De bizarre dromen die je van antidepressiva kunt krijgen

“Ik word achtervolgd door een tornado en als ik niet kan ontsnappen, gaat iemand van mijn familie dood,” zegt de 36-jarige Tom. Sinds zijn broer een paar jaar geleden overleed, gebruikt hij het antidepressivum citalopram. En sinds hij dat gebruikt, krijgt hij de hele tijd nachtmerries waar op de een of andere manier altijd tornado’s in voorkomen.

“Ik kijk uit het raam en zie er in de verte eentje aankomen, alsof hij het op mij gemunt heeft,” vertelt hij. “Iets duisters, dat nog niet meteen dreigend is, maar het wel wordt.”

Dat antidepressiva vervelende bijeffecten kunnen hebben is bekend. Zo kun je er bijvoorbeeld een lager libido en een verminderd smaakvermogen van krijgen. Maar wat je misschien niet wist, is dat je er ook heel vreemd van kunt gaan dromen. De Britse National Health Service zegt zelfs dat tussen de 1 en 10 procent van de mensen die sertraline gebruiken waarschijnlijk abnormale dromen krijgen.

Als je zelf nooit zo’n droom hebt gehad, is het misschien lastig om je er wat bij voor te stellen, maar wat de dertigjarige Rufaro betreft zijn ze angstaanjagend levensecht. “Ik heb het weleens met vrienden over de dingen die ik gedroomd heb en dan verkeer ik volledig in de veronderstelling dat ze echt gebeurd zijn,” zegt ze. “Mijn dromen lijken zo echt dat ik soms totaal geen onderscheid meer kan maken tussen droom en realiteit.”

De een vindt het vooral lastig dat ze zo echt lijken, maar anderen vinden vooral de dromen zelf heel naar. Zo ook de 38-jarige Sunita, die al jaren antidepressiva gebruikt. “Ik raakte depressief toen ik eind twintig was,” zegt ze. “Dat werd nog erger toen ik eierstokkanker bleek te hebben. Ik verloor mijn eierstokken en mijn haren, moest aan de chemo, werd meerdere keren geopereerd en kwam in de menopauze terecht.”

Tijdens haar behandeling raakte Sunita ook nog eens besmet met het coronavirus. Haar nachtmerries waren verschrikkelijk. “Ik droomde dat ik geopereerd werd terwijl ik nog wakker was,” zegt ze. “Mijn eierstokken werden eruit gehaald en opgegeten door de chirurgen, die me daarna achtervolgden. Ik heb ook nachtmerries gehad waarin kannibalen me wilden opeten, aliens experimenten op me wilden uitvoeren of ik door zombies achterna werd gezeten.”

De 22-jarige Sophie* heeft ook vaak terugkerende dromen, die met haar trauma’s te maken hebben. “Dan bieden mijn gewelddadige ex en mijn verkrachter zogenaamd hun verontschuldigingen aan,” zegt ze. “Ze lijken zo echt dat ik me de dag daarna altijd erg slecht voel.”

Daarnaast heeft ze ook vreemde dromen over totaal andere dingen. “Laatst droomde ik dat ik in een aflevering van Desperate Housewives zat en gemarteld werd door een priester op een scootmobiel.”

Er valt af en toe geen peil op te trekken. “Een keer was ik in het huis van mijn opa en stonden er ineens allemaal zwarte auto’s buiten,” zegt de 22-jarige Bella* bijvoorbeeld. “Ik dacht: shit, moet ik me verstoppen? Toen stapte Glenn Close uit, de actrice die Cruella de Vil speelt in 101 Dalmatiërs, inclusief gigantische bontjas. De deur werd voor haar opengehouden door zes enorme mannen. Ze zeiden dat ze nog geld kregen van mijn opa. Daarna hakte Glenn Close hem in stukken met een botte bijl, terwijl ik er gewoon naast zat.”

De dromen van de 23-jarige Riley* zijn vaak enorm gedetailleerd. “Ik droomde dat ik in een café zat te werken, met Gale uit The Hunger Games. Ik heb die film één keer gezien, een jaar geleden ongeveer, en ik kon me de naam van die acteur helemaal niet meer herinneren, dus ik heb geen flauw idee waarom hij nou ineens weer opdook,” zegt ze. 

“Gale vroeg hij me op een date en ik zei ja, ondanks dat ik gay ben en hem totaal niet aantrekkelijk vind,” gaat ze verder. “Toen gingen we naar een soort stormbaan over de Grand Canyon. Aan het einde daarvan stond een grote houten hut, waarin een oude man met een bochel zat, die zei dat hij een kannibaal was. Hij trok een gordijn opzij en daarachter lag Gale vastgebonden op een tafel. De oude man zei dat ik hem moest klaarmaken, zodat we hem konden opeten. En toen werd ik wakker, totaal in de war.”

De vraag is natuurlijk waarom antidepressiva ervoor zorgen dat je ineens over kannibalen en Cruella de Vil droomt. Veel antidepressiva onderdrukken de remslaap en wanneer dat het geval is, is de kans groter dat je ’s nachts vaak wakker wordt en dus kortere dromen krijgt. Kortere dromen zijn vaak veel intenser, omdat je brein het gebrek aan remslaap probeert te compenseren door er zoveel mogelijk in te verwerken.

Raheel Karim, een psychiatrieconsultant en lid van het Britse Royal College of Psychiatrists, heeft nog een andere verklaring. “Selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s), een bepaalde groep antidepressiva, zorgen ervoor dat je meer neurotransmitters als serotonine aanmaakt,” zegt hij. “En daardoor kunnen je dromen ook weer veranderen.”

Als je rare dromen krijgt van de antidepressiva, dan hoef je je daar niet per se zorgen om te maken. Volgens Karim is het een van de meest voorkomende bijeffecten van SSRI’s. Maar als je dromen je nachtrust verstoren of tot angst leiden – omdat je bijvoorbeeld traumatische herinneringen naar boven haalt – zou je misschien wel even met de dokter moeten praten. Karim raadt aan om je medicatie in de ochtend te nemen, mocht je dat niet al doen. Maar als het probleem blijft spelen, zou je volgens hem toch even met de huisarts moeten bespreken of de dosering niet wat omlaag kan.

Kortom: geen paniek. Het is misschien niet per se leuk als je droomt over het opeten van bekende acteurs, maar dat betekent nog niet dat je stiekem kannibalistische gevoelens hebt die in je onderbewustzijn naar boven komen.

*Namen zijn veranderd.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE US.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.