De vliegtuigen die in een jaar tijd opstijgen van JFK Airport in New York stoten gezamenlijk net zoveel kooldioxide uit als drie kolencentrales. Voor Flughafen Frankfurt am Main geldt hetzelfde. Schiphol? Twee kolencentrales. En LAX, Heathrow en Dubai International zijn elk jaar verantwoordelijk voor een CO2-uitstoot die gelijkstaat aan die van maar liefst vier kolencentrales.
Deze gegevens komen van Airport Tracker, een nieuwe online tool die is ontstaan uit een samenwerking tussen de non-profitorganisaties International Council on Clean Transportation, ODI en Transport & Environment. De tool bevat “informatie over de 1300 grootste luchthavens ter wereld, die het vervoer van 99 procent van alle luchtpassagiers faciliteren” en is volgens de website bedoeld om “de uitstoot van kooldioxide (CO2), die wordt veroorzaakt door vertrekkende vliegtuigen van luchthavens van over de hele wereld, uit te lichten.”
Videos by VICE
Het project is ontworpen om een leemte aan te pakken in de manier waarop de CO2-uitstoot van luchthavens wordt gerapporteerd,” zegt Ipek Gencsu, onderzoeker bij ODI. “Er bestaan op dit moment geen openbare gegevens van de broeikasgasuitstoot die wordt gegenereerd door vertrekkende vluchten van luchthavens. Daardoor is het onmogelijk om erachter te komen wat nou de werkelijke impact van luchthavens op het klimaat is, wat hun bijdrage is aan de uitstoot van steden en landen en hoe regeringen beslissingen over die uitstoot moeten nemen.”
Dat is op z’n zachtst gezegd nogal vreemd. De grootste luchthavens ter wereld bevinden zich in of vlak bij grote steden, en grote steden zijn juist belangrijke politieke centra waarin voor beleid wordt gepleit waarmee de klimaatverandering moet worden tegengegaan. Daarnaast wordt luchtverkeer steeds meer gezien als een belangrijke en moeilijk op te lossen factor in het wereldwijde broeikasgasuitstoot-probleem. Vliegtuigen zijn van groot belang in onze moderne, geglobaliseerde wereld, maar ze zijn niet elektrisch of emissiearm te maken.
De tool houdt geen rekening met de broeikasgassen die vrijkomen door andere factoren op de luchthavens. Daarbij kun je denken aan het grondvervoer of de fysieke gebouwen. Maar die uitstoot is verwaarloosbaar ten opzichte van wat de vliegtuigen uitstoten. Toch is volgens Genscu zo dat als steden, provincies of landen hun totale uitstoot proberen te meten, ze dan “vrijwel nooit” de uitstoot meenemen die luchthavens creëren. Dat is een groot probleem, vooral in steden als New York, Londen, Beijing en Moskou, die elk profijt hebben van meerdere grote vliegvelden en duizenden vluchten per dag faciliteren. “Het is heel vreemd, en nogal hypocriet, aangezien de positieve economische impact van luchthavens en de luchtvaartindustrie op steden vaak wél wordt opgemerkt en gevierd.”
Voor Genscu was de schokkendste onthulling dat er een enorme ongelijkheid bestaat in de wereldwijde luchtvaartindustrie. Volgens de gegevens van Airport Tracker zijn slechts 20 luchthavens verantwoordelijk voor 27 procent van de CO2-uitstoot door passagiersvervoer. Slechts 100 van de 1300 luchthavens zorgden voor tweederde van de CO2-uitstoot, en 86 van die 100 luchthavens liggen in Azië, Noord-Amerika en Europa. En hoewel een kwart van de wereldbevolking in Afrika en Latijns-Amerika woont, ligt geen enkele van de 20 meest vervuilende luchthavens op de planeet in die regio’s. Ook al zijn landen in Europa, Noord-Amerika en delen van Azië wel vooruitgang aan het boeken bij het terugdringen van hun uitstoot, vormt het luchtvervoer daarop dus een opvallende uitzondering.
De tool laat goed zien hoeveel de luchtvaartindustrie bijdraagt aan onze wereldwijde broeikasgasuitstoot, maar Genscu weet niet precies wat we met die informatie moeten. Nou ja, overheden moeten de kwestie serieus nemen en zouden de uitbreiding van luchthavens moeten tegengaan of zelfs hun huidige capaciteit moeten beperken. En daarnaast zouden volgens haar de individuen, die vinden dat zij verantwoordelijk zijn voor meer dan hun “proportionele aandeel” in de klimaatcrisis, minder moeten vliegen en hun vliegreizen door treinreizen moeten vervangen – wat in sommige landen natuurlijk makkelijker is dan in andere.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE US.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.
