Toen de Griekse fotograaf Panos Kefalos de 14-jarige Afghaanse vluchteling Elias ontmoette, die op de straten van Athene rondzwierf, vertelde de jongen dat hij ervan droomde ooit een gloednieuwe voetbal te bezitten. Drie jaar lang legde Kefalos de levens van jonge vluchtelingen zoals Elias vast. De kinderen behoren tot de 22,5 miljoen vluchtelingen wereldwijd, die allemaal op de vlucht zijn voor conflicten en onderdrukking. Kefalos vond Elia’s wens erg typerend. Ondanks alle onvoorstelbare tegenslagen die de kinderen – die hij in de herfst van 2012 en de winter van 2015 in Griekenland sprak – te verduren hadden gekregen, hadden ze helemaal geen grote wensen. “Deze kinderen willen gewoon wat ieder kind zou willen,” vertelt de fotograaf. “Een plek waar ze zich veilig voelen.”
Kefalos gaf zijn fotoserie de titel Saints, omdat zijn jonge hoofdpersonen zowel martelaren als getuigen van de wanpraktijken van volwassenen zijn. Hij ontmoette zijn eerste ‘heilige’ op het Victoriaplein in Athene, waar kindvluchtelingen vaak samenkomen om te spelen. Sommigen, zoals de 13-jarige Sayid, verkochten er brood of zonnebloemzaden, om hun familie financieel te ondersteunen.
Zodra het donker werd, veranderde het Victoriaplein in een gevaarlijke plek. Kefalos zelf is er getuige geweest van steekpartijen en vertelt dat jonge jongens van een jaar of 16 soms benaderd werden door oudere mannen, die uit waren op seks. Toch vertrouwden de kinderen de fotograaf altijd. Een van hen vertelde Kefalos over zijn gewelddadige vader. Een ander liet hem een litteken zien van een steekwond die hij opliep in Afghanistan, en vertelde daarna hoe hij de dader, ook een kind, op 8-jarige leeftijd had doodgeschoten.
Kefalos bouwde een band op met de jonge vluchtelingen en hun families. Hij werd uitgenodigd in hun huizen, en soms zelfs in de moskee die de families bezochten. Een deel woonde in een vluchtelingencomplex op Alexandras Avenue, waar stroomstoringen vaak voorkwamen; een ander deel woonde in tenten, in het Pedion tou Areospark.
Een jongen die Sohrad heette hielp Kefalos met zijn fotografie en stelde hem voor aan andere mensen binnen de gemeenschap. Hij fungeerde, zoals de fotograaf het zelf verwoordt, als een soort assistent. Kefalos bracht vele avonden door in het huis van Sohrads familie, waar de deur altijd voor hem openstond.
De kinderen hadden vrijwel allemaal te maken gehad met de wreedheden van de volwassen wereld. Een deel van hen was gescheiden van hun familieleden. De moeder van één kind was onthoofd. Een meisje vertelde Kefalos dat ze tijdens de reis naar Griekenland een verdronken lichaam had zien drijven. Elke keer als ze bang werd, sloot ze haar ogen en bad ze.
Zelfs met al deze verschrikkelijke onzekerheid en zonder veilig thuis, bleven de kinderen altijd vriendelijk. Elias, de tiener die zo naar een voetbal verlangde, bracht de fotograaf medicijnen en zorgde voor hem toen hij ziek werd.
Vanwege de alsmaar wisselende immigratiestatus van de vluchtelingenfamilies werd Kefalos regelmatig gescheiden van zijn jonge vriendjes. Eén keer kreeg hij de kans een jongetje anderhalf jaar lang te volgen, tot zijn familie Griekenland verliet. Maar zolang de kinderen in Athene verbleven, beschouwden ze de fotograaf als een vriend die hen af en toe cadeautjes en chocolade bracht.
Toen Kefalos zijn project afrondde, vonden de kinderen het heel spannend de zwart-witte foto’s van zichzelf te zien. Helaas verhuisden veel van de kinderen al snel weer, waardoor de fotograaf nog steeds een doos vol foto’s heeft die hij nooit aan de kinderen heeft kunnen geven.
Videos by VICE
Kefalos stopte in augustus 2015 met het fotograferen van zijn ‘heiligen’. Toen grote menigten immigranten naar de stad kwamen, volgden de reguliere media hen op de voet. Hij wilde de vluchtelingenfamilies niet meer tot last zijn met nóg een ongewenste camera, dus stopte hij met het vastleggen van de gemeenschap.
Op dit moment verblijft geen van de kinderen die Kefalos leerde kennen nog in Griekenland. Met sommigen heeft hij nog steeds contact via Skype en Facebook, maar met een aantal is het contact helemaal verwaterd. Een deel van de kinderen vergeet de Griekse taal langzamerhand en leert nieuwe talen in verre landen.
Toen Elias naar Noorwegen vertrok, nam hij zijn dierbare voetbal met zich mee, maar liet hij een kuikentje achter. Hij gaf het kuikentje, dat Mek heette, aan Kefalos, met de belofte dat hij ooit terug zou keren naar Griekenland. De fotograaf gaf Mek na vijf maanden aan een familievriend, bij wie de volgroeide kip meer ruimte zou hebben. Zodra Kefalos het kuiken naar haar nieuwe thuis toe wilde brengen, legde Mek haar eerste ei: een kleine herinnering aan alle kleine ‘heiligen’, die voor altijd deel uit zouden blijven maken van zijn leven.
Bekijk het boek met Kefalos’ foto’s van de kinderen hier.
