In de Nederlandse speelfilm Prins, die eind van deze maand in de bioscoop te zien is, eten Ayoub en zijn vrienden kilo’s zonnebloempitjes; al kauwend en spugend staan ze op het plein achter hun huis te loeren naar de mooie meisjes en snode plannen te beramen. Ook is er een scène waarin een varkentje wordt geslacht – althans, de bloedspetters op de witte slagersjas van Kalpa (gespeeld door Freddy Tratlehner) doen dit vermoeden. Geen film waar geen eten in zit, let er maar eens op: Brad Pitt zie je in een hoop scènes wel iets in zijn mond schuiven (want: geil), en als er iemand boodschappen heeft gedaan in een film wordt dit bijna altijd duidelijk gemaakt door een tas waar een prei uit steekt.
Medeoprichter en programmadirecteur van het Food Film Festival Janno Lanjouw zag net als ik een voorvertoning van Prins, en na afloop vroeg ik hem naar de rol en symboliek van eten in deze en andere cinema.
Videos by VICE
MUNCHIES: Hey Janno, de zonnebloempitjes worden bijna obsessief gegeten in Prins – wat denk jij dat dit betekent voor het verhaal? Janno Lanjouw: Zonnebloempitjes zijn het kinderlijke equivalent van roken of op pruimtabak kauwen. Het is voor mij heel herkenbaar; ik had vroeger van die rare plastic zakjes waar een clowntje op stond met zonnebloempitten erin, en zoals die jongens erbij staan, zo was het bij mij op school ook. Het is lekker maar je krijgt er wel een stroeve mond van. In de film past het heel goed bij die houding die Ayoub aanneemt. Het is een goed voorbeeld van hoe eten iets – in dit geval een bepaalde status of houding – uitdraagt. Show don’t tell, ga jij maar kauwen.
Zou Prins eigenlijk kunnen draaien op het Food Film Festival? Nee. Bij FFF laten we films en vooral veel documentaires zien waarin eten een nog veel grotere rol speelt; we volgen bijvoorbeeld een chef of lichten een voedselprobleem uit. In Prins zit net als in bijna elke speelfilm wel iets van eten – filmmakers gebruiken vaak eten om iets uit te drukken, maar de film gaat verder niet over eten.
Wat vond je van de scène waarin het varken werd geslacht? De drugs, het varkensvlees – alles gaat daar via de verkeerde weg, het staat symbool voor dingen die niet mogen. Het is niet halal, maar haram.
Was er nog meer belangrijk eten in Prins? Ja, de melk en de cake – vooral op de melk wordt een bijzondere nadruk gelegd. Nadat Ayoub zijn eerste overval heeft gepleegd voor Kalpa, drinkt hij melk. Wanneer hij naar het pleintje loopt drinkt hij nog steeds melk en gooit hij het lege pak tegen zijn vriend aan: “Ik heb geen tijd voor jullie kinderspel.” Op de begrafenis wordt er ook melk gedronken, maar ik weet niet precies wat het hier betekent.
Tijdens mijn studie Film- en Televisiewetenschappen heb ik een keer een heel college gehad over de ‘glass of milk’-scene uit een van Hitchcocks films. Het is een beroemde scène: het glas melk wordt helemaal uitgelicht, het suggereert dat er gif in zou zitten, maar in feite is het een leeg object, namelijk gewoon een glas melk. Het symboliseert de angst voor het gif, of het wantrouwen van de personages. In Prins geeft het glas melk Ayoub in eerste instantie een machtsgevoel, maar bij de begrafenis verandert dit.
De cake is een klassiek voorbeeld van hoe eten wordt ingezet om iemand sympathieker te maken. Ronnie is een klootzak eerste klas, totdat hij binnenkomt bij de begrafenis. Je hebt echt zoiets van: wat doet hij daar? Ronnie blijkt uiteindelijk toch ook een goeie gast te zijn – hij loopt naar Ayoubs moeder toe en biedt haar een plakje cake aan. Precies dat is een regisseurstrucje om iemand sympathiek te laten zijn. Eten brengt mensen samen.
Heb je een favoriete eetscène? Eentje die me in ieder geval enorm bij is gebleven is de beroemde hamburgerscène uit Pulp Fiction, de opperfilm aller tijden, waarin Samuel L. Jackson heel intens een bijbeltekst opzegt, en daarna de toehoorder genadeloos neerknalt. Het gaat puur over macht, en het begint met een hamburger. Die scène heeft mijn hele blik op film maken veranderd, ik was flabbergasted.
