Hoe Thomas in de schulden kwam nadat zijn oog eruit werd gestoken

De dag voordat ik met Thomas – een 28-jarige Arnhemmer onder de tatoeages – heb afgesproken krijg ik een telefoontje. Hij belt om af te zeggen. “Ik trek het niet meer. Ik voel me klote en gestresst en het laatste wat ik wil is ook nog eens in een slachtofferrol gaan zitten,” zegt hij. Volgens een landelijk onderzoek uit 2015 heeft tweederde van alle jongeren tussen de 18 en 27 jaar een schuld gehad; van een niet-betaalde rekening tot een DUO-lening van tienduizenden euro’s. Meestal ontstaan grote schulden door geleidelijke processen: iemand betaalt een tijdje zijn rekeningen niet en boetes en dwangsommen stapelen zich op. Maar bij Thomas ging het anders. Zijn verhaal laat zien hoe je ook door een plotselinge gebeurtenis ineens een schuldenaar kunt worden. Thomas was ooit een financieel gezonde jongen. Hij had geen geldproblemen, was bezig met een hbo-studie en had een leuke baan. Dit veranderde tijdens een avond stappen met vrienden. Hij raakte in conflict met wat jongens op een terras. “Ze waren me een beetje aan het pesten. Naar me aan het wijzen en dan lachen. Me aan het uitschelden. Ze verveelden zich waarschijnlijk en waren gewoon echt op zoek naar ruzie. Toen ik op ze afliep om verhaal te halen, werd er zonder pardon een bierglas stukgeslagen in mijn gezicht.” Zijn oog zat vol met glas en hij werd niet veel later opgehaald door een ambulance. “Door bloedverlies en pijn raakte ik bewusteloos, nadat ik overal had gezocht naar iemand die me kon helpen.” Nadien ging het bergafwaarts met Thomas. “Ik ben een goeie jongen en had een prima toekomstperspectief. Toen ik mijn oog kwijtraakte is dat allemaal veranderd,” zegt Thomas. Hij kon niet meer werken, en raakte na een tijdje in de schulden.

Thomas heeft 15.000 euro schuld. Van zijn bewindvoerder van de schuldhulpverlening krijgt hij zestig euro per week om van te leven. “Dat is niet genoeg,” vertelt Thomas me. “Er zijn veel weken waarin ik gewoon te weinig geld heb om eten te kopen.”
Alhoewel Thomas de afspraak in eerste instantie afzei, lukt het uiteindelijk toch om hem te ontmoeten. In Arnhem praten we over hoe zijn leven zo plotseling heeft kunnen veranderen.

VICE Money: Ha Thomas, je zegt dat je zonder die verwonding niet in de schulden terecht zou zijn gekomen. Hoe zit dat dan?
Thomas: Ik kon niet meer werken nadat ik mijn oog kwijt was. Eerst lag ik in het ziekenhuis om te revalideren en daarna ben ik nog even uit de running geweest. Met één oog zie je gewoon veel minder. Ik heb problemen met diepte zien en kan minder goed om me heen kijken. Ik ben wel naar het UWV gegaan om een Ziektewet-uitkering aan te vragen. Dit bleek maar 230 euro per maand te zijn. Dat was zo weinig dat ik mijn huur niet kon betalen. Ik moest mijn huis uit en belandde op straat.

Kon je geen beroep doen op een ander potje van de overheid?
Ik ben teruggegaan naar het UWV om een aanvulling op mijn Ziektewet aan te vragen. Maar dit soort processen neemt veel tijd in beslag. Het is veel papierwerk en wachten. Ondertussen was ik wel mijn oog kwijt, dakloos, had geen cent te makken en de daders liepen nog vrij rond. Die gasten hadden je gewoon een flinke schadevergoeding moeten betalen, lijkt me.
Ze zijn nog niet gepakt. Er loopt nog steeds een politieonderzoek, maar het is inmiddels jaren geleden. Die jongens hebben ze niet gevonden – terwijl op camerabeelden is te zien hoe het glas in mijn gezicht wordt stukgeslagen en de jongens vervolgens achter me aan komen om nog wat extra klappen uit te delen.

Ik heb wel een schadevergoeding bij slachtofferhulp aangevraagd. Die heb ik pas jaren later gekregen en bedroeg ook maar een paar duizend euro. Dat vind ik vrij weinig als je je bedenkt in wat voor situatie ik toen inmiddels zat.

Voordat het allemaal gebeurde was ik bezig met een hbo-studie en werkte ik bij een uitzendbureau. Verdienen ging best lekker. Ik kon er leuk van leven. Ik zag mezelf wel doorgroeien in dat baantje, want ik had het daar naar mijn zin en ik heb hersens genoeg. Ik had hoe dan ook gewoon gewerkt en geen geldproblemen gehad.

Als mijn oog niet was uitgestoken, had ik nu waarschijnlijk een hbo-opleiding afgerond. Ik was in ieder geval nooit werkloos geraakt. Niet op een manier als deze. Ik heb al drie jaar last van mijn rug door de stress en de spanning. Ook ben ik somber en heb paniekaanvallen. Ik vertrouw niemand meer.

Nu weet ik dat je geld en een comfortabele positie zomaar kwijt kan raken. Als ik iemand zie lopen die dakloos is, realiseer ik me dat diegene waarschijnlijk ook gewoon bepaalde problemen niet het hoofd kon bieden en slachtoffer is geworden van de situatie.

Ik heb nooit veel drugs gebruikt, ben geen crimineel en heb me nooit verzet tegen het systeem. Ik heb het alleen maar goed willen doen. En dan wordt je oog uitgestoken, laat hulp te lang op zich wachten, ben je voor je het weet dakloos en kom je bij gebrek aan betere hulp in een inrichting terecht. Dat is moeilijk. Had je een baan kunnen vinden waar je met één oog nog prima kon functioneren?
Misschien wel. Maar ik heb echt mijn best gedaan. Ik heb talloze keren bij de gemeente gezeten om uit te zoeken waar ik nog wat geld vandaan kon halen. Maar er waren niet veel mogelijkheden voor me. Het werd me te veel allemaal. Ik werd ernstig depressief. Toen ik mijn vader uiteindelijk belde om te vertellen dat ik zelfmoord zou gaan plegen heeft hij me naar de psychiatrische crisisdienst gebracht. Daar heb ik een week gezeten.

Dat was een nare omgeving, waar ik volgestopt werd met medicatie om me beter te voelen. Ik heb toen aangegeven dat ik vooral depressief was vanwege mijn omstandigheden. De crisisdienst heeft me geadviseerd me te laten diagnosticeren bij een psychiatrisch ziekenhuis in Tiel. Hulp krijgen wordt makkelijker als je zo’n psychiatrische diagnose hebt, werd mij verteld.

En kreeg je die extra toeslag op je Ziektewet nog?
Toen ik weer uit de crisisdienst kwam, heb ik een beetje rondgezworven omdat ik op een wachtlijst stond bij het ziekenhuis in Tiel. Tijdens die wachttijd kreeg ik mijn extra toeslag. Dit was 120 euro bovenop de 230 euro die ik al kreeg. Daar kan je nog steeds geen huur van betalen. Ik ben uiteindelijk opgenomen in Tiel, omdat ik geen huis had en het erg slecht met me ging. Daar ben ik gediagnosticeerd met een depressie. Natuurlijk was ik depressief – maar ik had vooral een onderliggend probleem: ik was mijn oog kwijt en had geen geld. Ik heb acht maanden in Tiel gezeten.

En hoe ben je daar weggekomen?
Nadat ik mijn diagnose had, hebben hulpverleners in Tiel me geholpen met het krijgen van een Wajong-uitkering van 950 euro per maand, die krijg ik nog steeds. Door mijn mentale problemen zit een baan vinden er momenteel niet in voor mij. Maar ze hielpen me bij het vinden van vervolgtherapie buiten het ziekenhuis, om er weer bovenop te komen.

Heb je schulden en kom je er niet uit? Vraag bij je gemeente om hulp.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: