Kan een waterfilter de smaak van goedkope wodka verbeteren?

De afgelopen maanden verschenen er video's op TikTok waarin mensen goedkope wodka door een waterfilter gieten. Na het proeven kijken ze flink verbaasd. Volgens de TikTok’ers smaakt de wodka namelijk stukken beter - zozeer zelfs dat de trend inmiddels meer dan 90 miljoen views heeft opgeleverd.

Waar of niet, de hack is niets nieuws onder de zon. In 2006 kwam de truuk al voor in een aflevering van MythBusters. Ook zij leken te denken dat het filteren van wodka de smaak verbeterde, hoewel een wetenschapper het uiteindelijk ontkrachtte met het argument dat er geen chemisch verschil was tussen de gefilterde en ongefilterde versies.

Hou je vast en buig voor de wetenschap: Wodka is een sterke drank, meestal gemaakt van granen of aardappelen, die fermentatie, distillatie, verdunning en filtratie ondergaat voor het wordt wat het is. Ethanol - of pure alcohol - wordt gevormd tijdens de gisting. Bij gisting ontstaan echter ook andere bijproducten, congeneren genaamd. Dit zijn zuren en andere soorten alcohol zoals isobutyleen, aldehyden, esters en ketonen, die sterke dranken zoals rum en whisky hun smaak geven.

Maar goede wodka hoort puur te zijn, nergens naar te smaken en net zo soepel door je keel te glijden als een slok water. (Leuk feitje, het woord wodka komt van "voda", wat water betekent in het Russisch.)

Na de gisting bevat het goedje nog niet genoeg alcohol, dus wordt hij gedistilleerd - in feite gekookt - om de congeneren te verminderen en het percentage ethanol te verhogen. Dat komt omdat ethanol kookt bij 78 °C, terwijl sommige congeneren verdampen bij lagere temperaturen.

Deze processen worden meerdere keren herhaald om premium wodka te verkrijgen, maar voor goedkopere wodka's doen fabrikanten het minimale werk.

Natuurlijk kan ik genieten van een goede, premium wodka, maar ik heb belangrijkere dingen om m’n geld aan te besteden. Dus besloot ik om het experiment ook te gaan doen - of nou ja, zes collega’s te regelen die het voor me gaan doen. Ik regelde een filterkan en een fles wodka van 13 euro. Rond drie uur ‘s middags (de 5 zit toch in de klok als het 15.00 is?), begon ik met het filteren van de wodka.

Ik zal je zeggen, een middagje vullen met het serveren van wodkashots aan mijn collega’s onder het mom van onderzoeksjournalistiek is exact wat ik altijd hoopte te doen als volwassene.

Als volgende stap besloot ik de wodkaproeverij onder te verdelen in drie samples: ongefilterde wodka, wodka die één keer gefilterd is en wodka die zes keer gefilterd is. Zes is namelijk het magische aantal, volgens MythBusters. De presentatoren verwisselden wel het filter na elke stap. Dat leek me nogal verspilling dus ik besloot hetzelfde filter gedurende het hele proces te gebruiken. (Je hoort waterfilters om de paar maanden te verwisselen.)

Mijn testrespondenten moesten de wodkashots in hun eentje proeven, zodat ik kon voorkomen dat ze elkaar met hun reacties zouden beïnvloeden. Ze hadden geen idee welke sample wat bevatte en voor extra zekerheid paste ik de drinkvolgorde ook nog aan.

Het resultaat was best onverwacht. Je hoefde alleen maar naar de samples te kijken om te zien dat de gefilterde wodka er transparanter uitzag. En toen ze de samples proefden merkten alle zes mijn collega’s een verschil op. Drie van hen hadden een sterke voorkeur voor de wodka die slechts één keer was gefilterd en de andere drie vonden de wodka die zes keer was gefilterd het lekkerst smaken. Er zat niemand bij die de ongefilterde wodka het lekkerste vond smaken.

De impact van meerdere keren filteren was echter onduidelijk. Twee van de respondenten vonden de zes keer gefilterde wodka walgelijk smaken, nog erger dan ongefilterde wodka. En ondanks het feit dat ongefilterde wodka niemands favoriet was, stond het wel op plek twee bij vier van de zes drinkers.

Uit een onderzoek uit 2015 die 12 wodkamerken met elkaar vergelijkt blijkt dat meerdere keren distilleren en filteren helemaal niet ten goede komt van de kwaliteit van de wodka. Volgens het onderzoek is het eerder zo dat het fermentatieproces en de kwaliteit van de basisingrediënten iets zeggen over hoe puur een wodka is. Daarnaast verandert het filteren niks aan de alcoholinhoud van een drank en gaat het je dus ook niet helpen in je strijd tegen katers, ondanks dat sommige TikTok video’s dit claimen. 

Mijn conclusie na al deze bevindingen: als je de kosten van goedkope wodka bij de prijs van waterfilters optelt kom je duurder uit dan een flesje premium wodka (tussen de 35 en 50 euro). Dus, laat maar lekker hangen. Behalve als je toch al van plan was om in waterfilters te gaan investeren. 

Dat gezegd hebbende, op kantoor gefilterd water drinken met een nasmaak van wodka, dat kan je dag zeker opfleuren.

Dit stuk verscheen oorspronkelijk op VICE Italië.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.