In de serie Verdienmodel verdiepen we ons in ongebruikelijke manieren waarop mensen hun bestaan bij elkaar schrapen.
De NDSM-haven in Amsterdam is loshaven van een bijzonder schip: de Tres Hombres. Ieder jaar zeilt het schip de Atlantische Oceaan over om rum, cacao en koffie te verschepen. De rest van het jaar vaart het langs de Europese kust, en vervoert het dingen als hout en wijn. Tres Hombres is 32 meter lang, heeft twee masten, negentien zeilen en een crew van zeven man. Maar het meest opmerkelijke in dit verhaal is: het schip heeft geen motor.
Videos by VICE
Ik wil weten of je met het verschepen van vracht alsof we nog in de zeventiende eeuw leven wat kan verdienen, en ook ben ik benieuwd of de crew daadwerkelijk gelooft in een toekomst waarin de zeilende scheepvaart weer belangrijk wordt als transportmiddel. Daarom breng ik een bezoekje aan de Tres Hombres in Blankenberge, België. Daar heeft het schip een tussenstop gemaakt tussen Frankrijk en Denemarken. Nadat ik de piepkleine kooien met stapelbedden en de met wijnflessen volgestouwde vrachtruimte heb bekeken, vraag ik kapitein Andreas (46) naar zijn opmerkelijke vak.
VICE: Hoi Andreas, hoe kwam je erop om zonder motor vracht te gaan vervoeren?
In 2000 leerde ik Arjen en Jorne kennen, de andere twee kapiteins van dit schip. Samen besloten we dat zeilen de beste manier is om handel te drijven en vracht te vervoeren. Nadat we er een paar jaar over nagedacht hadden, zijn we in 2007 van start gegaan met Tres Hombres. Vroeger was zeilend vrachtvervoer natuurlijk heel gewoon. Ondernemers zijn overgestapt op gemotoriseerde voertuigen omdat die meer laadruimte hebben en sneller zijn, dus lucratiever. Hier willen wij tegenin bewegen. Want een vrachtwagen of containerschip mag dan wel lucratiever zijn, de natuur betaalt er een prijs voor. De totale CO2-uitstoot van de scheepvaartindustrie is minstens net zo groot als die van heel Duitsland, bijvoorbeeld. Onze missie is dan ook om het zeilende vrachtvervoer nieuw leven in te blazen. We willen anderen inspireren met onze alternatieve transportmethode: de wind.
Geloof je echt in een toekomst waarin de zeilende scheepvaart weer een belangrijk transportmiddel wordt?
Absoluut. Ik denk dat de mensheid gaat beseffen dat dit haalbaar is en bovendien de enige juiste manier. Het is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor de bemanning. Die worden namelijk gelukkig van zeilen en van in contact staan met de natuur. Dat is veel belangrijker dan zoveel mogelijk verdienen. Dankzij ons zien mensen dit in. Want sinds wij in 2007 begonnen zijn, zijn er steeds meer schepen bijgekomen die doen wat wij doen. In Europa zijn er nu zeker een stuk of tien en wereldwijd zeker vijftien. We zien dus een stijgende lijn.
Wat verschepen jullie zoal?
Momenteel hebben we 21.000 flessen wijn uit Frankrijk aan boord, die brengen we naar Denemarken. We varen één keer per jaar de Atlantische Oceaan over naar de Antillen en de Caraïben voor rum, cacao en koffie. Je bent dan in totaal een half jaar onderweg. Deze vracht leveren we af in landen door heel Europa. De rest van het jaar zeilen we door Europa. Het schip vaart altijd door, de bemanning wisselt. Ik vaar het meeste van de drie kapiteins, want zij hebben gezinnen.
Heb jij dan geen relatie?
Jawel. Ik ben al drie jaar samen met mijn vriendin. We hebben elkaar in de haven van Amsterdam ontmoet. We moeten elkaar dus vaak maanden missen en bellen dan ook nauwelijks. Want op zee kun je niet bellen. Er is namelijk geen bereik.
Kunnen jullie eigenlijk wel rondkomen?
Ja. We rekenen vaste vervoerskosten. We zijn duurder dan vrachtwagens of gemotoriseerde vrachtschepen, maar afnemers met oog voor klimaatvriendelijk transport betalen graag wat meer. We rekenen de vervoerskosten uit door te kijken naar het gewicht van de vracht en de afstand die die vracht aflegt. Het verschilt dus per transport, maar reken voor een fles rum vanuit de Dominicaanse Republiek op zo’n drie euro aan vervoerskosten per fles. We nemen per keer zo’n 18.000 flessen rum mee. Onderweg zit dat trouwens in vaten. Eenmaal hier gieten we het over in flessen.
Dan krijg je dus zo’n 54.000 euro voor het vervoeren van rum van de Dominicaanse Republiek naar Europa?
Ja. Naast wat we verdienen aan het verschepen van producten, zijn we ook een erkend opleidingsschip. We kunnen acht trainees meenemen. Vaak gaan ze een half jaar mee en ze betalen daarvoor ongeveer 2000 euro per maand. Al met al zet Tres Hombres zo’n 350.000 euro per jaar om.
Redden jullie het met 350.000 euro?
Ja. Maar we houden exact niets over. Aan onderhoud zijn we al 80.000 per jaar kwijt. Daarvoor werken we met vrijwilligers. Verder moeten we inkopen, betalen we voor papieren, de bemanning en moeten we zowel de bemanning als de trainees iedere dag van eten voorzien. Aan bemanning die is omgekomen van de honger heb je namelijk niets.
Krijgt de bemanning betaald?
Matrozen krijgen 25 euro per dag. Dat is een soort vrijwilligersvergoeding. Dat lijkt niet veel, maar ze krijgen natuurlijk ook kost en inwoning en hebben dus niet zoveel geld nodig. Ik heb mezelf de eerste vier jaar nadat we begonnen waren maar tien euro per dag uitbetaald. Ik woonde in die tijd als ik niet op Tres Hombres was op een piepklein bootje in Den Helder. Geen elektriciteit. Wel een houtkachel en olielampen. Niemand wilde in het begin zijn vracht meegeven aan een houten schuit. Maar nu zit het altijd vol. We hebben genoeg klanten vergaard. Ik en de andere kapiteins betalen onszelf inmiddels het minimumloon uit.
Dus nu woon je niet meer op een bootje in Den Helder?
Jawel, nog steeds. Alleen nu een iets groter bootje. Ach, vorig jaar heb ik acht maanden gevaren op Tres Hombres. Dus ik ben daar niet zoveel.
Hoeveel kostte de Tres Hombres?
3000 euro. Maar we hebben vijf ton gestopt in het opknappen ervan. Dit kan omdat ons schip eigendom is van aandeelhouders. Hiervoor hebben we toentertijd mensen geworven. We hebben 200 aandeelhouders met aandelen van 1250 euro per stuk. Sommige van hen hebben één aandeel, anderen tien. Ze maken alleen nog geen winst, want er is geen winst. Maar dat vinden ze hopelijk niet erg. Het doel van Tres Hombres is niet per se om winst maken, maar om milieuvriendelijk te vervoeren en een goede tijd te hebben.
Doen jullie geen dagtochtjes met toeristen?
Nee. We hebben geen motor, dus dat is te ingewikkeld. Je moet altijd de haven uitgesleept worden. Als we aankomen in een haven, moeten we tegen de kade aanzeilen. Dat is zoveel gedoe dat het de winst van een paar toeristen voor een dagje zeilen niet waard is.
Dankjewel, Andreas.
