Fotograaf Sacha onderzoekt wat cosmetische chirurgie betekent voor vrouwen

Opgespoten lippen, full face make-up looks, grote billen, schaars geklede vrouwen, veel glitters en glamour. Een combinatie van maakbaarheid en realiteit. Zo kunnen we het portfolio van fotograaf Sacha Hoebergen (25) het best omschrijven. 

Voor haar laatste project fotografeerde Sacha vrouwen die cosmetische chirurgie ondergingen, en de esthetiek die erbij hoort volledig omarmen. Ze vroeg zich af: waarom kiezen vrouwen voor cosmetische ingrepen, en hoe wordt er vanuit de Nederlandse cultuur naar gekeken? En waarom is een 'natuurlijk gezicht' eigenlijk zo belangrijk?

“Er zijn heel veel mensen die voor cosmetische ingrepen kiezen, waarna ze vaak negatieve reacties krijgen en mensen een oordeel klaar hebben liggen,” zegt Sacha. “Ze worden nep of van plastic genoemd, en hun persoonlijkheid wordt gezien als iets oppervlakkigs. Kijk maar naar programma's als Ex On The Beach, waar de vrouwen vaak ordinair of makkelijk worden genoemd door kijkers.” 

“Ik denk dat mijn interesse in het schoonheidsideaal op de basisschool is begonnen. Ik weet nog heel goed dat er een nieuw meisje op onze school kwam. Ze woonde op een kamp, en droeg altijd van die velours Juicy Couture tracksuits met diamantjes. Ze zag er leuk uit, maar ik weet wel dat ze heel erg buiten de boot viel. Iedereen had zoiets van: wie is dit en wat doet ze bij ons in de klas? Terwijl ik het later eigenlijk heel hard vond dat ze er toen al zo bij liep. Eigenlijk heb ik het vanaf dat moment altijd al iets moois gevonden wanneer vrouwen ruimte innemen. Geen schaamte, maar zelfverzekerdheid.” Voor zichzelf is ze daarin nog zoekende. “Ik wil dat kunnen zonder dat ik me ‘te veel’ voel.” 

Tijdens haar opleiding begon ze zich te focussen op de 'male gaze'. Ze ontdekte namelijk dat een hoop schoonheidsidealen zoals we die van de dag van vandaag zien, bepaald worden door mannen die vrouwen op beeld zetten. “Ik verdiende toen ook al mijn geld met fotografie in de evenementenwereld, waar veel mannen werken,” zegt Sacha. “Wanneer ik ze tijdens shoots aan het werk zag met vrouwen die schaars gekleed waren, merkte ik dat zij op een heel andere manier naar vrouwen kijken dan dat ik dat doe. Vrouwen worden vaak gezien als object, vooral wanneer ze nauwelijks iets aan hebben, of er ‘gemaakt’ uitzien.”

Dat viel haar ook op bij bijvoorbeeld uitgaansfotografie. “De hele werkfilosofie in de uitgaansscene is: zoveel mogelijk mooie vrouwen op de foto zetten,” zegt Sacha. “Want dat werkt het best als je een volgend feest wil promoten. Het is een soort spel tussen de mannelijke opdrachtgevers en de mannelijke fotografen. Ik denk dat mensen daardoor vrouwen makkelijker als object bekijken.”

Sacha vindt het belangrijk dat haar werk dichtbij haar blijft. “Als er afstand is ben je natuurlijk objectiever, en kan je, bij wijze van spreken, als een klein kind vragen stellen. Maar ik vind het fijn een link te hebben met het onderwerp, zodat ik me helemaal kan inleven in die wereld. Ik vind het interessant om het begrijpelijk te maken voor mensen die buiten deze bubbel naar het onderwerp kijken.” 

Een jaar geleden nam Sacha voor het eerst lipfillers. “Ik ben altijd onzeker geweest over mijn neus en wilde dat alles in verhouding zou zijn, dus besloot om mijn lippen te laten doen omdat dat niet permanent is.” Haar werk helpt haar nu ook haar eigen zelfbeeld te veranderen, merkt ze. “Naarmate ik meer bezig ben met deze onderwerpen, verandert ook mijn blik. Ik vond mijn neus altijd heel lelijk, maar nu is het veel minder een ding geworden. Het klinkt gek, maar ik had er soms een hele dagtaak aan. Ik was er echt heel erg veel mee bezig.” Haar onzekerheid werd een inspiratie voor een van haar projecten, een ode aan de neus.

In de feministische podcast Damn Honey wordt een aflevering gewijd aan ‘het eeuwige schoonheidsideaal’. Die aflevering hielp Sacha. “Het schoonheidsideaal is voor veel mensen iemand met een kleine neus, grote ogen, volle lippen, blonde haren en een smalle taille. Maar eigenlijk is het veel breder dan dat.”

Sacha: “Sommige evolutionaire psychologen, zoals Ghillian Rhodes, bekijken het schoonheidsideaal vanuit de gedachte dat schoonheid verbonden is aan voortplanting en het dus biologisch evolutionair bepaald is welke kenmerken we als mooi beschouwen.” Bijvoorbeeld symmetrie, een stralende huid, geen wallen die verklappen dat je tot 06:00 uur in de kroeg stond. Ik geloof meer in Giselinde Kuipers’ theorie van een veelzijdige karakteropbouw als ultieme vorm van schoonheid. Wie je bent en hoe je je verhoudt tot je sociale omgeving is daarin veel belangrijker dan hoe je eruitziet.” 

En dan heb je mensen bij wie het er natuurlijk uitziet. “En daar reageren veel mensen dan juist heel goed op,” zegt ze. “Zo van: ‘wow wat mooi, het lijkt zo natuurlijk bij jou, ik zou niet verwachten dat je iets aan jezelf hebt laten doen.’ Hoe natuurlijker het oogt, hoe beter volgens hen.”

Tijdens gesprekken met modellen voor en na de shoots heeft Sacha het vaak over thema’s rondom het schoonheidsideaal. “Het verschil in beweegredenen voor de keuze tot cosmetische chirurgie valt me hierin op,” zegt Sacha. “Hoe onzekerheid bijvoorbeeld kan aanzetten tot een keuze om iets lichamelijks te veranderen. Maar het is niet altijd de hoofdreden om te kiezen voor een ander uiterlijk. Ik vroeg een van mijn modellen op een shoot ooit waarom ze haar lippen had laten vergroten. Voor haar was het zoiets simpels als je haren in een andere kleur verven. Ze zei dat ze plezier heeft in het aandikken of veranderen van iets waarop ze is uitgekeken.”

Deze maand kan je het werk van Sacha bewonderen in de Melkweg in Amsterdam.