Dit artikel verscheen eerder op VICE Romania.
Roemenië heeft, binnen Europa, een van de hoogste percentages zware alcoholgebruikers. En toch, als je er opgroeit, heb je het gevoel dat dit jou of je dierbaren nooit kan overkomen. Roemeense media schilderen alcoholisten doorgaans af als oude mannen die laveloos worden van goedkoop bocht en een eenzaam, disfunctioneel leven leiden. Dit soort stereotypen stellen iedereen die niet oud, arm en een man is gerust – zij hoeven zichzelf geen moeilijke vragen te stellen.
Videos by VICE
Maar alcoholverslaving kan iedereen treffen, ongeacht status, geslacht, geloof of leeftijd. Volgens Adrian Marcu, psycholoog bij de Alliance for the Fight Against Alcoholism and Drug Addiction (ALIAT), komt het vaker voor dat mensen een alcoholprobleem ontwikkelen als ze jong zijn en opgroeien met familieleden die zelf alcoholist zijn.
“De consument heeft over het algemeen een kwetsbaardere emotionele structuur,” legt Marcu uit. “Bij gebrek aan gezonde alternatieven om zelf met emoties en sociale verwachtingen om te gaan, wenden zij zich tot alcohol als belonings- en ontsnappingsmechanisme.”
De meeste alcoholverslavingen beginnen als copinggedrag, maar vervallen al snel in iets waar je onmogelijk in je eentje mee kan dealen. “De alcoholist wil zijn verslaving beschermen omdat het hem een goed gevoel geeft,” vervolgt Marcu. “Ze willen denken dat ze de controle hebben.” Daarom nemen velen hun toevlucht tot ontkenning: “ik heb geen probleem”, rationalisering: “ik verdien het om te drinken omdat ik verdrietig ben” en manipulatie van mensen om hen heen. Velen trekken zich terug en verstoppen zich voor hun naasten.
Uiteindelijk kan je pas echt herstellen wanneer je beseft dat je drinkgewoonten schadelijk voor je zijn. “De tweede stap is verantwoordelijkheid nemen,” vervolgt Marcu. “En als je dat niet alleen kunt, dan kun je je wenden tot vrienden, familie, deskundigen of steungroepen.” In plaats van het te zien als iets waar je je voor moet schamen of iets wat jou een zwakkeling maakt, moet verslaving worden behandeld als een ziekte, waarbij de patiënt zorg, begrip en steun nodig heeft, vooral wanneer hij of zij de diagnose voor het eerst accepteert.
Ik sprak een aantal jonge mensen die onlangs tot het besef kwamen dat ze verslaafd zijn aan alcohol. Ze vertelden over hun moeilijkheden en over hoe het ze uiteindelijk lukte om te stoppen met drinken. Omdat er een flink stigma zit op alcoholisme zijn hun namen veranderd, behalve die van Vlad.
Mihaela (34)
“Ik groeide op in een probleemgezin,” aldus Mihaela. “We hadden zoveel problemen die door alcohol werden veroorzaakt, dat ik het zag als vergif, ik walgde ervan.” Nadat ze het op haar zeventiende probeerde, moest Mihaela jarenlang niks van drank hebben, omdat het haar niet beviel hoe snel ze dronken werd en hoe slecht ze zich de volgende dag voelde.
“Op een middag dronk ik een biertje op een lege maag. Dat was het begin van een alcoholistische periode die bijna drie jaar duurde.”
Toen ze 28 was, begon ze steeds vaker te drinken om een depressieve aanval het hoofd te bieden. “Ik wilde zo veel mogelijk uitgaan met mijn vrienden, deel uitmaken van het lawaai, ontsnappen,” zei ze. “Ik dronk af en toe, maar ik voelde me de volgende dag nooit goed, dus ik begreep niet waarom ik het toch bleef doen.”
Na zes maanden besloot ze te kappen met alcohol. Maar een paar jaar later, toen ze 30 was, ging ze door een diep dal waardoor ze toch weer naar de fles greep. “Op een middag dronk ik een biertje op een lege maag. Dat was het begin van een periode van alcoholisme die bijna drie jaar duurde.”
Mihaela raakte de grip op dingen snel kwijt. Drie weken na dat eerste drankje zat ze al dagelijks aan het bier, en niet kort erna had ze binnen twee uur na het wakker worden al een glas alcohol nodig. Ze verloor haar baan en daarna haar rijbewijs. Ze veroorzaakte een ongeluk terwijl ze onder invloed was en werd, in handboeien, opgenomen in een psychiatrische instelling.
“Ik kwam terecht op de spoedeisende hulp met leverfalen,” vertelt ze. “Volgens de dokters zou ik het loodje leggen als ik doorging met leven op deze manier. Maar ja, wat mij betreft was m’n leven toch al verschrikkelijk, dus waarom zou ik stoppen?”
Tijdens de pandemie ging Mihaela naar een aantal steungroepen – tevergeefs. “Ik had geen hoop meer, ik was gewoon aan het wachten tot ik doodging,” aldus Mihaela. Maar op oudjaarsavond, ondanks het feit dat ze zat was, besloot ze toch contact te zoeken met Anonieme Alcoholisten. “Ik weet niet hoe of waarom maar de volgende dag werd ik wakker met een enorme drang om te stoppen,” vertelt Mihaela. “Ik was bereid om er alles voor te doen. Ik bleef naar de steungroep gaan en sinds 1 januari 2022 ben ik nuchter.”
Het lukte Mihaela om te stoppen met drinken zonder medische interventie, maar makkelijk was het absoluut niet en terugvallen waren er zeker. “Zelfs tijdens steungroepen voelde het soms alsof ik aan het liegen was, maar ik had geen idee dat iedereen zich zo voelde.”
Radu (37)
Radu begon samen met vrienden te drinken op de middelbare school, maar het werd pas echt een probleem toen hij aan z’n doctoraat begon op z’n 25ste. “Ik zat in een relatie en was tot over m’n oren verliefd, maar helaas liep het op de klippen na drie maanden,” aldus Radu.“Tot dat moment was ik nog nooit in de verleiding gebracht door alcohol, maar ik had een kamergenoot die een grote voorraad drank in de kamer bewaarde. Hij was naar huis voor Pasen en ik dronk alles op in een paar dagen. Dat was het moment dat ik begon te drinken met een doel: het opvullen van de leegte.”
Radu’s drankprobleem werd al snel iets chronisch en begon z’n leven meer en meer te beheersen. Hij moest een paar keer naar het ziekenhuis worden gebracht omdat hij op straat was gestruikeld. “Eén keer moest ik zelfs naar het Obregia Psychiatrisch Ziekenhuis,” vertelt hij. “Ik vond het heel moeilijk om te zien dat mensen met een alcoholverslaving en geestelijke problemen over één kam werden geschoren.”
“Een goede vriend zei tegen me ‘die dokters hebben je voor niks gered’. Dat was pijnlijk.”
Radu beloofde keer op keer dat hij echt zou stoppen, maar begon dan gewoon weer. De verslavingscirkel werd zo erg dat hij zelfs een zelfmoordpoging deed. “Ik belde m’n ouders op, vertelde ze dat ik de pillen had genomen en hing op. De ambulance kwam en redde m’n leven maar twee weken later was ik alweer dronken. Een goeie vriend zei toen tegen me ‘die dokters hebben je voor niks gered.’ Dat was pijnlijk. Ik realiseerde dat ik dit niet in m’n eentje aankon. ”
Na zeven jaar compulsief zuipen zocht Radu hulp bij de AA. Na de eerste meeting was hij eindelijk in staat om toe te geven dat hij een probleem had. “Ik koos volledige onthouding, dat was de enige manier,” zegt hij. “Het gevoel van ergens bij horen hielp mij. Het was al die mensen samen gelukt om nuchter te worden.”
Radu heeft niet meer gedronken sinds 2018, maar beschouwt zichzelf nog steeds een alcoholist. “Ik voel en voelde me altijd al alleen en onbegrepen,” zegt Radu. “Dat is waarom ik voortdurend naar meetings ga, om anderen te helpen door het delen van mijn ervaringen en hen hoop en kracht te bieden. Ik zal de rest van mijn leven met deze ziekte moeten dealen en overtuig mezelf er iedere dag weer van dat ik door moet gaan.”
Vlad (33)
Vlad begon met drinken toen hij 27 was en liefdesverdriet had. “Mijn opa had Alzheimer, m’n familie hing op het randje van wanhoop en angst was m’n tweede naam,” zegt hij. “Beter gezegd, ik zag alcohol als m’n zelfmedicatie.”
Toen z’n opa werd opgenomen in een instelling, begon Vlad nog meer te drinken. Op een gegeven moment had hij een afspraak met z’n opa’s psychotherapeut om rekeningen te betalen, maar besloot hij eerst even langs de supermarkt te gaan. “De dame waar ik normaal mijn kaas en eieren haalde, verkocht nu zelfgestookte brandy. Toen ik uiteindelijk bij m’n afspraak was, had ik al een halve liter op. ‘Pas nou op, ik heb door dat je hebt gedronken’, vertelde hij me. Ik schaamde me dood.”
“Ik ging dronken naar de wake. Hoeveel stress ik ook van de situatie kreeg, opa verdiende het niet dat ik me zo gedroeg.”
Z’n opa stierf een half jaar laten. Vlad kon die ochtend de telefoon niet opnemen omdat hij lag bij te komen van het comazuipen van die avond ervoor. “Ik ging dronken naar de wake. Hoeveel stress ik ook van de situatie kreeg, opa verdiende het niet dat ik me zo gedroeg.”
In de twee jaar daarop, ging Vlad door met het tanken van goedkope drank die hij verdunde met water of sap, elke paar uur een shot om met z’n angsten te dealen. “Zo gaat het als het enige waar je om geeft drinken is en je ook nog eens arm bent,” vertelt Vlad.
Hij begon langzaam aan steeds minder te drinken, om uiteindelijk alleen nog maar te drinken bij z’n maaltijden, ondanks de paar terugvallen die hij tijdens de pandemie had. Sinds 2021 drinkt hij alleen nog maar af en toe, “af en toe een biertje, eens in de drie, vier dagen,” aldus Vlad.
“Ik ben al jaren niet dronken geworden,” gaat Vlad verder. “Psychotherapie heeft wonderen gedaan voor me. Intussen kan ik zeggen dat ik geen dronkaard meer ben. Op alles terugkijkend heb ik geen spijt van mijn ervaringen.”
Alexandra (33)
“Ik begon met drinken toen ik nog klein was – ik kreeg altijd een slokje voor het eten zodat ik meer honger zou krijgen,” zegt Alexandra. “Mijn vader was een alcoholist, dus ik heb het waarschijnlijk van hem.”
Alexandra’s drankprobleem begon in haar vroege tienerjaren. Eén keer dronk ze zo veel dat ze thuis ernstige alcoholvergiftiging kreeg. “Ik weet nog dat m’n moeder m’n tong vasthield zodat ik het niet door zou slikken,” vertelt ze. “Ze wilde de ambulance niet bellen omdat ze bang was dat de buren erachter zouden komen. Gelukkig kwam ik erbovenop.”
In haar studiejaren werd drinken een dagelijkse bezigheid voor Alexandra. Met de jaren begon ze meer dan een fles wijn of acht biertjes per avond te drinken. “Ik had het destijds niet door, maar ik was verslaafd geraakt,” zegt ze. “Toen mijn vrienden mij duidelijk probeerden te maken dat ik een probleem had, was mijn respons dat dit mijn manier van relaxen was. Ik loog tegen ze. En ik loog ook tegen mezelf.”
“Toen m’n vrienden mij duidelijk probeerden te maken dat ik een probleem had, was m’n respons dat dit mijn manier van relaxen was.”
Toen ze een jaar of 30 was, staken de eerste gezondheidsproblemen de kop op. “Ik werd zwaarder, sliep heel slecht, kon niet meer onder woorden brengen wat ik dacht,” vertelt ze. “Nu zie ik het verschil, maar toen had ik geen idee waar ik dingen mee kon vergelijken. De giftigheid was een gewoonte geworden.”
Alexandra wist twee weken lang te stoppen, maar kreeg geen hap meer door haar keel. Ze verloor veel gewicht, ging naar therapie, maar begon weer met drinken. “Nadat ik weer heel veel aankwam, werd m’n lichaam stijf zodra ik een onverwachtse beweging maakte,” zegt ze. “Volgens dokters lag er erg veel druk op mijn ruggengraat, dus begon ik met sporten om af te vallen.”
Afgelopen jaar realiseerde Alexandra dat ze niet door kon gaan met drinken en sporten tegelijkertijd. De ontwenningsverschijnselen tackelde ze eerst door een slok wijn te drinken zonder door te slikken, maar na zes maanden was dat ook niet meer nodig. “Het is me gelukt om mijn alcoholinname drastisch te verminderen naar een normale hoeveelheid,” zegt ze. “Ik drink nog wel eens, maar alleen tijdens sociale gelegenheden. Ik heb de balans gevonden.”
Neem in België voor alle vragen over drank, drugs, pillen, gamen en gokken, contact op met de Druglijn of bel 078 15 10 20. In Nederland kun je voor dezelfde onderwerpen contact opnemen met het Trimbos-instituut, via de website of het telefoonnummer 0900-1995.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.
