In 2009 likten de Duitse kranten hun vingers af bij een geweldig verhaal. Een jonge knul, de zoon van een kokosnotenboer, was vanuit Tonga naar Duitsland gekomen om zijn droom te verwezenlijken: uitkomen op de Olympische Winterspelen. Hij zou gestuurd zijn door een Tongaanse prinses. Misschien nog wel het mooiste was zijn naam: Bruno Banani, net als het Duitse onderbroekenmerk. Uiteindelijk zou hij in 2014 de eerste Tongaan ooit op de Winterspelen worden. Maar zijn prestatie werd overschaduwd doordat bleek dat zijn identiteit door een marketingbureau verzonnen was.
Op het kantoor van Makai, een Amerikaans marketingbureau, ontstond in 2008 een bizar plan. Het bedrijf was ingezet om de eilandengroep Tonga te vermarkten en een medewerker wist dat de prinses van Tonga een liefhebber van wintersporten was en graag een landgenoot op de Winterspelen zou zien. Tegelijkertijd wilde Makai een grote campagne beginnen met het Duitse merk Bruno Banani, bekend van parfum en hippe onderbroeken met namen als ‘Body Milk’ en ‘Hocus Pocus’. Knappe jongen die dat aan Tonga en wintersport weet te koppelen.
Videos by VICE
Na wat brainstormsessies was het krankzinnige idee geboren: er moest een Tongaan gevonden worden die aan de Winterspelen mee kon doen als rodelaar. Zijn volledige identiteit zou veranderd worden en zijn achtergrondverhaal moest zo romantisch en interessant mogelijk klinken. Het meest bijzondere: diegene zou ‘Bruno Banani’ genoemd worden, in ruil voor sponsorinkomsten. Iets dergelijks was zelden vertoond. Stel je voor: een tennisser genaamd Calvin Klein die het opneemt tegen Roger Federer. Of ene Eddie Kruidvat in de spits bij Feyenoord.
In november 2008 hoorde Fuahea Semi op de radio een spotje waarin gezocht werd naar sportieve, jonge mannen die zouden willen rodelen. Hij deed op dat moment veel aan rugby en was een IT-student, niet de ideale voorwaarden om een wintersportheld te worden. Semi woonde op het tropische Tonga, een eilandengroep die qua inwonersaantal vergelijkbaar is met Emmen, maar dan net een tikkie tropischer, aangezien het er jaarlijks gemiddeld niet veel kouder wordt dan 20 graden. Hij had nog nooit sneeuw gezien en de sport rodelen kende hij niet.
Toch schreef Semi zich, samen met wat andere avontuurlijke mannen, in voor de casting. Hij moest onder toeziend oog van de Duitse rodelcoach Isabel Barschinski een aantal testen doen. Zo moest hij op een soort slee op wielen van een heuveltje af, om op die manier rodelen te simuleren. Uiteraard waren deze tests totaal niet representatief voor de sport. Het was meer zoiets als op basis van een potje golfen op de Nintendo Wii de nieuwe Tiger Woods kiezen. Er was echter maar weinig keuze op Tonga, waar geen rodelbanen zijn. Uiteindelijk was de 21-jarige Semi de uitverkorene: hij mocht naar Duitsland om daar te gaan trainen.
Eenmaal in Europa aangekomen kreeg Semi een nieuwe identiteit aangemeten. Hij werd Bruno Banani genoemd en zijn vader zou een kokosnotenboer zijn (eigenlijk was hij een cassaveboer). Dit sloot namelijk goed aan bij zijn nieuwe bijnaam ‘The Flying Coconut’, wat net iets beter klinkt dan ‘Het Vliegende Cassaveplantje’. De tussenkomst van marketingbureau Makai werd verzwegen en er werd gezegd dat de deelname van een landgenoot de ultieme droom van de Tongaanse prinses was. Banani deed trainingsstages door heel Europa en bleek verrassend talentvol te zijn.
Op 20 november 2009, minder dan een jaar nadat hij voor het eerst op een rodelbaan stond, maakte hij zijn officiële debuut in een rodelcompetitie. Banani nam het op tegen mannen die alleen in hun linkerteen al meer ervaring hadden dan hij, maar kreeg het voor elkaar om niet te crashen, een behoorlijke prestatie in een sport waarbij je met meer dan 100 kilometer per uur over het ijs raast. Hij kwalificeerde zich twee maanden later zelfs al bijna voor de Winterspelen, maar een valpartij waarbij hij tegen het ijs kletterde en een hersenschudding opliep, maakte een einde aan die droom.
Banani ging trainen met de Duitse ploeg, zeg maar het FC Barcelona van het rodelen. Drie maanden per jaar was hij terug in Tonga zodat hij zijn familie kon zien, de overige negen maanden trainde hij in Europa. In december 2011 won het wandelende reclamebord verrassend genoeg een bronzen medaille bij de American-Pacific Championships, zijn eerste prijs ooit. In diezelfde maand verscheen er een artikel in de Vancouver Sun waarin geschreven werd dat Banani eigenlijk een andere naam in zijn paspoort had staan. De Tongaan ontkende, maar kon niet voorkomen dat Der Spiegel hem een maand later ontmaskerde.
Het verhaal werd overal breed uitgemeten en Banani werd neergezet als een hoax. Hij kreeg bakken kritiek over zich heen, IOC-vicepresident Thomas Bach noemde het “een pervers marketingidee”. Niemand leek er bij stil te staan dat rodelen moeilijk te bekostigen is, zoals ook blijkt uit het verhaal van Shiva Keshavan. Bovendien probeerde de bescheiden en leergierige Banani aan de Spelen mee te doen om zichzelf en zijn landgenoten trots te maken, niet om wat Duitse marketingjongens te pleasen. Hij gebruikte geen doping en deed niets illegaals, men kon hem hoogstens een dubieuze onderbroekensmaak verwijten.
Het IOC is allergisch voor een te innige verstrengeling tussen sponsor en sporter, dus moest de Tongaan een loophole vinden. Hij besloot de naam in zijn paspoort te veranderen, waardoor hij sindsdien overal officieel geregistreerd staat als Bruno Banani en ongetwijfeld vaak verward wordt met die kale vent uit de parfumreclames. Overigens was dat makkelijker gezegd dan gedaan, aangezien de onderhandelingen met de Tongaanse autoriteiten over een nieuw paspoort zes maanden duurden, alsof het ging over een oplossing van een oorlogsconflict.
In december 2013 kwalificeerde Banani zich als eerste Tongaan definitief voor de Olympische Winterspelen. Zijn overheid maakte 22.000 euro vrij voor hem en met de steun van zijn sponsor kon hij afreizen naar Sochi. Ook was er eerder al speciaal voor hem een Tongaanse rodelbond opgericht. De vergaderingen bij die bond verliepen ongetwijfeld erg snel en effectief, aangezien Banani het enige lid was om rekening mee te houden.
De trotse Bruno mocht bij de openingsceremonie uiteraard de vlag vasthouden. “Dat was het mooiste van de Olympische Spelen, om met de Tongaanse vlag in de openingsceremonie te lopen. Mijn vrienden en familie konden het niet geloven,” aldus Banani. Hij was gehuld in een dikke winterjas, in tegenstelling tot zijn landgenoot Pita Taufatofua die in 2016 en deze winter Tonga shirtloos en ingeolied vertegenwoordigde en daarmee het publiek bij de openingsceremonie een collectieve opvlieger bezorgde.
Uiteindelijk werd Banani 32e van de 39 deelnemers op de Winterspelen. Hoewel hij dan misschien niet de rodelbaan in vuur en vlam heeft gezet, was hij in ieder geval wel een van de meest besproken wintersporters van 2014. Zijn verhaal zorgde voor veel ophef en aandacht, hét bewijs dat het een slimme marketingtruc van het bedrijf Bruno Banani was. Bovendien vlogen de speciaal voor de rodelaar ontworpen onderbroeken ongetwijfeld ook over de toonbank.
Na de Spelen van 2014 ging Banani terug naar Tonga en liet hij weten dat hij overwoog om te gaan bobsleeën. Dat plan kwam echter niet van de grond en de rodelaar wist twee jaar later überhaupt nog niet of hij wel door kon gaan met sporten, wegens een gebrek aan geld en, ironisch genoeg, sponsoren. Dat hordes Duitse mannen Bruno’s naam net onder hun bierbuik met zich meedroegen was blijkbaar nog niet genoeg, en zijn naam veranderen in bijvoorbeeld Björn Borg zat er niet in.
In augustus 2016 dook Banani plotseling op in Leipzig als rugbyer. Hij kwam op proef bij de plaatselijke rugbyclub en kreeg een slaapplek aangeboden bij de voorzitter. Banani had in eigen land al veel gerugbyd, en bovendien doet in Tonga vrijwel iedereen aan rugby. Het schijnt dat als er in Tonga een kokosnoot uit de boom valt, er meteen een scrum omheen ontstaat.
Dat Rugby Club Leipzig in de hoogste divisie van Duitsland uitkomt, bleek voor Banani geen probleem. De alleskunner maakte het seizoen af en vertrok daarna naar Tonga voor zijn trouwerij met Silia, de vrouw die hij ontmoet heeft bij een screening van Being Bruno Banani, een documentaire over zijn weg van Tonga naar de Olympische Spelen.
Deze winter staan veel van zijn voormalige trainingsmaten uit Duitsland aan de start in Pyeongchang. Banani is zelf niet meer actief als rodelaar, dus zullen we hem vermoedelijk nooit meer zien op de Winterspelen. Puur als sportman zullen we hem misschien niet missen, maar zijn verhaal en achtergrond maken hem in ieder geval onvergetelijk. Bovendien fungeert hij als voorbeeld voor landgenoten: de oliehunk Pita Taufatofua doet dit jaar als tweede Tongaan ooit mee aan de Winterspelen. Wie weet markeert dit het begin van een mooie traditie.
—
Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.
