Anuna De Wever vertelt over de online haatberichten die ze krijgt

Sinds de mediahype rond klimaatactivist Greta Thunberg in 2018 losbarstte, is ze het slachtoffer van talloze online haatberichten geworden, waaronder ook misogyne. Ze is iemand die ons heeft geconfronteerd met onze eigen tegenstrijdigheden en ons heeft gedwongen om de realiteit onder ogen te zien, en dat heeft sommige mensen blijkbaar beledigd. Die mensen hebben sindsdien een nieuwe reden om te leven: haar en haar strijd belachelijk maken.

In België is Anuna De Wever het boegbeeld van klimaatactivisme. En ook zij krijgt te maken met bedreigingen en bespotting, zowel op professioneel vlak als privé. Zo hadden vorige zomer op Pukkelpop jongens met Vlaamse vlaggen het op haar gemunt. “Jonge mannen hebben hen wakker gehouden met doodsbedreigingen. Ook werden de jonge vrouwen bekogeld met flessen urine”, schreef Knack-journalist Jeroen de Preter (wiens dochter samen met Anuna op Pukkelpop was) op Twitter. "Ze hebben verschillende tenten opengedaan omdat ze dachten dat ik daar lag te slapen," vertelde Anuna toen. "Ze hebben onze partytent gescheurd en andere tenten kapot gemaakt."

Wij spraken met haar over de haatberichten waar ze nog steeds mee te maken krijgt, de huidige uitdagingen waar ze voor staat, en aangezien we toch al bezig waren: ook maar over het coronavirus.

VICE: Hey Anuna. De meeste boegbeelden van de klimaatacties zijn jonge vrouwen: hoe komt dat volgens jou?
Anuna: Al van in het begin, toen we begonnen met de klimaatmarsen [in januari 2019, red.] was het erg moeilijk om jongens te mobiliseren. Dat heeft denk ik te maken met de toxic masculinity die nog steeds aanwezig is in onze samenleving. De boodschap die veel jongens meekrijgen is dat ze sterk moeten zijn, niet veel emotie mogen tonen en vooral ook dat the sky the limit is. Dat ze meer en meer en meer moeten bereiken. Terwijl de klimaatcrisis net gaat over een stapje terugnemen, geven om de natuur en een zorgende houding aannemen. Dat is een heel andere boodschap.

In mei vorig jaar vertelde je in Telefacts dat een internationale studie heeft uitgewezen dat jij de meeste haat over je heen krijgt, nog meer dan andere klimaatactivisten, zoals bijvoorbeeld Greta Thunberg…
Op dat moment was er een socialmediateam mee bezig die dat bekeek. Dat was helemaal in het begin van de marsen. Ondertussen is dat al lang niet meer zo. Al heb ik heel veel haat gekregen toen, en krijg ik die nog altijd.

Je vertelt ook dat 80% van de haat tegen jou niks met het klimaat, maar met je gender te maken heeft?
Voor een groot deel gaat dat over het feit dat ik non-binair ben, wat voor vele mensen nog steeds echt niet oké is. Mensen zijn geobsedeerd met gender en huidskleur. Het is het eerste dat je opvalt als je naar iemand kijkt. Dus als ze dan iemand zien die niet in het plaatje past, reageren mensen daar heel raar op. Mij persoonlijk raakt dat niet zo zeer, maar de LHBT+-community wel.

Wat staat er dan zoal in die online haatberichten?
Vaak gaat het over dreigen met agressie. Dat ze me zouden verkrachten, zodat ik me wél een vrouw zou voelen. Ik wil de boodschap én de focus echt op het klimaat houden, aangezien dat nu écht prioritair is boven alles. Maar dat is heel moeilijk als mensen altijd beginnen over mijn gender en de haat die ik krijg.

Maak je zulke dingen ook mee wanneer je één op één met invloedrijke mensen spreekt?
Natuurlijk maak je zo'n dingen ook wel eens één op één mee, maar je mag ook niet vergeten hoeveel supporters we hebben. De straten liepen er vol van. Miljoenen mensen van over heel de wereld eisen dezelfde systeemverandering die wij ook eisen. Dat is waar het écht over gaat.

Lees je de haatberichten die je krijgt?
Ik lees de haatberichten die ik krijg niet, enerzijds omdat ik eigenlijk niet vaak op social media zit, en anderzijds omdat het me echt niet interesseert. Je moet in je leven aan een paar mensen refereren om te zien of je goed of slecht bezig bent. De mensen achter die haatberichten zijn dat voor mij absoluut niet.

Doen die haatberichten je soms denken aan opgeven?
Haatberichten zouden me nooit doen opgeven. Ze tonen gewoon telkens weer hoe ongeïnformeerd mensen zijn over de klimaatopwarming. Maar opgeven? We kunnen niet stoppen! Dit is letterlijk de race voor ons leven. Wij vechten dag en nacht tegen de klimaatcrisis en riskeren ons diploma door te gaan spijbelen. Waarom zouden een paar haatberichtjes ons dan stoppen? Onze politici snappen nog steeds niet dat er geen alternatief is.

Ben je naast klimaatactiviste ook bezig met vrouwenrechten?
Ik ben een zeer grote feminist. Ik ben ook heel blij dat er vrouwen zijn die de leiding nemen in Fridays for Future, we maken een nieuw statement voor de volgende generatie en onze toekomst. We zullen niet meedoen aan ongelijkheid, in geen enkele vorm. Dus ik denk dat de beweging ook heel goed is geweest om vrouwen, ook in ontwikkelingslanden, een stem te geven.

Ben je 8 maart, op Vrouwendag, de straat op gegaan?
Uiteraard was ik er op 8 maart bij. Ik ben een activist op alle vlakken. De mars voor het klimaat, voor vrouwenrechten, tegen racisme… Uiteindelijk vechten we allemaal voor een andere, eerlijkere wereld.

Je spreekt niet voor jezelf, maar voor de toekomst van je generatie, waartoe sommigen van je haters ook behoren. Wat stuit je haters dan toch zo tegen de borst, denk je?
Ik denk dat vele 'haters' vooral bang zijn voor de boodschap die we brengen. Omdat de klimaatcrisis zo groot en ongelooflijk eng en gevaarlijk is, willen veel mensen er ook gewoon niet op ingaan. Daarom is het ook veel gemakkelijker voor hen om een politicus te volgen die de klimaatcrisis compleet minimaliseert, en onze beweging paniekzaaierij en belachelijk noemt.

Je spreekt geregeld met politici. Wat houdt hen volgens jou tegen om verregaande maatregelen voor het klimaat te treffen?
Het is echt niet dat het niet gaat: het gaat erom dat ze het simpelweg niet willen. Ten eerste omdat ze helemaal niet geïnformeerd zijn en zelf niet weten waar de klimaatcrisis over gaat, ten tweede omdat ze heel electoraal denken. In België hebben we en groot gebrek aan leiderschap en dappere politici die elkaar uitdagen en het beste in elkaar naar boven halen. Als je naar een parlementaire zitting kijkt, speelt de helft Candy Crush en de andere helft is op elkaar aan het schelden. Dat is echt compleet belachelijk, en niet de manier waarop je beleid schrijft.

Waar informeer jij jezelf over het klimaat? Waar moeten politici dat doen? En onze lezers?
Ik informeer mezelf door te lezen, het nieuws te kijken, bronnen te checken en met wetenschappers te praten. Het IPCC [Intergovernmental Panel on Climate Change, red.] is een heel goede bron. Maar politici hebben ook nog enorm veel experts aan hun zijde om hen daarin bij te staan. Het grootste probleem is niet dat ze de klimaatcrisis ontkennen, maar dat ze de klimaatcrisis minimaliseren. Dat doen bijna al onze politici. Daardoor is het voor de massa ook veel gemakkelijker om hen daarin te volgen.

Je loopt nu stage in het Europees parlement. Hoe reageren doorgewinterde Europese politici op je aanwezigheid?
Sommige Europese politici vinden het een hele positieve zaak dat er jongeren in het parlement zitten. Onlangs hadden we een gesprek met een partijvoorzitter. Na het gesprek, toen zij wegwandelde, draaide haar assistent zich om en fluisterde: 'we need more young people in this house.' Ik denk dat het absoluut nodig is om de jongere generatie ook een stem te geven op Europees niveau, omdat het telkens weer over ónze toekomst gaat. Jonge mensen zorgen voor een frisse wind en nieuwe blikken op onze evoluerende wereld.

Heb je het gevoel dat de Europese politiek goed reageert op de coronacrisis?
Ik denk dat er erg streng wordt gereageerd, en dat dat ook nodig is. Het laat ook heel duidelijk zien dat onze politici een crisis wel écht als een crisis kunnen behandelen, als ze dat willen. Nu is er ineens wél de mogelijkheid om miljarden euro’s vrij te maken en alles op slot te gooien. Waarom kunnen onze politici de klimaatcrisis niet even serieus nemen als corona? De klimaatopwarming zal jammer genoeg nog veel ernstigere gevolgen hebben dan het coronavirus als ze blijven verderdoen zoals nu, maar daar wordt amper op gereageerd.

Wat zou de eerste maatregel zijn die jij zou invoeren, moest je klimaatminister zijn?
Er is niet één maatregel die ik zou toepassen. Het komt erop neer dat er veel verschillende dingen op veel verschillende domeinen moeten gebeuren; in samenwerking met experten, klimaatwetenschappers, economen en sociologen. Maar laat me nog een keer duidelijk zijn: dit is geen probleem van 'niet kunnen', het is een probleem van 'niet willen'. Dat maakt de coronacrisis op dit moment wel duidelijk.

Volg VICE België op Instagram: