Flamboyante travestieten, vrome dominees, mijn conservatieve opa en zelfs mijn metalvrienden houden van haar. Ze staat op het lijstje van universeel geliefde mensen, tussen Martin Gaus, Michelle Obama en Jackie Chan, en net als een goede fles wijn wordt ze met de jaren alleen maar beter. In een wereld vol oorlog, hongersnood en haat is Dolly Parton een glinsterend baken van glitter en pure liefde. Een regenboog in de duisternis. Ze is te goed voor deze wereld, en we hebben het geluk dat we in dezelfde tijd leven als zij.
Toen het allemaal rond was, stuurde ik direct een sms’je naar mijn vader. “Ik mag Dolly interviewen!” Toen ik opgroeide, draaide alles om countrymuziek. Toen ik naar de grote stad verhuisde, koesterde ik mijn herinneringen aan steel guitars en eenzaam gefluit. De kans om met de Koningin zelf te kunnen spreken was een droom die uitkwam.
Videos by VICE
Dit alles kwam omdat Dolly Parton momenteel rondreist door Amerika in een glinsterende bus om haar nieuwe album Pure & Simple te promoten. Toen de dag aanbrak en ik het nummer belde dat me was gegeven, werd ik begroet door een mannenstem die me vertelde dat ik precies tien minuten had om met Dolly te praten. “Eh, zo kort?”, bracht ik beduusd uit. Ik had me niet gerealiseerd dat ik zo weinig tijd zou krijgen. Toen hoorde ik op de achtergrond een bekende stem, zoet als honing. “Het kan wel! We praten gewoon snel! Ik moet het ene na het andere interview doen, maar we kunnen het over meer dingen hebben in twee minuten dan de meeste mensen in tien dagen.”
Ze had gelijk. In die tien minuten (en geen seconde langer) lukte het om een weg te banen langs haar carrière die begon in de Great Smoky Mountains in de jaren vijftig en doorging tot 2016, met Parton aan de top als de meest geëerde vrouwelijke countryster aller tijden. Ze verkoopt nog steeds miljoenen albums, is de hoofdact op festivals als Glastonbury, en ze harkt awards binnen zoals de National Medal of Arts (evenals Grammy-nominaties – met 46 staat ze nu gelijk met Beyoncé), maar volgens Dolly is het allemaal zo gewoon als ademhalen. Ze werd geboren in een gezin met nog elf kinderen in een blokhut op het platteland van Tennessee – waar haar befaamde ‘coat of many colors’ aan een spijker bij de deur hing. De hele familie was muzikaal begaafd.
“Ik speel al mijn hele leven. De familie van mijn moeders kant is erg muzikaal, we spelen allemaal een instrument. Ik ben niet eens zo heel goed,” zegt ze lachend. “Maar ik ben een goede showman, ik kan het verkopen. Ik speel voornamelijk gitaar, daar schrijf ik de meeste liedjes op, maar ik schrijf ook op dulcimer en harp. Ik kan best veel dingen, maar de gitaar is mijn favoriete instrument.”
Ze doet zichzelf hier tekort. Toen ik haar eerder deze zomer zag optreden in het Forest Hill Stadium in New York, speelde Parton niet minder dan zeven instrumenten (sommigen daarvan werden haar aangereikt door een in denim gehulde roadie met een cowboyhoed – “Is-ie niet knap?” kraaide ze op een gegeven ogenblik, terwijl ze de jongen aan het publiek toonde). Er was uiteraard een gitaar, en haar dulcimer, maar ook een banjo, een mondharmonica, een harp, een fluit en een saxofoon. Het publiek barstte in lachen uit nadat ze het liedje Yakety Sax had gespeeld en ze daarna vroeg: “Willen jullie zien hoe ik dit achterstevoren speel?” waarna ze zich omdraaide en hetzelfde lied nogmaals speelde. Haar trukendoos lijkt nooit leeg te raken, en niemand kan Parton ooit beschuldigen van te weinig energie tijdens een show. Achter de felle lampen en de pailletjes is ze een echte showman, die elke tekst brengt met een glimlach of een knipoog.
Toch kwam een van de hoogtepunten van de show zonder enige opsmuk – zelfs zonder al teveel muziek. Toen Parton terug op het podium kwam, na een van de vele kostuumwisselingen, zong ze haar bluegrass-hit Little Sparrow uit 2001 a capella. Je kon een speld horen vallen. Haar pure, krachtige, heldere stem – verdomme, die stem – stond in het middelpunt. Dolly de superster verdween eventjes, en maakte plaats voor het dromerige meisje uit de bergen dat ze ooit was. Het is makkelijk om Parton af te schrijven als iemand met weinig inhoud. Haar talent werd vaak omschreven als oppervlakkig, en het duurde lang voordat ze serieus werd genomen in Nashville.
“Mijn vriend Chet Atkins zei ooit dat ik mijn kapsel en mijn stijl moest veranderen,” vertelde ze me. “Hij dacht dat mensen me serieuzer zouden nemen als ik me wat meer ingetogen zou kleden. Uiteraard moest hij lachen nadat ik na jaren ineens een ster was zonder dat ik iets aan mijn uiterlijk had veranderd. Hij zei: ‘Zie je hoe bruikbaar mijn advies was?’ als grapje. Maar ja, het duurde een tijdje voordat mensen verder keken dan mijn uiterlijk. Ik zeg altijd: ik zie er volledig nep uit, maar ik ben honderd procent echt. Het duurt altijd eventjes voordat dat bij mensen begint te dagen. Ik denk dat zodra mensen zagen dat ik serieus was over mijn muziek, dat ze pas begonnen te denken dat ik het meende.
Beeld door Tabatha Fireman voor Getty Images
Een van Partons favoriete verhalen uit haar begintijd gaat over hoe haar iconische look geïnspireerd was op ‘de dorpssloerie’. Dat verhaal over de brutale stoeipoes met haar rode lippen en rode nagellak, waarvan de jonge Dolly dacht dat het de mooiste vrouw ter wereld was, heeft Parton geen windeieren gelegd door de jaren heen, maar ze vertelde me dat het verhaal achter haar overdreven uiterlijk serieuzer is. “Ik ben geen geboren natuurlijke schoonheid. Ik probeer altijd het beste ervan te maken, en ik dacht altijd dat mijn innerlijk flamboyanter was dan mijn uiterlijk, dus ik heb het een op het ander aangesloten,” legt ze uit. Die torenhoge haardos duurde eerst eeuwig om in model te krijgen, maar inmiddels is het exacte wetenschap.
“Weet je wat het is? Het is zo’n kunstmatige look – ik draag veel pruiken, en dat kost geen tijd. Als iemand zegt: ‘Hoe lang duurt het om je haar te doen?’ zeg ik altijd: ‘Geen idee, ik ben er nooit bij,’ zegt ze giechelend. “Voor een optreden vind ik het fijn om een uurtje te hebben om mijn haar en make-up te doen, maar ik kan ook binnen twintig minuten de deur uit als het moet. Buiten werktijd steek ik mijn haar op en doe ik een beetje make-up op voor mijn man. Ik vind het niet leuk om er smakeloos uit te zien voor hem, maar voor de rest van de wereld wel tiptop uit te zien. Maar ik ga niet de deur uit zoals sommige mensen doen. Ik ben doodsbang dat ik een ongeluk krijg en er niet uitzie. Ik zie er liever uit als mezelf. Ik heb liever dat mensen zeggen: ‘Ze ziet er zo overdreven uit, zelfs overdag’ dan ‘God, ik zag Dolly Parton en ze zag er verschrikkelijk slecht uit.’”
Een van haar favoriete anekdotes gaat over een avond dat ze aanwezig was bij een Dolly Parton look-alikewedstrijd voor travestieten, die ze uiteindelijk verloor. Ze vliegt vrolijk door het verhaal heen: “Toen alle Dolly’s over het podium paradeerden, verkleed als mij, liep ik langs het podium. Ik kreeg een heel schraal applaus, omdat ze niet wisten dat ik het was, ze dachten dat ik gewoon matige dragqueen was.”
Afgezien van haar steun aan de homogemeenschap, doet Parton niet aan politieke uitspraken. Je zou kunnen denken dat ze geen interesse heeft om haar zorgvuldig geconstrueerde universele aantrekkingskracht te bezoedelen met zulke serieuze onderwerpen, maar in werkelijkheid wil ze het liefst gewoon positieve boodschappen verspreiden. Ze vertelde me dat ze hoopt dat haar shows een uitvlucht zijn van de lelijkheid en de haat die door het huidige politieke klimaat zijn genormaliseerd. “Het is gestoord daar buiten. Ik heb het daar wel altijd over, maar ik hou het licht en vrolijk. Ik praat over de gekte en ik maak wat kleine grapjes, maar ik ben er om mensen vrolijk te maken,” legde ze uit. “Ik ben er om te zeggen dat we geweldig zijn, we zijn fantastisch, en we hebben liefde nodig. Als we net zoveel liefde hadden in de wereld als tijdens mijn optredens, was er vrij weinig aan de hand.”
Haar vader was dominee bij de pinkstergemeente, en hoewel Dolly niet per se strenggelovig is, heeft de Heilige Geest haar hart nog altijd in een stevige grip. Maar in tegenstelling tot haar geloofsgenoten, is Parton voorstander van inclusiviteit en tolerantie. Haar boodschap mag dan gehuld zijn in glitter en gestoeld op haar eigen christelijkheid, ze brengt hem wel over. Haar show in Forest Hill vond plaatst tijdens de Pride in New York, en het publiek was een regenboog van koppels die elkaars hand vasthielden en zongen, en in het geval van de vrouwen voor ons, vrolijk selfies namen van elkaar met hun partner. Boven ons straalde een klein, glinsterend figuur een soort moederlijke warmte uit. Ze predikte vriendelijkheid en ze vertelde ons: “Er is maar één God, en iedereen probeert bij hem te komen op zijn eigen manier.”
Liefde is altijd Dolly Partons merk geweest. Haar jeugd werd erdoor gevoed, en haar bekendste liedjes gaan erover. Haar nieuwe album, Pure & Simple, is volledig gevuld met liefdesliedjes, en ik moest het vragen: voor iemand die al vijftig jaar met dezelfde persoon is getrouwd, hoe kan het dat ze nog zoveel te zeggen heeft over liefde?
“Ik ben een hopeloze romanticus,” zegt ze grinnikend. “Ik heb mijn fantasieën, maar ik schrijf voor iedereen die zijn eigen gevoelens niet kan uiten. Zoveel van mijn liedjes op deze plaat zijn gebaseerd op relaties van anderen, mensen waar ik om geef, die niet weten hoe ze moeten schrijven. Uiteraard heb ik al die gevoelens zelf ook gehad. Ik ben getrouwd, maar ik ben niet dood!”
Ik vraag of haar man weleens moet blozen als hij naar haar liedjes luistert, en ze grinnikt weer, nadat ze een moment nadenkt.
“Ik denk het niet, hij luistert er niet zo goed naar. Het is niet zo dat ik hem op een stoel zet en hem ernaar laat luisteren alsof ik het voor hem heb geschreven. Maar hij is trots op me, hij wil alleen niet verwikkeld raken in de showbusiness. Daarom houden we het al vijftig jaar vol met elkaar.”
Partons gave voor gekke songtitels is wederom goed zichtbaar, van Hell on High Heels – dat ze omschrijft als “het perfecte liedje voor mij,” waarin ze een hommage brengt aan de perfecte eyeliner van Adele – tot I’m Sixteen. Ze wist eventjes niet wat ze moest zeggen toen ik vroeg of ze geïnspireerd was door I’m 18 van Alice Cooper (“Nee, ik wist niet dat er nog zo’n liedje was!”) maar schetst een levendig beeld van een zestienjarige Dolly die links en rechts harten breekt in die oude heuvels waar ze vandaan komt.
“Ik was gek op jongens, net als alle meisjes van die leeftijd. Ik was een wildebras, ik was altijd romantisch, gepassioneerd, ik hield van de liefde,” zegt ze. “Maar dat liedje gaat over een van mijn zussen, die een paar slechte relaties heeft gehad. Ze is ouder dan ik, en ze dacht dat ze er klaar mee was, dat ze nooit de ware zou vinden. Maar jawel: het gebeurde toch, en nu gedraagt ze zich alsof ze zestien is. Ik dacht: mijn god, ze doet echt alsof ze zestien is, en toen kwam ik op dat liedje. Ik haalde natuurlijk ook veel inspiratie uit mijn eigen jeugd, skinny dippen, naar de film gaan, zoenen op de achterbank van de auto, ik wist er alles van!”
Een jaar of vijftig later en Parton is nog steeds een dromer, maar ook een werkpaard.
Ze beschrijft zichzelf in simpele bewoordingen, en vooral erg bescheiden. “Ik zie mezelf nooit als een ster. Ik ben gewoon een werkende vrouw, en ik ben dankbaar dat ik succes heb met wat ik doe.” (Ze is natuurlijk de enige persoon op de wereld die Dolly Parton niet als een ster ziet, maar ik wilde niet met haar in discussie).
Ook al is ze op een leeftijd die door veel mensen gezien wordt als de herfst van het leven, heeft Parton nog geen plannen om met pensioen te gaan, en lijkt geamuseerd door de suggestie van het rustiger aan doen. Met een vol programma aan televisie- en filmproducties voor de boeg en een nieuw album dat gepromoot moet worden, lijkt het er niet op alsof Parton veel vrije tijd heeft in de nabije toekomst. Precies zoals ze het graag wil.
“Ik hou ervan dat mensen om me geven, en ik geef om hen. Ik heb altijd van mijn werk gehouden, en het voelt goed dat ik op deze leeftijd nog steeds geaccepteerd wordt door mensen, dus waarom zou ik niet blij zijn?” vraagt ze me. “En zoals je weet kan je met elke nieuwe droom die uitkomt weer nieuwe wegen inslaan. Je kan altijd iets nieuws doen, gebaseerd op wat je daarvoor deed. En er komen telkens nieuwe dromen van me uit, dus ik hoop de rest van mijn leven nog te blijven werken.”
We namen afscheid. Ze zei: “Misschien hebben we de volgende keer wat langer de tijd!” en mijn hart maakte een klein sprongetje. Iedereen wil iets van haar, en zelfs als je wat krijgt – een concert, een album, of een telefoongesprek van tien minuten – wil je altijd meer. Dat is gewoon deel van haar magie.
Want iedereen houdt van Dolly.
