Ik werd verliefd op een collega, die in een kungfu-sekte bleek te zitten

In november 2021 werd de 72-jarige kungfu-leraar René L. veroordeeld voor mishandeling en bedreiging van tientallen leerlingen. Meer dan 25 jaar lang hield René zijn leerlingen onder de plak in wat inmiddels bekend staat als de ‘kungfu-sekte’. Zijn volgelingen werden mishandeld, (seksueel) misbruikt, geïndoctrineerd, geïsoleerd van vrienden en familie en financieel uitgeperst. Toen dat laatste niet meer zoveel opleverde, probeerde René op andere manieren aan geld te komen, waaronder met een wietplantage. Het verhaal van René’s sekte wordt in zeven afleveringen verteld in de podcast Een soort God van de Volkskrant.

In 2010 begint René een afkickkliniek, om op die manier geld te verdienen. In die kliniek werkte de pas afgestudeerde Elsje (33). Zij werd er verliefd op Jeppe, een van de sekteleden. Dankzij hun liefde wist Jeppe zich uiteindelijk te onttrekken aan de invloed van René. Elsje vertelt hoe het was om te werken in René’s kliniek, hoe het is om verliefd te zijn op een sektelid en hoe haar geliefde nog jarenlang moest genezen van het trauma dat hij opliep.

“Ik studeerde in februari 2013 af als psycholoog. Een paar maanden later werd ik op Facebook benaderd door een studiegenoot die me vertelde dat er een nieuwe afkickkliniek was geopend, waar ze psychologen zochten. 

Het eerste contact met die kliniek was, laten we zo zeggen, anders dan ik gewend was. De kliniek was opgericht door een groep vrienden die vonden dat de verslavingszorg in Nederland anders zou moeten. Het was achter de schermen nogal improvisatorisch. De vrienden verbouwden de boerderij waar ze woonden om tot kliniek. Het kantoor was gevestigd in de voormalige keuken, waardoor de werkvloer een informele sfeer had. Er was geen HR-persoon, mijn sollicitatiegesprek werd meerdere keren op het allerlaatste moment afgezegd en de kliniek was ontzettend afgelegen – er kwam zelfs geen openbaar vervoer. Ik was afhankelijk van collega’s die me een lift konden geven. 

Uiteindelijk heb ik er twee jaar gewerkt. Pas toen ik er weg was, ontdekte ik dat de kliniek al die tijd gerund werd door een sekte. Een groot deel van mijn directe collega’s, waaronder Jeppe, mijn geliefde, maakten van die sekte deel uit. Toen ik dat ontdekte, vielen alle puzzelstukjes op hun plek. 

Het was een leerzame tijd. Het was mijn eerste baan, en ik was nog onzeker over mijn kunnen. Ik werkte me te pletter om mezelf te bewijzen. Dat kwam ook omdat ik het gevoel had dat mijn collega’s op me neer keken. De sfeer in de kliniek was namelijk dubbel. Enerzijds voelde het erg intiem, het viel op dat een groot deel van de collega’s een sterke band met elkaar hadden. Anderzijds werd het ook snel duidelijk dat je  daar als buitenstaander niet zomaar deel van kon worden. Als ik contact zocht met mijn collega’s, werd dat vaak afgeketst. De boodschap was duidelijk: wij zitten niet te wachten op indringers. 

Jeppe maakte ook deel uit van die harde kern. Hij was een teamleider en gaf me vaak een lift naar de kliniek. Tijdens die autoritjes ontstond er een vriendschap tussen ons, en langzamerhand ontdooide hij. Ik vond Jeppe leuk, maar ik had een fijne relatie en ook toen die relatie over was, hield Jeppe de boot af. Naar eigen zeggen had hij genoeg aan zijn vrienden.

Ook al wist ik toen niet dat mijn collega’s in een sekte zaten, er waren wel dingen die me opvielen. Ze droegen bijvoorbeeld allemaal dezelfde soort kleren, als een uniform. Ook werd ik vaak geconfronteerd met het feit dat zij op een volledig andere manier leefden dan ik. Ik was net afgestudeerd en hield wel van een avondje stappen. Maar als ik op maandag wilde verhalen vertelde over mijn weekend, merkte ik dat ze daar totaal niet op aansloegen. Sterker nog: ik had het gevoel dat ze het afkeurden.

Waar ze wel goed over konden praten was spiritualiteit. Ze geloofden bijvoorbeeld allemaal in karma en reïncarnatie, en ze hadden het ook vaak over de filosofie achter hun grote passie: kungfu. Ze waren erg tegen het krijgen van kinderen, omdat dat niet goed zou zijn voor de planeet. Niemand in die groep had behoefte aan een relatie.

Nu denk ik: waarom had ik toen niet door hoe bizar het is dat al je collega’s er precies dezelfde ideologie op nahouden? Maar op dat moment was ik helemaal niet achterdochtig. Ik vond hun visie op de wereld zelfs inspirerend. Achteraf heb ik me wel eens afgevraagd of ik gevoelig zou zijn voor hun indoctrinatie, als ze in die tijd op zoek zouden zijn gegaan naar nieuwe leden. Ik denk het wel. 

René was de directeur van de verslavingskliniek. Hij was een mysterieus figuur. Als collega’s over hem spraken, hing er meteen een beladen sfeer. Uiteindelijk heb ik René maar één keer gezien, toen hij onverwachts in de woonkamer stond. Dat moment ga ik nooit vergeten. Iedereen was ontzettend gespannen en zenuwachtig. Ik vond het vreemd.

René had een enorme macht over zijn volgelingen. Zo heeft hij Jeppe ervan overtuigd dat hij homoseksueel zou zijn. Dat Jeppe dat van zichzelf niet aanvaarde, zou komen door zijn ego. Als Jeppe ontkende dat hij homo was, moesten andere sekteleden hierover urenlang met hem in gesprek gaan. Soms werd hij geslagen door René of hij werd bedreigd met een hete ijzeren pook. Uiteindelijk was hij zodanig uitgeput dat hij maar ‘toegaf’ homo te zijn. Volgens mij deed René dat om te voorkomen dat de mannen een relatie zouden krijgen met de vrouwen uit de sekte. Die vrouwen werden namelijk seksueel misbruikt door René. Hoe bizar het ook klinkt, Jeppe dacht dat hij in elkaar geslagen moest worden, zodat hij zichzelf kon ontwikkelen.

Ondanks Jeppe’s aversie tegen relaties en de twijfel over zijn seksualiteit, werden we toch verliefd op elkaar. Uiteindelijk kregen we een relatie. Op dat moment besefte Jeppe pas dat hij echt niet op mannen viel, en dat René het dus niet bij het rechte eind had. Het begon toen langzamerhand tot Jeppe door te dringen dat hij zijn vriendengroep moest verlaten. Mijn collega's hadden ondertussen medelijden met me, omdat zij er nog steeds van overtuigd waren dat Jeppe niet op vrouwen viel en dat hij met mij alleen maar deed alsof.

Jeppe vertelde me stukje bij beetje over alles wat er achter de schermen gaande was. Ik schrok enorm van alle dingen die hij heeft moeten ondergaan. 

Hij vertelde me dat hij René leerde kennen toen hij begon met vechtsport. René was zijn leraar. De lessen werden steeds uitgebreider: behalve praktijklessen kwamen er ook lessen over theorie en filosofie bij. Er waren geen vakanties meer, omdat er elke dag geoefend moest worden. Uiteindelijk ging René zelf met zijn leerlingen samenwonen, omdat dit ‘praktisch’ zou zijn. René maakte Jeppe’s ouders en vrienden zwart, waardoor hij het contact met hen verloor.

Jeppe heeft heel veel geld aan René gegeven, omdat hij zogenaamd “van alles moest aanschaffen”. Na vijftien jaar had Jeppe een schuld van honderdduizend euro bij de bank. Toen hij weg wilde uit de sekte, was hij een paar maanden dakloos. Hij sliep bij zijn werk of bij zijn ouders, en soms bracht hij een nacht in zijn auto door. Hij had niets meer.

Ook heeft Jeppe een hoop geweld gezien. Hij vertelde dat er in de groep altijd iemand “de klos” was. Die persoon moest volgens René bepaalde inzichten krijgen over zichzelf. In een kring werd er dan urenlang op diegene ingepraat en druk uitgeoefend. Dit gebeurde vaker bij de vrouwen dan bij de mannen.

René vond de vrouwelijke sekteleden “sletten” en zij moesten er de rest van hun leven aan werken om zich te ontdoen van dat label. Het ging bij René vaak over seks en de verschillen tussen mannen en vrouwen. Geregeld werden sekteleden in elkaar geslagen door René. De vrouwen werden geslagen en seksueel misbruikt.

Door al dat fysieke geweld en die urenlange nachtelijke praatsessies, en de korte slaap die ze er kregen, werden ze langzamerhand volledig uitgeput, zodat ze steeds meer ontvankelijk werden voor René’s indoctrinatie. 

Ondanks dit alles wilde Jeppe geen slecht woord horen over René. Pas twee jaar nadat hij uit de sekte stapte, toen hij een documentaire zag over sektes, viel het kwartje.

Hoewel hij inzag dat René niet goed was geweest voor hem, bleef hij René’s gedachtegoed toch onbewust vasthouden. Hij dacht heel zwart-wit, ook in onze relatie. Als ik met hem van mening verschilde, dan was hij teleurgesteld in mij. Hij vond het ordinair en ‘sletterig’ dat ik af en toe met vriendinnen op stap wilde. Van René had hij geleerd dat je als vrouw ‘seks uitlokt’ door sociaal te zijn. Hij vond het ook vreselijk dat mijn vrijgezelle vriendinnen soms one night stands hadden. 

Hij had oordelen over alles en iedereen en tegelijkertijd was hij voor mijn oordeel enorm bang. Hij vond conflict heel moeilijk, hij was dan meteen bang dat ik hem ging verlaten. Toen we een jaar samen waren, vroeg hij me ten huwelijk. Ik weigerde, omdat ik inzag dat ook dit voortvloeide uit zijn all in-mentaliteit. Daarbij was hij enorm angstig op sociaal vlak. Als hij mijn vrienden en familie zag, begon hij ontzettend te zweten. Hij vond het zo ongemakkelijk.

Ook was hij jaloers op het feit dat ik zulke langdurige vriendschappen had. Daarbij hadden we heel veel ruzie over geld, want ondanks zijn schulden gaf hij geld uit als water. Er was een hoop kapot, zowel in zijn leven als in hemzelf. 

Soms dacht ik: ik moet deze relatie verbreken, want hij moet eerst zichzelf opnieuw uitvinden voordat we samen kunnen zijn. Toch wilde ik bij hem blijven, want ik voelde me erg verbonden met hem. Hij ging in therapie en begon heel serieus zijn leven opnieuw op te bouwen. Ondanks alle trauma’s die hij opliep, kunnen we goed praten over alles. Tegelijkertijd kon ik heel goed mijn grenzen bewaken: ik zag altijd in dat hij een probleem had, niet ik. 

Daarbij is hij er ook voor me wanneer het met mij niet goed gaat. Toen ik een depressie had, sleurde hij me door die periode heen. Als ik last kreeg van angstaanvallen, was hij degene die de tijd nam om naar me te luisteren. Ondanks alles is hij erg avontuurlijk. Met hem samen zijn heeft mijn leven veel rijker gemaakt.

Onze relatie werd sterker, en uiteindelijk hebben we twee kinderen gekregen. Hij heeft soms nog nachtmerries over zijn tijd bij de sekte, maar het gaat veel beter met hem.

We zijn drie weken geleden getrouwd, nadat ik hem ten huwelijk heb gevraagd. Joris, die ook in de sekte zat, was onze getuige. Tijdens de gelofte zei Jeppe dat hij, dankzij mij, van zichzelf heeft leren houden.” 

Het verhaal van Elsje en Jeppe werd ook verteld in de podcast Een soort god. Daarin praat Jeppe ook over zijn ervaring. Beluister de podcast hier.