat ook de reden dat je in 2018 gestopt bent met vloggen?
Nee, dat was omdat ik het gevoel had dat ik mezelf niet meer kon zijn. Mensen vonden soms dat ik te chagrijnig was. Dan zeiden ze dingen als: ‘Als ze er de hele tijd zo chagrijnig bij zit, kan ze ook wel uit de video.’ Ik was zo geobsedeerd met het voorkomen van negatieve reacties, dat ik mezelf anders ging voordoen. Ik begon meer waarde te hechten aan mijn privacy en wilde weleens op een terras kunnen zitten zonder dat het eten gefilmd moest worden. Op straat herkend worden was in het begin leuk, maar ik werd me er steeds bewuster van. Achteraf gezien denk ik dat ik gewoon volwassen werd. Wat wilde ik? Wat voeg ik toe aan de wereld? Ik wil dat wat ik doe maatschappelijk belang heeft, dat ik iemand help. Dat zag ik op een gegeven moment niet meer in YouTube, terwijl het succes er wel was.
Heb je weleens achteraf spijt gehad van een video de je hebt gemaakt?
Ja, van eentje die te persoonlijk was. Ik ben verloofd geweest met mijn ex. Hij heeft dat hele proces gefilmd; het kopen van de ring, het aanzoek, onze reacties. Dat is heel leuk geworden en destijds besloten we samen om het te plaatsen, maar ik ben blij dat het nu offline is gehaald. Want plaatsten we het omdat we blij waren met onze verloving of omdat we het wilden delen voor views? Dat is een hele dunne lijn.
Ben je ooit te ver gegaan om views te halen?
We zijn altijd zo authentiek mogelijk gebleven. We hebben wel een keer een 1 aprilgrap uitgehaald die ons honderden abonnees kostte: maanden hebben we gewerkt aan een video waarin mijn ex en ik zogenaamd naar buiten kwamen met het nieuws dat we geen echt stel waren, maar dat een Multi Channel Network ons bij elkaar had gezet, omdat ze dachten dat een normaal stelletje goed zou scoren. We wilden ermee aantonen dat je niet alles moet geloven wat je op YouTube ziet. Maar als ik er nu over nadenk, was ik misschien onbewust ook wel bezig met het commerciële belang van zo’n controversiële video.
Hoe kijk je terug op je leven als vlogger?
Ik heb me enorm ontwikkeld, maar toen ik er net uit kwam besefte ik pas hoe verslaafd ik was geworden aan aandacht. Ik was altijd op zoek naar prikkels van andere mensen. Vroeger haalde ik met gemak 1000 likes op een foto op Instagram, maar als je minder actief bent, ben je dat zo allemaal kwijt. Inmiddels maakt het me niet meer uit, maar toen kon ik er heel moeilijk mee omgaan dat mijn ex alle aandacht hield en ik niet meer meetelde. Heel confronterend, maar uiteindelijk ben ik blij met mijn keuze. Ik zou nooit meer willen vloggen, al mis ik soms wel de vrijheid om te doen waar je zin in hebt – ik heb nu namelijk gewoon een 9 tot 5 baan.
Daniëlle Spoor-Oostwouder (25) uit Almere, werkt als klantadviseur bij het UWV
Hoi Daniëlle, waarom ben je ooit begonnen met vloggen?
Daniëlle Spoor-Oostwouder: Ik wilde vrouwen die met hun gewicht worstelen helpen, maar ik was ook wanhopig op zoek naar een hobby. Daarom ben ik in 2017 begonnen met mijn YouTube-kanaal Danielle Spoor.
Hoe probeerde je je te onderscheiden van andere vloggers?
Het idee was om 365 dagen te vloggen en alles te laten zien wat ik op een dag doe en eet. Ik worstel al mijn hele leven met mijn gewicht en zocht een soort stok achter de deur. In mijn omgeving vloggen wel meer mensen, die ook allemaal hun eigen niche hebben, zoals het verzorgen van een kindje met een verstandelijke beperking. Ik dacht ook iets unieks aan te kunnen kaarten met mijn video’s.
Wat voor reacties kreeg je toen je begon?
Mijn directe omgeving was erg mondig. Ze vonden het op zich wel leuk, maar ik kreeg veel ongevraagd advies: ik moest mijn eetpatroon aanpassen, mijn video’s moesten korter, en ik moest heel erg opletten wie ik wel en niet filmde. Op een gegeven moment werd het zo van: ‘Heb je d’r weer met haar camera, doe gezellig en leg dat ding eens weg.’ Ze wilden dat ik in het moment kon leven.
Hoever ben je gegaan om views te krijgen?
Op Instagram spammen en extra vaak gebruik maken van de Museumjaarkaart, zodat mensen dachten dat mijn man en ik een interessant en leuk leven leidden. En dat terwijl ik mijn speciaal hiervoor aangeschafte vlogcamera eigenlijk helemaal niet in het openbaar durfde te gebruiken. Vooral op straat – dat was zo’n hoge drempel. Maar je wilt natuurlijk ook niet alleen maar thuis zitten en kletsen over hoe je dag was.
Waarom besloot je ermee te stoppen?
Ik schaamde me en ik was bang voor kritiek, maar vooral het gevoel dat je ‘iets moet’ zorgde ervoor dat ik er na een half jaar mee stopte. Kijk, ik had gemiddeld 36 views per video en geen enkele comment. Waar doe je het dan voor? Tegelijkertijd werkte ik fulltime en had mezelf met vloggen een extra parttime baan opgelegd waar ik me verantwoordelijk voor voelde. Een pakkende titel bedenken, editen, op pad gaan om leuke dingen te doen, en dat allemaal terwijl er geen haan naar kraait als je het niet zou doen. Toen de moeder van mijn oppaskindje ook nog eiste dat ik meer dan dertig video’s zou verwijderen omdat haar dochter erin voorkwam, voelde ik echt dat ik het voor niets deed. Dat heeft me gewoon genekt.
Hoe kijk je erop terug?
Ik heb er geen spijt van en ik heb ervan geleerd. Omdat ik de straat opging om daar een beetje ongemakkelijk voor een camera te praten, durf ik me nu veel meer uit te spreken. Maar ik weet wel dat vloggen niet voor iedereen is weggelegd, als je bijvoorbeeld niet al 10k volgers op Instagram hebt. Ik rende voornamelijk achter mezelf aan om het leuk te maken. Ach, als ik eenmaal bejaard ben is dit wel een leuk verhaal voor bij de bingo.
Mick van der Waag (31) uit Utrecht, werkt als it’er
Hoi Mick, hoe begon jouw YouTube-carrière?
Mick van der Waag: Ik wilde altijd al experimenteren met filmen en editen, dus in 2011 heb ik met een paar jeugdvrienden uit Apeldoorn de stoute schoenen aangetrokken en een parodie op Alejandro van Lady Gaga gemaakt: Alejandro Supergay. Die werd per ongeluk door bijna een half miljoen mensen bekeken. Zo is DoubleDutchVideos geboren.
Hoe probeerden jullie ervoor te zorgen geen eendagsvlieg te zijn?
In de begintijd van YouTube werkten algoritmes nog heel anders; als je toen zocht op de naam van een lied, kreeg je ook parodieën in de aanbevolen video’s te zien. We wilden daarom meer parodieën maken, dus gingen we op zoek naar populaire popnummers, van Justin Bieber tot Carly Rae Jepsen, en daar maakten we een verhaal omheen met een humoristische insteek. Alejandro Supergay ging bijvoorbeeld over ‘Alejandro’ die heel erg gay was terwijl ‘Lady Gaga’ hem tevergeefs bleef verleiden. In onze tweede parodie werd Justin Bieber zogenaamd gepest door nerds en wilde hij slim zijn in plaats van cool, een beetje de omgekeerde wereld. En het sloeg allemaal aan, ook internationaal. We haalden steeds honderdduizenden views. Ik heb zelfs een keer een bericht gehad dat ze onze parodie tijdens een Pride in Canada draaide.
Kon je er wel wat geld mee verdienen?
Nee, het heeft ons vooral veel geld gekost. We waren arme studenten, dus een paar honderd euro per video was intens. En omdat wij parodieën maakten, konden we er ook geen geld mee verdienen door sponsordeals of iets dergelijks, omdat je onder het auteursrecht van de originele artiest valt. We probeerden het wel te monetizen door behind-the-scenes video’s te maken, maar daar keken natuurlijk veel minder mensen naar. Inmiddels zie ik helemaal geen muziekparodieën meer op YouTube – volgens mij is het genre een beetje verdwenen omdat je er niks mee kunt verdienen.
Waarom besloot je ermee te stoppen?
Het kostte zoveel tijd en geld, maar ook omdat mijn vrienden in Apeldoorn woonden en ik in Utrecht. Ik raakte niet in extreme geldnood, maar heb wel vaker dan wenselijk instant noodles gegeten. Mijn vrienden zijn er vrij snel daarna ook mee gestopt.
Zou je het nog eens willen proberen op YouTube?
Ik heb er nu niet meer zoveel mee, dat YouTube-wereldje. Het algoritme werkt anders, je moet op een trending-page komen en video’s maken binnen de smalle bandbreedte van een bepaald format. Ik vond het een hele leuke tijd, maar ik moet altijd zo hard zuchten als ik het aanbod van nu zie. Iedereen is zo competitief; mensen gebruiken misleidende titels in kwade kapitalen met honderd uitroeptekens. Het is gemaakt om clicks te genereren.
Waarom staan je video’s nog online? Vind je het chill dat toekomstige werkgevers je op Justin Bieber zien playbacken?
Ik heb erover nagedacht om ze te verwijderen, en ik zal de video’s ook niet in mijn portfolio zetten, maar tot nu toe heb ik er geen last van gehad. Zolang ik niet bij de overheid ga solliciteren komt het wel goed. Mijn vorige baas had me ook online gescreend en moest er wel om lachen. Bovendien heb ik het wachtwoord van het account niet meer.
